به بهانه چهل و هفتمین سالگرد شهادت آیتالله سید مصطفی خمینی در تاریخ اول آبان ماه سال 1356، نظر همدرسهای ایشان از جمله حضرت آیتالله خامنهای و مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی در خصوص ویژگیهای اخلاقی و علمیاش را در قالب مطلب زیر برای مخاطبان منتشر میکنیم.
پایگاه خبری جماران: وقتی شهد شهادت نوشید، جهادگری بود در میدان علم و اجتهاد و رادمردی در عرصه تقوا و عقاد، شرح تلاش های او در کسب علم و شور گام های او در درک معنا، نه در واژه میگنجد نه در بیان و بنان کسی میآید، «اما تا اشارات نظر و راه گشای من توست» کلام نورانی اقطاب عرصه عرفان و مردان جرگه ایمان و یاران میدان اطمینان، یاریگر ماست، کلام بزرگان درباره شهید سید مصطفی خمینی همگی تصویرگر مردی است که به سلاح علم و صلاح تقوا و گام نهادن در مسیر پاک عرفان، مزین و منور بود و ... امید آینده اسلام.
شاگردی ممتاز و مدرسی معروف
حضرت آیتالله خامنهای
مرحوم سید مصطفی خمینی(ره) یکی از شخصیتهای بالقوه وبالفعل اسلام بود، روزی که ایشان شهید شدند در حدود سنین 48-47 سالگی بود و در آن سن جزء ممتازترین کسانی بود که در حوزههای علمیه قم، نجف، مشهد و ... وجود داشت.
ایشان اگر نگوییم بهترین شاگرد ولی جزء بهترین شاگردان درس امام(س) بود و در عین حال، خود یک مدرس معروف بود و فلسفه و فقه درس میداد او به عنوان یک چهره برجسته در میان طلاب، فضلا و مدرسین حوزه معروف بود.
شجاعت او زبانزد خاص و عام بود
آیتالله هاشمی رفسنجانی
در غیاب امام مسئولیت هدایت نهضت را به عهده گرفت. شجاعت و مردانگی او پس از دستگیری و بازداشت هم زبان زد خاص و عام زندانیان و مسئولان زندان بود.
دوران پس از تبعید و اقامت ایشان در نجف دوران رشد سریع و عمیق علمی و تسلط کامل یافتن بر مبانی فقهی، کلامی و فلسفی بود بر اساس مبانی نظریات فقهی و عقیدتی مطرح می کرد بر بحثهای اجتماعی هم مسلط بود و براساس آنها موضع می گرفت واضح و مستدل صحبت میکرد.
مقاوم در برابر حوادث گوناگون
آیتالله العظمی محمد فاضل لنکرانی
ایشان بر اثر ذکاوت خاص و استعداد ویژه، تلاشهای پیگیر، پشت کار مخصوص و موفقیت خاص از نظر اساتید برجسته مخصوصاً والد ماجدش حضرت امام به مرتبه اجتهاد و تخصص در فقه، اصول، فلسفه و تفسیر رسید و شاگردانی تربیت نمود و کتبی تألیف کرد.
از همان آغاز مبارزه روحانیت به رهبری امام، علیه رژیم طاغوت نقش ارزنده ای داشت، در برابر حوادث و رویدادهای گوناگون که در مقابله با مبارزین پیش میآمد، کاملاً مقاومت و ایستادگی نموده و با بینش کامل با آنان برخورد میکرد و در این رابطه گرفتار زندان و تبعید شد.
جامع بین معقول و منقول
آیتالله العظمی سیدرضا بهاء الدینی
الحاج آقا مصطفی، آیتالله جامع بین المعقول و المنقول والسیاسیة الاسلامیة والدینیة فی شبابه و بلغ ما بلغ من نوادر زماننا، بل من نوادر الاعصار و الازمان، صادق القول مع حسن نیته، بصیرٌ بالنفوس مع کمال الفطانة الدهی، و له سهم وافر لی الانقلاب و حوادثه، صابر فی المشکلات ونوائب الدهر.
او به راستی یکی از شخصیتهای بزرگ اما گمنام است. کسی نمیتوانست او را خوب بشناسد و بشناساند من معتقدم که هیچ کس به اندازه خود امام سلامالله علیه حاج آقا مصطفی را نمیشناخت.
دارای فکری خلیق
آیتالله العظمی سبحانی
یکی از مواهبی که ایشان داشت فکر زایا بود. تواضع در برابر کسانی که حقی بر گردنش داشتند از صفات بارز ایشان بود.
آثار علمی منتشر شده از ایشان نشانه عظمت و ذکاء فکری و ذوق ایشان در مسائل فلسفی، فقهی و اصولی است از تفسیرشان پیداست که ایشان بیشتر از نظر فلسفی و عرفانی به کتاب الله علاقمند بود.
امین امام خمینی(س) بود
آیتالله محمد یزدی
مرحوم آیتالله مصطفی خمینی، اخلاق خوبی داشت و جذاب بود هیچ جنبه منزجر کنندهای نداشت، نه در کردار و نه در گفتار. گاهی مزاح میکردند اما هرگز شوخی زننده نمیکردند، نمیگذاشت از کسی غیبت شود، امور سیاسی ایران را به خوبی بررسی میکرد و به حضرت امام هم گزارش میداد و به شکلهای گوناگون با افراد ارتباط برقرار میکرد.
تجلی گاه امام خمینی(س)
آیتالله محمد مؤمن
او یکی از شاگردان فاضل امام بود وقتی خدمت ایشان منظومه حاج ملاهادی سبزواری را می خواندیم کاملاً معلوم بود که به مباحث سطح بالاتری در حد اسفار ملاصدرا هم تسلط داشت کلاس ایشان غیر از آموزش درس، آموزش اخلاقی هم برای ما در بر داشت، به طور کلی معنویتی که امام داشتند در ایشان نیز متبلور بود، اهل دنیا نبود و مانند حضرت امام به مادیات دلبستگی نداشت.
تسلط بر علوم گوناگون
آیتالله سید حسن طاهری خرم آبادی:
حاج آقا مصطفی از فضلای درجه اول و مشهور حوزه علمیه قم بود که با علوم گوناگون از قبیل فقه، اصول، فلسفه، تفسیر،عرفان، رجال و مانند آنها به خوبی آشنایی داشت هر چند تخصص اجتهادی ایشان در فقه و اصول بود.
حافظهای قوی داشت
آیتالله سید عباس خاتم یزدی
خصوصیاتی را که من در مرحوم آیتالله حاج آقا مصطفی دیدم تاکنون در کمتر کسی دیده ام، ایشان حافظه ای قوی و استعداد و نبوغ فوق العاده ای داشتند.
از نظر علمی در فقه و اصول مجتهد کامل و مطلق در عرفان، اخلاق، فلسفه و رجال هم صاحب نظر بود البته اجتهاد ایشان و ارتقاء علمی آن مرحوم در نجف به حد والای خود رسید، از نظر اخلاقی، صاحب اخلاق پسندیده بود.
فوق العاده دوست داشتنی بود
آیتالله محمد هادی معرفت
ایشان علاوه بر داشتن هوش و استعداد فوق العاده، فردی بود توانمند، اجتماعی، فوق العاده دوست داشتنی و اهل فضل و ادب، در درس با والد خود بحث میکردند در عین حال که در درس امام شرکت میکرد خود نیز خارج فقه و اصول تدریس میکرد و به تفسیر علاقه مند بود.