پایگاه خبری جماران: در روزهای اخیر، برخی ناآرامی ها در سطح کشور، بهانه ای برای طرح مسائلی نظیر «به رسمیت شناختن حق اعتراض شهروندان» در رسانه ها شد. اما اینکه ماهیت اعتراض ها چگونه باشد از مهم ترین مواردی است که باید مدنظر قرار گیرد. آیا تخریب اموال عمومی و بکاربردن خشونت، می تواند راهی مناسب برای رساندن صدای اعتراض به گوش مسئولان باشد؟ علت بروز این اتفاقات چه می تواند باشد؟
در همین راستا، خبرنگار جماران به سراغ مرتضی حاجی« وزیر آموزش و پرورش دولت دوم خاتمی» رفته است تا نظر وی را درباره این اعتراضات جویا شود. وی از مردم خواست آرامش خود را حفظ کنند و از روش های مسالمت آمیز برای بیان انتقادات خود استفاده کنند. اعتراض با حمل پلاکارد و دست نوشته، بصورت آرام نیز می تواند حامل پیام معترضان به مسئولین باشد.
متن کامل این گفت و گو را در ادامه می خوانید:
باتوجه به اعتراضات اخیر، خاستگاه و ماهیت این اعتراضات از کجا نشات می گیرد؟
بروز اعتراضات و ریشه های آن، دارای خاستگاه های اقتصادی و ناشی از مشکلاتی بود که در حوزه اقتصاد وجود دارد. مردم به دلیل تحریم ها و مشکلاتی که در سال های گذشته وجود داشته است اعتراضاتی داشتند اما تداوم این اعتراضات، حاصل نوعی مداخلات بیرونی یا تلاش افراد وابسته به خارج در کشور است.
دولت های بیگانه بنابر آنچه در تاریخ سابق داشته است هیچ گاه خیرخواه مردم ایران نبوده اند و امروز می بینیم که اعتراض مسالمت آمیز مردم را به سمت خشونت منحرف کردند. قطعا این اعتراضات فعالیت بانک ها را دچار مشکل و از سوی دیگر فضا را رادیکال می کند. در این فضا ممکن است اتفاقاتی بیفتد که به منافع کشور لطمه وارد کند.
باید توجه داشته باشیم که قدرت های برخی کشورها در کمین هستند تا راه نفوذ و رخنه ای برای ناآرام کردن کشور و گسترش فضای ناامنی در آن ایجاد کنند مردم باید هوشیار باشند و تحت تاثیر القائات و تلاش های دشمنان کشور قرار نگیرند و اعتراضات خود را به شیوه مسالمت آمیز و به دور از ایجاد التهاب و آشوب دنبال کنند.
آیا مخالفین دولت آغاز کننده اعتراضات در کشور بودند یا پشت پرده های دیگری نیز وجود دارد؟
بدون شک، اعتراضاتی از این قبیل، دارای پشت پرده ها و صحنه گردان هایی است. اما اینکه صحنه گردان های اعتراضات چه کسانی هستند را نمی توان با قطعیت تعیین کرد. آنچه امروز وجود دارد وجود کانال هایی با مدیرانی نامشخص در خارج از کشور است که مردم را به خشونت دعوت می کنند. در کنار آنها نیز شخص رئیس جمهور آمریکا قرار دارد که از این قبیل تحرکات حمایت می کند.
در داخل نیز، ممکن است برخی رقابت های سیاسی با دولت، باعث بروز برخی بی احتیاطی ها شده باشد. حتی این رقابت ها، ممکن است تا جایی پیش روند که عده ای با گرفتن ماهی از آب گل آلود، درصدد طرح مسائلی از قبیل استعفای رئیس جمهور باشند. این افراد همان کسانی بودند که در انتخابات به حسن روحانی رای نداده بودند و امروز تمایل دارند تا از فضای به وجودآمده برای انتقام گیری و عقده گشایی استفاده کنند.
طرح موضوع استیضاح یا استعفای رئیس جمهور از سوی برخی اصولگرایان نمایانگر چیست؟
اگر طرح چنین مسائلی با هدف و انگیزه های سیاسی باشد قطعا یکی از انحرافاتی است که باید اصلاح شود. زیرا حتی با تحقق چنین خواسته ای، آرامش و ثبات به کشور بازنمی گردد. از این رو، نه احتمال می دهم که این موضوع محقق شدنی باشد نه حتی در صورت وقوع، می تواند به حل مشکلات کشور کمک کند.
قبلا نیز مطرح شده بود که باید شرایط برای تحقق و اجرای اصل 27قانون اساسی که بر برگزاری هرگونه راهپیمایی و تجمع، بدون حمل سلاح تاکید می کند مهیا شود. حتی رئیس جمهور در منشور حقوق شهروندی، چنین حقی را مطرح کرده است و این مساله جزو وعده ها و برنامه های وی در انتخابات بوده است.
اینکه انتقادها و تخریب های رقبای روحانی تنها دولت را در برمی گیرد نشانگر چیست؟
اگر سیبل بیشتر انتقادات، رئیس جمهور قرار گیرد غیرعادی نیست زیرا مردم رئیس جمهور را مسئول اداره کشور می دانند. اما تمهیدات و موانع سایر قوا در اتفاقاتی که در کشور رخ می دهند تاثیرگذارند. همچنین، ///// بازشدن و تنگ شدن فضا در حوزه های سیاسی و اجتماعی، تلاش و فعالیت های اقتصادی، تنها معطوف به تصمیمات دولت نیست.
اما از آنجا که دولت مسئول اداره کشور شناخته می شود پس حتما صیانت از اجرای صحیح قانون اساسی، وظیفه رئیس جمهور است. و این حرف درستی است که مسئولیت اجرا نشدن برخی از اصول قانون اساسی بر عهده رئیس جمهور است اما واقعیت این است که سایر قوای کشور نیز، مطابق سخنان رئیس جمهور، باید تجدیدنظری در رفتار خود و شیوه مقابله با مفاسد و کاستی های خود داشته باشند.
قوای سه گانه همچنین باید در نحوه همکاری های خود با یکدیگر تجدیدنظر کنند و به دنبال حل مشکلات باشند یا به تعبیری دیگر، مشکل گشا باشند. نه اینکه به دنبال منافع شخصی یا سازمانی روند. آنها باید به دنبال منافع ملی باشند و عامه مردم نیز باید از دستورات خوب و اجرای صحیح آن بهره مند شوند.
قوا باید چه کاری در جهت اعتمادسازی میان خود و مردم انجام دهند؟
دولت بار اصلی بخش اجرا را بر دوش می کشد. قوه مقننه نیز باید با وضع قوانین خوب و مقررات زدایی از مراکزی که تاثیرات منفی بر فضای کسب و کار دارند یاری بخش حوزه اقتصاد شود. از سوی دیگر، بها دادن و حمایت از تشکل ها و سازمان های رسمی(غیردولتی) نظیر سمن ها و ngoها که به اهداف کشور کمک می کنند نیز باید در دستور کار قرار گیرد. این حمایت ها، لزوما مالی نیستند بلکه حتی می توان با ایجاد فضای اعتماد، شرایط را برای فعالیت این تشکل ها، تسهیل کرد. احزاب و تشکل های سیاسی نیز باید بتوانند راحت تر با ارکان قدرت مذاکره کنند و در تصمیم گیری ها مشارکت کنند.
به نظرم باید عینک ها را تمیز کرد و شفاف تر به جامعه نگاه کرد. باید اعتمادی متقابل میان مردم و حاکمیت مستحکم تر شود و این حجم از کاهش اعتماد در جامعه باید به تدریج از بین رود. از این رو، رئیس جمهور تمامی تلاش خود را در این مسیر انجام می دهد. اما متاسفانه، موارد مربوط به مفاسد اقتصادی، افکار عمومی را آزرده می سازد و اعتماد عمومی را کاهش می دهد. اعتماد مردم وقتی می شنوند معاون رئیس جمهور سابق یا مسئول یکی از وزارت خانه های مهم دولت سابق، به اتهام مفاسد مالی محاکمه می شود کاهش پیدا می کند.
برخورد با مفاسد اقتصادی باید چگونه باشد و قوه قضائیه در این میان چه نقشی دارد؟
برخورد با مفاسد اقتصادی موضوعی است که باید همه بخواهند و قوه قضائیه باید به اتهام افراد، بدون ملاحظه عنوان و مسئولیت افراد، با عدالت و با دقت رسیدگی کند. اگر خلافی اتفاق نیفتاده باشد شفاف اعلام کند، اما اگر خلافی شده باشد قاطعانه رسیدگی کند. وقتی موضوع فسادی در جامعه مطرح می شود مردم انتظار دارند برخوردهای با آن را ببینند. لذا وقتی به آن موضوع رسیدگی نشود یا این کار با تاخیر زیاد صورت گیرد همین می تواند زمینه ساز بروز نارضایتی در میان مردم باشد.
دولت، مجلس و قوه قضائیه باید در یک فضای آرام و خیرخواهانه به اصلاح برخی رویه ها و رفتارها بپردازند. قوای حاکمیت باید برای بسیاری از مشکلات در حوزه خود چاره اندیشی کنند. آنها باید به جای نگریستن به اطراف خود، دورترین نقاط کشور را ببینند. از این رو، منابع اطلاعاتی آنها نباید اطرافیانشان باشند بلکه اطلاعات دریافتی آنها، باید از بطن جامعه بیرون بیاید.
نقش احزاب و تشکل ها در این زمینه چیست؟واینکه آیا رویه صداوسیما در قبال اعتراضات درست است؟
احزاب و تشکل ها می توانند گزارشات قابل قبولی را به قوا ارائه دهند و شرایط واقعی جامعه را برای آنها تشریح کنند. بیان انتقادات و صدای جامعه به هیچ وجه نباید سیاه نمایی قلمداد شود. لذا باید دغدغه های فکری برای طرح انتقادات در جامعه کاهش پیدا کند. این کار باید در حوزه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... صورت گیرد.
متاسفانه رویکرد صداوسیما نیز در چند روز گذشته و اخیر، آرامش دهنده به جامعه نبوده است. این رسانه باید به معترضان آرامش دهد که تا امروز چنین رویه ای از صداوسیما دیده نشده است. این جو را خشن و تخریب می کند و حتی منجر به خسارات جانی برای مردم می شود. زیرا شاید تعدادی از معترضان، هدایت شده از طرف خارج باشند ولی اکثریت قاطع معترضان اولیه، این گونه نبودند. برخوردهای صداوسیما باید آرامش بخش باشد.
مسئولین جمهوری اسلامی، آستانه تحمل شنیدن صدای معترضین را دارند. باید از مردم خواست آرامش خود را حفظ کنند و از روش های مسالمت آمیز برای بیان انتقادات خود استفاده کنند. اعتراض با حمل پلاکارد و دست نوشته، بصورت آرام نیز می تواند حامل پیام معترضان به مسئولین باشد.
مطرح کردن استعفای رئیس جمهور قطعا در امتداد جریان اغتشاشگران است
ناصر ایمانی در گفت و گو با خبرنگار جماران، در مورد منشأ اعتراضات اخیر اظهار کرد: به نظر می رسد انگیزه های اولیه ای که این افراد را به خیابان ها کشاند، اقتصادی و اجتماعی و مسائلی مثل بیکاری بوده که اگر آنها حل می شد شاید اساسا انگیزه ای برای آمدن به خیابان و اغتشاش نداشتند. ولی خواسته های افرادی که بعدا به خیابان آمدند، اساسا خارج از چارچوب نظام بود. درخواست هر تظاهرکننده ای را از شعارهای او متوجه می شوند. شعارهای این افراد عمدتا سیاسی و علیه نظام بود. آنها هیچ گونه شعارهای اقتصادی سر ندادند و شعارهای عموم آنها حتی علیه دولت و یا جناح خاصی هم نبود و خودشان به صراحت هم اعلام می کردند که جناحی نیستند.
این فعال سیاسی اصولگرا تصریح کرد: علی رغم اینکه ممکن است مردم انتقادات و اعتراضاتی هم به حکومت داشته باشند، در گذشته هم همین طور بوده و در همه کشورهای دنیا هم همین طور است، اما اصل نظام سیاسی را قبول دارند و اگر مردم بخواهند اعتراضی داشته باشند نوع آن را با این اغتشاشات متفاوت می دانند و اجمالا مردم قبول دارند که این افراد، مستقیم یا غیر مستقیم، دارند به خط دشمنان جمهوری اسلامی کمک می کنند. به همین دلیل حضور مردم در خیابان ها لازم است. اگرچه تعداد اغتشاشگران روزهای اخیر نسبت به کل مردم کشور به قدری ضعیف بود که اصلا نمی شود اسم آنها را مردم گذاشت. اما لازم است مردم هم نظر خودشان را نسبت به حوادث اخیری که در کشورشان اتفاق افتاده اعلام کنند.
وی در مورد مطرح شدن استعفای رئیس جمهور توسط برخی افراد، اظهار کرد: من شکی ندارم که مطرح کردن این موارد قطعا در امتداد جریان اغتشاشگران است و برای این است که نشان دهد نظام جمهوری اسلامی در نقطه ضعف افتاد؛ تا حدی که استعفای رئیس جمهور مطرح شده است. دوم اینکه استعفای آقای روحانی را به ضرر منافع ملی کشور می دانم. آقای روحانی رئیس جمهور قانونی کشور هستند و باید با قدرت و قوت کار خودشان را ادامه دهند و همه جریان های سیاسی، نهادها و دستگاه های حکومتی موظف هستند که کاملا از ایشان حمایت کنند تا دولت با قوت کار خودش را ادامه دهد. هیچ اتفاقی نیفتاده که حتی یک مدیرکل وزارتخانه هم بخواهد استعفا دهد. دولت با قدرت به کار خود ادامه می دهد و مورد حمایت همه مردم و جریان های سیاسی هم هست. حتی جریانی که اسم خودش را منتقد دولت گذاشته موظفند که کاملا از این دولت حمایت کنند تا دولت بتواند با قوت کار خودش را ادامه دهد.
ایمانی با تأکید بر اینکه انتقاد کردن با تخریب دو موضوع کاملا جدا است، گفت: الآن جریان طرفدار دولت هم به دولت انتقاد دارد. انتقاد داشتن به معنای این نیست که ما اساسا وجود آن دولت یا نهاد را قبول نداریم یا نمی خواهیم که باشد. انتقاد یعنی اینکه ما فکر می کنیم شما در قسمتی از کارتان ایرادی دارید و بهتر است که اصلاح کنید.
وی تأکید کرد: همه جریان های سیاسی دولت فعلی را به عنوان دولت قانونی کشور به رسمیت می شناسند و موظفند که از آن حمایت کنند و هیچ اقدامی که موجب تضعیف یا تخریب دولت شود را انجام ندهند. انتقاد سرجای خودش باقی و خیلی هم لازم و مفید است؛ هر دولتی حتما باید منتقدی داشته باشد که راه های اشتباه آن را نمایان کند. همچنان که در دولت قبل هم یک جریان سیاسی، که الآن طرفدار دولت است، منتقد دولت بود ولی به این معنا نبود که خواستار ساقط شدن آن است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به سخنان اخیر رئیس جمهور مبنی بر اینکه اگر مردم به صحنه بیایند این افراد را بیرون می ریزند، گفت: حرف آقای رئیس جمهور یک حرف کلی بود. اتفاقا ایشان جملات تندی علیه اغتشاش گران داشتند؛ برای اینکه آنها کارهای خارج از چارچوب قانون انجام می دادند و اموال عمومی را تخریب می کردند. ما هیچ موقع این رفتارها را به رسمیت نمی شناسیم و رئیس جمهور کشور هم هیچ موقع به رسمیت نمی شناسد. فرمایش ایشان این بود که باید به حرف، مطالبات و خواسته های مردم توجه کنیم؛ نه اینکه به حرف های این افراد توجه کنیم. چون اساسا حرف های آنها فراحاکمیتی بود.
وی در پاسخ به سؤالی در مورد راهکار شنیده شدن مطالبات مردم گفت: این موضوع راهکارهای دراز مدت دارد. بخشی از آن بر می گردد به اینکه مسئولان مربوط در همه سطوح، صادقانه با مردم صحبت کنند و برنامه های خودشان را صادقانه به مردم بگویند و اگر در جایی اشتباه کرده اند، اعتراف کنند که ما اشتباه کردیم. یعنی در میان مردم باشند و بفهمند که مردم چه مشکلاتی دارند. از این طریق ها مسئولان با مردم نزدیک تر می شوند. از طرف دیگر توصیه من این است که وزارت کشور در آینده، بیشتر مجوزهای برگزاری تظاهرات ها را برای کسانی که می خواهند صادر کند و اجازه دهد کسانی که می خواهند در چارچوب قانون تظاهرات خودشان را انجام دهند.
ایمانی ادامه داد: این کار نه تنها اشکالی ندارد بلکه بسیار برای کشور مفید است. متأسفانه وزارت کشورهای ما در طی 20 سال گذشته، برای صدور مجوز تظاهرات ها و اعتراض ها و گردهمایی مقداری سختگیری می کنند. قبل از چالش های سال های اخیر هم همین طور بوده است. یعنی در 20 سال گذشته متأسفانه دست وزیران کشور ما برای صدور مجوز روی کاغذ نمی رود و یا اینکه برای آنها خیلی سخت است. در آینده می توانند به تجمعات کسانی که اعتراض دارند، مثلا در چند وقت گذشته مالباختگان مؤسسات مالی اعتراض داشتند، به آنها در چارچوب قانون مجوز دهند تا در یک مکان خاص اعتراض خود را بگویند و حرف هایشان را بزنند.
وی با اشاره به مواردی که راهپیمایی مردم به برون رفت از چالش های سیاسی کمک کرده است، تأکید کرد: اولا مدل اغتشاشات چند روز گذشته با 88 و خواسته های 88 متفاوت بود و اتفاقا هر دو جریان سیاسی کشور هم در این موضوع متفق القول هستند که باید با این اغتشاشات برخورد کرد. یعنی هیچ کدام از جناح های سیاسی این اعتراضات را به رسمیت نمی شناسند. نه اینکه اعتراضات مردمی را به رسمیت نمی شناسند، این مدل که حرف های خارج از حاکمیت می زد و اغتشاش می کرد را چهره های مؤثر هر دو جناح سیاسی کشور محکوم کردند و قبول ندارند.
این فعال سیاسی اصولگرا افزود: اینکه مردم راهپیمایی کردند، در واقع پاسخی به خارجی ها بود. چون در چند روز گذشته به طور بی سابقه ای آنها از اغتشاش گران حمایت می کردند. یعنی در طول سی و هشت سال پس از پیروزی انقلاب ما بعضا از این درگیری های داخلی داشتیم و واکنش های کشورهای بالأخص غربی را هم دیده ایم، اما این چند روزه به طور عجیبی از اقدامات انجام گرفته حمایت می کنند. برای این خط تبلیغاتی خارجی ها لازم است با همان روشی که آنها استفاده کردند و اغتشاشگرانی را به خیابان فرستادند، ما هم باید با حضور مردمی پاسخ آنها را بدهیم؛ نه صرفا نیروی انتظامی.
