روز چهارشنبه در جریان حضور اعضای شورای شهر و شهردار جدید تهران در حرم امام خمینی(س) ، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی بر ضرورت شفافیت مالی در شهرداری تاکید کرد کرد و گفت: «باید نسبت به هر تخلف مالی با حساسیت بالا برخورد کنید. نباید گرد هیچ اتهام مالی بر دامن شورا و شهرداری بنشیند؛ شفافیت داشته باشید تا هر کجا نقدی وجود دارد، بتوانید به روشنی پاسخ دهید و این سرمایه سنگین دستخوش حرکت های نابخردانه قرار نگیرد.»
نیاز به توضیح نیست که وقتی در چنین محافلی بر موضوعی تاکید می شود نشان از مساله بودن آن موضوع در جامعه و افکار عمومی است. موضوع فساد و عدم شفافیت های مالی مسئله ای است که گَردش بر پیکر شهرداری و شورای شهر سابق تهران نشست. به ویژه که در یک سال اخیر سر و صدای زیادی به پا کرد. البته این فقط مختص این دو نهاد نبود بلکه آفتِ فساد، امروز در جامعه و سیاست کشور، آفتی است گسترده و گریبان بسیاری از دستگاه های دولتی و غیر دولتی را گرفته است؛ به طوری که در چرایی ظهور و بروز این پدیده در سیاست و اقتصاد ایران، صحبت از سیستماتیک و نهادینه شدن فساد می شود. اگر این گونه باشد مجموعه شهرداری و شورای شهر جدید تهران نیز از این قائده مستثنا نیستند و هر چه قدر که تلاش کنند چه بسا نای مقاومت در برابر این ماشین عظیم الجثه را نداشته باشند.
پس چه باید کرد؟ شورا و شهرداری دست روی دست بگذارند تا چرخ ماشین فساد آن ها را هم له کند و به راه خودش ادامه دهد؟ روند نهادینه شدن فساد در طول ده دوازده سال اخیر هر چه قدر پیچیده باشد یک دلیل آشکار و روشن دارد و آن میزان اهمیت دولت ها و نهاد های عظیمی مانند شهرداری تهران به شفافیت و پاسخ گو بودن و میزان آزادی مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی است. یک مقایسه کوتاه در رتبه فساد ایران بین دوره ای که به این مقولات توجه بیشتری شده با دوره ای که سعی در کمرنگ کردن این ارکان شده است، به خوبی اهمیت این موضوع را در پیشگیری و مبارزه با این بیماری حکومت سوز نشان می دهد.
فساد و گردش آزاد اطلاعات به مثابه دو ماشین و سیستم کاملاً متضادی هستند که هر کدام را بیشتر تقویت کنیم می تواند دیگری را به دنبال خود بکشد و روز به روز ضعیف ترش کند. اگر فساد شری است که در ابعاد وسیع دامن گیر نهادهای حکومتی و غیر حکومتی شده ، دموکراسی و رکن چهارم آن -آزادی مطبوعات- می تواند در مقابل آن قد علم کرده و نابودش کند.
خوشبختانه در این دوره سکان هدایت شورای شهر، شهرداری و همچنین دولت - که می تواند در این فساد زدایی کمک های بسیاری به این دو نهاد کند- در دستان کسانی ست که مردم سالاری و دموکراسی از اصول فکریشان است و بر جایگاه و نقش شهروندان و رسانه ها در پیشبرد اهدافشان واقفند. بنابراین ضروریترین و در عین حال ساده ترین اقدام این بزرگواران در مقابل ماشین غول پیکر فساد، تقویت ماشین ضعیف شده گردش آزاد اطلاعات و شفافیت و قرار دادن آن در مقابل فساد است. تا جایی که این بار این ماشین بدترکیب تخلف و فساد باشد که در زیر چرخ های شفافیت و پاسخ گویی له می شود.
مشارکت فعال شهروندان در فرایند های اجتماعی، شفافیت در کنش، پاسخ گو بودن در کنار نقد پذیری و دعوت به نقد، موضوعاتی است که می تواند باعث تقویت هر چه بیشتر رسانه ها و گردش آزاد اطلاعات شود. اعضای شورای شهر و شهردار تهران اگر می خواهند در دوره خود ترمز تخلفات مالی را بکشند باید درد تیغ تیز نقد را به جان بخرند و خود را از چشمان تیزبین رسانه ها پنهان نکنند. چرا که این درد همان تلخی دارویی است که باعث سلامتی می شود.
روزنامه همشهری به عنوان ارگان رسمی شهرداری تهران روز پنج شنبه اولین شماره خود را با مدیریت جدید منتشر کرد. این روزنامه و دیگر نشریات زیر نظر موسسه همشهری در رویکردی نو می توانند در خط مقدم این مبارزه قرار گیرند و نقش نظارتی بسیار نیرومندی را برنحوه نظارت شورای شهر بر شهرداری و مجموعه شهرداری داشته باشد. آقای شهردار و اعضای شورا این اعتماد را از ارگان رسمی خود شروع کنند و از آن ها بخواهند از کنار هیچ گونه تخلفی به راحتی عبور نکنند تا دیگر رسانه ها هم کم کم به یاری این مجموعه بشتابند.
