کتاب چهار جلدی «تاریخ تحولات سیاسی مشروطه»، با حضور نویسنده این کتاب، در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه رونمایی شد.
به مناسبت انتشار و رونمایی از کتاب چهار جلدی «تاریخ تحولات سیاسی مشروطه»، نشست «انقلاب مشروطیت و ناگفته‌های آن» اثر بهاء الدین شیخ الاسلامی توسط پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، ابوالفضل حسینی نیک، پژوهشگر مهمان در پژوهشکده مطالعات خاورمیانه، در ابتدای این نشست گفت: مشروطیت جزء دوره‌های مهم در تاریخ ایران است. می‌توان گفت اولین برخورد مدرنیته و دنیای سنت در ایران، اولین موج شکل‌گیری مدرنیته و آشنایی با مفاهیم آن مثل ترجمه، چاپ اثر و آزاد شدن انتشار علم این پیام را برای ما داشت که دوره مشروطه هیچ وقت تمام نمی‌شود و مطالعه و بررسی آثار آن همیشه راهکاری برای امروز ما دارد.
وی تأکید کرد: هر قدر که ما اثر بنویسیم، متن ترجمه کنیم و به مطالعه آن بپردازیم، هنوز این فضا اشباع نشده است؛ چون لحظه لحظه این جنبش و تغییرات و تحولات آن برای امروز و حتی فردای ما صادق خواهد بود. این کتاب که بیشتر می‌شود به شکل دایرة المعارف به آن نگاه کرد، تلاش کرده تمامی عناصر، احزاب و نقش‌ها را بیاورد و دقت کافی را دارد و حتی می‌تواند به عنوان یک مرجع باشد برای کسانی که تلاش دارند در خوزه مشروطه تحقیق کنند.
به گزارش خبرنگار جماران، مهدی روزخوش، دانش آموخته اندیشه سیاسی و پژوهشگر مسائل ایران در دوران مشروطه، نیز در این نشست گفت: شاید به ذهن ما برسد که مفهوم «شایسته‌سالاری» همیشه وجود داشته در حالی که این طوری نیست و مثل بسیاری از مفاهیم دیگر یک تاریخی دارد و فهمی که ما امروز از شایسته‌سالاری داریم یک مفهوم جدید است که بعد از انقلاب فرانسه شکل می‌گیرد و همراه با تشکل دولت‌های مدرن، جهانی می‌شود؛ و در دوره قاجار وارد ایران می‌شود.
به گزارش خبرنگار جماران، عارف مسعودی، مشروطه پژوه و مدیر گروه مطالعات مسائل ایران پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، نیز طی سخنانی در این نشست گفت: احترام به مخاطب و حساسیت نسبت به زمان از اولین نکاتی بود که دوره مشروطیت در بین اهل نظر ما مورد توجه قرار گرفت. یعنی خود مفهوم زمان و ساعت ما را از جبرنگری خارج کرد و متفکرین و اهل نظر دوره مشروطه تمام سعی‌شان بر این بود که وجدان ایرانی را به این اصول ابتدایی مدرنیته حساس کنند.
وی تأکید کرد: اطلاعات و داده‌های تاریخی زمانی می‌توانند از نظر فرهنگی برای ما مناسب باشند و سبب افق‌گشایی شوند که به محک اندیشه انتقادی زده شود. یعنی اگر ما پنج جلد دیگر هم از این کتاب‌ها بنویسیم اما نگاه انتقادی به داده‌های تاریخی نداشته باشیم، نمی‌توانیم یک نوع تاریخ‌نگاری انتقادی برای ایران ایجاد کنیم. می‌شود گفت این دید انتقادی به تاریخ از قضا یکی از ارکان تفکر مشروطیت است و اتفاقا یکی از تحولاتی که در دوره مشروطه اتفاق می‌افتد، سبک متفاوتی از تاریخ‌نگاری است که یک نوع تاریخ‌نگاری انتقادی را شروع می‌کنند.
به گزارش خبرنگار جماران، بهاء الدین شیخ الاسلامی، نویسنده کتاب تاریخ تحولات خاورمیانه، نیز در این نشست گفت: مرحوم پدرم در کتابخانه خودشان کتاب‌های تاریخی زیاد داشتند و حتی در زمان دبیرستان که بودم، یک جزوه 200 برگی راجع به مشروطه برای مدرسه نوشتم و مطالعاتی از آن زمان داشتم. بعد از انقلاب هم به اتفاق آقای دکتر ظریفیان کاری راجع به مشروطه را فیش‌برداری کردیم که البته ادامه پیدا نکرد. بعد از بازنشستگی در سال 87 بود که یکی از دوستان که دفتر مطالعات تاریخ داشتند به من پیشنهاد دادند که مقاله‌ای راجع به مشروطه بنویسم و بعد خود ایشان پیشنهاد داد که من کتاب راجع به مشروطه بنویسم و وقتی شروع کردم دیدم با دریای بیکرانی مواجه هستم و حدود 10 سال روی این مجموعه کار کردم.
وی با اشاره به اینکه ما تاریخ پژوهش جامع راجع به مشروطه به غیر از کسروی نداریم، افزود: بقیه پژوهش‌ها خیلی کلی و تحلیلی است؛ کسروی هم در نیمی از کتابش به مسائل آذربایجان پرداخته و نیمی مربوط به مشروطه است. کتاب من دو برابر کتاب کسروی اسناد دارد. یعنی من تعجب می‌کنم که ایشان چطور اصلا از اسناد سفارت انگلیس استفاده نکرده در حالی که این اسناد بسیار تعیین کننده است و من از منابع متعدد موجود استفاده کردم، در جای خودش قرار دادم و این مجموعه تألیف شد.
به گزارش خبرنگار جماران، غلامرضا ظریفیان نیز در پایان این نشست گفت: مسأله مشروطه یک پروژه ناتمام است و همچنان ادامه دارد. یعنی پدیده‌های تاریخی صرفا تمام نمی‌شوند، بلکه با نگاه به افق متفاوت مورخ در هم می‌آمیزند و فهم ما از مسأله نو به نو می‌شود، به دلیل پرسش‌های جدیدی که مطرح می‌شود. بنابراین درست است که کار بزرگ کسروی همیشه در تاریخ مشروطه خواهد درخشید، کار آقای شیخ الاسلامی مکمل این کار است؛ کار بزرگی کرده‌اند و مطمئنم که دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی حتما به این کتاب رجوع می‌کنند. البته توصیه می‌کنم برای نسل جوان که نگاه فست فودی دارند، شاید بتوان این کتاب را خلاصه کرد.
