جماران ـ بهاره کنجکاوفرد: چندی پیش رئیس جمهور کشورمان طی سخنرانی خود در نخستین کنفرانس اقتصاد ایران با اشاره به موضوع همه پرسی به عنوان امری مهم و تاثیرگذار، گفت: « خوب است برای برخی مسائل همه پرسی بگذاریم.» اعلام چنین مطلبی از سوی دکتر روحانی، بیان دیدگاه ها و نگرش های متفاوتی را در بر داشت و نظر افراد مختلف از قشرهای گوناگون را به خود جلب کرد.
درباره موضوع «همه پرسی» و تعیین مصداقی چون مسله هسته ای برای آن که اخیرا مباحثی را در رسانه به دنبال داشته است، گفت و گویی داشته ایم با علی خرم، دیپلمات با سابقه وزارت خارجه که متن آن را در زیر می خوانید.
علی خرم از دیپلمات های با سابقه وزارت خارجه و از چهره های نزدیک به دولت در گفت و گوی اختصاصی با جماران با اشاره به اظهارات رئیس جمهور مبنی بر انجام رفراندوم و همچنین شرایط و موضوعاتی که تحقق همه پرسی را امکان پذیر می کند، گفت: قانون اساسی مسائلی که باید به همه پرسی گذاشته شود را روشن کرده است. همچنین همه پرسی یا رفراندوم در ادبیات سیاسی جهان معنا و مفهوم خاص خود را دارد و در زمینه هایی که نیاز به نظر عمومی مردم است بایستی همه پرسی صورت بگیرد.
وی ادامه داد: در برخی کشورها مانند سوئیس همه پرسی جنبه عمومی پیدا کرده و اینکه راجع به همه چیز نظر همگان را می پرسند به این معنا است که دولت برای اینکه تمام بار مسئولیت را به دوش نکشد و بداند نظر مردم چیست، حتی در مورد مسائلی چون احداث یک پل روی یک رودخانه یا دریاچه و یا احداث یک اتوبان نیز همه پرسی انجام می دهد.
خرم تصریح کرد: در کشورهای دیگر نیز مواردی وجود دارد که اصلا از مردم نظرخواهی نمی کنند. باید توجه داشته باشیم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسائلی را که به منافع ملی مربوط می شود، به نظرخواهی مردم گذاشته است برای اینکه مورد همه پرسی واقع شود. شاید موضوع هسته ای در ایران به اندازه کافی بحث و بررسی شده و نظر مثبت و منفی را جلب کرده و مردم نسبت به اینکه دنبال انرژی هسته ای بودن چه آثار مثبت و منفی در پی دارد، آگاه هستند.
وی افزود: شاید اینکه آقای رئیس جمهور اعلام می کند در کشور به عنوان نمونه عده ای مایل نیستند پرونده هسته ای به نتیجه برسد، به نتیجه ای که تحریم ها برداشته و احیانا تهدیدات نظامی برطرف شود، این موضوع را به همه پرسی بگذاریم حال این به معنای آن نیست که مردم از درگیری نظامی می ترسند یا اینکه حاضر نیستند در صورت حمله به کشورشان، برای دفاع اقدام کنند، اینگونه نیست، بلکه مردم اهل دفاع هستند و جنگ 8 ساله نشان داد که جوان های این مملکت تا پای جان پیش می روند.
این دیپلمات کشورمان در ادامه، اظهار داشت: با توجه به مطالب بیان شده، هم اکنون پس از جنگ، هم مسئولان و هم مردم نقطه هایی مهم در آرامش، سیاست خارجی و سیاست داخلی به شمار می روند که به رشد و توسعه کشور کمک می کنند تا به این وسیله اقتصاد و صنعت، احیا شود. به طور کلی در 8 سال دولت نهم و دهم اقتصاد، صنعت و بخش خصوصی روبه نابودی رفت و اگر آن زمان درصد کمی بخش خصوصی وجود داشت الان آن هم از بین رفته است. لذا هم اکنون هم و غم مردم این است که در کنار صنعت هسته ای بتوانند از رفاه اقتصادی و پیشرفت صنعتی نیز برخوردار باشند.
این چهره نزدیک به دولت در پاسخ به اینکه آیا انجام همه پرسی در مورد موضوع هسته ای امری قابل قبول است یا خیر؟ اظهار داشت:
آقای رئیس جمهور به صراحت اعلام نکردند که محور هسته ای مدنظر است اما اینگونه برداشت می شود که نظر ایشان در مورد موضوع هسته ای مطرح می شود و به طور کلی چیزی که دولت دکتر روحانی هم اکنون با آن مشکل دارد، این است که به عنوان دولت و یا قوه مجریه می خواهد پرونده هسته ای در چارچوب یک سیاست خارجی مبتنی بر همکاری به پایان برساند و اینگونه ایشان بتواند هم و غم خود را صرف اقتصاد و صنعت کند، اما هنگامی که مشاهده می کند در کشور عده ای تمایل ندارند، به این سمت گام بر می دارد که درباره این موضوع باید از مردم سوال شود به این معنا که آیا مردم مایل اند اقتصاد و صنعت رشد پیدا کند یا اینکه می خواهند به هر قیمتی که شده، باید صنعت هسته ای در همین نقطه ای که هست، بماند.
این دیپلمات افزود: رئیس جمهور با چنین اقدامی می خواهد این تکلیف روشن شود تا بتواند دربرابر مردم پاسخگو باشد به معنای آنکه مردم راه را بگویند و ایشان بگوید من حرفی ندارم، در راهی که مردم گفتند، حرکت می کنم و در صورت دیگر، راه دیگری را طی می کند اما این به معنای آن نیست که عده ای کارشکنی کنند و پس از دو سال و نیم دیگر همین افراد بگویند دولت دکتر روحانی هیچ کاری نتوانست انجام دهد. رئیس جمهور با چنین حرکتی درواقع تصمیم دارد راه این ترفند را ببندد.
وی در رابطه با طی شدن روندی که برای انجام همه پرسی لازم است، اظهار داشت: تصور می کنم برخلاف گذشت 35 سال از عمر جمهوری اسلامی ایران، نخستین بار است که این موضوع مورد توجه واقع شده و هنوز هم مشخص نیست که مورد توجه همه باشد، اما حداقل در سطح رئیس جمهور مطرح شده و باید چند نهاد با یکدیگر همکاری کنند که یکی از آن ها مجلس شورای اسلامی، دیگری مجمع تشخیص مصلحت نظام است و همچنین بالا تر این ها نگاه ها و دیدگاه های رهبری و شورای عالی امنیت ملی نیز لازم است. این ها باید با هم جمع شوند و موضوع، نحوه و جنبه اجرایی شدن آن را تعیین کنند.
وی با اشاره به فعالیت های تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان طی روزهای اخیر، تشریح کرد: هم اکنون وضعیت به گونه ای است که ایران و آمریکا آخرین تلاش هایشان را انجام می دهند تا در صورت امکان، راه حلی بین طرفین پیدا شود یکی از موارد مورد اختلاف، غنی سازی اورانیوم است که طرف غربی مایل است ایران هیچ گونه مواد رادیواکتیو غنی شده نزد خود نگه ندارد تا اینکه شائبه اینکه ممکن است ایران به سمت ساخت سلاح حرکت کند، برداشته شود.
وی افزود: از سوی دیگر نیز ایران درخواستی مبنی بر ارائه تضمین برای برداشته شدن تحریم ها دارد و اعلام می کند اگر به شکل درست، این تضمین را به من بدهید تا چنین باوری در من ایجاد شود که تحریم ها برداشته می شود، من نیز گام های خود را برمی دارم اما اگر برای این تحریم ها تضمینی وجود نداشته باشد و شکلی شفاهی پیدا کند، در این صورت ایران نمی تواند چنین موضوعی را بپذیرد.
وی تصریح کرد: موضوعی که هم اکنون وجود دارد در واقع بحثی عمومی بین طرفین است و از یک سو، در صورت روشن شدن وضعیت تحریم های ایران و از سوی دیگر، قول جمهوری اسلامی ایران نسبت به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای، همکاری هایی صورت می گیرد.
خرم در پاسخ به اینکه چند درصد احتمال دارد این توافق به صورت کامل انجام شود، خاطرنشان کرد: در این بخش نمی توان گفت چند درصد احتمال توافق وجود دارد، اما می توان گفت طرفین تلاش خود را انجام می دهند. باید توجه داشته باشیم که در آمریکا یک گروه و در ایران نیز گروهی حضور دارند که به هیچ وجه مایل نیستند پرونده هسته ای به نتیجه برسد، لذا این مسئله جلوی پای هر دو کشور قرار دارد و از این نظر باید بررسی کرد که تا چه میزان در کشور اجازه می دهند این پرونده به نتیجه برسد.
وی ادامه داد: در زمانی که رئیس جمهور ایران در یک سو و رئیس جمهور آمریکا در سوی دیگر با کسانی روبه رو هستند که قصد کارشکنی دارند، این پرونده به نتیجه نمی رسد پس با وجود چنین درگیری هایی در هر دو کشور، افق روشن نیست که بگوییم چند درصد احتمال توافق کامل وجود دارد.
