رییس جمهور پس از دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه دولتی مسکو، حل مشکلات پیچیده جهان امروز را نیازمند همکاری دانشمندان و دولتها دانست و تصریح کرد: افول سیطره غرب و پایان انحصار ثروت، فرصتی تاریخی برای بنا کردن بنیانهای جهانی جدید است.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی صبح سه شنبه و در جمع اساتید و دانشجویان دانشگاه دولتی مسکو با بیان اینکه "انسان امروز بیش از هر زمان نیازمند اعتدال است" بر ضرورت عزم جهانی برای مبارزه با ریشه های خشونت و افراطی گری تاکید کرد و گفت: اسلام هراسی، نژاد پرستی و اندیشه های تکفیری ریشه مشترک دارند.
به گزارش جماران، متن کامل سخنرانی رییس جمهور به شرح زیر است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
بسیار خرسندم که امروز میهمان دانشگاه شما و حاضر در جمع دوستانه و صمیمی‌تان هستم. در این ایامی که در ایران و اکثر کشورهای منطقه، آغاز بهار را جشن گرفته و در آغوش بهار طبیعت به بهار روح و جان می‌اندیشند. چراکه نوروز فصلی تازه در طبیعت و الهام‌بخش معنایی والا است؛ نوروز یعنی جهان ما ایستا و مانده درگذشته نیست، بلکه در حال تحول، تغییر و شکوفایی است. مطابق سنتی قدیمی و چند هزارساله، نوروز زمان دیدار نزدیکان و همسایگان است تا با گسترش مودت و صمیمیت، دوستی‌ها را عمیق‌تر و پیمان‌ها را تجدید و تقویت نمایند. لذا حضور من در نخستین روزهای سال جدید ایرانی در کشور زیبای شما به معنای تأکید بر روابط دوستانه و پایدار موجود میان دو ملت ایران و روسیه است.
خانم‌ها و آقایان،
مسئولیت دانشمندان و دانشگاهیان در دوران کنونی به‌مراتب دشوارتر از هر زمان دیگری است. حل مشکلات در این جهان پیچیده، مستلزم ایفای نقش فعال‌تر ما در تحولات علمی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است. جهان امروز با رنج‌هایی نظیر شکاف طبقاتی، تغییرات زیست‌محیطی، بحران‌های هویتی، خشونت و افراطی‌گری و جنگ‌های داخلی و اختلافات فرقه ای دست‌به‌گریبان است؛ و رفع این معضلات، نیازمند تلاش و همکاری مستمر و گروهی میان ملت‌هاست.
افول سیطره غرب بر جهان و پایان انحصار ثروت، قدرت و فناوری فرصتی تاریخی را فرا روی ملت‌ها قرار داده تا بنیانهای جهانیِ جدیدی را بنا کنند؛ ساختاری که با تکیه بر ارزش‌های مشترک انسانی چون: صلح، عدالت، برابری، آزادی، اعتدال، مدارا، احترام به فرهنگ ها و حقوق ملت‌ها و پرهیز از تنش و خشونت، جهان را به مکانی ایمن تر برای همه تبدیل کند.
من از نخستین روزهای مسئولیتم به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران، جهان را به مبارزه هماهنگ و هدفمند با پدیده خشونت و افراطی‌گری فراخواندم، که در قالب قطعنامه‌ای به نام جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری-wave در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به اتفاق آراء به تصویب رسید. اکنون چهار سال از آن زمان می‌گذرد؛ و نیاز به یک عزم جهانی برای پرداختن به ریشه‌های گسترش خشونت و افراط‌گرایی بیش‌از گذشته احساس می‌شود. عزمی که راه تحمیل منافع تنگ‌نظرانه بر ارزش‌های مشترک را پایان دهد.
خانم‌ها و آقایان،
امروز متأسفانه شاهد رشد افراط‌گرایی خشونت‌بار در جهان هستیم. اسلام هراسی، نژادپرستی و اندیشه‌های تکفیری، به‌رغم اینکه خاستگاه متفاوتی دارند، در عمل به یکدیگر پیوسته و به مقابله با انسجام ملت‌ها و به تغذیه خشونت و افراط برخاسته‌اند.
در این جهان پرمخاطره، انسانیت بیش از هر زمان دیگر به ندای اعتدال نیازمند است. امروز جهان تشنه عدالت و خسته از خشونت، در جستجوی راه‌حلی است که کرامت آدمیان را پاس داشته وزندگی‌شان را با دین‌باوری و معنویت معنا بخشد؛ بی‌آنکه به مادیت و رفاه آنان بی‌توجه باشد. کسانی که از دین، که پیام رهایی انسان است، تصویری تیره و خشونت‌بار برساخته‌اند، نه‌تنها انسانیت امروز را از متن وحدت‌بخش، صلح آفرین، و آرام بخش زندگی اجتماعی محروم ساخته‌اند، بلکه متاسفانه به نام دین، انسان‌ها را در آتش فرقه‌گرایی افراطی به خاک و خون کشیده‌اند.
اساتید و دانشجویان گرامی،
راه‌حل خاتمه دادن به این وضعیت اسف‌بار، در گام اول تحمل و خویشتن‌داری و در گام بعد، توسعه گفتگوهای چندجانبه، صادقانه و توأم با احترام به منافع همه کشورهاست. هدف ما باید رسیدن به سازوکاری پایدار برای توسعه دموکراسی، تقویت کارآمدی دولتها، حل مسالمت‌آمیز اختلافات، و تلاش برای تفاهم بر ترتیبات امنیت منطقه‌ای باشد که ثبات کشورها را ارتقاء بخشد. مذاکره برای حصول به این تفاهم‌ها باید پیش از آنکه منطقه به مرحله برگشت‌ناپذیری از ویرانی برسد، آغاز شود. ایران آمادگی خود را برای قدم برداشتن در این مسیر اعلام کرده و از هر ابتکاری که دستیابی به این هدف را سرعت بخشد، استقبال می‌کند.
خوشبختانه دولتهای ما همکاری مؤثری را برای فائق آمدن بر معضل ترور و نابودی تروریست‌ها، همچون در سوریه، آغاز کرده و موفق شده‌اند آنان را از مناطق کلیدی به عقب برانند؛ اکنون زمان آن است تا با یاری همه کشورهای منطقه، امکان بازگشت آوارگان را به سرزمین‌های مادری‌شان فراهم کنیم؛ اما جنگ علیه تروریسم و افراطی‌گری هنوز باقی است و تلاش‌های ما برای خاتمه این امر، مستلزم صرف زمان، اهتمام و هماهنگی بیشتری است تا با کمک همه کشورهای مسئولیت‌پذیر منطقه، امکان ثبات بلند مدت و سپس بازسازی و تقویت زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی و اقتصادیِ کشورهای در مخاطره فراهم گردد.
باور من بر این است که هدف اصلی همکاری‌های منطقه‌ای باید تلاش و کوشش برای ایجاد منطقه‌ای با ثبات تر و قوی‌تر باشد که در آن توانایی حل اختلافات و توسعه امنیت دسته‌جمعی وتجارت متوازنِ درون منطقه‌ای را فراهم نماید. این مهم نیز تنها از طریق تلاش برای ترویج ابتکارات چندجانبه‌گرایانه میان کشورها میسر خواهد شد.
خانم‌ها و آقایان،
در دورانی که ماهیت مسائل و مشکلات، مستلزم مطالعات و بررسی‌های پیچیده است، دولتها بدون یاری دانشگاهیان نخواهند توانست از این عصر متلاطم به سلامت عبور کنند. در سال‌های اخیر، دانشمندان و پژوهشگران در کشورهای غیر غربی سهم بیشتری در اکتشافات و اختراعات علمی به دست آورده‌اند و اکنون بیش از هر زمان دیگری، در پیشبرد علم می‌درخشند. دانشمندان ایرانی نیز در سال‌های اخیر به دستاوردهای قابل‌توجه و افتخارآمیزی در حوزه علم و فناوری دست‌یافته‌اند. همکاری‌های دانشگاهی و اندیشکده‌ای میان ایران و روسیه، با توجه به وجود زیرساخت‌های مناسب، دانشمندان و محققانی پیشتاز و دانشجویانی مشتاق در دو کشور باید بیش‌ازپیش تقویت شود.
ما در آرزوی ساختن جهانی هستیم که همه ملت‌ها باهم و در کنار هم باشند، نه در برابر هم. بشریت از اجبار، تحمیل و تحقیر بیزار است؛ و از خشونت و افراط در فرار. بیاییم اجبار را به انتخاب؛ تحمیل را به تحمل؛ تحقیر را به تکریم؛ و خشونت و افراط را به محبت و مدارا تبدیل کنیم.
از توجه شما سپاسگزارم و برای شما، دانشگاه دولتی مسکو و ملت روسیه بهترین‌ها را آرزو می‌کنم.
