پایگاه خبری جماران: شرایط اقتصادی و بحران و بی ثباتی در بازار، نگرانی های عمده ای را در قشرهای مختلف کشور دامن زده است. بخشی از این بحران جهانی و مشمول بسیاری از کشورهای دیگر است. اما آنچه ما در ایران با آن روبرو هستیم، به اعتقاد کارشناسان محصول ضعف در بنیان های اقتصادی کشور، ضعف کارشناسی، شکاف های داخل سیستم و فشار های زائد الوصف به همراه توطئه های خارجی است. در این حال دولت های موفق، دولت هایی هستند که بنوانند بحران ها را مدیریت کرده و از ظرفیت های موجود حداکثر بهره را برای مدیریت و ثبات داخلی به کار بندند.
نگارنده متخصص اقتصادی نیست اما بعید می داند شرایط فعلی از شر ایط دوران جنگ که هم کشور در محاصره حد اکثری خارجی و توطئه گروهک ها بود و هم اکثر منابع داخلی یا تخریب شده بود و یا در معرض تخریب بود و بخش اعظم سرمایه ملی نیز باید مصروف امر پر هزینه جنگ می شد، دشوارتر باشد.
در مقایسه با آن دوران چند تغییر مهم را ملاحظه می کنیم:
• در شرایط جنگ، کل سیستم و نهاد های بالادستی کشور دارای نگاه استراتژیک، متحد و در جهت تقویت بنیان های مدیریت کشور بود.
• وفاق و اتحاد ملی در حداکثر ممکن قرار داشت و اعتماد ملی به حکومت بی نظیر بود
• دولت دفاع مقدس ، مدیریتی کارآمد در عرصه استراتژیک و اجرا را متجلی ساخته بود
• مدیران کشور عموما مدیرانی سالم، متدین، وفادار به ارزش های انقلاب و آشنا با دردهای مردم بودند.
• فساد و تباهی و باندبازی و اختلاس و بی اعتقادی به سرنوشت کشور در سطح مدیریت دیده نمی شد و یا اگر وجود داشت، موارد نادری بود.
نگاهی اجمالی به واقعیت های ناهنجار فعلی و دیدگاه های کارشناسان در این خصوص، گواهی می دهد که در همه هفت مولفه ی مطروحه ی بالا دچار ایراد اساسی هستیم و متاسفانه نگاه استراتژیک و تدبیری بر اصلاح امور دیده نمی شود، بلکه غمگنانه شکاف های درون سیستمی نیز بیداد می کند. ای کاش تا دیرتر نشده در موارد پیش گفته تجدید نظر و اصلاح فوری صورت پذیرد.
جریان هایی نیز علنا در اندیشه اسقاط دولت هستند و هم پیمان با فشار خارجی، در اقتصاد داخلی اخلال می کنند و همزمان از نظر روانی با رسانه های بزرگی که در اختیار دارند جو ناامیدی و یاس را بر کشور تحمیل کرده و در دل های مردم اضطراب و دلواپسی زائد الوصفی را تزریق می کنند.
قطعا در عرصه هایی از اقتصاد پیشرفت هایی داشته ایم. اما این جا سخن از کاستی هاست. هیچ کس منکر فشار های خارجی و اخلال داخلی در تشدید کاستی ها و جنگ روانی نیست، اما این دیدگاه وحود دارد که کشور می تواند بهتر مدیریت شود. متاسفانه از عملکرد مدیران فعلی اقتصاد کشور این ارزیابی وحود دارد که حتی با کاهش فشار خارجی، بعید است کاری به پیش برده شود. رییس جمهور محترم حتما به اتهام ناکارآمدی به دولت و جریان تندی که ممکن است منجر به انفجار داخلی و اسقاط دولت شود پی برده اند. مردم مایل به بهبود اوضاع هستند و در مسیر اصلاحات در کنار رییس جمهور خواهند بود. مدیریت بحران ، فلسفه هر دولتی است و شاید بهترین اقدام در این شرایط تغییر فوری و کامل تیم اقتصادی دولت باشد. این مدیران قطعا لیاقت هایی داشته وزحماتی کشیده اند اما در شرایط فعلی سیاست هایشان پاسخ نداده است. این انتظار وجود دارد که مدیرانی به کار گمارده شوند، که با خلاقیت و قاطعیت توان عبور از بحران و تغییر شرایط به نفع ثبات را داشته باشند. با توجه به ظرفیت های داخلی، چنین امری ممکن است. برای این منظور به نظر می رسد موارد ذیل میتواند راهگشا باشد:
• حضور علنی تر و جدی تر آقای رییس جمهور در صحنه و پذیرش وجود بحران و بخشی از مسئولیت های شرایط جاری
• در صورت امکان تیم فعلی اقتصادی، داوطلبانه و برای کمک به دولت و کشور و باز کردن دست رییس جمهور محترم رسما استعفا دهد یا رییس محترم جمهور تغییر این تیم را مد نظر قرار دهند. کشور از شخصیت های دارای دانش اقتصادی و توان مدیریتی در تراز حل مشکلات فعلی بی بهره نیست. این به مصلحت ملک و ملت است.
• علاوه، نیازمند وضع ایده، سبک و سیاست های اقتصادی جدید و نقشه ی راهی به آینده با بهره گیری از عقل جمعی صاحبان دانش اقتصادی هستیم تا بیش از این سرمایه اجتماعی هدر نرود.
• در راس برنامه ها ارائه بسته ی حمایتی از اقشار ضعیف تر جامعه اولویتی حیاتی است تا در زیر چرخ تورم افسار گسیخته فعلی له نشوند.
• تجربه های دولت دوران دفاع مقدس و دیگر کشورها برای عبور از چنین بحران هایی بسیار موثر و راهگشاست. ای کاش آقای رییس جمهور برای مصلحت کشور، معذوریت های سیاسی را کنار گذاشته و راهی برای مشورت با نخست وزیر دفاع مقدس باز کنند. ایشان با داشتن ایده، بینش و سبک متناسب با زمان جنگ و بهره گیری از مدیران توانمند در بدترین شرایط ، کشور را به گونه ای اداره کرد که شیرینی های آن هنوز در ذائقه ها باقی است. کشوری که جنگی با ان عظمت را اداره کرد، از شرایط امروز هم با تدبیر می تواند عبور کند.
• نسبت به گشایش و امن کردن فضا برای بازگشت سرمایه های خارج از کشور باید راهی اصولی و اطمینان بخش پیدا کرد. این اقدام نیازمند همکاری نهادهای خاص است. با تعریف سیاهی که از هموطنان مهاجر فعلا در دستگاه های امنیتی و سیاسی ما وجود دارد و در تریبون های خاص نیز تشدید می شود، به دست خود کشور را از یکی از عظیم ترین منابع فکری، علمی، تکنولوژیکی و درآمدی محروم کرده ایم. با فضای موجود، کمتر مهاجری جرات خدمت به میهن را پیدا می کند.
• نمی توان نقش جنگ روانی را در بالا گرفتن بحران انکار کرد، اما در این حال نمی توان همه چیز را ناشی از جنگ رواتی دانست. بخشی از مشکلات فعلی، واقعی و تهدیدی معنی دار است که کل نظام و کشور را تحت تاثیر قرار می دهد، لذا انتظار می رود، همه قوا و نهادهای کشور به کمک دولت برای عبور از بحران بشتابند و شکاف ها و رقابت های سیستمی را کنار بگذارند. از شرایط فعلی می توان به نفع انسجام و وحدت داخلی و بسیج امکانات استفاده کرد و با برنامه ای صحیح، بخشی از بحران ها را کنترل نمود. تصور نشود انتقام جویی، رقابت داخلی و یا فرض اخلال در کار و تهدید موجودیت دولت که متناسفانه زمزمه هایش در برخی محافل رسمی شنیده می شود، تقویت رقبا را به دنبال خواهد داشت، بلکه ممکن است به خسارتی بزرگتر برای همه منجر شود. به ویژه در چنین شرایطی، به تملق های دوستان نادان و دشمنان دانای ظاهر الصلاح نمی توان دل خوش کرد. آنها سالهاست دلسوزان حقیقی را به حاشیه رانده و حذف کرده اند و نااهلان زمینه برای ضربه بزرگ آماده می کنند.
• می توان با مردم شریف ایران ، صادقانه و صریح صحبت و واقعیت ها را منتقل و در اقدامی بسیار مهم از مردم برای عبور از این شرایط، تقاضای کمک کرد. بخش اعظمی از جنگ را مردم اداره کردند. اگر مردم بدانند عزمی جد ی برای اصلاح امور و رفع تضاد منافع وجود دارد و اعتماد اجتماعی و امید به دولت و حکومت بازسازی شود، بسیاری از مردم با از خود گذشتگی، سرمایه های خود را برای اصلاح زخم های فعلی کشور مرهم خواهند کرد و مانع التهاب بازار خواهند شد. مردم صاحبان اصلی انقلاب و کشور و علاقمند به عزت آن هستند.
والسلام
ابوالفضل فاتح
24 خرداد ماه 1397
