چهارمین همایش نکوداشت مقام شامخ ام المؤمنین حضرت خدیجه کبری با عنوان «بانوی فضیلت، حامی رسالت» در بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، در ابتدای این همایش پیامی از طرف آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی توسط مرتضی نجفی قدسی قرائت شد که متن آن به این شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
قبلاً لازم می دانم ازتشکیل این همایش باشکوه برای بانوی بزرگ اسلام حضرت خدیجه کبری که تحت عنوان "بانوی فضیلت، حامی رسالت" در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم برگزار می شود، از همه شما عزیزان و دست اندرکاران تشکر کنم.
از ویژگی های این همایش این است که برای بانوی بسیار والا مقام و مجاهدی تشکیل شده که عده ای خدمات برجسته او را به فراموشی سپرده اند و به همین جهت می توان او را بانوی مظلومه نام نهاد، در حالی که زندگی او می تواند الگوی بسیار ارزنده ای برای همه مجاهدان راه حق اعم از زنان و مردان باشد.
این بانوی بزرگوار از کسانی است که مصداق بارز کلام امیرمومنان در نهج البلاغه می باشد که فرمود: (لا تَسْتَوْحِشُوا فِى طَرِیقِ الْهُدى لِقِلَّةِ أَهْلِهِ ) آری، او در مسیر حمایت از پیغمبر اکرم(ص) و آیین اسلام از کمی همراهان هرگز وحشت به خود راه نداد و می گفت خدا با ماست و کسی که خدا با اوست، تنها نیست.
آری، این بانوی بزرگوار مصداق بارز همین موضوع است. در زمانی که پیغمبر اکرم(ص) تنهای تنها بود او اولین کسی بود که به پیغمبر اکرم (ص) ایمان آورد و درکنار او همچون کوه استوار ایستاد و با تمام وجود خود از آن حضرت حمایت می کرد.
معروف است هر زمان که پیغمبر اکرم(ص) از مسجدالحرام بعد از تبلیغ اسلام به خانه باز می گشت و بدن نازنین آن حضرت بر اثر سنگ های دشمنان مجروح بود این بانوی صبور، زخم های پیغمبر را می بست و آن حضرت را دلداری می داد.
یکی از نشانه های مظلومیت این بانوی بزرگوار این است که تنها دوران مشقت بار زندگی پیغمبر اکرم(ص) را در مکه دید که در حلقه محاصرۀ دشمنان سخت گرفتار بود و حتی این بانو زمانی از دنیا چشم پوشید که مسلمانان در شعب ابوطالب در محاصره شدید دشمن بودند و به این ترتیب هرگز دوران پیروزی و عظمت پیغمبر اکرم(ص) را که در جزیرۀ العرب به اوج خود رسید و همه دشمنان در برابر او تسلیم شدند و بانگ توحید و الله اکبر تمام فضای حجاز را پر کرد، مشاهده نکرد. آری، او با غم و اندوهی جانکاه چشم از جهان بربست و پیغمبر اکرم(ص) و دخترش فاطمه زهرا(س) را داغدار ساخت در حالی که وظیفه خود را در حمایت از اسلام و همسرش رسول خدا(ص) انجام داده بود.
زوایای زندگی این بانوی بزرگ واقعاً مطالعه کردنی است که در هر زاویه اش درسی نهفته است، گرچه در بعضی از اذهان معروف شده که او هنگام ازدواج با پیامبر اسلام(ص) چهل سال داشت و پیش از آن حضرت با دو نفر دیگر به نام های ابوهاله تمیمی و عتیق بن عائد ازدواج کرده بود و از آنان فرزندانی نیز داشت، ولی هر دو مسئله از نظر محققین و بزرگان تاریخ و حدیث اشتباه و نادرست است.
مطابق تحقیق دانشمندان آگاه حضرت خدیجه(س) هنگام ازدواج با پیامبر بیست و پنج ساله یا بیست و هشت ساله و دوشیزه بوده و روایت چهل سال یک روایت غیر قابل اعتماد است و آن دو نفر که به عنوان شوهر قبلی او ذکر شده شوهر خواهر او بوده اند که نامش هاله بود و فرزندانی را که نام می برند مربوط به خواهر اوست. بلاذری از علمای معروف اهل سنت در انساب الاشراف می گوید: خدیجه هنگام ازدواج با پیغمبر اکرم(ص) دوشیزه ای 28 ساله بود. (ج 1 / ص 98)
ابن العماد حنبلی در شذرات الذهب نقل می کند که خدیجه هنگام ازدواج با پیامبر اکرم(ص) 27 ساله بود (شذرات الذهب، ج 1، ص 14) و گروه زیادی از علمای شیعه و اهل سنت به این حقیقت اعتراف کرده اند که ذکر نام همه آنها به درازا می کشد.
حضرت خدیجه(س) در چهره پیغمبر اکرم(ص) در همان جوانی آینده فوق العاده ای را گویا مشاهده می کرد که هنگام ازدواج با آن حضرت علیرغم نکوهش فراوان زنان عرب که چرا زن با شخصیت و ثروتمندی مثل خدیجه چگونه با جوانی یتیم و ظاهراً فقیر ازدواج می کند با افتخار خواستگاری ابوطالب را برای پیغمبر اکرم(ص) پذیرفت. جالب اینکه مهریه ای که برای او تعیین شده بود و نود مثقال طلا بود را خدیجه شخصاً با افتخار پذیرفت. (یعنی من آن را به حضرت محمد(ص) تقدیم می کنم تا او به عنوان مهریه به من بپردازد)
این بانوی بزرگوار در تمام دوران زندگی اش بعد از بعثت پیغمبر اکرم(ص) یعنی حدود ده سال دائماً مظلوم و در فشار بود، داستان تولد بانوی اسلام حضرت زهرا(س) را همه شنیده ایم که احدی از زنان قریش هنگام وضع حمل به یاری حضرت خدیجه(س) نیامد تا اینکه مطابق روایتی که نقل می کند چهار زن بهشتی به یاری او آمدند.
تمام فشارهای سختی که در دوران مکّه بعد از بعثت بر پیغمبر اکرم(ص) وارد شد در واقع به خدیجه نیز وارد می شد و فداکاری بی نظیر او بهترین خدمت او به اسلام و پیغمبر اکرم(ص) است.
در اینجا لازم می دانم به دو نکته مهم اشاره کنم:
اولا، بعضی از متعصبان با تاریخ اسلام بازی سیاسی کردند و سعی کردند با تحریف تاریخ به مقصود خود جامه عمل بپوشانند.
مرحوم علامه امینی (ره) می گوید مورخان جیره خوار بنی امیه سعی داشتند هر کسی را که ارتباط خاصی با امیرمومنان علی(ع) داشت و از یاران خاص آن حضرت بود را به نحوی لکه دار کنند هر چند از بزرگان اسلام بود. به عنوان نمونه ابوذر یار خاص پیامبر اسلام(ص) کسی که به گفته رسول خدا(ص) در روی زمین از او راستگوتر نبود، او را متهم به اشتراکیه و کمونیسم کردند چرا که او در کلمات خود تعبیر به مال الله می کرد و این تعبیر نشان می دهد او عقیده به مالکیت شخص نداشت.
در حالی که این تعبیر در دو جای قرآن مجید، یک مورد با صراحت و دریک مورد دیگر با دلالت التزامی وارد شده است.
این متعصبان برای اینکه مقام حضرت خدیجه را که برترین همسران پیامبر بود، کم کنند و بعضی دیگر از زوجات آن حضرت را بر او مقدم بشمرند، گفتند خدیجه دوشیزه نبوده و چهل ساله بود و با این سخن بتوانند ضربه ای هم بر شخصیت پیامبر بزنند که آن حضرت بخاطر اموال خدیجه با او بیعت کرد، زیرا 15 سال از آن حضرت بزرگ تر و دوشیزه هم نبود، ولی همان گونه که عرض شد بسیاری از محققان بحث چهل سالگی آن حضرت را یک روایت ضعیف دانسته اند.
ثانیا، سزاوار جامعه زنان و انقلابی و شجاع است که درباره حضرت خدیجه به عنوان یک سرمشق بسیار عالی بیندیشند و به او اقتدا کنند و از فداکاری های او درس بیاموزند، حتی نه تنها زنان بلکه مردان نیز می توانند به او اقتدا کنند. همان گونه که قرآن درباره همسر فرعون و مریم می گوید: « وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ * وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ» (سورۀ تحریم، آیات 11 و 12)
در پایان دوام توفیقات شما قرآن پژوهان را در طی طریق قرآن و عترت و نشر معارف اسلامی از درگاه الهی مسئلت دارم.»
به گزارش خبرنگار جماران، حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا حشمتی در این همایش گفت: دهم ماه رمضان نمایشگاه قرآن معطر به نام حضرت خدیجه می شود. حضرت خدیجه ویژگی های خاصی دارد. ایشان بسیار کریم و بخشنده بوده و یکی از مورخین می گوید هم از نظر زیبایی و هم از نظر دانش و بینش کامل بوده است.
معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به پیشینه برگزاری نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، افزود: یکی از بانیانی که همیشه به نمایشگاه قرآن کمک می کرد آیت الله هاشمی است که جای ایشان خالی است.
حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی خسروی اظهار داشت: حضرت خدیجه سهم بی بدیلی در رسالت نبی اسلام و پیشرفت اسلام داشتند. اگر صبر ایشان نبود ادامه رسالت پیامبر (ص) غیر ممکن بود.
وی با اشاره به شباهت های حضرت خدیجه با همسر امام خمینی (س) گفت: همسر امام در خردسالی از زندگی مرفه برخوردار بودند. این خانم که در ناز و نعمت زندگی کرده و در سن 13 سالگی معلمی به او فرانسوی می آموزد، در سن 18 سالگی با امام ازدواج می کند. ایشان دست نوشته ای در یکصد صفحه دارند که دو سال قبل با همکاری برادر ایشان جناب آقای علی ثقفی منتشر شد.
خسروی در مورد زندگی همسر امام ادامه داد: ایشان در قم با شرایط سختی زندگی می کند و در طول زندگی سه فرزند خود را از دست می دهد. همسر امام می گوید در روز 15 خرداد امام احساس کرده بودند که احتمالا به خانه ایشان هجوم می آورند و دستور دادند دختران شب را با چادر بخوابند. 15 خرداد امام را بردند و امانتی به من داد. وقتی امام را بردند غوغایی پیش آمدو تا چهار ماه همسر امام از امام اطلاع ندارد و بعد از چهار ماه متوجه می شوند امام در ترکیه است.
وی با بیان اینکه آیت الله حسن زاده گفت ما به ایشان عقیله انقلاب می گفتیم، افزود: ایشان دارای هوش فوق العاده، قانع، هنرمند و مدیر خانه بود؛ بسیار خوش ذوق بود و دفتر شعری از ایشان بر جای مانده است؛ لحظه ای از آموختن و یاد گرفتن غفلت نمی کرد. یکی از مسائلی که به عنوان سبک زندگی مطرح می شود و متأسفانه در این کار کمکاری شده، این است که بهترین نمونه سبک زندگی یک خانواده اسلامی و قرآنی خانواده امام است و چقدر این زندگی به آن زندگی (زندگی پیامبر) شباهت دارد.
خسروی تصریح کرد: خدیجه کبری ثروتمند بود و در آخر چیزی برای او باقی نمانده بود؛ همسر امام هم مرفه بود اما در نجف در یک خانه کوچک با یک آشپزخانه بسیار کوچک زندگی می کرد. این سبک زندگی خانواده ای است که ه خاطر آرمان هایش این زندگی را پذیرفته است.
وی تأکید کرد: حضور همسر آیت الله هاشمی هم انصافا نمونه ای از یک بانوی بزرگ اسلامی است که آیت الله هاشمی یادداشت های تفسیر را توسط ایشان از زندان بیرون آوردند. اگر زحمات ایشان نبود امروز چیزی به عنوان تفسیر راهنما نداشتیم.
احمد مسجد جامعی در مورد فضائل حضرت خدیجه گفت: حضرت خدیجه(س) از چهره های فوق العاده و ویژه جهان اسلام است و محوری است که می تواند منشاء گرد آمدن همه سلیقه های اسلامی باشد. در عین حال آنچه راجع به این بزرگوار است کمتر دیده می شود و این مشکل جایگاه زنان در تاریخ است. در جامعه ای که زنان متشخص نداشته، حضرت خدیجه امین محمد امین بوده است. ایشان توان مدیریتی عظیمی داشته و در جامعه آن روز کار آفرین بوده است.
عضو شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به تجلیل از بانوان خادم به ساحت حضرت خدیجه، بیان کرد: بزرگداشت زنان مقاومی که راه آن حضرت را برگزیدند و در کنار بزرگانی قرار گرفتند که یاری رسان امام بودند (آیت الله هاشمی رفسنجانی و آیت الله العظمی موسوی اردبیلی) را برگزار می کنیم. این دو شخصیت بزرگ ویژگی های مشترکی داشتند و قطعا بخش بزرگی از مسئولیت بزرگی که داشتند بر عهده همسران آنها بوده است.
وی تصریح کرد: هر دو این بزرگواران نقش بزرگی در 15 خرداد داشتند. آیت الله سید محمد موسوی بجنوردی نقل می کرد که هر دو این عزیزان در درس مرحوم پدر ایشان شرکت می کردند؛ روزی آقای هاشمی نمی آید و مرحوم میرزا می گوید آن طلبه با هوش کجاست؟
مسجد جامعی اظهار داشت: در زندگی آقای موسوی اردبیلی شاهد تأسیس مدارس مفید هستیم و در زندگی آقای هاشمی هم دانشگاه آزاد اسلامی را داریم؛ در زندگی هر دو فعالیت های قرآنی هم داریم. آقای موسوی اردبیلی توجه ویژه ای به قرآن داشت. حوزه مطالعه وسیعی داشتند و در تفسیر هم از آن بهره می بردند.
وی تأکید کرد: قرن ما قرن رجوع به قرآن است. مفسرینی ظهور کردند که از دل آن القاعده و داعش برآمد و از طرف دیگر مفسرینی بیرون آمدند که به رأی مردم توجه می کنند؛ یعنی نگاهی که امام پایه گذاری کرد و موسوی اردبیلی و هاشمی مفسر آن شدند و در آن حق حیات برای همه موجودات محترم است.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: آیت الله هاشمی گفت می خواهم قرآن را به عنوان اخلاق حکومتی ببینم؛ این نگاه به مردم سالاری منجر می شود. موسوی اردبیلی هر دو سر در آستان قرآن نهادند و از این آبشخور سیراب شدند و دیگران را سیراب کردند. آخرین افتخار هاشمی این بود که خادم قرآن است.
شهیندخت مولاوردی با گرامی داشت یاد و خاطره ایام 14 و 15 خرداد و تقارن این ایام با دهم ماه رمضان، گفت: رحلت حضرت خدیجه مجالی است برای پرداختن به ابعاد شخصیتی آن حضرت که آنچنان که باید به آن پرداخته نشده و جای کار بسیار دارد.
به گزارش جماران، در پایان این همایش از همسران آیت الله هاشمی رفسنجانی و آیت الله العظمی موسوی اردبیلی به عنوان «بانوان خادم به ساحت حضرت خدیجه» تقدیر به عمل آمد.
