پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه و سفیر اسبق ایران در یونان و مالزی با تأکید بر اینکه ما باید از پیشنهاد مذاکره بدون قید و شرط استقبال کنیم، گفت: ما دستور کار مورد نظر خودمان و آنها هم دستور کار مورد نظر خودشان را مطرح می کنند. در مورد نقاط مشترک این دستور کارها گفت و گو می شود و نقاط اختلاف آنها را برای بعد می گذارند. طبیعتا یکی از مواردی که ما موضوع مذاکره قرار نمی دهیم برجام است. چون برجام یک توافق با اعضای دائم شورای امنیت است؛ نه با آمریکا.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با قاسم محبعلی را در ادامه می خوانید:
به نظر شما مسئولین ما چقدر می توانند به ادعای ترامپ که حاضر است بدون پیش شرط با مسئولین کشور ما دیدار کند، اعتماد کنند؟
در روابط بین الملل اصلا اعتماد مطرح نیست و هرکس دنبال منافع خود و دنبال این است که چطور می تواند این منافع را حفظ کند. صحبت آقای ترامپ ممکن است تبلیغاتی و یا واقعی باشد؛ همچنین ممکن است برای مقاصد داخلی و یا خارجی باشد. هر کدام از اینها باشد ما باید طوری برخورد کنیم که او نتواند از این مسأله به نفع خواسته های خودش بهره برداری کند. بلکه ما باید برای حفظ خواسته ها، منافع ملی و پیشبرد سیاست های خودمان بهره برداری کنیم و اجازه ندهیم وانمود که طرف ایرانی آماده مذاکره نیست، جنگ طلب است و ایران هراسی را در منطقه تبلیغ کند.
بنابر این، ما باید از این پیشنهاد ایشان، که مذاکره بدون قید و شرط است، استقبال کنیم. البته مفهوم استقبال این نیست که سریعا مذاکره اتفاق افتد یا اینکه حتما این مذاکره یک نتیجه فوری در پی دارد. اولا اینکه باید باعث شود قضیه را مدیریت کنند. دوم اینکه در دنیای امروز حل و فصل اختلافات با دیپلماسی و مذاکره امکان پذیر است. هر درگیری و اختلافی از طریق گفت و گو و مذاکره حل می شود. لذا ما قبل از اینکه هزینه بیشتری بدهیم باید اختلافاتمان با آمریکا را از طریق دیپلماسی حل کنیم.
حالا که رئیس جمهور آمریکا پیشنهاد مذاکره بدون قید و شرط داده باید استقبال از آن را از طرف ایرانی شاهد باشیم. البته سطوح مختلف گروه های کارشناسی باید دستور کار مذاکره را تدوین کنند. ما دستور کار مورد نظر خودمان و آنها هم دستور کار مورد نظر خودشان را مطرح می کنند. در مورد نقاط مشترک این دستور کارها گفت و گو می شود و نقاط اختلاف آنها را برای بعد می گذارند. طبیعتا یکی از مواردی که ما موضوع مذاکره قرار نمی دهیم برجام است. چون برجام یک توافق با اعضای دائم شورای امنیت است؛ نه با آمریکا.
بعد از این ادعای ترامپ، وزیر خارجه آمریکا مجددا برای این دیدار پیش شرط گذاشت. این تناقض در صحبت ترامپ و وزیر خارجه او چه توجیهی می تواند داشته باشد؟
به نظر می رسد مصاحبه پمپئو ضبط شده بوده و احتمالا پیش از گفته های آقای ترامپ ضبط شده باشد. اما حتی اگر چنین باشد، نشان می دهد که شکافی در دولت آمریکا وجود دارد و ما باید حرف بالاترین مقام آمریکایی را ملاک عمل قرار دهیم. دوم اینکه اگر این شکاف واقعی باشد باید از آن بهره برداری کنیم تا افکار عمومی آمریکا متوجه شوند که دولت ترامپ یک دولت از هم پاشیده است و تصمیم گیری درستی در آنجا صورت نمی گیرد. این امر باعث می شود که قدرت گروه ها و احزاب مخالف ترامپ افزایش پیدا کند و ما موفق شویم که خواسته های خودمان را در شرایط بهتری پیش ببریم.
برخی از تحلیلگران معتقدند هدف این ادعای ترامپ این بود که توپ را به زمین ایران بیاندازد. به نظر شما این تحلیل چقدر می تواند قرین صحت باشد؟
حتی اگر این باشد ما باید توپ را به زمین ترامپ برگردانیم. کسی می تواند افکار عمومی دنیا را جذب کند که راه حل های صلح آمیز، کم هزینه و منجر به جلوگیری از جنگ را مطرح می کند؛ نه کسی که جنگ و درگیری را مطرح می کند.
وقتی صحبت از حل و فصل اختلافات می شود بلافاصله بازار ما واکنش مثبت نشان می دهد؛ قیمت ارز پایین می آید، افکار عمومی ما و همین طور منطقه و حتی داخل آمریکا آرامش پیدا می کند. بر عکس وقتی از جنگ، نابودی و بستن تنگه هرمز صحبت می شود بلافاصله نرخ ارز بالا می رود، افکار عمومی ما دچار تشنج می شود و مردم ما دچار نگرانی می شوند. بنابر این کسی برنده بازی است که صحبت از صلح و گفت و گو می کند. ما نباید این فرصت را به طرف مقابل بدهیم که ما را جنگ طلب و دنبال درگیری معرفی کند.
ما چطور می توانیم توپ را به زمین آمریکایی بیاندازیم؟
ما باید از دیپلماسی و مذاکره استقبال کنیم. دیپلماسی و مذاکره شرایطی دارد. طرف های مقابل باید دستور کار با مسیر مشخص تعیین کنند. در صورتی که روی این دستور کارها توافق شده مقامات عالی در جایی می نشینند و با هم صحبت می کنند. مفهوم مذاکره هم این نیست که حتما چیزی که ما می گوییم با طرف مقابل می گوید پذیرفته شود. مذاکره برای مدیریت کردن بحران چهارچوبی دارد. طبیعتا جاهایی که لازم است به توافق می رسند و جاهایی که لازم نیست مذاکره را ادامه می دهند.
در دنیای امروز همه کشورها با هم مذاکره و همکاری و جاهایی هم دعوا می کنند. ما هم در طی این سال ها در افغنستان، بوسنی و عراق با آمریکا همکاری کردیم و در جاهایی هم رقابت و یا دعوا داریم. روسیه، چین و اروپا هم با آمریکایی ها همین طور هستند. ما هم باید به این وضعیت جهانی عمل کنیم نه اینکه شیوه هایی را در پیش بگیریم که منافع ملی ما و رفاه مردم را دچار مشکل کند.
از طرف دیگر در سال جاری انتخابات میان دوره ای مجلس آمریکا را در پیش داریم. به نظر شما این مسأله چقدر در این ادعای ترامپ اثر داشته است؟
اگر دموکرات ها و ترامپ ما را به عنوان تهدید برای آمریکا مطرح کنند طبیعتا می توانند شانس بیشتری در انتخابات داشته باشند؛ تا وقتی که ما بتوانیم این توپ را به زمین آنها برگردانیم و دموکرات ها دولت آمریکا را به عنوان یک دولت جنگ طلب معرفی کنند.
به هر حال از دست رفتن سنا و مجلس نمایندگان مشکل جدی ایجاد نمی کند؛ ولی به نفع ما است. چون انسجام و استحکام و اجماعی که در حاکمیت آمریکا به وجود آمده و همه یک دست جمهوری خواه هستند را از بین ببرد و امکان تصمیم گیری علیه ما را در دولت آمریکا کاهش دهد یا زمان بر کند؛ که همه اینها به نفع ما است. بنابر این در آن حالت هم پاسخ ما باید به گونه ای باشد که نتوانند از این مسأله بهره برداری کنند.
