ضرورت حاکمیت اخلاق در تبلیغات انتخاباتی

این یک امر بدیهی است که: "انتخابات" با معنای خاص آن، همانند همگی فعالیتهای آگاهانه بشری مبتنی بر مقدماتی است و با خود مقارناتی دارد و به طور طبیعی نتایج و مؤخراتی هم خواهد داشت. و چون حاصل این نتایج در جهت انجام وظایف و مسئولیتهای اداره جامعه از یک طرف و احقاق حقوق افراد در جامعه از طرف دیگر بستر سازی می کند و به طور طبیعی تنظیم روابط اجتماعی و تعالی و رشد جامعه در گرو آن است، ضروری و با اهمیت خواهد بود که پیرامون آن نکاتی با تکیه بر نظرات و سفارشات حضرت امام خمینی(س) آورده شود.

امر بدیهی و پذیرفته شده دیگر که بر گرفته از نظرات بلند امام خمینی(س) در مسائل اجتماعی می باشد، آن است که شاکله سیاسی احتماعی جمهوری اسلامی ایران بر اجتماع و حضور ملت با وحدت کلمه با انگیزه الهی ودفاع از ارزشهای متعالی آن استوار است. و این یک حق توأم با تکلیف است برای ملت که به زعم ایشان صاحب کشور و مملکت هستند(صحیفه امام،ج4،ص 494 و ...) و انقلاب و شکل گیری نظام حاصل زحمات و ثمره تلاش آنها دانسته می شود (همان،ج21،ص401و403 و...) و ماندگاری سالم و بدون خدشه نظام هم وابسته به حضور در صحنه های همگانی و همیشگی افراد همین ملت به حساب آمده است (همان،ج19، ص36  و ج16،ص224 و...) و با این حساب این حضور همگانی و همیشگی، صوری و زینت المجالسی نبوده و حقیقتی محوری و تعیین کننده می باشد که کوتاهی در انجام آن و یا تلاش برای خدشه وارد کردن و بی اعتبار کردن آن به هر شکل و با هر ترفند و اسم وعنوانی غیر قابل قبول و نقض غرض است.

اصل پذیرفته شده و اساسی دیگر در فرهنگ سیاسی امام خمینی(س) ، حق حاکمیت مردم  بر سرنوشت خویش به طور واقعی است که بارها بر آن تاکید داشته است و اصولا می توان نتیجه همه تلاشها و زحمات آن بزرگ و دیگر یاران و همراهان وی از جمله مردم شریف ایران را به دست آوردن این حق دانست که در نظام شاهنشاهی غاصبانه از مردم سلب شده و در جایگاه غیر واقعی خود قرار گرفته بود و بعید نیست که در کنار آن همه تمهیدات و سفارشات به مردم برای پاسداشت این حق، منظور از سفارشات متعدد به نیروهای صاحب ابزار قدرت، صیانت از آن باشد و چنانکه یکی از تشکیلات مورد محبت دایم حضرت امام (س) در این زمینه بارها و از جمله چنین مورد خطاب و هشدار قرار می گیرد که:

 «براى سپاهیها جایز نیست که وارد بشوند به دسته‏بندى، و آن طرفدار آن یکى، آن یکى طرفدار آن یکى. به شما چه ربط دارد که در مجلس چه مى‏گذرد؟ در امر انتخابات باز هم به من اطلاع دادند که بین سپاهیها هم باز صحبت هست. خوب! انتخابات در محل خودش دارد مى‏شود، جریانى دارد، به سپاه چه کار دارد که آنها هم اختلاف پیدا کنند؟ براى سپاه جایز نیست این. براى ارتش جایز نیست این. سپاهى را از آن تعهدى که دارد، از آن مطلبى که به عهده اوست بازمى‏دارد و همین طور ارتش را.» (همان،ج19،ص12)                                                                                                                      و این البته هم برای سلامت و حفظ اعتبار این تشکیلات آورده شده است و هم به سلامت اعتبار نظام مربوط می شود و هم به پاسداری از حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش که بزرگترین دستاورد نظام اسلامی است، عنایت دارد.

از آنجا که انتخابات در ابعاد مختلف آن،  تأمین کننده واقعی حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش به حساب می آید، قطعا نقش اصلی از آن خود مردم است و مسئولان و دست اندر کاران انتخابات و کلیه افراد ذیربط و از جمله نامزدها وطرفداران آنها و گروهها و دسته جات  و صاحبان و اصحاب رسانه ها که البته از خود مردم هستند، باید با در نظر گرفتن شاخصه های مورد سفارش حضرت امام در جهت سلامت انتخابات در هر دوره و با هر هدفی نهایت تلاش خود را به کار گیرند. از جمله این شاخصه ها که مورد عنایت و توجه مقام معظم رهبری هم هست و بارها بر آن تأکید داشته اند،عبارت است از: قانونمداری در این امر، تبلیغات صحیح انتخاباتی، انتخابات و جناحها، نگاه امانتدارانه، اهمیت حضور و مشارکت مردم، انتخاب آزادانه و آگاهانه، انتخاب روشهای صحیح تبلیغاتی، نگاه به حفظ حیثیت و کارآیی نظام و بستر همه آن هم  باید رعایت اخلاق و انصاف و صداقت در امور باشد که این خود وظیفه مبرم همه ذکر شدگان در بالا است که باید به درستی صورت گیرد.

اکنون و با این اوصاف اگر به انتخابات پیش رو بپردازیم ذکر نکاتی در باره انجام وظایف آورده شده قبل و حین برگزاری و بعد از انتخابات، ضروری می نماید، از جمله:

1_ هردو انتخابات پیش رو، یعنی هم انتخابات شوراها و هم ریاست جمهوری اهمیت خاص خود را دارد و نباید در غوغای تبلیغاتی یکی آن دیگری مورد فراموشی لا اقل از طریق طرح در رسانه های جمعی و به ویژه صدا و سیما قرار گیرد.

2- کیفیت نام نویسی به ویژه برای ریاست جمهوری به هر دلیل؛ چه نقص

و ضعف قانونی و چه ضعف اجرا و یا هردلیل دیگر به هیچ وجه مطابق شأن نظام جمهوری اسلامی نبود و در این جهت دست اندرکاران نمره قبولی دریافت نکردند. و شیوه و کیفیت اعلام صاحبان صلاحیت برای این پست هم مطابق معمول لیت و لعل و حرف و حدیثهای فراوانی را به دنبال داشت که لااقل باید برای حفظ اعتبار نظام هم که شده است، یکبار برای همیشه فکر اساسی و قانونی برای آن بشود و یقینا بسیاری از دلسوزان نظام در بین منتقدین بودند و این هیچ ربطی به دشمنانی که بهانه جویی می کنند ندارد و بنا بر این با تکفیر و هو کردن حل شدنی نیست. مثلا اذهان عمومی برای رجل سیاسی تعریفی دارد که بر اساس سوابق و واقعیات قضاوت می کند و نمی شود گفت آن طور که ما مایلیم فکر کنید و... .

3_ مرحله بعد از این، مرحله تبلیغات است که به نامزدها و جریانات و رسانه ها از یک طرف و مردم به عنوان هدف این تبلیغات از طرف دیگر مربوط می شود تا در نهایت تصمیمی ساخته و بر مبنای آن تصمیمی گرفته شود تا به یک رأی منتج گردد.

از آنجا که گستره رسانه ای، شیوه های تبلیغاتی متفاوتی را رقم می زند و برد تبلیغات را توسعه همگانی داده است، طبیعی است که هر اقدامی از این دست زیر ذره بین هم دوستداران و هم مخالفان و معاندان باشد و هر کسی از ظن خود از آن بهره مطلوب خوذ را برداشت کند و از طرفی چون شیوه تبلیغاتی ما عمدتا شفاهی و بیانی و در مرحله بعد نوشتاری او به دنبال آن روشهای دیگر است، دقت و توجه بسیار بیشتری را طلب می کند تا مورد دست آویز و تبلیغ سوء قرار نگیرد و مهم تر از آن مراعات اخلاق و آداب اسلامی است که هدف عمده تأسیس نظام اسلامی و مورد سفارش همیشگی حضرت امام (س) و دیگر بزرگان و دلسوزان است ولی متأسفانه چنانکه باید عنایت به خرج داده نمی شود و در مواردی حاصل آن به واقع حکم ادعا نامه علیه نظام جمهوری اسلامی را پیدا می کند و ضعف و ناکار آمدی آن را القاء می سازد و در کنار آن اخلاق و آداب اسلامی به چالش کشیده می شود و از مردم هم تصویری مفلوک و در مانده و گدایانی محتاج صدقه و نان شب خود ارائه می کند. این امر که عمدتا در مسایل اقتصادی رخ می نماید، در شعارها و تبلیغات خیلیها در این سالها نمود داشته و در واقع بیانگر ساده اندیشی طراحان می باشد که امر پیچیده مملکت داری را در این دنیای پر راز و رمز و پیچیده و با این گستردگی فعلی و حتی در امور ذاخلی هم با یک بنگاه خیریه و مردم را با تعدادی مستمند واجب النفقه  عوضی میگیرند و غافل از تبعات و پیامدهای آن و بدون عبرت گیری از اثرات رفتار اسلاف خود، بر طبل این ضایع سازیها می کوبند و چوب حراج به اعتبار نظام و این همه خدماتی که انجام گرفته است، می زنند.

 این شیوه تبلیغ که به همین مسایل منحصر نشده و بعضا همراه با تهمت و افترا و تلاش برای خارج کردن حریف از صحنه و توسل به هر شیوه ای برای تحقق آن توسل می جوید، مطابق شأن و جایگاه تبلیغات اسلامی نبوده و به جد خوراک تبلیغاتی برای مخالفان فراهم می کند. _ چنانکه در گذشته نه چندان دور دیدیم که منافقین و دشمنان چگونه از آن استقبال کردند_  این شیوه چون متأسفانه از طریق تعدادی رسانه ها که بعضا از بیت المال هم ارتزاق می کنند، پشتیبانی می شود که هم اکنون هم قابل بررسی و مشاهده است، به جای تبلیغ برنامه ها و جنبه های مثبت خود به تخریب و تکفیر دیگران می پردازد و صحنه رقابت سیاسی را به میدان نبرد مبارزاتی تبدیل و رقیب سیاسی را در جایگاه دشمن نشانده و برای آن حکم می راند. این شیوه که یقینا به بیراهه رفتن است و به وحدت و انسجام ملی و برادری و دوستی لطمه های جبران ناپذیر وارد می سازد، لازم است از طرف محققین مسائل اجتماعی با دقت و امانت مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گیرد و برای اصلاح آن اقدام  لازم به عمل آید.  

اما حضرت امام خمینی(س) در جایگاه معمار نظام اسلامی که همواره با دقت و توجه ویژه وقایع و رویدادها را تحت نظر داشتند و برای حفظ سلامت راه، نظرات و راهنمائیهای ارزنده ای ابراز می داشتند، در باب سلامت روند انتخابات با نگاهی اخلاق محور و وحدت گرایانه و توجه به حفظ اعتبار نظام و سلامت اخلاق اجتماعی سفارشاتی دارند  که قسمتهائی به تناسب حوصله این نوشته آورده می شود.

در تاریخ 13مهر 1363ضمن یک سخنرانی در جمع روحانیون خطوطی اساسی در رابطه با شیوه تبلیغاتی و ترسیم ساز و کار های هشیارانه و هدف گذاری در این امر مهم، در فرازی به امر تبلیغات انتخاباتی اشاره و بر دقت ویژه در این امر و توجه به حفظ حیثیت حمهوری اسلامی تذکری عبرت آموز دارند:

«اگر احتمال بدهیم که به واسطه تبلیغات انتخاباتى ما اسلام و جمهورى اسلامى در خطر است، باید آن جور تبلیغاتى که خطرناک است، دست از آن برداریم، براى اینکه ضد اسلام است و گاهى با اسم اسلام یا با توهّم اسلامى بودن، یک امورى انجام مى‏گیرد که بر خلاف اسلام است. در مشروطه هم این طور بود، یک دسته واقعاً به آنها آن قدر تزریق شده بود که اعتقاد کرده بودند که باید فلان جور را عمل کرد. به آنها تزریق کرده بودند، این سلطنت طلب‏هاى آن وقت آن قدر تزریق کرده بودند که مردم استبداد را ترویج مى‏کردند- یعنى یک دسته، یک دسته از اهل منبر هم همین طور- حالا هم همین طور است. ممکن است شیاطین در بین مردم بیفتند و آن قدر تزریق کنند که تکلیف شرعى معیّن کنند برایتان که باید ما مخالفت با فلان مقام، مخالفت با فلان امر بکنیم. بیدار باشید! آنها با توطئه‏هاى شیطانى دارند عمل مى‏کنند. توطئه‏هاى شیطانى غیر از این لشکرکشى است، این مهم نیست، آن توطئه‏هاى شیطانى که بین خود شما ممکن است که تفرقه - خداى نخواسته - ایجاد کند، آنهایى است که یک کشور را به باد مى‏دهد.»      ( صحیفه امام، ج‏18، ص: 178)

و در تکمیل آن فرازی از پیام 11 فروردین 1367 به ملت ایران در خصوص حفظ شئونات اسلامى و اخلاقى در تبلیغات کاندیداها در آستانه انتخابات سومین دوره مجلس شوراى اسلامى‏، آورده می شود که برای انتخابات دیگر هم همواره راهگشا است:

  «نصیحتى است از پدرى پیر به تمامى نامزدهاى مجلس شوراى اسلامى که سعى کنید تبلیغات انتخاباتى شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود؛ و از کارهایى که با شئون اسلام منافات دارد جلوگیرى گردد. باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایتْ حفظ اسلام است. اگر در تبلیغات حریم مسائل اسلامى رعایت نشود، چگونه منتخبْ حافظ اسلام مى‏شود. باید سعى شود تا خداى ناکرده به کسى توهین نگردد؛ و در صورتى که رقیب انتخاباتى به مجلس راه یافت، به دوستى و برادرى، که چیزى شیرینتر از آن نیست، لطمه‏اى نخورد.» (صحیفه امام، ج‏21، ص: 11)

این بیانات و سفارشات گرچه در گذشته صادر شده است، اما در پاسخ به روشهای برخورد نادرست نامزدها و دوستان آنان و کسانی که از سرمایه مقبولیت مردمی برخوردار نیستند و به جای اصلاح روش و منش خود برای کسب آن، سعی می کنند با ترفندهای گوناگون طرفدار مقابل خود را بی اعتبار و در نتیجه از آن مقبولیت و موقعیت اجتماعی به زیر بکشند، و به ویژه در  این روزها که اوج تبلیغات انتخاباتی است، در دام روش نامیمونی به نام افشاگری افتادن و نهایتا چوب حراج به حیثیت و قابلیت نظام جمهوری اسلامی زدن، اکنون هم  می تواند بهترین وسیله بیداری و اصلاح روشهای نادرست باشد:

چنانکه در 14 دى 1358در فرازی از پیام به ملت به مناسبت انتخابات ریاست جمهورى با تأکید بر رعایت اخلاق اسلامی- انسانی و پرهیز از تفرقه افکنی و دوری از هتک حرمت افراد و حفظ آرامش و دوری از عصبانیت در تبلیغات انتخاباتی، چنین آورده اند:

«از آقایان کاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم که اخلاق اسلامى- انسانى را در تبلیغ براى کاندیداى خود مراعات؛ و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خوددارى نمایند، که براى پیشبرد مقصود، و لو اسلامى باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزه‏هاى غیر اسلامى است ... من بسیار مایل هستم که گروههایى که متعهد و معتقد به جمهورى اسلامى و خدمتگزار به اسلام هستند، در مبارزات انتخاباتى کمال آرامش را در تبلیغ کاندیداهاشان رعایت نمایند، و نسبت به یکدیگر تفاهم و صمیمیت و اخوت اسلامى داشته باشند، و از تفرقه و کدورت شدیداً احتراز کنند که تفرقه و تشتت، دوستان را نگران و دشمنان را کامیاب مى‏کند و موجب تبلیغات سوء مى‏شود.» (صحیفه امام، ج‏12، ص: 12)

و در ادامه، این فراز هم قطعا برای اصلاح امور کمک کننده است که:

«من از همه قشرها، از همه ملت مى‏خواهم که آداب اسلامى خودشان را نسبت به همه امور، خصوصاً در انتخابات حفظ کنند. و مبادا خیال کنند که مبارزات انتخاباتى عبارت از این است که به دیگران بد بگویند و کارشکنى بکنند. البته دعوت به انتخاب اشخاص مانع ندارد، لکن توجه داشته باشند که ... همه با هم برادروار در یک مقصد باشیم. در یک مقصد باشید. و خداوند را شاهد بدانید، و ناظر بدانید، و نهضت را لکه‏دار نکنید.» (صحیفه امام، ج‏12، ص: 151و 152)

دقت در فرازائی که در پی می آید و مقایسه آن با آنچه در این تبلیغات روی می دهد، واقعا تأسف آور است و ضرورت بازگشت هرچه سریع تر از این وضع موجود به وضع مطلوب را ایجاب می کند که:

«لازم است مطلبى را که گاهى شنیده مى‏شود که براى تبلیغات انتخاباتى بعضى از کاندیداها- خداى نخواسته- بعضى دیگر را تضعیف یا توهین مى‏کنند، در رابطه با آن تذکر دهم که، امروز این نحو مخالفتها خصوصاً از چنین کاندیداهایى، براى اسلام و جمهورى اسلامى فاجعه‏آمیز است. اگر فرضاً کسى در دیگرى مناقشه دارد، ابراز آن و اظهار در بین مردم هیچ مجوزى ندارد، و حیثیت و آبروى مؤمن در اسلام از بالاترین و والاترین مقام برخوردار است، و هتک مؤمن، چه رسد به مؤمن عالِم، از بزرگترین گناهان است و موجب سلب عدالت است. امید است ان شاء اللَّه چنین مطلبى نباشد، و اگر غفلتاً اتفاق افتاده است تکرار نشود» (صحیفه امام، ج‏17، ص134و135)

و نیز:

«مسأله این نشود که یک دسته براى خاطر اینکه یک کاندیدایى دارند، دیگران را بکوبند، آن دسته هم براى همین کاندیداى خودشان، این را بکوبند. اگر همه براى خدا هست، با هم تفاهم کنید. البته تبلیغ هیچ مانعى ندارد، لکن مثل مشروطه نشود. آن طور نشود که هر کدام دیگرى را بکوبند و آنى که دشمن ما مى‏خواهد، خطوط مختلفه را در انتخابات عملى کند. شما همه مى‏خواهید که اسلام در این مملکت تحقق پیدا کند، همه مى‏خواهید که این جمهورى اسلامى ادامه پیدا بکند، ادامه این به این است که شما در مواردى که مى‏بینید که دارند شیاطین نقشه مى‏کشند و توطئه مى‏کنند تا شما را به جان هم بیندازند، بنشینید با هم و تفاهم کنید و آنها را مأیوس کنید. امروز دارند تهیه مى‏بینند مخالفین شما، مخالفین جمهورى اسلامى، که براى انتخابات ایجاد نفاق کنند، و این یک خطرى است براى کشور ما.»  (صحیفه امام، ج‏18، ص 172)

و واضح است که لازمه عمل به چنین امور ارزنده ای پذیرش این نکات است که، وجود جریانات و تفکرات گوناگون به حقیقت پذیرفته و حقوق مدنی آنها لحاظ شود، رانتهای موقعیتی در استفاده از امکانات ملی تعیین کننده نباشد بلکه عدالت و انصاف حکم کند، قدرت تحمل و سعه صدر و مهمتر از آن نگاه به وحدت و برادری حاکم باشد، معنویات و ارزشهای معنوی و نام و کلام بزرگان مصادره به مطلوب نگردد و... .  

و در زمینه منع از به کار گیری ارزشهای معنوی و اسم و رسم بزرگان در تبلیغات انتخاباتی برای حفظ سلامت انتخابات که به طور طبیعی به روند انتخابان آزاد و سالم و آگاهانه کمک خواهد کرد،  داریم:

«این جانب بنا ندارم از کسى تأیید نمایم، چنانکه بنا ندارم کسى را رد کنم. و از تمام احزاب و گروهها و افراد مى‏خواهم از نسبت دادن کاندیداى خود به من که از آن استفاده تأیید و یا تعیین و یا رد شود، خوددارى کنند.» (صحیفه امام، ج‏12، ص: 12)

و همچنین در تاریخ 26 دى 1358 در پیامی در زمینه  تبلیغات انتخابات ریاست جمهورى چنین ارائه طریق می کنند:

« به اطلاع هموطنان عزیز برسانید که: عکس این جانب دلیل بر تأیید کسى نبوده؛ چنانچه دلیل بر عدم تأیید هم نمى‏باشد.» (صحیفه امام، ج‏12، ص: 118)

و اما در باره سلامت برگزاری انتخابات و دوری گزیدن از هرگونه شائبه و خدشه ای، آرای مردم را امانت به حساب آورده وچنین سفارش می کنند:

«لازم است جوانان غیور از توطئه و خیانت در آراى مردم جلوگیرى کنند و از صندوقهاى آرا با امانت حفاظت کنند.» (همان،ج6،ص408)

 و در خصوص وظیفه مجریان و ناظران انتخابات‏ چنین ارائه طریق می شود:

«شما که مى‏خواهید در این انتخابات البته نظارت کنید، شما باید توجه کنید که این رژیم، رژیم انسانى- اسلامى است؛ رژیم طاغوتى نیست. یک کلمه نباید شماها مطلبى بگویید که "تحمیل" اسمش باشد؛ فضلًا اینکه یک عمل بکنید. ... مردم را باید آزاد بگذارید. بله، وسایلش را شماها فراهم مى‏کنید، نظارت بر اینها که مبادا یکوقت خیانت بشود در این طور چیزها. مثل سابق نباشد که مى‏بردند و هر چه مى‏خواستند مى‏ریختند تویش و مى‏آوردند و عرضه مى‏داشتند! نظارت باشد بر صندوقها به طورى که هیچ کس نتواند خیانت کند. صندوقها، دست امینها باشند، امین از ملت باشد که بعد صحبت نشود براى شما که فلان فرماندار مثلًا دخالت کرد در این امر.

در حکومت اسلامى وضع این است که شماها الآن در انتخابات بیش از حق نظارت و فراهم کردن وسائل به آن قدرى که باید حکومتها فراهم کنند، بیشتر از این حق ندارید؛ که‏  خداى ناخواسته یکوقتى نسبت بدهند به اینکه اینها براى خاطر طرفدارى از یک نفر آدم- فرض کن یک کارى کردند- صندوق عوض شده، این را باید خیلى توجه به آن داشته باشید. هم آزادى ملت را- راه دادن ملت را در آنجایى که مى‏خواهند رأى بدهند- و هم امانت در حفظ [آرا و صندوقها] که تحت مراقبت یک عده اشخاص امین از دولت و از ملت، اشخاص امین تحت نظرشان باشد که بعد صحبت نشود که خوب، این هم این رژیم و این هم این انتخابات و انتخابات اینجا هم مثل آنجا. ... به عمل نشان بدهید که در این انتخابات که یک انتخابات ملى آزاد [است‏]. هر کس هر جا هر کس را دلش بخواهد رأى بدهد. وقتى اکثریت آوردند، البته مردم صالح اسلامى را مردم قرار مى‏دهند. اما هیچ تصرفى از جانب آقایان نباشد که الآن چشمهایى دوخته شده است به اینکه مناقشه کنند؛ اشکال کنند. اگر یک فرماندارى یک جایى یک کارى بکند که بر خلاف موازین جمهورى اسلامى باشد، این یکى را به همه سرایت مى‏دهند؛ بعد مى‏گویند فرمانداران هم این طورى هستند؛ استانداران هم این طورى هستند؛ حکومت هم اصلًا این طورى [است‏]. »(صحیفه امام، ج‏9، ص121و 122)

و در خصوص انتخاب آزادانه و از روی آگاهی و وظیفه مردم در این باب و مشورت گیری آگاهانه و لزوم هوشیاری در قبال ترفندهای گوناگون برای تصمیم سازی ها و تصمیم گیریهای قیم مآبانه چنین ارشاد می فرمایند که:

«مردم در سراسر کشور در انتخاب فرد مورد نظر خود آزادند؛ و احدى حق تحمیل خود یا کاندیداهاى گروه یا گروهها را ندارد. هیچ مقامى و حزبى و گروهى و شخصى حق ندارد به دیگران که مخالف نظرشان هستند توهین کنند، یا خداى نخواسته افشاگرى نمایند؛ گرچه همه حق تبلیغات صحیح براى خود یا کاندیداهاى خود یا دیگران را دارند، و هیچ کس نمى‏تواند جلوگیرى از این حق نماید. و البته لازم است تبلیغات موافق مقررات دولت باشد.» (همان،ج18،ص337)

و این انذار اعجاب آور که اگر در صلاحیت شخص یا اشخاصى تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند ولى رأى دهنده تشخیصش بر خلاف همه آنها بود، تبعیت از آنها صحیح نیست، و نزد خداوند مسئولیت دارد:

«احدى شرعاً نمى‏تواند به کسى کورکورانه و بدون تحقیق رأى بدهد. و اگر در صلاحیت شخص یا اشخاصى تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند ولى رأى دهنده تشخیصش بر خلاف همه آنها بود، تبعیت از آنها صحیح نیست، و نزد خداوند مسئولیت دارد. و اگر گروه یا اشخاص صلاحیت فرد یا افرادى را تشخیص دادند و از این تأیید براى رأى دهنده اطمینان حاصل شد، مى‏تواند به آنها رأى دهد.  و بالجمله، حکومت حکومت اسلام و مردم است؛ و مجلس از مردم است، و رأى نیز از آن مردم است؛ و احدى تحت فرمان مقام یا مقاماتى نیست.» (همان،ج18،ص337)

و دیگر این که مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند، و هیچ فرد و یا گروه و دسته‏اى حق تحمیل فرد و یا افرادى را به مردم ندارند:

«همان طور که بارها گفته‏ام، مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند، و هیچ فرد و یا گروه و دسته‏اى حق تحمیل فرد و یا افرادى را به مردم ندارند. جامعه اسلامى ایران، که با درایت و رشد سیاسى خود جمهورى اسلامى و ارزشهاى والاى آن و حاکمیت قوانین خدا را پذیرفته‏اند و به این بیعت و پیمان بزرگ وفادار مانده‏اند، مسلّم قدرت تشخیص و انتخاب کاندیداى اصلح را دارند. البته مشورت در کارها از دستورات اسلامى است. و مردم با متعهدین و معتمدین خویش مشورت مى‏نمایند. و افراد و گروهها و روحانیون در حد تذکرات قبلى در حوزه خود مى‏توانند کاندیدا معرفى نمایند؛ ولى هیچ کس نباید توقع داشته باشد که دیگران اظهار نظر و اظهار وجود نکنند.» (صحیفه امام، ج‏21، ص: 11)

  و چه جالب است اگر بر اساس این سفارش حضرت امام خمینی (س) در باره شرکت آگاهانه و بر اساس مسئولیت پذیری در تعیین سرنوشت خود و جامعه که در این روزها هم مصداق دارد، در پای صندوقهای رأی در هر دو انتخابات پیش رو حضور به هم رسانیم و برای سرنوشت خودمان، فقط خودمان تصمیم بگیریم، چه:

«به زن و مرد و آن کسى که به حد رأى دادن قانونى رسیده واجب است این مسأله که در پاى صندوقهاى تعیین رئیس جمهور حاضر بشوند و رأى بدهند. چنانچه سستى بکنید، کسانى که مى‏خواهند این کشور را به باد فنا بدهند، ممکن است پیروز بشوند. باید همه شما، همه ما، زن و مرد، هر مکلف همان طور که باید نماز بخواند، همان طور باید سرنوشت خودش را تعیین کند.» ( صحیفه امام، ج‏15، ص: 28)

والسلام_ شانزدهم اردیبهشت 1396_ اصغر میرشکاری