جماران - سینا رحیم پور و سجاد انتظاری: فضای انتخاباتی کشور روز به روز گرم تر می شود و تحلیل های انتخاباتی بازارش داغ می شود. برای بررسی هرچه بیشتر کاندیداهای انتخاباتی به سراغ حجت الاسلام والمسلمین سید رضا اکرمی عضو جامعه روحانیت مبارز رفتیم تا نظر او را درباره کاندیداهای انتخاباتی و مناظره اول کاندیدای دوره دوازدهم انتخابات ریاست جمهوری جویا شویم. البته لازم به ذکر است که این مناظره قبل از مناظره دوم گرفته شده است. اکرمی معتقد است قالیباف توانایی لازم برای ریاست جمهوری را ندارد و رئیسی هم تجربه لازم برای تصدی این پست را ندارد. او همچنین معتقد است روحانی در نیمه راه است و باید دولت او تداوم پیدا کند.
نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه در مناظرات باید به واقعیات توجه کنیم، اظهار داشت: مسلما وقتی به بخش سیاسی برسیم حتما دست آقای روحانی پُرتر است تا شرایطی که دولت را تحویل گرفت و شرایط الآن را بگوید.
آنچه در ادامه می آید متن گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین سید رضا اکرمی است:
آقای اکرمی! ارزیابی شما از مناظره های گذشته کاندیداها چیست؟
این مناظره ها حداقل سه بعد دارد. یک بعد این است که آغاز کار است و تازه می فهمیم ذائقه و سلیقه افراد چطور است. بعد دیگر بحث اخلاق است؛ که برخی به شدت بداخلاقی کردند و آقای قالیباف حرمت ها را رعایت نکرد و آغازگر بود و طبعا مقداری با او برخورد شود. ولی به نظر من برای انتقام آمده بود؛ نه برای انتقاد.
نکته سوم این است که کسانی که الآن مسئولیت دارند، مثل آقایان روحانی و جهانگیری، باید نکاتی را رعایت کنند و ملاحظاتی دارند که بقیه آنها را ندارند. یعنی آقای روحانی می تواند پرخاش و تهاجم کند ولی چون رئیس جمهور است صلاح نیست این کار را انجام دهد؛ یا آقای جهانگیری که در عین حال این کار را کرد.
آقای قالیباف برای انتقام چه چیزی آمده است؟
هم انتقام سال 92 و هم اینکه می گوید که شما پول مترو و حمل و نقل و امثال آن را ندادید.
به نظر شما مناظره اول چقدر در روشن کردن افکار عمومی مؤثر بود؟
به نظر من الآن نمی توانیم غربالگری کنیم. چون برخی افراد این مناظره ها را دیده اند و برخی ندیده اند و برخی دیگر می گویند اول کار است. مسلما وقتی به بخش اقتصادی برسیم دست آقای روحانی پُرتر است تا شرایطی که دولت را تحویل گرفت و شرایط الآن را بگوید. به نظر من الآن نتیجه نمی گیرند و می گویند صبر کنیم.
شکل برگزاری مناظرات و زمان هایی که به کاندیدا دادند چقدر در نتیجه گیری مؤثر بود؟
به نظر من خوب بود. طبیعتا اگر تعداد کاندیدا کمتر بود زمان بیشتری به هرکدام از آنها اختصاص می یافت. من چیز منفی از این نظر ندیدم.
یعنی کاندیدا توانستند حرف هایی که می خواستند را بزنند؟
تقریبا. مناظره سخنرانی نیست و در مناظره به قول آقای قرائتی «می شود منبر پنج دقیقه ای و حتی یک دقیقه ای رفت».
به نظر شما کدام یک از کاندیداها در این مناظره ها موفق تر بودند؟
الآن ما نمی توانیم نتیجه کلی بگیریم؛ چون نهضت ادامه دارد.
پیشنهاد شما برای مناظره بعدی که کمی جدی تر هم می شود، چیست؟
به نظر من در مناظرات باید به واقعیات توجه کنیم. به طور مثال همه می خواهیم که محیط زیست بهتر شود اما امکانات و شرایط آن وجود ندارد. در خوزستان یک روز باران می آید و هوا خوب می شود و روز دیگر گرد و خاک می شود و همه چیز را به هم می ریزد. بعضی چیزها علاج فوری ندارد و علاج دراز مدت دارد و مسأله بعد این است که علاج دسته جمعی لازم است.
همچنین مسأله ازدواج که در مناظره مطرح شد، تنها کار دولت نیست. اصلا به نقش خانواده ها اشاره نمی کنند. همه خانواده ها برای ازدواج به وام احتیاج ندارند که بگوییم 10 میلیون آن را به 20 میلیون تبدیل کنیم. کم رغبتی به ازدواج در میان جوانان ما دارد به وجود می آید؛ این بد است. باید مسائل را به مردم بسپاریم و دولت نظارت، حمایت و هدایت کند.
اگر بخواهیم مسائل را روی کاغذ حل کنیم، آقای جهانگیری می گوید شما می توانستید با پولی که برای دو طبقه کردن صدر خرج کردید تمام اتوبوس های تهران را نوسازی کنید. اینها مسائلی است که باید بیشتر روی آنها بحث کارشناسی شود و در دو دقیقه و پنج دقیقه نمی شود آنها را مطرح کرد.
این انتقاد شما به شکل برگزاری مناظره مربوط می شود؟
یعنی در مناظره بیش از این توقع نداشته باشید. اگر می خواهید بحث های آکادمیک و بنیادی کنید، به طور مثال ازدواج بالغ بر 10 عامل دارد و نمی توان گفت تنها با سه عامل وام، مسکن و اشتغال حل می شود. خیلی از کسانی که طلاق می دهند و طلاق می گیرند، خانه و ماشین و شغل دارند؛ اما اخلاق ندارند.
از بحث مناظره که فاصله بگیریم یک بحثی در انتخابات از ابتدا نمود داشت وآن هم درباره ثبت نام ها بود. 1636 نفر در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند. وضعیت ثبت نام کاندیداها را چگونه دیدید؟
درباره ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری خوشبختانه مردم هشیار و فهیم و شوخ جامعه ابراز نظر کردند. برخی این ثبت نام ها را جشنواره خواندند و برخی به طنز و هزل تعبیر کردند و بعضی هم او را دموکراسی تعبیر کردند. این ثبت نام ها نشان داد بیکاری یعنی چه! کسی که کار داشته باشد از این کار ها انجام نمی دهد.
در مجموع این عمل را شایسته و بایسته جمهوری اسلامی، قانون اساسی، شورای نگهبان، وزارت کشور و صدا و سیما ندیدم. وقتی که اعلام می شود رئیس جمهور طبق اصل 115 قانون اساسی باید خصوصیاتی داشته باشد باید توجه کرد که این خصوصیات چیست و براساس آن افراد برای ثبت نام مراجعه کنند.18 ساله و 90 ساله نمی تواند مدیر باشد. یا هنوز هرچه که رجل سیاسی را معنی کردند شامل زنان نمی شود. وزارت کشور می تواند این افراد را نپذیرد.
مشکل قانونی است؟
دو بار برای این مسئله در مجلس قانون نوشته شد و شورای نگهبان رد کرد و تعبیرشان این بود که این موضوع وظیفه شخصی شورای نگهبان است و مجلس نباید در آن دخالت کند. اگر قانون انتخابات، قانون می شد با این وضعیتی که امروز در ثبت نام ها دیدیم روبرو نمی شدیم. این به طنز و دست انداختن تا انتخابات و انجام وظیفه شبیه تر است.
بحث حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری موضع پرحاشیه ایست. زنان تفسیرشان از واژه «رجال» با شما متفاوت است. تفسیر این واژه در قانون انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
ما وقتی قانون را درست تبیین و تفسیر نکردیم همین مشکلات بوجود می آید. قانون به ما می گوید رجل سیاسی نه فرد سیاسی! این که کلمه رجل در قانون آمده است! به خانم ها بر نخورد ولی برای خانم ها وظایفی تعریف شده است. اگر اینطور است خانم ها به جنگ هم بروند و در کنار مردان بجنگند.
در خیلی از کشور های دنیا مثل عراق و سوریه و کردستان عراق این اتفاق افتاد و زنان برای دفاع از کشورشان در جنگ حاضر شدند!
جمهوری اسلامی و ایران را با هیچ جای دنیا مقایسه نکنید. ایران جمهوری اسلامی است.اگر اینطور است بگویید ولی فقیه هم می تواند زن باشد! اینطور نیست. هرکسی را ره به کاری داده اند! ایرادی ندارد. خانم ها اعتراض کنند اما قانون در حال فعلی رجل را به معنی مرد تفسیر می کند. اما به نظرم خانم ها بپذیرند که بین مردانگی و زنانگی در عین تشابه در انسان بودن تفاوت در مسئولیت ها وجود دارد. این بحث البته مفصل است و در وقت دیگری به آن می پردازیم.
به بحث انتخابات برگردیم. یکی از ثبت نام های پرحاشیه در انتخابات گذشته ثبت نام آقای احمدی نژاد بود، شما این ثبت نام را چگونه تحلیل می کنید؟
ثبت نام آقای احمدی نژاد اگر با حسن ظن بخواهم با آن برخورد بکنم باید بگویم احمدی نژاد خودش، خودش را سلب صلاحیت کرد. او برای رهبری نامه می نویسد که وارد انتخابات نمی شوم و بعد اتفاق دیگری می افتد. این نشان می دهد خودش هم حرف خودش را قبول ندارد چه برسد به دیگران. دیدیم که آیت الله هاشمی که پهلوان سیاستمداری بود بعد از دو دوره که در سال 84 به صحنه آمد رای نیاورد. این نشان می دهد اگر کسی فضای سیاسی ایران دستش باشد می داند که رئیس جمهور اگر خوب باشد در ایران دو دوره بیشتر شانس ریاست جمهوری ندارد. احمدی نژاد در دانشگاه علم و صنعت که هیات علمی آن است هم زمینه برگزاری کلاس ندارد. این فرد بیکار است! وقتی بیکار است مثل بقیه گفته سنگ مفت گنجشک هم مفت و رفت ثبت نام کرد و دیدیم که تایید صلاحیت هم نشد. من 5 دوره نماینده مجلس بودم و در دور آخر نمایندگی ام که مصادف با مجلس هشتم بود همزمان با دولت احمدی نژاد بود. خدا می داند زجری که من از احمدی نژاد در مجلس هشتم دیدم در چهار دوره دیگر نمایندگی ام ندیدم.
چرا؟
برای اینکه رسما اعلام می کرد من این مجلس و قانون را قبول ندارم! وقتی مجلس که قانون گذار است و قانون که فصل الخطاب است را قبول ندارد چگونه می خواهد به این قانون اساسی در مجلس قسم بخورد که پاسدارش باشد؟ او شعار مهرورزی و عدالت داد اما دیدیم که مهرورزی و عدالتی در کار نبود. داستان دستجردی، متکی، صفار هرندی و محسنی اژه ای که حتی در ریاست جمهوری راهش هم نمی دادند نشان داد نسبت به همکارانش هم وفا ندارد و اخلاق را رعایت نمی کند. 11 روز خانه نشین شد و مصلحی را نپذیرفت؛ حتی 11 نفر هم به هوا خواهی او بر نخاستند! به نظرم احمدی نژاداولیات را رعایت نکرد. به نظرم مسئولان ذیربط به هر دلیلی مصلحت ندیدند پرونده کارهای خلاف احمدی نژاد را رسیدگی کنند. مثلا در سخنرانی خودش می گفت فلانی مفسد است و اسامی این افراد در جیب من است و هیچگاه این اسامی از جیبش در نیامد. یا میگفت پول یارانه متعلق به امام زمان است! این چه حرفی است؟ چرا با مقدسات باید بازی شود؟
شما در مجلس هشتم و در زمان تصویب طرح پرداخت یارانه ها حضور داشتید. این بحث پرداخت یارانه های بیشتر چه قدر امکان پذیر است؟
بله! یارانه در سال 89 که تصویب شد قرار بود ما به التفاوت حامل انرژی به مردم پرداخت شود و شیوه پرداخت هم به این شکل بود که 50 درصد از این پول به مردم، 30 درصد به تولید و 20 درصد به مواردی که دولت ضرورت می بیند اختصاص یابد. اما این قانون از اول به آن عمل نشد! یعنی به تولید ندادند. اصلا این 45 تومان از کجا در آمد؟ واقعا این یارانه ای که پرداخت می شود ما به التفاوت حامل انرژی است یا پول بخش های دیگر برای پرداخت یارانه استفاده می شود؟ همین پرداخت یارانه حالا شبیه چاهی شده که هرچه در آن پول می ریزند پر نمی شود.
پس چگونه است که الان عده ای شعار بیشتر کردن یارانه ها حتی تا 250 هزار تومان می دهند؟
نمی گویند از کجا می خواهیم بدهیم! نمی گویند بر اساس کدام منطق و اصل و ردیف بودجه می خواهند این مبلغ هنگفت را بپردازند! بالاخره این پول منبعی می خواهد. می خواهند قیمت بنزین را یک باره از 1000 تومان به 2500 تومان برسانند و از محل این مابه التفاوت یارانه به مردم بدهند اما این کار صلاح است؟ چرا فقط یک طرف کار را می گویند؟ بگویند که در ازای این قول هایی که به مردم میدهند قرار است سوخت چقدر شود؛ این عوام فریبی است.
آقای اکرمی در همان زمان صدارت احمدی نژاد مخالفان امروز او در برابر تخلفاتش سکوت می کردند. چرا باید این سکوت صورت می گرفت؟
وقتی ما یک خانواده داریم و درخانه با هم بحث می کنیم و دشمنان ما از راست ما مثل برجام سوء استفاده می کنند. در این شرایط ما ملاحظاتی پیدا می کنیم که نمی گذارد خیلی چیز ها را بگوییم. ما ملاحظه رهبری را می کردیم. ملاحظه نظام را می کردیم و مهمتر اینکه ملاحظه سوء استفاده دشمنان را می کردیم. در زمان بنی صدر هم به همین میزان انتقاد از احمدی نژاد انتقاد وجود داشت. در زمان بنی صدر هم به امام برای گفتن این انتقادات مراجعه می شد. امام هم خصوصی به بنی صدر می گفت این کار را نکن! این حرف را نزن! اینجور افراد را دور خودت جمع نکن! وقتی به امام می گفتند رئیس جمهور را می خواهیم استیضاح کنیم امام می گفتند شایسته نیست اولین رئیس جمهور انقلاب در سال اول استیضاح شود. بنی صدر مغرور بود و غفلت داشت و حتی خودش را از امام بالاتر می دانست! حالا وقتی حرف ما هم راست و درست باشد اما مصلحت نباشد آن را پیگیری نمی کنیم. باید صبر کرد تا این دمل برسد و به موقع آن را جراحی کنیم.
به کاندیداهای دیگر بپردازیم. یکی از افرادی که وارد این عرصه شد متولی آستان قدس رضوی بود که ثبت نامش حاشیه هایی را با خود به همراه داشت. نظرتان درباره کاندیداتوری آقای رئیسی چیست؟
آقای رییسی فرد بی تجربه ای است. او قبل از تایید صلاحیت ها دو نامه خطاب به آقای روحانی و رییس صدا و سیما نوشت که 5 اشکال بر او وارد است و نشانه کار نابلدی اوست. شما هنوز تایید صلاحیت نشده به عنوان داوطلب نامه می نویسی این نشان از بی تجربگی این فرد دارد. می توانست همین تذکر ها را تلفنی و یا شفاهی بدهد.لزومی نداشت در رسانه ها جار بزند و مظلوم نمایی کند. از همین الان در نامه اتهام زدن درست نیست. برای آقای رئیسی کاندیداتوری زود بود.
کارنامه ایشان را چگونه می بینید؟
در رابطه با ایشان باید بگویم او فردی شناخته شده در حوزه قضاست. نکته دوم اینکه بعد از فوت آیت الله واعظ طبسی حتما رهبری روی ایشان مطالعه کردند و با مطالعه ایشان را به عنوان تولیت آستان امام رضا منصوب کردند. آستان قدس بسیار مهم در حوزه جایگاهی و معنوی است. آقای رئیسی شما را به عنوان متولی آستان قدس انتخاب کردند اما برای شما زود بود در همان سال اول بخواهید به این سادگی این کار معنوی را رها کنید.صبر می کردید مرکب امضای رهبری بر حکم انتصابتان خشک شود بعد می آمدید.
رقابت بین آقای رئیسی و آقای روحانی را چگونه تحلیل می کنید؟
ما باید از گذشته درس بگیریم. رقابت سال 76 بین آقای ناطق و آقای خاتمی را به یاد آوریم. من به نوبه خودم رقابت دو روحانی با هم آن هم در انتخابات میان دوره ای را نمی پذیرم. تجربه به ما نشان داده رؤسای جمهور ایران همه 8 ساله بودند. مصلحت این است آقای روحانی کاری را که شروع کرده و در میانه راه است به اتمام برساند. آقای روحانی خوب صحبت می کند. عملکرد خوبی داشته و مذاکرات را با قدرت پشت سر گذاشته است. ما نمی دانیم آقای رئیسی که بیاید تعامل دنیا با او چه خواهد بود.
چرا؟
آن مطلب دیگری است که در مصاحبه نمی توان گفت.
آقای اکرمی، اصولگرایان در این انتخابات با پرچمی جدید وارد عرصه انتخاباتی شدند. عده ای این پرچم جدید را گریز از خاطره شکست انتخابات 92 می دانند. شما عملکرد انتخاباتی اصولگرایان را در چند سال اخیر چگونه می بیند؟
ما در 39 سال که از انقلاب می گذرد مشکل بزرگی که در حوزه سیاسی داریم این است که حزب و تشکل واقعی مانند حزب جمهوری اسلامی نداشته ایم و نداریم. حزب جمهوری اسلامی نیرو سازی می کرد و این نیروها سال ها در دولت های مختلف مسئولیت داشتند. الان این خلا حس می شود. هم اکنون تعابیر اصلاح طلبان و اصولگرایان و یا اعتدالگرایان متکی به افراد هستند و نه اندیشه ها. در سال 92 هم جریان اصولگرا شکست نخورد بلکه افرادی که خود را منتصب به این جریان می کردند شکست خوردند. در سال 92 من خودم یک نفر از هزاران اصولگرایی بودم که به آقای روحانی رای دادم. افراد اصولگرا در انتخابات 92 شکست خوردند نه جریان اصولگرا!
خب به هر حال منتصب به جریان اصولگرا هستند
این به وجه مشترک آن کاندیدا با جریان اصولگرا بر می گردد اما افرادی که در انتخابات 92 اصولگرا بودند و شکست خوردند آیینه اصولگرایی نبودند. نکته مهم تر اینکه یک اصولگرا نمی تواند اصللح طلب نباشد و یک اصلاح طلب در جمهوری اسلامی نمی تواند بدون قبول داشتن اصول به اصلاحات بپردازد.
جمنا را چطور دیدید؟
ایراد این تشکل هم به عملکردش بر می گردد. اینکه فصلی و موجی عمل کنیم نمی توانیم تاثیر گذاری لازم را داشته باشیم. اینکه از عملکرد هم راضی نباشیم و سراغ افراد دیگری برویم یک آسیب است. جمنا چرا باید در آستانه انتخابات تشکیل شود؟ اگر دلسوز کشوریم باید در زمان فارغ البال بودن فعالیتمان را شروع کنیم تا مبادا فعالیتمان انتخاباتی تلقی شود. جوکی هم به نام احساس تکلیف داریم که 24 ساعته ما را درگیر خودش کرده و همین باعث فعالیت های موسمی افراد و گروه ها شده است.
حضور آقای قالیباف برای بار سوم در رقابت های انتخاباتی چگونه می بینید؟
یک نفر به آقای قالیباف بگوید وجدانا شما در شهرداری تهران موفق بودید که حالا می خواهید رییس جمهور شوید؟ شهرداری تهران فقط به فروش تراکم و عوارض و پسماند بند است. اینقدر نگویید دولت پول مارا نداد! از بدهی دولت به خودشان می گویند اما از طلب دولت نسبت به خودشان نمی گویند. آقای قالیباف بیاید توضیح دهد هزینه های تبلیغاتی در سال های 84 و 92 مبلغش چه قدر بوده و از کجا آورده است. این برای مردم شفاف نیست.
