خداحافظی با ریزگردهای خوزستان؛ «شاید» سال آینده

پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، در سفر اخیر خود به خوزستان خبر از اختصاص بودجه 100 میلیون دلاری از محل صندوق توسعه ملی برای رفع ریزگردهای خوزستان داد.

تلاش کردیم در گفت و گو با نمایندگان استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی نحوه تخصیص این پول و تلاش ها برای به ثمر رسیدن سرمایه گذاری های انجام شده در زمینه رفع ریزگردها را به دست بیاوریم. 

علی ساری در گفت و گو با خبرنگار جماران، در مورد اقدامات انجام شده در خصوص رفع گرد و غبار خوزستان اظهار داشت: بهمن ماه 95 پیشنهادی مبنی بر تعیین ردیف بودجه برای رفع ریزگردها به دولت داده شد و دولت هم پذیرفت و لایحه خودش را هم آورد و مجلس شورای اسلامی با قاطعیت این لایحه را تصویب کرد. قبل از آن سال رفع ریزگردها به پروژه ملی بود و نه ردیف بودجه برای آن تعیین شده بود. اما در بودجه سال 96، 100 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به این کار منابع اختصاص پیدا کرد.

نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه عده ای تلاش می کردند بخشی از این منابع را در استان های دیگر مصرف کنند، افزود: در بودجه سال 97 این پول به 150 میلیون دلار افزایش پیدا کرد که 50 میلیون دلار برای رفع فرسودگی زیرساخت های برق که عایق های خوبی ندارند و برای مقابله با ریزگرد طراحی نشده اند و 100 میلیون دلار برای ریزگردها است. همچنین در بودجه این پول به خوزستان اختصاص پیدا کرد.

وی با تشکر از وزیر جهاد کشاورزی برای پیگیری هایی که در این زمینه دارد، گفت: کل حوزه ای که باید روی آن کار شود 350 هزار هکتار خاک فرسایش رفته است که حدود 110 هزار هکتار آن حوزه فوق بحرانی اطراف اهواز است که تا الآن کاشت نهال 40 هزار هکتار آن طی برنامه های مختلف انجام شده است. به استثناء بخشی از کار که در حوزه پیمانکاران غیر تخصصی بوده و کم بودن سبزینگی آن را نمی شود انکار کرد، در سایر حوزه ها سبزینگی خیلی خوب است و می شود امیدوار بود که کار بزرگی آنجا انجام شود.

عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان یادآور شد: علاوه بر کاشت نهال، مالچ پاشی و خیساندن هم انجام می دهند. یک کانال 48 کیلومتری به عرض 50 متر و ارتفاع سه متر برای خیساندن این حوزه ها به وجود آمد.

وی تأکید کرد: از سال 32 که اولین پروژه انتقال آب به سرانجام رسید فرسایش خاک شروع شده است اما در 16 سال گذشته تشدید شد و 12 سال گذشته شدت پیدا کرد. الآن نسبت به دو سال گذشته یک بهبودی می بینید اما کماکان ریزگرد وجود دارد و بهبودی در حدی نیست که بگوییم خیلی بالا است و دیگر مردم نگران نباشند. کماکان فرسایش خاک ناشی از سیاست های غلط انتقال آب وجود دارد. یعنی همین 350 هزار هکتار ممکن است در آینده به 400 هزار هکتار تبدیل شود؛ چون تحت تأثیر سیاست های غلط انتقال آب خاک ها دارند فرسایش پیدا می کنند.

ساری تصریح کرد: حدود دو ماه پیش بود که آقای جهانگیری برای افتتاح یک پروژه فولاد به اصفهان رفت. ان شاء الله خودشان درک کرده باشند که این کارهای غلط عاقبتی جز نابودی میهن اسلامی ما ندارد و این کارها باید متوقف شود. البته من قبول دارم که این توقف نباید فوری انجام شود و بلکه باید تدریجی و از طریق سیاست انتقال آب آزاد و شیرین کردن آن برای آب شرب انجام شود.

وی در پاسخ به سؤالی در مورد زمان به نتیجه رسیدن فعالیت ها برای رفع ریزگردهای استان خوزستان گفت: الآن اثرات بهبودی را می توان دید. اگر شاخص های سال گذشته با سال های پیش از آن را مقایسه کنید تفاوت وجود دارد اما این تفاوت ها خیلی محسوس نیست و کماکان بهمن ماه، اوایل تابستان و پاییز ریزگردها وجود دارد. زمانی ما می توانیم به طور قطع این مشکل را ریشه کن کنیم که سه کشور ایران، ترکیه و افغانستان به سیاست های غلط خود در زمینه انتقال آب پایان دهند. تا زمانی که به این سیاست ها پایان ندهند در آینده شاهد فرسایش بیشتر خاک هم هستیم.

وی تصریح کرد: از یک سو افغان ها اکنون بند می زنند و قسمت شرقی کشور ما را فلج کرده اند؛ از طرف دیگر، دلیل خشک شدن هورالعظیم هم کارهای ترکیه است. بالادست رودخانه های عراق کشور ترکیه است و در کشور عراق دولت قدرتمندی نیست که بتواند در برابر ترکیه قد علم کند. «سد آیسو» ترکیه چهار و نیم برابر سد کرخه ما ظرفیت ذخیره سازی آب دارد. دولت ایران هم به دلیل اصرار بر سیاست های غلط انتقال آب  نمی تواند به ترکیه بگوید که چرا شما دارید این کار را انجام می دهید.  لذا در حوزه ریزگرد خارجی کشور ما هیچ دستاوردی نداشته و همچنان باید شاهد این ماجرا باشیم. بنده به نوبه خودم این موضوع را پیگیری می کنم ولی نیاز به تلاش جدی کل نمایندگان کشور دارد.

سید راضی نوری نیز در گفت و گو با خبرنگار جماران، در مورد احتمال موفقیت هزینه هایی که برای رفع ریزگرد می شود، اظهار داشت: منشأ ریزگردهای تابستان بیشتر خارجی و کمتر داخلی است اما زمستان و پاییز 80 درصد منشأ این ریزگردها داخلی و مشکلاتی است که بر اثر خشکسالی پش می آید. این خواسته مردم و مسئولین است که در این خصوص سرمایه گذاری شود و اگر در این خصوص کوتاهی باشد باید پیگیر رفع آن باشیم.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی افزود: اگر پژوهش های لازم در این خصوص انجام شده می شود امیدوار بود که تلاش ها برای این کار مؤثر باشد؛ به خصوص اینکه ظرفیت شرکت های دانش بنیان می تواند کمک کند. یکی از مواردی که در ستاد مقابله با ریزگردها مطرح شد این بود که از لحاظ دیپلماسی وزارت خارجه هم ورود کند و بتوانند راه حلی را از طریق تفاهمنامه با کشورهای مؤثر در این موضوع داشته باشند. آنها ورود کرده اند و دارند پیگیری می کنند.

وی تأکید کرد: اگر می خواهیم به صورت ریشه ای این موضوع را حل کنیم باید حق آبه زیست محیطی رعایت شود. به جای هزینه های زیاد، مهمترین عامل رعایت حق آبه زیست محیطی است. زمانی که منشأ ریزگردها با آب تثبیت نشود و آنجا گیاهی رشد نکند و یا آبی جاری نشود هیچ راه دیگری را نمی توان جایگرین کرد. باید به طرف احیای تالاب ها و آبی که از این طریق در اختیار کشاورزان قرار می گیرد برویم.

عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان با اشاره به اینکه قرار بود طی سه سال مقابله به ریزگردها به نتیجه برسد، گفت: 40 هزار هکتار زمینی منشأ ریزگرد هستند که قرار بود در سال گذشته 34 هزار هکتار از آن را پیش بروند ولی خیلی کم در حال پیشروی است. یعنی بر اساس برنامه بنا بوده که تا سال آینده مشکل ریزگردها حل شود ولی با توجه به عاملی که اشاره کردم و مشکل اعتبارات سخت است که این کار تا سال آینده جمع شود.