دبیر ستاد بزرگداشت آیت الله موسوی اردبیلی با بیان این که به دلیل مسیر تکاملی که بشر دارد بزرگترین تعریف از یک شخصیت نقد نظریات او است، گفت: بر خلاف فضایی تعریف و تمجیدی بزرگداشت ها ما می خواهیم با توجه به روحیه ای که آیت الله موسوی اردبیلی داشتند، با نقد نظریات این بزرگوار اندیشه ایشان را تکامل بخشیم.
حجت الاسلام والمسلمین محمد رضا یوسفی در گفت و گو با خبرنگار جماران ، در خصوص برگزاری مراسم اولین سالگرد آیت الله موسوی اردبیلی گفت: ما به جهات مختلفی سعی کردیم به چند دلیل اولین سالگرد آیت الله موسوی اردبیلی را یک مقدار متفاوت برگزار کنیم. دلیل اول، شخصیت ایشان است، ایشان شخصیتی فقیه و عالم دینی برجسته ای بودند و در جایگاه مرجعیت قرار داشتند. دوم این که شخصیتی بودند که دغدغه های اجتماعی فراوانی داشتند و از همان دوران طلبگی تا آخر عمر در عرصه اجتماعی فعال بودند.
وی ادامه داد: سومین نکته تجربه عملی ایشان در دوران انقلاب است. هم زمانی که در ابتدا در کنار امام در شورای انقلاب بودند و هم زمانی که 10 سال در قوه قضائیه کشور فعالیت کردند. این ها یک تجارب ارزشمند عملی به ما می دهد. بر همین اساس ما سعی کردیم که در سالگرد ایشان از مراسم هایی که صرفاً به شکل تعریف و تمجیدی برگزار می شود دوری کنیم و آن رویکرد ها و مسائلی که مد نظر ایشان بود را در این مراسم مورد بررسی قرار دهیم.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید در توضیح بزرگداشت های امسال، ابراز داشت: ما یک بزرگداشت را در قم در 2 آذر ماه در دانشگاه مفید و مسجد اعظم برگزار کردیم و یک بزرگداشت در 9 آذر ماه در کانون توحید تهران برگزار می شود. قبل از این مراسم ما 4 پیش نشست را برگزار کردیم که نشست اول ما حول اندیشه های قرآنی ایشان بود که سه موضوع مهم حقوق زنان در قرآن، زبان دین، رویکردهای تفسیری و سیاسی ایشان بررسی شد. نشست دوم در زمینه حقوق بود که در آن در رابطه با ارتداد از منظر آیت الله موسوی اردبیلی و بحث آئین دادرسی بحث شد. همچنین نشست سوم ما در خصوص دیدگاه های اقتصادی ایشان بود که در آن پنج مقاله که به تشریح و نقد دیدگاه های ایشان پرداخته بودند ارائه شد و در نهایت دو مقاله هم در مورد اخلاق و سیاست از منظر ایشان و رویکرد تفسیری ایشان به سیاست پرداخته بود.
وی خاطرنشان کرد: در رابطه با مراسم 9 آذر که در کانون توحید تهران برگزار می شود سخنران افتتاحیه این مراسم آیت الله سید حسن خمینی است و پس از ایشان 4 نفر از افرادی که با آیت الله موسوی اردبیلی در ارتباط بوده اند از منظرهای مختلف در مورد ایشان سخنرانی می کنند. دکتر دادگر ، دکتر محمد رضا بهشتی، دکتر مهرپور و دکتر افتخار جهرمی سخنرانان این مراسم خواهند بود.
یوسفی در پاسخ به این سوال که در زمینه انتشار افکار در طول یک سال چه کارهایی صورت گرفته است، اظهارکرد: در همین مراسم دانشگاه مفید سه کتاب «آیت الله العظمی موسوی اردبیلی از نگاه دیگران» که شامل مصاحبه های بزرگان در خصوص این مرجع تقلید است، کتاب «اسناد ساواک» در خصوص مرحوم آیت الله العظمی موسوی اردبیلی و نیز کتاب زندگینامه این عالم برجسته، رونمایی شد. اما در کل، ما قصد داریم از این به بعد در ارتباط با افکار و اندیشه های ایشان اقدام کنیم. حرکتی که ما می خواهیم انجام دهیم، در سه مرحله است؛ مرحله نخست صرفاً بیان نظرات ایشان با توجه به نیازهای جامعه در حوزه های مختلف است. بعد از آن به نقد نظریات آیت الله موسوی اردبیلی خواهیم پرداخت، به هر حال به دلیل مسیر تکاملی که بشر دارد بزرگترین تعریف از یک شخصیت نقد نظریات او است. بر خلاف فضایی که متاسفانه در جامعه ما وجود دارد که تعریف و تمجید را به به نقد ترجیح می دهیم اما واقعیت این است که با توجه به روحیه ای که آیت الله موسوی اردبیلی داشتند ما می خواهیم با نقد نظریات این بزرگوار اندیشه ایشان را تکامل دهیم.
وی افزود: گام سوم بحث دغدغه هایی ایشان در دوران حیات است، یعنی آن مسائلی که ایشان بر روی آن ها حساس بودند را به جامعه منتقل و در واقع به جای خود ایشان به اندیشه آیت الله موسوی اردبیلی بپردازیم. ان شاءالله برای شروع این کار در سال آینده ما بنا داریم اول در حوزه های علمیه و بعد در مراکز دیگر جایزه ای تعریف کنیم به نام جایزه آیت الله موسوی اردبیلی؛ منظور ما از این جایزه این است که موضوعاتی که در مباحث قضائی، اجتماعی و... دغدغه ایشان بود را در معرض عموم قرار دهیم و به بهترین مقالاتی که در مورد افکار و نظرات ایشان نوشته می شود جایزه می دهیم. در واقع دغدغه ما شخصیت نیست، بلکه بیشتر اندیشه های ایشان است.
این استاد دانشگاه مفید، گفت: من در حال حاضر نزدیک 30 سال است که با آقای موسوی اردبیلی مأنوس بودهام؛ به نظر من چند مساله در شخصیت ایشان خیلی مهم است؛ یکی این که خود ایشان به این رابطه قداست گونه و مرید و مرادی اعتقادی نداشتند به همین دلیل نسبت به تمامی کسانی که بسیار برایشان احترام قائل بودند هاله ای از قداست قرار نمی دادند. افراد بزرگ را بسیار محترم ولی قابل نقد می دانستند و به غیر از 14 معصوم هیچ کس را عاری از خطا نمی دیدند.
وی ادامه داد: این حالت را به همه افرادی که به ایشان ارتباط داشتند سرایت می داد. رابطه ما با ایشان هیچ وقت با ایشان رابطه مرید و مرادی نبود. خیلی راحت با ایشان بحث های مفصلی داشتیم و انتقادهای گاه تندی را مطرح می کردیم و ایشان با سعه صدر جواب می دادند. همچنین به دوستان و جوانانی که کنارشان بودند یاد می داد که این مناسبات را برهم بزنید و این تا آخر عمرشان این منش را پا برجا نگاه داشتند.
دبیر ستاد بزرگداشت آیت الله موسوی اردبیلی با اشاره به منش موسسات علمی که حول محور شخصیت ها شکل می گیرد، ابراز داشت: تقریباً روال است که در قم یا جاهای دیگر وقتی بزرگی مؤسسه ای را تأسیس می کند، تقریباً بیشتر فعالیت های آن مرکز حول اندیشه های آن شخصیت است، در حالی که در این دانشگاه هیچ گاه ایشان این توقع را نداشتند که در مورد ایشان کاری صورت بگیرد. این اواخر برخی از دوستان پیشنهاد دادند که صحبت های متفرقه ایشان را جمع کنیم و این کار را هم کردند. اما آیت الله در تمامی مراحل سپر دانشگاه و موسسات خودشان بودند و اگر کسی به دانشگاه حمله می کرد، ایشان سینه سپر می کردند؛ هیچ گاه دانشگاه سپر او نبود. رویکرد ما هم در ستاد بزرگداشت ایشان بر اساس همین روحیات و شخصیت ایشان است و بر همین اساس کارها را پیش خواهیم برد.
وی در مورد رویکرد فرهنگی و آموزشی آیت الله موسوی اردبیلی، گفت: رویکرد فرهنگی ایشان دو گونه بود، یکی مرحله دوران قبل انقلاب که ایشان دغدغه آموزش و پرورش داشتند. آیت الله موسوی اردبیلی معتقد بودند که ما باید دانش آموزان و افرادی را تربیت کنیم که این افراد در عین حالی که درس های خودشان را خیلی خوب می خوانند و می فهمند، انسان های متدین و معتدلی بار بیاییند. این دغدغه مدارس مفید بود که با همین نگاه هم در مدارس دانش آموزان را تربیت می شوند.
مدیر مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید خاطرنشان کرد: نتایج این مدارس را حتی در دیگر کشورها هم می توان دید به عنوان مثال فرزند ایشان آقای دکتر مسعود موسوی اردبیلی وقتی در کانادا بودند جمعی از فارغ التحصیلان مفیدی که در این کشور زندگی می کردند را دور هم جمع کردند که در حال حاضر یک مجموعه و پایگاه بسیار خوبی در این کشور تشکیل شده است.
وی با بیان این که اما نگاه دومی که نسبت به آموزش عالی داشتند متفاوت با مدارس مفید بود، اظهار کرد: قبل از انقلاب در جمع هایی که ایشان با شهید بهشتی و شهید مطهری داشتند روی این نکته تاکید می کردند که ما روحانیون باید درک بهتری نسبت به مسائل روز و علوم نوین آشنایی داشته باشند. با توجه به این نیاز، مد نظرشان این بود که ما باید یک دانشگاه حوزوی تشکیل دهیم که طلاب حوزه های علمیه در آنجا حضور پیدا کنند و در کنار درس های حوزه با حداقل یک علم نوین نیز آشنا شوند تا بتوانند پاسخ گوی پرسش های نسل و دنیای جدید باشند و به زبان روز بتوانند صحبت کنند.
این استاد اقتصاد دانشگاه مفید افزود: این دغدغه ای بود که قبل از انقلاب وجود داشت اما متاسفانه در آن زمان شرایطش مهیا نشد. بعد از انقلاب بنای دانشگاه شیخ مفید را نهادند و با خود حضرت امام(س) نیز صحبتی کردند و امام هم یک کمک مالی مختصری به دانشگاه داشته اند. این دیوارهای دور دانشگاه را با کمک های مالی امام ساخته اند.
وی با یادآوری این که من یادم است که در سال 67 ایشان همیشه یک کلمه دو زبانه مطرح می کرد با این مضمون که ما می خواهیم کسانی را تربیت کنیم که دو زبان را بداند، اظهار کردم: دو زبانه یعنی این که یک آشنایی کاملی با محتوای مذهبی داشته باشد و در کنار آن هم یک دانش دانشگاهی در سطوح بالا را پی بگیرند و این ها به کمک هم بیایند تا پاسخ گوی خیلی از مسائل روز باشد. این هدفی بود که دانشگاه مفید با آن تاسیس شد و سال های اولیه دانشجویان ان فقط طلبه ها بودند ولی بعد ها به دلایل مختف از غیر طلبه ها هم دانشجو پذیرفته شد.
یوسفی در پایان گفت: برخی از دانشکده های ما پرسش نامه هایی را تهیه کرده اند که در پایان سال تحصیلی یک سری سوالات را از فارغ التحصیلان می پرسند؛ از جمله این که نگرش شما در مورد دین و روحانیت و خیلی از مباحث دیگر قبلاً چه بوده و بعد از این دوره چه تغییری کرده است و... درصد قابل توجهی از افراد پاسخشان این است که ما در این چند سال احساس بهتری نسبت به دین و روحانیت پیدا کرده ایم. می گویند ما قبل از ورود به دانشگاه تصور نمی کردیم که روحانی ای باشد که بتواند اقتصاد یا ریاضی درس بدهد؛ تصور عموم از روحانیت چیزی است که صدا و سیما ارائه می دهد که متاسفانه در حال حاضر صراحتاً خرافات را ترویج می کنند.
