حرف مردم شکایت از فساد است، شکایت از تبعیض است

حمیدرضا ترقی در یادداشتی اختصاصی برای جماران نوشت:

اشتباهی نگیرند مردم را. مردم را با شعارهایشان، با حرفهایشان بشناسند و برای مردم کار کنند؛ حرف مردم را باید [گوش کرد]؛ حرف مردم شکایت از فساد است، شکایت از تبعیض است؛ این حرف مردم است. مردم خیلی از مشکلات را تحمل می کنند، البتّه فساد را، تبعیض را نمی پسندند، شِکوه دارند، شکایت می کنند. شکایت مردم از فساد و از تبعیض است که باید مسئولین - چه مسئولین قوّه‌ مجریّه، چه مسئولین قوّه‌ قضائیّه، چه مسئولین قوّه‌ی مقنّنه - به طور جِد دنبال کنند.

عدالت اجتماعی؛ یکی از پایه های اصلی نظام جمهوری اسلامی است. البتّه راهش مبارزه‌ با ظلم و مبارزه‌ با فساد است. عدالت معنای وسیع و گستره‌ بسیار زیادی دارد؛ هم در سطح داخل جامعه است، هم در سطح بین الملل است، هم در زمینه های اقتصادی است، هم در زمینه های سیاسی است؛ در همه زمینه ها عدالت یک مقوله بسیار مهمّی است. عدالت یک ارزش مطلق هم هست؛ یعنی ارزش های دیگر همه نسبی است به یک معنا، [امّا] عدالت یک ارزش مطلق است، به هر صورت لازم است و باید دنبال بشود. باید با فساد مبارزه بشود، با ظلم مبارزه بشود؛ البتّه خیلی سخت است. مقام معظم رهبری 19/11/96

یکی از بزگترین معضلاتی که مردم با آن روبرو هستند فساد در برخی افراد با نفوذ و دستگاه های اداری و مالی کشور است.

اکنون شاهد فساد در لایه های مختلف دستگاه های اداری و مالی و حتی برخی اشخاص در کشور هستیم، که گویا علت های مزمنه هستند که در جسد دولت - در معنای عام کلمه - ایران حلول کرده اند. مردم نیز به عنوان مالکان اصلی ایران از نمایندگان خود که دولت و وکلای مجلس هستند، انتطار دارند در رفع و درمان این علت مزمنه اقداماتی انجام دهند؛ و از این همه فرصت سوزی و عافیت سوزی جلوگیری شود.

برخی کارشناسان اقتصادی و سیاسی بر این باور هستند که در ایران شاهد «یک اقتصاد رانتی انگلیِ فسادزا و ظهور یک طبقه تازه به دوران رسیدهِ قلدر و باجگیر» هستیم که با «توزیع نامناسب اعتبارات در بودجه های سالانه منجر به عدم توازن در طبقات اجتماعی شده است. سال به سال با بودجه های سالانه کشور شکاف فقر و غنا تشدید می شود. در بودجه سال ۹۷ اگر چه قدم هایی برای شفافیت برداشته شده است اما کماکان ساز و کارهای مبهم و غیرشفاف در بودجه وجود دارد. این در حالی است که نظریه پردازان و علمای علم سیاست بر این باور هستند که یک تز عناصر اصلی نظم دموکراتیک «وجود نظام حقوق عقلایی» و «عدم تبعیض میان افراد برابر قانون» است.

یک کارشناس اقتصادی نیز چندی پیش در مورد ریشه های فساد گفته بود، مشکل مداخله قدرت در ثروت و حضور افراد فاسد در مناصب قدرت است. وی بر این باور است که حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان دیون معوقه بانکی، خود نشان دهنده بهترین شاخص بروز فساد و مداخله قدرت در قوانین بانکی است.

وقتی در جامعه ای فساد اقتصادی بروز کند نشان از آن دارد که چشم ها و گوش هایی که مردم - یعنی دولت و نمایندگان مجلس برای خود انتخاب کرده اند - به وظیفه خود به خوبی عمل نکرده اند، لذا فساد پاشنه آشیل مفهومی به نام «جمهوری» است و تا کنون آنچه مورد ظلم قرار گرفته است مردم بوده اند و لاغیر.

دیدگاه مقام معظم رهبری درباره مبارزه با فساد

الف) اداره‌ کشور متوقف به مبارزه‌ با فساد است

مقام معظم رهبری ۲۷ خرداد ماه ۸۳ در دیدار با نمایندگان مجلس هفتم درباره مبارزه با فساد سخنان مهمی را مطرح کردند و گفتند: «از جمله‌ مهمترین کارها، مبارزه‌ با فساد است. مبارزه‌ با فساد، یک جنبه‌ اخلاقی محض نیست؛ اداره‌ کشور متوقف به مبارزه‌ با فساد است. بنده دو سه سال پیش که آن نامه را درباره‌ مبارزه‌ با فساد به مسئولان کشور نوشتم، به دنبال یک کار طولانی و یک بررسی و مطالعه‌ وسیع و همه‌ جانبه بود. از هر طرف می رویم، می بینیم اگر با فساد مبارزه نشود، همه‌ کارها لنگ خواهد ماند.

ب) فساد کارهای خوب را هم خراب می کند

این همه کار خوب دارد در کشور انجام می‌ گیرد - کارهایی که انجام گرفته، کم نیست - اما وجود فساد، بعضی از آنها را خنثی می‌ کند. استخری را در نظر بگیرید که از چند چاه عمیق با لوله‌ های چند اینچی مرتب در آن آب ریخته می‌ شود، اما استخر پُر نمی شود. وقتی نگاه می‌ کنید، می‌ بینید بدنه‌ استخر ترک خورده و ته آن سوراخ است؛ هرچه از این طرف آب می ریزید، از آن طرف بیرون می رود؛ به کانال هایی که شما در نظر گرفته‌ اید آبیاری کنید، اصلاً آب نمی‌ رسد. فساد در جامعه، این طوری است.

پ) مبارزه با فساد جدی گرفته نشده

فساد مالی، مثل خوره، ایدز و سرطان است؛ باید با آن مبارزه کرد ... باید با فساد مبارزه‌ جدی کرد. یک پایه‌ مبارزه، شمایید. آن روزی که بنده مسأله‌ مبارزه‌ با فساد را گفتم، توقعم این بود که مجلس شورای اسلامی سینه سپر کند و جلو بیاید و در این میدان حرکت کند تا ما دیگر احتیاج نداشته باشیم دنبال کنیم؛ اما متأسفانه این طور نشد. آنها نکردند، شما بکنید. البته به قول برادر ظریف و نکته‌ سنج مان، با دستمال کثیف نمی‌ شود شیشه را تمیز کرد. اگر انسان بخواهد با فساد مبارزه کند، باید در درجه‌ اول مراقب باشد که فساد دامن خودش را نگیرد. داخل خودتان و درون مجلس مراقب باشید. دست پاک، دامن پاک، زبان پاک و چشم پاک خواهد توانست در حوزه‌ اقتدار وسیعی که شما دارید، همه چیز را پاک کند.»

ت) مبارزه با فساد از اصول انقلاب است

 اصل عدالت اجتماعی، اجرای عدالت، در نظر گرفتن حقِ‌ّ توده های وسیع مردم و پُرکردن فاصله طبقاتی، یکی از اصول اصلی نظام اسلامی است. مبارزه با فساد اداری و فساد اقتصادی و سوء استفاده از امکاناتی که قدرت در اختیار افراد می گذارد - چه سوء استفاده مالی و چه سوء استفاده سیاسی - از اصول انقلاب است و باید رعایت شود. 14/3/81

ث) مبارزه با فساد موجب گشایش اقتصادی می شود

یکی از بزرگترین مسئولیت های مسئولان کشور - از جمله رئیس جمهوری محترم - تعقیب مفاسد مالی و اقتصادی است که باید در برنامه دولت قرار گیرد. البته قوّه قضایّیه و قوّه مقنّنه هم در این زمینه مسئولند و خوشبختانه همکاری هایی هم می کنند. این مبارزه باید جدّی شود و خود را در مرحله عمل نشان دهد. مبارزه با مفسده اقتصادی و مالی یکی از کارهایی است که به گشایش اقتصادی کشور هم کمک خواهد کرد. یکی از موانع پیشرفت اقتصادی کشور، وجود گلوگاه های فساد است که به شدّت باید از آن ترسید و با آن مقابله و مبارزه کرد. البته کار سختی هم هست. من در جریان آن نامه هشت ماده ای که نوشتم، هم به رئیس جمهور محترم، هم به رئیس محترم قوّه قضایّیه و هم به رئیس محترم مجلس گفتم که بدانید مبارزه با فساد، یک مبارزه جدّی و واقعی است. مفسدین تهاجم خواهند کرد و فشار خواهند آورد؛ لذا کار سختی است. برای مقابله با شیوع فساد اقتصادی و مالی، باید لباس مبارزه به تن کرد. 11/5/80

ج)  فساد و تبعیض ابزار دشمن اند

هرکه می خواهد با آمریکا مبارزه اساسی کند، باید به این مردم خدمت کند. هر که می خواهد با دشمنان این ملت مبارزه عملىِ کارآمد کند، با فساد مبارزه کند. ابزارهای دشمن در درون کشور و نظام ما عبارت است از فساد، تبعیض و فاصله طبقاتی. ما باید با اینها مبارزه کنیم.

این وظیفه دولت و مجلس و قوّه قضاییّه و همه ارکان نظام است. به مردم خدمت کنند، با مفسد مماشات نکنند، فساد را در بدنه دستگاه های حکومت به هیچ وجه نپذیرند و تحمّل نکنند؛ این بزرگترین خدمت است. 14/3/82

چ) سه قوه مبارزه با فساد و تبعیض را جدی بگیرند

مردم خیلی از مشکلات را تحمل می کنند، البتّه فساد را، تبعیض را نمی پسندند، شِکوه دارند، شکایت می کنند. شکایت مردم از فساد و از تبعیض است که باید مسئولین - چه مسئولین قوّه مجریّه، چه مسئولین قوّه قضائیّه، چه مسئولین قوّه مقنّنه - به طور جِد دنبال کنند. 19/11/96

نکات مهم این رهنمود:

1. تا مسئولیت مبارزه با فساد به افراد دست پاک و صالح و سازش ناپذیر و با شهامت سپرده نشود مبارزه نتیجه ای نخواهد داشت.
2. برای مبارزه باید نظارت قوی؛ مجازات بازدارنده و منکرسازی فساد در فرهنگ عمومی با هم انجام شود.
3. هیچ کدام از دولت ها تاکنون درمبارزه با فساد توفیق نداشته اند.
4. حرف مردم را نباید تحریف کرد؛ وآدرس عوضی داد.
5. با وجود فساد و تبعیض در کشور بخشی از اصول انقلاب هنوز محقق نشده است.
6. فساد و تبعیض در حوزه های گوناگون اقتصادی و سیاسی و اداری از تحمل مردم خارج است.
7. هیچ قوه ای نباید فساد را در درون خود بپذیرد؛ چه مجریه وچه مقننه و چه قضائیه؛ دفاع یا سکوت در برابر فساد بدنه ی قوا قابل قبول نیست.