پایگاه خبری جماران: در روزهای اخیر خبر احتمال فیلتر شدن قریب الوقوع پیام رسان تلگرام واکنش های زیادی در بر داشته است و نه تنها شخصیت های سیاسی بلکه برخی هنرمندان را وادار به واکنش کرده است. طرح فیلتر تلگرام که به دلیل وجود برخی دغدغه ها و نگرانی های مسئولین مطرح شد، امروز باعث نگرانی هزاران نفری شده است که یا تنها منبع درآمدی شان یا بخش عمده ای از کارشان وابسته به بقای تلگرام است. در همین رابطه سه تن از چهره های سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا نظر خود را درباره احتمال فیلتر تلگرام بیان کردند.
حذف و فیلتر تلگرام بلاتأثیر است
حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی ابطحی در گفت و گو با خبرنگار جماران ، درباره نحوه مواجهه با پیام رسان تلگرام و احتمال فیلتر شدن آن گفت: اساساً تجربه های بسیاری وجود دارد که این ممنوعیت ها پاسخ لازم را به مردم و حکومت نمی دهند. این موضوع در حوزه هایی نظیر ماهواره، رسانه و در حوزه های شخصی و اجتماعی بسیار مورد تجربه قرار گرفته و نتیجه ای در برنداشته است. این بار نیز با بستن یک پیام رسان اتفاق ویژه ای نمی افتد و کسانی که برای اهدافی به دنبال بستن تلگرام هستند، نتیجه ای بدست نمی آورند.
وی افزود: تلگرام یک پیام رسان است که در کنار چندین پیام رسان داخلی و خارجی قرار گرفته است. از این رو اگر یک پیام رسان بسته شود، ارتباطات بسته نخواهد شد و تنها از یک پیام رسان به پیام رسانی دیگر منتقل خواهد شد. لذا جابه جایی مرکز ارتباطات، آنچنان تعیین کننده نیست و تفاوتی هم ایجاد نخواهد کرد.
این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه گفت: اگر یک پیام رسان، قدرت ارتباطی مطلق نداشت به معنای آن نیست که ارتباطات در جامعه حذف شده است. زیرا در ارتباطاتی که در جامعه وجود دارد، اینترنت حرف اول را می زند و اگر پیام رسان های داخلی کیفیت خوب و سرعت تضمین شده تری داشته باشند، باید مورد قبول جامعه قرار گیرند. اما متاسفانه در پیام رسان های داخلی مانند بخش های دیگری که در حوزه سیاسی هستند، اعتماد جامعه جلب نشده است.
وی بیان کرد: بیشترین نگرانی عمومی که در حوزه پیام رسان های داخلی وجود دارد، در حوزه های حریم خصوصی یا شخصی است. اگر حاکمیت بتواند به گونه ای اعتماد خاطر مردم را بدست آورد که در پیام رسان های داخلی آسیبی به حریم شخصی یا خصوصی آنها نمی رسد، پیام رسان های خارجی می توانند با سامانه های داخلی جایگزین شوند. اما بدون شک، مشکل همین عدم اعتماد عمومی در حوزه حریم شخصی است.
وی گفت: کسانی که قصد دارند استفاده امنیتی یا سیاسی از پیام رسان ها کنند، از بدنه جامعه نیستند. همچنین کسانی که بخواهند جاسوسی کنند یا ارتباطات سیاسی با خارج از کشور برقرار کنند یا به منافع ملی آسیب زنند، بدنه تشکیل دهنده استفاده کننده از تلگرام یا پیام رسان های دیگر نیستند. اگر حاکمیت بتواند بحث اعتماد به حریم خصوصی را از طریقی به جامعه ارتباطی منتقل کند، قطعاً استفاده از پیام رسان های داخلی، کار دشواری برای مردم نیست.
ابطحی گفت: اینکه یک پیام رسان در دوران رقابت های موجود، همه بار ارتباطی ملتی را بر عهده گیرد، کار درستی نیست. در عین حال می توانند پیام رسان های مختلفی باشند که اعتماد خاطر افراد را جلب کنند. حتی اگر مرکزیت ارتباطات در داخل باشد سرعت دانلود و پیام رسانی قوی تر می شود. اما بدون شک، حذف و فیلتر تلگرام بلاتأثیر است. اگر اعتماد جامعه جلب شود، مقاومت در برابر پیام رسان های داخلی، معنا و مفهومی نخواهد داشت.
وی در پایان گفت: امیدوارم تصمیمی دال بر فیلتر تلگرام گرفته نشود، زیرا این تصمیم آسیب های زیادی دارد که تنها یکی از آنها موضوع تعطیلی کسب و کارهای ناشی از تلگرام است.
«اعتماد»؛ شرط موفقیت پیام رسان های داخلی
عبدالله ناصری نیز در گفت و گو با خبرنگار جماران ، در این باره اظهار داشت: تجربه نشان داده که فیلترینگ هر نوع سامانه اطلاع رسانی در دنیا، عملی موفق نبوده است. تکنولوژی ها و فناوری های تازه، فرهنگ خاص خود را دارند و به نظر می رسد مسئولین برای رفع دغدغه ها و نگرانی های خود باید اقدامی غیر از «فیلترینگ» انجام دهند. فیلترینگ سامانه های اطلاع رسانی هیچ مشکلی را حل نمی کند. زیرا در شرایط فعلی که گردش آزاد اطلاعات بسیار مورد توجه کشورها و دولت ها قرار دارد، بلافاصله بدیل و جایگزین آن شبکه ها برای استفاده عمومی عرضه می شود.
وی افزود: ما در گذشته شاهد بودیم که برخی سامانه های پیام رسان با فیلتر مواجه شدند اما عملاً کارایی خود را با فیلترشکن پیدا کردند. بنابراین نباید این تجربه ناموفق را تکرار کرد. چنانکه ابن رشد فیلسوف مسلمان آندولسی نیز معتقد است؛ مسلمانان باید از هر گونه دستاورد بشری که مفید بوده استفاده کنند حتی اگر مسببان و صاحبان این تجربه بشری بر آیین مسلمانی نبوده باشند.
این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه گفت: ما نمی توانیم از تجربه ها و دستاوردهای بشری در دنیای امروز که عصر انفجار اطلاعات است، دور بمانیم و دچار دغدغه های کاذب شویم. اگر مسئولین نشانه ها و مسیر درستی برای تحقق عدالت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد کنند. حتماً نگرانی هایشان در این حوزه از میان می رود. متاسفانه این بدبینی مزمنی است که سال های سال مسئولین جمهوری اسلامی نسبت به جامعه مدنی پیدا کردند و تلاش می کنند تا هر نوع امکانی را محدود کنند؛ از عدم شرکت و اجازه ورود زنان به استادیوم های ورزشی گرفته تا قفل کردن سامانه های ارتباطی.
ناصری بیان کرد: اگر کسی ادعا کند که برای رفع دغدغه های جامعه، تلگرام را مهار یا فیلتر می کند و قصد دارد با چنین اقدامی رقابت را به صحنه سامانه های داخلی بکشاند، حرف بی اساسی است. اینکه چگونه رقبای تلگرام را در بازار اطلاع رسانی کشور وارد کنیم، بر عهده ما نیست و به توانمندی سامانه های اطلاع رسانی و موسسین آنها بازمی گردد که بتوانند بازار بهره برداری را برای خود تعریف کنند. ما نیز جز در مسائل فرهنگی نمی توانیم کاری برای آنها انجام دهیم.
وی گفت: بدبینی به پیام رسان های داخلی تنها به دلیل طرح فیلترینگ تلگرام ایجاد نشده، بلکه مردم بخاطر نوع رفتاری که در سطح کلان حکومت وجود دارد، اعتماد خود را از دست داده اند. متاسفانه حاکمیت برای ایجاد اعتماد اجتماعی، در همه عرصه ها با مشکل مواجه بوده است. حتی این بی اعتمادی تنها به این مقطع بازنمی گردد. بلکه روزگاری دغدغه این بود که اطلاعات مالی و بانکی جامعه در اختیار دستگاه های دولتی قرار گیرد و به موجب آن یارانه ها حذف شوند. بنابراین این بی اعتمادی وجود دارد و ما باید در ابتدا کارهایی انجام دهیم که اعتمادها سلب نشوند.
وی در پایان گفت: وقتی این اعتماد به وجود آمد، دولت می تواند هر نوع سامانه ای را که طراحی کرده به جامعه معرفی کند و مردم نیز از آن استفاده کنند. ما باید به نطقه ای برسیم که اعتماد به حاکمیت در میان آحاد جامعه نهادینه شود؛ اعتماد با فیلترینگ ایجاد نمی شود. بنابراین مساله جلب اعتماد جامعه، ربطی به حوزه بهره برداری از فناوری های جدید و تکنولوژی و دستاوردهای بشری ندارد و گره این مشکل از جای دیگری است.
پیام رسان ها سوپاپ اطمینان هستند
همچنین محمد مهاجری روزنامه نگار اصولگرا در گفت و گو با خبرنگار جماران ، درباره پیام رسان تلگرام اظهار کرد: در مورد پیام رسانها حرفهایی مطرح می شود که بعضی شان سنتی و تکراری است و بعضی شان جدید. از نوع سنتی ها می توان به نقش تلگرام در تخریب اخلاق اجتماعی و نیز انتشار اخبار دروغ و شایعه پراکنی اشاره کرد. اما اخیرا حرفهایی در حوزه امنیت اقتصادی مطرح می شود که به گمانم توجه به آنها بسیار مهم است. اگر واقعا و به تشخیص مسئولان بانکی و پولی کشور چنین معضلی وجود دارد، باید با آن مقابله کرد.
وی افزود: اما در هرحال راه مقابله با تلگرام فیلتر کردن نیست. چون با استفاده از فیلترشکن همان اقداماتی که آنها انجام می دهند ادامه پیدا می کند. در فیلترینگی که مدتی قبل انجام شد، کانالهای خبری تلگرام حداکثر 20درصد مخاطبشان را از دست دادند و اگر چند روز دیگر فیلترینگ ادامه پیدا می کرد همین 20درصد هم سراغ فیلترشکن می رفتند و دوباره به همان وضع قبل از فیلتر برمی گشتیم. بنابراین اگر مساله، ناامنی اقتصادی است موضوع باید از طریق آگاهی بخشیدن به مردم و نیز از طریق پیگیری های حقوقی در مجامع داخلی و خارجی پیگیری شود.
این روزنامه نگار اصولگرا گفت: نکته دیگر اینکه، مشتری پیام رسان دنبال نرم افزاری است که سه ویژگی داشته باشد. یکی سهل بودن، دوم سریع بودن و سوم آپشنال بودن. به نظرم این بحث که مردم اعتماد دارند یا نه، در مرحله بعدی است. مگر چنددرصد مردم اطلاعات محرمانه و امنیتی دارند که بخواهند از طریق تلگرام یا هر پیام رسان دیگری منتقل کنند و بترسند از اینکه به دام پلیس فتا یا سایر دستگاهها بیفتند؟ مگر محتوای پیام رسانها و بصورت کلی تر محتوای فضای مجازی چقدر با امنیت ملی مغایر است؟
وی اظهار داشت: برعکس برخی از دست اندرکاران من معتقدم پیام رسانها تا حد زیادی نقش سوپاپ را بازی می کنند و التهابات روانی را آرام می کنند. منکر این هم نیستم که درصدی هم ممکن است ضدامنیتی باشد. در این مورد هم باید بگویم دستگاه پلیسی و اطلاعاتی و امنیتی کشور به موازات گسترش و توسعه فضای مجازی ، قدرتمند شده و نباید جای نگرانی زیادی وجود داشته باشد. با وجود فیلترشکن ها و مهم تر از آن دانش پویای فناوری، هیچ بعید نیست که نرم افزارهایی ارائه شود که فیلترینگ نتواند مانع فعالیت شان بشود. حتی چه بسا هزینه فیلترینگ و کنترل به مراتب بیش از هزینه ها و خسارات اجتماعی و امنیتی باشد.
وی با بیان اینکه زمان مشکل را حل خواهد کرد، گفت: الان بسیاری از رسانه های رسمی و قانونی کشور اخبارشان را از طریق تلگرام می فرستند. وقتی این رسانه ها به پیام رسانهای داخلی اثاث کشی کنند، خود به خود بخش بزرگی از مشتریان تلگرام به این سمت خواهند آمد. نکته دیگر که بسیار مهم است اینکه باید متولیان فضای مجازی و مسئولان امنیتی کشور با دعوت از جامعه شناسان و روانشناسان و متخصصان رشته های مرتبط به پاسخ این سوال برسند که چنددرصد از کاربران به پیام رسانهای داخلی اعتماد ندارند. الان شلوغ بازار است و هیچ آمار و نظرسنجی در این باره وجود ندارد و هر حرفی زده شود از روی توهم است.
مهاجری گفت: باید یک مطالعه عمیق میدانی و آماری انجام شود. فرض کنیم این کار علمی انجام شد و مثلا درصد بزرگی از کاربران واقعا به پیام رسانهای داخلی اعتماد نداشتند. آن وقت است که باید برای رفع بی اعتمادی و نیز اعتمادزایی فکر کرد. به نظرم کسب و کارهایی که در تلگرام انجام می شود در یک فرصت کوتاه یک تا دوماهه قابل انتقال به پیام رسانهای داخلی هستند.
