پایگاه خبری جماران، سعید گیتی آرا: شاید اگر نگوییم موثرترین، اما بدون شک «شهید بهشتی» یکی از شاخص ترین چهره های انقلاب بود که نقش زیادی در تاریخ انقلاب، پیش و پس از پیروزی ایفا کرد. سال ها پس از شهادتش اما، هنوز جنبه هایی از شخصیت وی که شاید برای نسل سوم و چهارم انقلاب پرجاذبه ترین باشد، این بار نه از سوی رسانه های رسمی، بلکه در شبکه های اجتماعی معرفی می شود. ازاین رو، امروز مراجعه به نظر شهید بهشتی درباره مسائلی که حل و فصل آن با فراز و نشیب های زیادی همراه است، می تواند به منزله کلیدی برای حل معمای بلاتکلیفی در جامعه باشد.
در همین راستا، دکتر سیدعلیرضا بهشتی در گفت و گو با خبرنگار جماران با بیان اینکه «شهید بهشتی ممنوعیتی برای ریاست جمهوری زنان قائل نبود» اظهار کرد: قبل از برگزاری رفراندوم قانون اساسی در یکی از جلساتی که در «حسینیه ارشاد» برگزار شد، شهید بهشتی در پاسخ به سوال یکی از زنان حاضر در جلسه که بحث «ریاست جمهوری زنان» را مطرح کرده بود، گفت: من خودم به این نتیجه نرسیدم که زنان نمی توانند رئیس جمهور شوند و هیچکدام از این ادله ای را هم که می آورند، دال بر این نمی بینم که ممنوعیتی برای زنان در چنین عرصه هایی پیدا شود.
وی افزود: این نظر شخصی شهید بهشتی بود، اما از آنجا که برای تدوین قانون اساسی، ملاک رای و نظر اکثریت بود. تنها کاری که ایشان توانستند انجام دهند، پیشنهاد واژه «رجل سیاسی» از میان واژگان «مردان» یا «رجال» بود. انتخاب این واژه نیز برای آن بود که راه باز بماند تا بعدها با گروه ها و بحث هایی که ایجاد می شوند، این امکان فراهم شود تا بدون تغییر قانون، زنان نیز بتوانند کاندیدای ریاست جمهوری شوند.
نسل جوان به تصویری واقعبینانه تر از شهید بهشتی دست یافته است
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: تبلیغاتی که در رسانه های رسمی درباره شهید بهشتی صورت گرفته، تصویری ناقص از شخصیت ایشان را نشان می دهند. این امر ممکن است در برخی اوقات به سوء برداشت و سوءتفسیر منجر شود. اما فکر می کنم، طی سال های اخیر که به تدریج 26 جلد از آثار ایشان منتشر شده، نسل جوان به تصویری واقعبینانه تر از شهید بهشتی دست یافته است. برای من جالب بود که در نمایشگاه کتاب امسال، بازدید بسیار زیادی از غرفه ایشان شد. که انتظار چنین استقبالی را نداشتیم. بیشتر این استقبال از سنین بین 20 الی 30 سال بودند. نسل جوان هنوز جویای این مساله هست که آیت الله بهشتی که بود و چگونه فکر می کرد؟ این نشان می دهد که تبلیغات رسمی به حدکافی آنها را ارضا نکرده است.
در تبلیغات رسمی تصویری ناقص و درهم برهم از شهید بهشتی ارائه کردند
وی با بیان اینکه، نمی خواهد بگوید که متولیان تبلیغات رسمی در قبال ارائه این تصویر ناقص از شهید بهشتی سوء نیتی داشتند، گفت: به هرحال در تبلیغات رسمی، تصویری ناقص و درهم برهم از ایشان ارائه کردند. متاسفانه در بعضی اوقات نیز از ایشان استفاده ابزاری شده است. امیدوارم که به تدریج، چهره مرحوم بهشتی آنگونه که بود، از طریق آثار و اسنادی که منتشر می شود در دسترس مخاطبان قرار گیرد تا آنها بتوانند یک داوری منصفانه و عالمانه داشته باشند.
وی در ادامه گفت: در همین راستا، هیچ چهره تاریخی نیست که مورد بازخوانی مجدد قرار نگیرد. بدون شک ممکن است حقایق دیگر یا تفاسیر دیگری درباره آنها بدست آید که بازخوانی آن شخصیت ها را ضروری سازد. لذا بی تردید کشف حقایق تازه یا تفاسیر متفاوت در قبال چهره های تاریخی هیچ اشکالی ندارد. در آن سال هایی هم که مانع برگزاری دو همایش ما تحت عنوان«نگاهی دوباره» برای شهید بهشتی شدند و دانشگاه مفید و بنیاد نشر مقالات آن را منتشر کرد.تلاش ما این بود که ماوقع را به لحاظ انواع اسنادی که هست، ارائه کنیم. این وظیفه ماست که حقایق را منعکس کنیم. با این حال ممکن است افراد به داوری های متفاوتی درباره شخصیت ها برسند که فاقد اشکال است.
هیچ مانعی برای بازخوانی شخصیت شهید بهشتی وجود ندارد.
علیرضا بهشتی گفت: این با روش و منش شهید بهشتی سازگار است که مورد نقد قرار گیرد و بررسی شود. بدون شک نه ایشان ادعای عصمت داشت و نه ما چنین ادعایی داریم که آقای بهشتی معصوم بودند. مهم این است که نقد ایشان، نقدی عالمانه و منصفانه باشد. تحولات اجتماعی در سال های گذشته نیز در شناخت بهتر شخصیت «شهید بهشتی» بی تاثیر نبوده است. شاید وقتی هرچه بیشتر آثار ایشان و نقل قول هایی که درباره موضوعات مختلف داشتند، منتشرشد، نسل جوان احساس نزدیکی فکری بیشتری به ایشان کردند. تا قبل از سال 88، آنچنان کار تبلیغی مستقلی درباره شهید بهشتی انجام نشده بود. اما بعدها به دلیل گسترش شبکه های اجتماعی، امکان این کار بیشتر فراهم بود. بدیهی است که تا قبل از این مساله، تبلیغات درباره شهید بهشتی صرفاً از طریق صداوسیما انجام می شد، اما بعدها ابزارتبلیغاتی متنوع تر و متعددتر شدند.
شهید بهشتی اصرار داشت راه برای تجدیدنظر در قانون اساسی باز بماند
فرزند شهید بهشتی گفت: در مساله تدوین قانون اساسی با آنکه تدوین این قانون صرفاً بنابر نظر شخصی شهید بهشتی نبود و 70 و اندی نفر در این موضوع نقش داشتند، اما در برخی موارد می بینیم که آقای بهشتی دوراندیشی هایی داشت. منتها به دلیل آنکه در اقلیت بود، به آن توجهی نشد. برخی موضوعات نیز به دلیل بی تجربهگی بود، شاید اگر تدوین قانون اساسی امروز رقم می خورد، به شکل دیگری انجام می شد. مهم این بود که در آن زمان، این قانون برمبنای یک اجماع میان خبرگان که آن زمان تنها فقها نبودند، بلکه غیرفقها نیز در آن حضور داشتند، شکل گرفت. اتفاقاً آقای بهشتی از کسانی بود که در جلسات آخر اصرار داشت ، راه برای تجدیدنظر در قانون اساسی همچنان باز بماند. منتها در آن زمان نیز اکثریت نپذیرفتند. البته شاید شرایط خاص سیاسی و اجتماعی بود که موجب شد تا اکثریت چنین موضوعی را نپذیرند.
اختلافی میان آیات منتظری و بهشتی نبود
این استاد دانشگاه افزود: آقای بهشتی می گوید که خود این قانون اساسی، مشروعیتش را از مردم می گیرد، بنابراین اگر روزی مردم در یک رفراندوم رای دهند که این قانون نباشد، طبیعتاً مشروعیتی نخواهد داشت و شما نمی توانید جلوی این کار را بگیرید. با اینکه نمی توان گفت که آقای بهشتی هر چه گفتند درست بود یا خیر، ولی به هرحال به نظرمی رسد که برای ایشان مهم بود که یک جامعه و حکومت قانون مدار وجود داشته باشد.
وی در پایان با اشاره به کلیپ منتشر شده از بحث میان آیت الله بهشتی و آیت الله منتظری در یک جلسه گفت: اختلافی میان این دو شخصیت وجود نداشت. از آنجا که آقای بهشتی تجربه اداره جلسات و کار جمعی را داشت، اما شاید آیت الله منتظری تجربه اداره چنین جلسه ای که به این شکل برگزار می شود را نداشتند. لذا اختلاف در این جلسه نیز اختلافی اساسی نیست، بلکه اختلاف در روش و منش را نشان می دهد.
