جماران، کیاوش حافظی: هفته گذشته رهبر معظم انقلاب در دیدار پرشور هزاران نفر از مردم متدین و انقلابی تبریز بیان داشتند که پیشرفت در عرصه های مختلف به معنای واقعی کلمه رخ داده اما در زمینه «عدالت» اقرار می کنیم که عقب مانده ایم.
ایشان همچنین گفتند: از انتقادها و گلایه‌های مردم نسبت به برخی مسائل کاملا آگاه است و انتقاد هیچ منافاتی با ایستادگی پای نظام اسلامی و انقلابی برآمده از پایداری ملت و فداکاری صدها هزار شهید ندارد.
در همین رابطه، خبرنگار جماران به سراغ دوتن از چهره های اصولگرا رفته است تا نظر آنها را درباره موضوع عدالت، دامنه قابل تعمیم آن و چرایی عقب ماندگی ما در عدالت جویا شود. البته این نخستین بار نیست که عالی ترین مقام کشور، از وضع عدالت در کشور انتقاد می کند. چرا که رهبر معظم انقلاب در 27 اردیبهشت سال90 نیز گفته بود: «وضع فعلی عدالت در کشور راضی‌کننده نیست.»
امیر محبیان «نویسنده و پژوهشگر اصولگرا» در گفت و گو با جماران، در واکنش به سخنان اخیر مقام معظم رهبری درباره عقب ماندگی در حوزه عدالت، اظهار کرد: عدالت مفهوم کشداری است که ابعاد و حیطه های بسیاری را در بر می گیرد. به گمانم هسته مرکزی عدالت، رفع تبعیض است و مقام معظم رهبری بر آن هستند که هنوز در رفع تبعیض که به احساس عدالت می انجامد، موفق نبوده ایم. و الّا عدالت نسبی در حوزه های مختلف سطح های گوناگون از تحقق را داشته است. اولین معنایی که از عدالت به ذهن می آید؛ عدالت قضایی است، ولی به نظر می رسد منظور رهبری عام بوده و هدف قوه خاصی نبوده است.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: رفع تبعیض، در سخن آسان ولی در عمل دشوار و بلکه ناممکن است. آنچه مهم است ایجاد عدالت نسبی به گونه ای است که توده مردم در مجموع وضعیت را عادلانه بدانند. ابتدا باید دریافت درستی از منابع مالی و درآمدش داشت و سپس در توزیع منابع، عدالت توزیعی را در نظر گرفت.
رییس مرکز پژوهشی راهبردی آریا تصریح کرد: در این راستا دو نکته باید در نظر گرفته شود؛ نخست حمایت از طبقات نیازمندی است که در رقابت اجتماعی و اقتصادی از زیر نقطه صفر شروع کرده اند. سپس پایش مداوم برای جلوگیری از رانتخواری و ناشایست سالاری. البته تحقق این سخنان در عمل ساده نیست.
آیت الله محسن غرویان نیز در این باره به خبرنگار جماران گفت: باید از مقام معظم رهبری تشکر کرد که خود پیشگام شدند و مساله عذرخواهی از ملت را مطرح کردند و اینکه باید مسئولین بالای نظام یادبگیرند با شفافیت در جایی که مرتکب تقصیر یا قصوری شده اند، از مردم عذرخواهی کنند. ما در کشورهای دیگر شاهد این سنت هستیم که مسئولین استعفا می دهند و از ملت عذرخواهی می کنند.
وی در ادامه اظهار داشت: حال که رهبری خود این مساله را مطرح کردند باید از ایشان تشکر کرد که رهنمودی به دیگران دادند. این مساله بسیار ارزشمند و قابل مطرح کردن است. موضوع دیگر مربوط به عدالت است. عدالت از لحاظ مفهومی وسعت دارد و تنها در حوزه اقتصاد خلاصه نمی شود. عدالت در مسائل فرهنگی، سیاسی و در هر کجا که حقی وجود داشته باشد، مطرح می شود.
این استاد حوزه علمیه قم افزود: در تعریف عدالت گفته شده که «اعطاء کل ذی حق حقه»، عدالت این است که ما باید حق هر کسی که ذی حق است را به او بدهیم. عدالت حتی شامل فراتر از انسان می شود. از این رو، حیوانات و طبیعت نیز صاحب حق و حقوقی هستند. عدالت به این معناست که ما حق طبیعت را به او دهیم و با آن درست رفتار کنیم. بنابراین عدالت مفهوم وسیعی دارد و مقام معظم رهبری در همه ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی عدالت را مطرح کردند و به درستی فرمودند که ما نتوانستیم این عدالت را به درستی اجرا کنیم.
غرویان بیان کرد: به هرحال ما وعده هایی در ابتدای انقلاب به مردم دادیم. اما در عمل، مقام معظم رهبری فرمودند که ما باید عذرخواهی کنیم و از مردم پوزش بطلبیم. لذا باید گفت که عدالت مدنظر رهبری، تمامی مسائل را شامل می شود. به قول ما اهل اصول، کلام ایشان هم اطلاق دارد هم عمومیت. لذا از اطلاق و عمومیت کلام ایشان می توانیم استفاده کنیم و بگوییم: خطاب ایشان یک قوه خاص نبوده و نیست. بلکه همه مسئولین و حاکمیت مورد خطاب هستند.
وی افزود: ایشان از خود شروع کردند و فرمودند که من همه انتقادها را می دانم و خبر دارم. حتی فرمودند که مردم به خود بنده هم انتقاد دارند. این نشان می دهد که خطاب ایشان تنها به یک قوه خاص نبوده است. بلکه تمام ارکان حکومت را شامل می شود. ریشه عقب ماندگی در عدالت به اختلافات و تفرقه هایی بازمی گردد که در میان سران و مسئولین ما از چندین سال قبل آغاز شد و هنوز هم ادامه دارد. قدرت طلبی ها و انحصار طلبی ها ریشه اصلی این عقب ماندگی در برقراری عدالت است.
این مدرس حوزه علمیه قم اظهار داشت: طبق روایات معصومین «حب الدنیا راس کل خطیئه» حب دنیا به معنای حب قدرت، ثروت، شهرت و ریاست از ریشه های اصلی عقب ماندگی در حوزه عدالت است. بنابراین نتیجه می گیریم که برای رسیدن به وضعیتی مطلوب، ما باید مشکلات اخلاقی در جامعه را رفع کنیم و حل این مشکلات نیز باید از بالا شروع شود.
وی افزود: مشکل اصلی نبود یا کمبود تقوا، خداترسی و عدم رعایت اخلاقیات است که ریشه تمامی معضلات و مشکلات در جامعه است. بدون شک حل معضل بی عدالتی نیاز به نظر نخبگان و کارشناسان کشور دارد. اما راهکاری که می توان در قدم اول ارائه داد، همان گفت و گوست.
آیت الله غرویان تصریح کرد: باید سران جناح هایی مانند اصلاح طلب، اصولگرا و اعتدالیون دست در دست هم دهند و حرکتی نو در جامعه آغاز کنند. آنها باید اتاق فکرهایی مشترک تشکیل دهند. اینکه هر جناح سیاسی برای خود اتاق فکری داشته باشد و تمام انرژی خود را صرف مچ گیری از رقیبش کند، درمان مشکلات نخواهد بود. گفت و گوی ملی باید در عمل شکل بگیرد.
