در این گفتگو که توسط «راشا تودی» منتشر شده است، موسویان طیف متنوعی از مسایل موجود پیرامون برجام از قبیل تحریم های جدید ایالات متحده آمریکا، سیاست های دولت دونالد ترامپ، وضعیت کشورهای منطقه و اعراب، همچنین تحولات داخلی ایران را مورد بررسی قرار داده است. بخش پایانی سئوالات سوفی شواردنادزه نیز به آینده روابط ایران و آمریکا در دولت جدید آمریکا، مساله مبارزه با تروریسم و نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی پرداخته است.
«سوفیا شوارد نادزه» دختر «ادوارد شوارد نادزه» رئیس‌جمهوری اسبق گرجستان و آخرین وزیر خارجه شوروی در گفتگویی با حسین موسویان پژوهشگر ارشد دانشگاه پرینستون آمریکا و معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران؛ آخرین وضعیت توافق هسته ای (برجام) را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش جماران، در این گفتگو که توسط «راشا تودی» منتشر شده است، موسویان طیف متنوعی از مسایل موجود پیرامون برجام از قبیل تحریم های جدید ایالات متحده آمریکا، سیاست های دولت دونالد ترامپ، وضعیت کشورهای منطقه و اعراب، همچنین تحولات داخلی ایران را مورد بررسی قرار داده است. بخش پایانی سئوالات سوفی شواردنادزه نیز به آینده روابط ایران و آمریکا در دولت جدید آمریکا، مساله مبارزه با تروریسم و نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی پرداخته است.
مشروح این گفتگو را بخوانید:
ترامپ در آغاز کارش ایران را بخاطر آزمایش موشک تحریم کرد و به ایران درمورد بی ثبات کردن منطقه هشدار داد. آیا روند بهبود روابط ایران و آمریکا خاتمه یافته؟
معتقد نیستم با یک مورد تحریم موشکی، بتوان سیاست ترامپ در مورد ایران را مورد قضاوت قرار داد. اوباما هم بخاطر آزمایش موشک، ایران را تحریم کرد. لذا در این مورد تفاوتی دیده نمیشود. نکته دوم این است که همه دولتهای آمریکا بعد از انقلاب اسلامی 1979 تا کنون، اعم از دموکرات و جمهوریخواه، تحریم علیه ایران اعمال کرده اند و تحریم پدیده جدیدی نیست. لذا ما باید صبر کنیم تا سیاست واقعی ترامپ در مورد ایران را با اقدامات عملی بعدی درک کنیم.
تحریم اخیر درمورد آزمایش موشکی بود. آیا عاقلانه بود که درچنین شرایطی که برجام هنوز جانیافتاده، ایران آزمایش موشکی انجام داد؟
هر شش قدرتی که توافق هسته ای را با ایران انجام داده امد، قبول دارند که برجام مانع آزمایش موشکی نیست. لذا دراین مورد اجماع هست. اما درمورد قطنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، دولت ترامپ معتقد است که آزمایش موشکی نقض قطعنامه است. این درحالی است که روسیه وچین و اروپا چنین اعتقادی ندارند زیرا اولا: حرف قطعنامه درمورد موشک با قابلیت حمل سلاح هسته ای است درحالیکه موشکهای آزمایش شده ایران، قابلیت حمل سلاح هسته ای ندارند. ثانیا: متن قطعنامه حاکی از "درخواست از ایران" است و نه یک الزام قانونی تعهد آور برای ایران. بنظرم ترامپ وتیمش هنوز فرصت نکر ده اند متن 170 صفحه ای برجام و قطعنامه های شورای امنیت را بخوانند و لذ آنها نمیدانند چه میگویند.
تیلرسون وزیر خارج آمریکا گفته که برجام را مورد بانگری قرار خواهند داد. سایر قدرتهای جهانی هم حاضر نیستند که برجام را براحتی از دست بدهند. آیا فکرمیکند آمریکا برخلاف تظر سایر قدرتها عمل خواهد کرد؟
فکرنمی کنم که آمریکا از برجام خارج شود و حتی مذاکره مجدد داشته باشد. این توافقی است که بعد از 12 سال مذاکره بدست آمده است. جامعه جهانی هم یکپارچه قبول دارد که این جامعترین توافق تاریخ عدم اشاعه سلاحهای هسته ای است. لذا این یک دستاورد مهم درامر خلع سلاح جهانی است. قدرتهای بزرگ دیگر حاضر نیستند دوباره 10-12 سال وقت برای مذاکره مجدد صرف کنند بخاطر اینکه آقای ترامپ یا نتانیاهو از برجام خوششان نمیاید. منتهی معتقدم که دولت ترامپ سعی خواهد کرد با تحریمهای جدید به بهانه های دیگری همچون حقوق بشر و تروریسم و مسایل منطقه ،قطار برجام را از ریل خارج کند.
پس فکر می کنید مهم حرفهای ترامپ بلوف است؟
باید صبرکرد تا تیم ترامپ از جمله مشاور امنیت ملی و دیپلمانهای ارشد جدید در وزارت خارجه مستقر شده و برجام را دقیق بخوانند و بررسی کنند. در عین هنوز معتقدم که ترامپ برجام را یکجانبه ترک نخواهد کرد اما آنها راههای دیگری را خواهند آزمود تاایران را عصبانی کنند. اگر ایران نتواند از منافع اقتصادی برجام بهره مند شود، چرا باید خود را متعهد به آن بداند؟ این موضوع میدان بازی جدید واشینگتن خواهد بود.
اعتبار آمریکا چه خواهد شد اگر ترامپ برجام را رهاکند؟ کدام کشور دیگر به آمریکا برای مذاکره و توافق اعتماد خواند کرد؟
اروپا و چین و روسیه متحدا از آمریکا خواسته اند که به اجرای برجام پایبند بماند. جامعه جهانی هم یکپارچه پذیرفته که ایران به تعهدات برجامی اش کاملا عمل کرده و پایبند است. لذا خروج یکجانبه آمریکا صرفا باعث انزوای این کشور درسطح جهانی خواهد شد.
روحانی رییس جمهور ایران گفته که ایران تهدید کننده گان را پشیمان خواهد کرد. ابزار ایران برای مقابله با آمریکا چیسـت؟
ایران در شرایط جدیدی قرارگرفته که در مورد برجام متحدین مهم و قدرتمندی درجهان دارد. هر چند اسراییل و عربستان و متحدین عربش سعی در تخریب برجام دارند اما اولا: یک قطعنامه شورای امنیت وجود دارد، ثانیا، امضای هر شش قدرت چهانی پای این توافق است، ثالثا، آژانس بین المللی انرژی اتمی از توافق راضی است ومعتقد است این توافق راههای ساخت بمب را می بندد. بر اینها حمایت قاطع 120 کشورعضو غیرمتعهدها و قدرتهایی مثل هند و برزیل را اضافه کنید. لذا ایران در مورد برجام درموقعیت برتر بین المللی قرارگرفته و متحدین بزرگی دارد. این بهترین ابزار برای مقابله با اقدامات ضدبرجامی آمریکاست.
دردوران تحریم ها، ایران روابط با روسیه و هند و چین را توسعه داد. بعد از برجام و با توجه به رفع تحریمها، آیا ایران به سمت غرب چرخش خواهد کرد؟
آنچه که در دوران اوباما انجام شد، تمدید قانون تحریم ده ساله ایران بود. ایران معتقد است که این اقدام نقض برجام است. روسیه و چین هم قبول دارند منتهی آمریکا قبول ندارد. اروپا انتقاد میکند اما نمیپذیرد که این اقدام نقض برجام بوده است. طبق برجام، هرکشوری که مدعی نقض طرف دیگر باشد، باید موضوع رامستند درکمیسیون مشترک برجام مطرح کند. لذا بخاطر اختلاف در بین قدرتها، ایران نتوانست جمع آنها را در این مورد قانع کند. اما اگرترامپ بخواهد این مسیر را ادامه دهد، نهایتا چین و روسیه و اروپا نقض برجام توسط آمریکا را خواهند پذیرفت و لذا ایران هم تعهدی به ادامه اجرای آن نخواهد داشت.
رهبری ایران رابطه با آمریکا را بی معنی خوانده و درمورد توافق هسته ای هم شکاکانه برخورد کرده اند. آیا این بدان معنی است که مخالفت ها با برجام در ایران هم مثل آمریکاست؟
من شرایط داخلی دو کشور دردوران مذاکرات را از نزدیک رصد میکردم. واقعیت این است که مخالفتهای داخلی در ایران بیش از واشینگتن بود. اما نهایتا و با وجودی که مقام معظم رهبری ایران در مورد برجام محتاط بودند، اما به نحوی مدیریت کردند که همه مراجع تصمیم گیرنده از جمله مجلس و شورای امنیت و دولت و نهایتا خود ایشان برجام را تایید و اجماع ملی در تصمیم گیری حاصل شد. بدین خاطر من درمورد اجرای برجام توسط ایران نگران نیستم. اما اوباما نتوانست تایید کنگره را بگیرد و لذا اجرای برجام در واشینگتن آسیب پذیر است.
آیا شما نگران نیستید که تحریمهای جدید آمریکا، موجب تحریک تندروهای ایران شده و آنها برجام را تخریب کنند؟:
تحریمهای جدید آمریکا تحریک کننده خواهد بود اما ایران آغاز کننده نقض برجام نخواهد بود. البته شرایط ممکن است به سمتی برود درصورت تحریمهای جدید تحت عناوینی مثل تروریسم و حقوق بشر، روابط ایران و آمریکا دچار چالشهای جدی شود. چنین چالشهایی هم در روابط دوکشور تازه گی ندارد. آمریکا در طی جند دهه گذشته با هدف "تغییر رژیم" درایران،به انواع تحریمها متوسل شده اما نه تنها شکست خورده بلکه ایران به یکی از قدرتمندترین و با ثباترین کشورهای منطقه تبدیل شده و درحالیکه متحدین آمریکا یا سقوط کرده و یا آسیب پذیر شده اند.
انخابات ریاست جمهوری ایران نزدیک است. آیا با وجود مخالفین برجام، آیا تلاش روحانی برای تعامل با غرب به بهای باخت او درانتخابات تمام خواهد شد؟
مذاکرات سطح بالای ایران و آمریکا در هردو دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد و روحانی انجام شد. نتیجه به نیت آمریکا برمیگردد که آیا برای یک تعامل برمبنای عدم مداخله و احترام متقابل آمادگی دارد یاخیر؟اگرترامپ حسن نیت داشته باشد، شانس تعامل با ایران و همکاری درمورد بحرانهای منطقه وجود خواهد داشت.
در تظاهرات 22 بهمن، مردم ایران پرچم آمریکا را آتش زدند و مجسمه های ترامپ را واژگون کردند. آیا بعد از برجام و با وجودی که بخشی از تحریمها هم برداشته شد، باز مردم ایران ضد آمریکا هستند؟
شعارها و اجتماع 22 بهمن همانهایی بودند که در طول دوران بعد ازانقلاب داشته ایم. اما این ترامپ بود که با خطرناک و تروریست خواندن ایران، دشمنی را آغاز کرد. درست است که توافق هسته ای را داشته ایم و قطعا هم یک قدم به پیش بود اما بعد از این توافق، کنگره آمریکا 80 لایه و طرح تحریم ایران را مورد بررسی قرارداده و عملا هم چندمورد تحریم علیه ایران اعمال شده است. ایرانیها عمل آمریکا را ملاک قرار میدهند نه شعار آنها را. تا زمانیکه آمریکا درعمل با ایران خصومت کند، موضع ایران هم تغییر نخواهد کرد.
سئوال من در مورد شرایط داخلی ایران و انتخابات ریاست جمهوری بود.با توجه به سیاست تعاملی روحانی با غرب، چه نتیجه ای درانتخابات خواهد گرفت؟
معتقدم اتفاق مهمی درسه چهار ماه آینده رخ نخواهد داد که تاثیر گذار بر انتخابات باشد. مسایل فی مابین ایران و آمریکا هم نقش قابل توجهی درانتخابات ایران نخواهد داشت. آمریکاییها ممکن است یکی دو تحریم جدید تحت عنوان حقوق بشر و تروریسم داشته باشند که البته تاثیر منفی خواهد داشت اما قطعا تاثیری تعیین کننده برای تغییرمعادلات داخلی ایران نخواهد داشت و ترامپ قادر نخواهد بود با ابزار تحریم بررای ملت ایران تاثیرگذار باشد.
ایران یکی از نیروهای اصلی مبارزه با داعش درسوریه وعراق است. تقابل دولت جدید آمریکا با ایران، خبر خوبی برای داعش است؟
تقابل آمریکا و ایران درمنطقه، بهترین هدیه به داعش خواهد بود. ایران یکی از نیروهای قدرتمند درجنگ علیه داعش درسوریه و عراق و افغانستان و حتی القاعده در یمن است.تلاش آمریکا برای تضعیف حضور و نفوذ ایران درمنطقه، به معنی تقویت داعش است. امیدوارم که ترامپ بجای چنین سناریویی، بدنبال همکاری با ائتلاف روسیه، ایران،سوریه وعراق باشد که درمبارزه با داعش موفق بوده اند.
ایران چه نتیجه ای از بحران سوریه را می پسندد؟
ایران خواهان تمامیت ارضی و مخالف تجزیه سوریه است.ایران از مشارکت همه در گروهها و انتخابات آزاد توسط مردم سوریه برای تعیین سرنوشت خودشان حمایت میکند.لاکن ایران معتقد است ابتدا باید تروریستهای داعشی را از سوریه حذف کرد، بعد ازطریق انتخاباتی آزاد خواست اکثریت مردم سوریه با حفظ حقوق اقلیتها عملیاتی شود.
