پایگاه خبری جماران، محسن عربی: دانشگاه صعنتی شریف در جریان اعتراضات سال 1401 به کانون توجه افکار عمومی در کشور بدل شد به طوری که نام بسیاری از افراد داخل دانشگاه، مثل «دکتر علی شریف‌زارچی» بر سر زبان‌ها افتاد و مورد توجه قرار گرفت. حالا پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم و دستور وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان مبنی بر بررسی مجدد پرونده‌های دانشجویانی که در طول 3 گذشته به دلایل مختلف دچار محرومیت، تعلیق و یا تبعید شده‌اند دوباره مورد توجه قرار گرفته است. «علی کریمی دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شریف» می‌گوید که برای آغاز سال تحصیلی جدید، هیچ‌کدام از دانشجویان محروم از تحصیل نیستند، زیرا بیشتر احکام به صورت تعلیقی است و الزامی به اجراء ندارد. او مهم‌ترین خواسته دانشجویان دانشگاه شریف را تغییر ریاست این مجموعه می‌داند.
آقای کریمی چه خبر از دانشگاه شریف؟ این روزها در دانشگاه شریف چه می‌گذرد؟ تحولاتش چگونه است؟
بعد از تصویب شیوه‌نامه سال 1401، حراست در تمام شئون زندگی دانشجویان دخالت می‌کرد
همچنان چشم به تغییر ریاست دانشگاه شریف داریم
با روی کار آمدن دولت جدید و مستقر شدن وزارت علوم، تغییرات خوبی حدوداً در کل دانشگاه‌های کشور رخ داد. از جمله عوض شدن شیوه‌نامه و موضوعی که مربوط به دانشگاه شریف است، برگشتن دکتر شریفی زارچی بود که اتفاق خیلی خوبی برای مجموعه دانشگاه شریف بود. اما مسأله‌ای این است که امروز خواسته دانشجویان دانشگاه شریف اصلاح روندهای ناصوابی که قبلاً در دولت قبلی وجود داشته است. از جمله روند حراست و کمیته‌های انضباطی و برخورد با اساتید و فضای فرهنگی دانشگاه و این موارد و فکر می‌کنم چنین چیزی نیاز به تغییراتی در پست‌های ریاست و مدیریتی دانشگاه دارد. از این نظر در یک سری از دانشگاه‌های کشور یک سری تغییراتی رخ داده مثل دانشگاه تهران، ولی انگار خبری از تغییرات ریاست در دانشگاه شریف نیست.
من شرایطی که در این سه سال اتفاق افتاده را یک توضیح می‌دهم و با ذکر این نکته که ریاست قبلی دانشگاه که دکتر جلیلی بودند، عوض شدند و دکتر موسوی جای ایشان نشستند، ولی تیم مدیریتی دانشگاه، همان تیم قبلی است. یعنی دکتر موسوی هیچ انتصاب خاصی نداشتند و همان معاونین و تیم مدیریتی که قبلاً بودند، همچنان هستند و خود دکتر جلیلی هم که ریاست سابق دانشگاه بودند، الان مشاور آقای موسوی هستند. یعنی صرفاً ریاست دانشگاه عوض شده و روند حاکم بر دانشگاه در مدت زمان ریاست دکتر موسوی همان روند قبلی بوده است.
در این سه سال اگر بخواهم از فضای دانشگاه بگویم، اول مورد حراست را می‌گویم. بعد از شیوه‌نامه ۱۴۰۱ که تصویب شد، حراست در تمام شئون دانشجویان دخالت می‌کرد.
یعنی آیین‌نامه دستشان را باز گذاشته بود؟ یا تفسیرشان از شیوه‌نامه متفاوت بود؟
- اضافه کردن بند عدم تجسس در زندگی شخصی دانشجویان به شیوه‌نامه جدید را به فال نیک می‌گیریم
- در بسیاری از نقاط دانشگاه شریف دوربین کار گذاشته شده است
- اخیرا یک خبری آمده که می‌خواهند در گیت ورودی خوابگاه دختران از دوربین های تشخیص چهره استفاده کنند
هر دو؛ شیوه نامه مخصوصاً ماده مربوط به فعالیت دانشجویان در فضای مجازی و حالا که این شیوه نامه عوض شده است، این امیدواری وجود داره که این روند اصلاح بشود. مخصوصاً اضافه شدن اصل عدم تجسس به شیوه نامه. آن‌موقع چنین چیزی در شیوه‌نامه نبود. الان حداقل به صورت قانونی نمی‌توانند در زندگی شخصی دانشجویان تجسس کنند؛ آن شیوه نامه باعث شده بود که دست حراست و کمیته انضباطی برای تجسس در صفحات مجازی و توئیتر و صفحات شخصی دانشجو ها باز باشد؛ حالا چه موضع‌گیری سیاسی کرده بودند و حتی چه زندگی شخصی‌شان. در اینجور موارد دخالت می‌کرد.
همچنین در این مدت در سطح دانشگاه، در نقاط مختلفی به تعداد خیلی بالا دوربین گذاشته شده است و همچنین اخیرا هم یک خبری آمده که می‌خواهند در ورودی خوابگاه دختران از دوربین های تشخیص چهره استفاده کنند.
این اخباری هست که در خود کف دانشگاه می‌چرخد، درست است؟ این خبر که می‌خواهند از دوربین تشخیص چهره استفاده کنند در خوابگاه دختران.
بله. در ورودی خوابگاه دختران.
به خاطر بی‌حجابی؟
بله، به خاطر همین موارد یا مثلاً ساعت تردد و اینها.
مواردی داشتید از دانشجویان در سه سال قبل که بخاطر عدم وجود این بند شیوه نامه تجسس در فضای مجازی و سرک کشیدن به زندگی شخصی، تعلیق شده باشند؟
برای کنترل فضای دانشگاه با والدین دانشجویان تماس گرفته می‌شد
تعداد تعلیق اجرایی در دانشگاه شریف زیاد نداشتیم، ولی تعلیق - تعلیقی زیاد داشتیم. رویکرد به این صورت بوده که بعد از فعالیت در فضای مجازی –حالا صرفاً فضای مجازی هم نه- یک بخش مهمش فضای مجازی بوده است. مثلاً سر پوشش در سطح دانشگاه و اینطور موارد هم بوده که به حراست خوانده و تهدید می‌شدند. حتی در مواردی دیده شده به والدینشان تماس گرفته شده است. من اصلاً نمی‌فهمم این چه روندی است که در دانشگاه با والدین تماس بگیرند که آقا چنین موردی هست! البته خوشبختانه این مورد در شیوه‌نامه جدید اصلاح شده‌است. یا عده‌ای از دانشجوها که در کمیته انضباطی حکم تعلیق می‌گیرند، این مسأله موجب ایجاد مشکل و رد صلاحیت آن‌ها برای کاندیدا شدن در کانون‌ها، انجمن‌های علمی و شوراهای صنفی می‌شود.
هر چند وقت یک بار هم دیده می‌شود که به صورت دسته جمعی به بچه‌ها زنگ زده می‌شود -هر سه چهار هفته- به بچه های زنگ زده می‌شود. به تعداد خیلی بالا. یا پیامک داده می‌شود که بیایند دفتر حراست. برای جلسه توجیهی. خب این مسئله آرامش روان دانشجو را برهم می‌زند.
این موارد بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم ادامه داشته است؟ یا همه موارد برای قبل از روی کار آمدن دولت و انتصاب وزیر جدید است؟
حراست دانشگاه همچنان برخورد سلیقه‌ای با حجاب دانشجویان دارد
از بعد از انتصاب وزیر جدید، خوشبختانه اینگونه موارد شدت زیادی نداشته است. اما همچنان گزارشات معدودی از برخورد حراست در گیت ورودی دانشگاه به ما می‌رسد. مثلاً همین اتفاقی که می‌گویم، در یک مهر افتاده است. در گیت ورودی دانشگاه نیروی حراست به پوشش یک نفر گیر داده و سعی داشته او را برگرداند و به دانشگاه راه ندهد و وقتی دانشجو گفته کلاس دارم، حراست به او گفته حالا کلاس اول مهر که اهمیتی ندارد. خیلی این برخوردها هم سلیقه‌ای هست. یعنی می‌بینید یک موردی با یک پوششی که مطابق عرف جامعه است می‌تواند وارد دانشگاه شود، بعد نیرو حراست عوض می‌شود و به او با همان پوشش گیر می‌دهند.
یعنی شیوه نامه مشخصی ندارد و بر اساس سلیقه شخصی رفتار می‌شود. آن چیزی که در دانشگاه تهران به عنوان حجاب‌بان نام برده شد، آیا شما در این سه سال و این ایام چیزی به این اسم تجربه کردید؟ مخصوصاً بعد از اتفاقات ۱۴۰۱ که شریف در نوک پیکان دعواها و درگیری‌ها در دانشگاه‌های کشور بود.
نیروهای حراست با گشت موتوری در سطح دانشگاه تذکر حجاب می‌دادند
در سطح دانشگاه مواردی وجود داشته که نیروی حراستی که با موتور در سطح دانشگاه تردد می‌کرده به دانشجویان تذکر حجاب بدهد یعنی همان نیروی حراستی که در دانشگاه وجود دارد.
این در این ایام اخیر متوقف شده یا باز هم ادامه دارد؟
نه، اخیراً وجود نداشته.
برآوردی از دانشجویانی که در این سه سال تعلیق شدند یا مورد حکم کمیته انضباطی قرار گرفتند، تعدادشان را دارید؟
330 دانشجو طی 3 سال به کمیته انضباطی دانشگاه فراخوانده شدند
تعدادی بخواهم بگویم، فقط تعداد حکم‌های مربوط به بازه اعتراضات ۱۴۰۱ را می‌دانم چگونه بوده، که طبق گفته معاونت دانشجویی وقت، ۳۳۰ تا پرونده کمیته انضباطی برای بچه‌ها وجود داشته است که ۶۰ تایشان، حکم گرفتند که ۲۰ تایشان شامل حکم تعلیقی بوده است.
فکر می‌کنید دولت جدید نسبت به دولت گذشته، باید چه رویکردی را اتخاذ کند تا بتواند حداقل رضایت نسبی دانشجویان را در این مدت کسب کند؟ در واقع انتظارتان از دولت جدید برای دانشگاه شریف و برای وضعیت دانشجویی و تحصیلی‌تان چیست؟
شیوه‌نامه‌های دانشجویی نباید تابع تغییر دولت‌ها باشد
اولین و مهم‌ترین مطالبه‌ای که داشتیم، عوض شدن شیوه‌نامه بود که خوشبختانه شیوه نامه عوض شده و به شیوه نامه‌ای نزدیک به شیوه‌نامه ۹۸ برگشت. این یک اتفاق مثبت و رویکرد خوبی است که حداقل به صورت قانونی و طبق شیوه‌نامه قبلی با بچه‌ها برخورد نشود.
انتظار دیگری که داریم این است که این تغییراتی که صورت گرفته، ساز و کاری برایش اندیشیده شود که در دوره‌های بعد مجدد شاهد شرایط وخیمی که در این سه سال شاهدش بودیم تجربه نشود. اینطور نباشد که این دولت عوض بشود دولت بعدی بیاید برای خودش یک سری تغییراتی ایجاد کند و دوباره همان برخوردها با دانشجوها صورت بگیرد. انتظار بعدی که هست کف انتظارات این است که یک سری موارد که در این دولت خراب شد و به نوعی می‌شود گفت شیوه‌های نادرستی پیش گرفته شده، حداقل به زمان قبلش برگردد تا در گام بعد ببینیم از آنجا به بعد چه اصلاحاتی میتوان انجام داد.
در این مدت اداره دانشگاه به دست کسانی بوده که با تفکرات خود وضعیت نامناسبی را برای دانشگاه به‌وجود آوردند. چه فضای فرهنگی دانشگاه و شور و نشاط دانشجویان، چه جایگاه علمی دانشگاه در دنیا. ریاست دانشگاه شریف در مدت این سه سال باعث شدند دکتر جلیلی و دکتر موسوی، باعث شدند فضای فرهنگی دانشگاه به شدت افت پیدا کند. حالا بخشی از ناامیدی متأثر از فضای کشور است و نمی‌توان گفت مختص دانشگاه شریف است، اما رویکرد ریاست دانشگاه نسبت به فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه، باعث شده این فضای ناامیدی و عدم وجود نشاط دو چندان بشود.
فرمودید فضای دانشگاه همچنان یک فضای ناامید کننده است. فکر می‌کردید دولت در این بازه کوتاه شیوه‌نامه را تغییر دهد؟ و با اشاره به چه مواردی می‌توانید بگویید که شیوه‌نامه بهتر شده؟ و این شیوه‌نامه مطلوب شما است یا فکر می‌کنید مقدور دولت بوده تا الان؟
مطلوب که نیست؛ شیوه‌نامه جدید تصویب‌شده بسیار به شیوه‌نامه 98 نزدیک است. اما همان شیوه نامه ۹۸ هم که تصویب شده بود، تلاش هایی می‌شد که این شیوه نامه اصلاح بشه و مواردی در آن اصلاح شود که شیوه‌نامه ۴۰۱ آمد و بدتر شد. اکنون که شیوه‌نامه 401 تغییر کرده نکته مثبتی است، ولی نمی‌توان گفت شیوه‌نامه مطلوب دانشجوها است، ولی قطعاً از شیوه نامه ای که 1401 تصویب شد، بهتر است و به نظرم مهم‌ترین بهترین بخشی هم که در آن اصلاح شده، همین اصل عدم تجسس است که رعایت حریم خصوصی دانشجو را الزامی اعلام کرده و شواهدی که با نقض حریم خصوصی دانشجویان تحصیل شود، نمی‌تواند مورد استناد قرار بگیرد.
یک سری موارد دیگر هم بود که اصلاح شده بود. مانند تاکید بر ممنوعیت اعتراف اجباری که قبلا در شیوه‌نامه وجود نداشت. یا حذف شدن تبصره‌هایی در قسمت تخلفات یارانه‌ای و مخابراتی از نکات مثبت شیوه‌نامه بود. همچنین ممنوعیت تشدید احکام در تجدید نظر نکته مثبت دیگری بود که در شیوه‌نامه جدید اضافه شده است.
از اساتید تعلیقی چطور؟ خب ما در فضای عمومی کشور بیشتر از دکتر شریف زارچی شنیده‌ایم. چند نفر دیگر تعلیق یا محروم از تدریس شدند؟ آیا آمار مشخصی دارید؟
مهاجرت در دانشگاه شریف مختص به دانشجویان نیست
10 - 15 درصد از اساتید در سال 3 گذشته از کشور مهاجرت کرده‌اند
روندهای نامشخصی برای کنار گذاشتن اساتید در دانشگاه وجود داشته است
مراحل ارتقای علمی 70 نفر از اساتید متوقف شده است
آمار مشخص از تعداد اساتیدی که می‌شود گفت که از دانشگاه کنار گذاشته شدند وجود ندارد؛ ولی قطعاً هیئت جذب دانشگاه این آمار رو داره، وقتی از عبارت کنار گذاشته شده استفاده می‌کنم، چون خودشان اسم‌های مختلفی روی آن می‌گذارند. بازنشستگی رویش می‌گذارند، عدم ارتقاء می‌گذارند، عدم تمدید قرارد می‌گذارند. ولی در این سه سال به جز دکتر شریفی زارچی و دکتر اباذری بودند که در دانشکده فلسفه علم محروم از تدریس شدند. ولی اکثر برخوردها اینطور نبود که کاملاً کنار گذاشته شوند. یعنی برای ارتقای اساتید مشکل درست کردند. طبق صحبتی که با اساتید داشتیم این آمار غیر رسمی است، چون با اساتید مختلف از این طرف و آن طرف صحبت کردیم. 70 نفر از اساتید هیات علمی شریف کار ارتقایشان متوقف شده و بلاتکلیف است. عملکرد هیئت جذب هم روند شفافی برای عموم ندارد که بدانیم ملاک‌ها چیست و طبق چه معیارهایی ارتقای اساتید انجام می‌شود و حتی اعضایش هم مشخص نیست.
همچنین ذکر این نکته ضروری هست که عمده کمبود هیئت علمی در دانشگاه شریف مربوط به مهاجرت اساتید است. موج مهاجرتی که وجود دارد محدود به دانشجویان نیست. این موج به اساتید هم رسیده و تقریبا 10 الی 15 درصد از اساتید در این سه سال مهاجرت کرده‌اند. عده‌ای برای فرصت مطالعاتی به خارج کشور رفته‌اند و عده‌ای هم مرخصی گرفته و از کشور خارج شده‌اند و قصدی برای بازگشت ندارند. شریف 450 نفر هیات علمی دارد و 10 تا 15 درصدش حدود 60-70 تایی می‌شود.
آمار نسبتا بالایی است.
- برخوردهای قهری با اساتید، شریف را خالی از هیات علمی کرده است
- هر یک از اساتیدی که بیانیه‌ای را امضاء کرده و یا در جلسه‌ای صحبتی کرده بودند، توبیخ و تهدید شدند
- ادامه روند 3 سال گذشته دانشگاه شریف را با کمبود استاد روبرو می‌کند
بله، مهاجرت هم دلایل مختلفی داشته است. از کمبود امکانات می‌شود گفت تا مسائل مالی و کمبود دستمزد و رعایت نکردن شان اساتید دانشگاه. ما طبق صحبت‌هایی که با یک سری از اساتید داشتیم، یک آمار دیگری هم داریم که یک لیستی از وزارت علوم آمده شامل 60-70 نفر از اساتید؛ این لیست در دو مرحله آمده، در یک مرحله 40 استاد و مرحله بعدی 70 استاد که با این اساتید برخورد شود. حالا برخوردها از تذکر شفاهی بوده تا تعهد و توبیخ کتبی. یک محاسبه سرانگشتی بخواهیم کنیم که چه اساتیدی در این لیست بودند، باید به این مسأله توجه کنیم که شریف کلاً 450 نفر هیات علمی دارد. در اعتراضات 401 کلاً چند استاد بودند که به صورت علنی از دانشجویان حمایت کردند؟! تعدادشان خیلی بالا نبوده. ولی وقتی می‌بینید اسم 70 نفر استاد آمده که با ایشان برخورد شود یعنی چه؟ یعنی یک استادی پای نامه‌ای را امضاء کرده، پای یک بیانیه‌ای را امضاء کرده، این باعث شده که اسمش بیاید که به او تذکر داده شود. یا در یک جلسه‌ای صحبتی کرده، این اسمش آمده تا تذکر داده شود.
اینطور موارد باعث می‌شود خیلی از اساتید از ماندن در داخل کشور دلسرد شوند و مهاجرت کنند. ما یک گزارشی هم تهیه کردیم و با یک سرچ ساده اسم یک سری اساتیدی که در این مدت مهاجرت کرده‌اند را به دست آوردیم و به وزیر علوم هم ارائه می‌دهیم. با ادامه این روند واقعا کشور خالی از سرمایه‌های خودش می‌شود. همین الان خیلی از دانشکده‌ها در داخل دانشگاه شریف با کمبود استاد مواجه هستند.
یک مورد دیگری هم بود، دکتر جعفری دانشگاه فیزیک بود که به خاطر چنین فشار‌هایی نتونستن شرایط رو تحمل کنند و مهاجرت کردند و این مسئله رو در لینکدین خودشان هم اعلام کردند.
دکتر جعفری اخیرا هست؟
مربوط به کمتر یک سال پیش است.
هنوز تغییر ریاست دانشگاه‌ها به دانشگاه شما نرسیده است. انتظاراتتان از وزارت علوم برای انتضاب رئیس دانشگاه و رئیس بعدی دانشگاه و مسئولین دانشگاه چیست و فکر می‌کنید که رئیس دانشگاه می‌تواند چه رویکردی را نسبت به دانشجویان داشته باشد؟ اصلاً آیت ریاست دانشگاه تاثیری در آرام کردن فضای دانشگاه دارد؟ و یا یک نوع فضایی را به وجود آورد که از این موج مهاجرت 1 درصد یا 2 درصد کم کند؟
دولت سیزدهم رویه انتخاب ریاست دانشگاه را عوض کرد
رئیس دانشگاه باید فردی شناخته در میان اساتید و دانشجویان باشد
یک سنتی در دانشگاه شریف همیشه وجود داشته و آن این بوده که رئیس دانشگاه شریف توسط اساتیدش به وزیر علوم پیشنهاد، و توسط وزیر علوم منتصب می‌شدند. در واقع گزینه ها توسط اساتید به وزیر علوم معرفی می‌شدند و وزارت علوم از بین آن ها انتخاب می‌کرده است.
رویه نادرستی که در دولت قبل پیش گرفته شد این بود که این روند کنار گذاشته شد. دکتر جلیلی به ریاست دانشگاه منصوب شدند، بعد از اتفاقاتی که سال 1401 افتاد، در نهایت در داخل خود وزارت علوم و کسانی که همفکر ایشان بودند، یک اختلاف نظری از نظر اجرایی نه عقیدتی با ایشان وجود داشت. این تفکر وجود داشت که برخورد با دانشجویان به اندازه کافی شدید نیست و در نهایت طی یک پروژه رسانه‌ای به بهانه عکسی که از جشن فارغ‌التحصیلی منتشر شد، دکتر جلیلی را عوض کردند و باز هم به طرز عجیب و غریبی دکتر موسوی را جانشین ایشان کردند و نکته این است که آن زمان که دکتر موسوی ریاست دانشگاه را به عهده گرفتند، هیچ کسی در دانشگاه ایشان را نمی‌شناخت؛ به جز دانشجویان دانشکده مهندسی شیمی و نفت که در دانشکده هم حتی سابقه معاونت و پست مدیریتی نداشتند.
خیلی عجیب بود که چنین گزینه‌ای اصلا از کجا آمده است؟! این مدل انتخاب ریاست برای دانشگاه هم باعث می‌شود که ریاست دانشگاه نه آن مقبولیت را بین دانشجویان داشته باشد، نه بین اساتید. این موضوع توانایی مدیریت را از رئیس دانشگاه می‌گیرد و خودش نمی‌تواند دانشگاه را مدیریت کند و این باعث می‌شود استقلال نداشته باشد.
در واقع شرط لازم برای اینکه کسی رئیس دانشگاه بشود این است که هم فضای دانشگاه را بشناسد هم بتواند با اساتید دیگر ارتباط برقرار کند؛ وضعیت ریاست دانشگاه را می فرمودید.
رئیس دانشگاه شریف به انجمن اسلامی دانشجویان که یک نهاد سیاسی/فرهنگی/اجتماعی است، پیشنهاد بازدید صنعتی می‌دهد
با بهانه بی‌حجابی، به دنبال دریافت خسارت از دانشجویان بودند
خب همانطور که گفتم ایشان هیچ سابقه مدیریتی نداشتند. در زمانی که به ریاست دانشگاه منتصب شدند و همین نداشتن سابقه مدیریتی باعث شد در مدیریت دانشگاه و حفظ دانشگاه به عنوان نهادی مستقل ناتوان باشند و نتوانند دانشگاه را به خوبی از سمت خودشان مدیریت کنند. همچنین ایشان هیچ درکی از فضای فرهنگی دانشگاه ندارند. خیلی از کانون‌ها، گروه‌های فرهنگی دانشگاه و انجمن ها را نمی‌شناسند. حتی دیده شده است به انجمن اسلامی که یک تشکل سیاسی است، پیشنهاد برگزاری بازدید صنعتی داده‌اند.
همچنین نحوه عوض شدن دکتر جلیلی هم باعث شده است ترس زیادی در برگزاری رویداد‌های فرهنگی دانشگاه داشته باشند. ایشان دیدند که خود دکتر جلیلی که چقدر نزدیک بودند به وزارت علوم به خاطر یک عکس –دلیلش که آن عکس نبود، به بهانه یک عکس در جشن فارغ‌التحصیلی برکنار شدند و این باعث شده است که نحوه مواجهه ایشان با برنامه‌های فرهنگی دانشگاه بسیار محافظه کارانه باشد. هر گروهی که می‌خواهد برنامه برگزار کند، کلی هشدار می‌دهند که بدحجابی رخ در برنامه رخ ندهد.
حتی یک مورد عجیبی که در این مورد دیده شده این بود که ایشان می‌خواستند از فعال فرهنگی دانشگاه، می‌خواست تعهد بگیرند که چنانچه یک مورد بدحجابی در برنامه رخ داد شما دیگر فعالیت فرهنگی نکنید یا حتی یه ازای هر مورد بی حجابی، بیا و خسارت بده. در چنین شرایطی که فعال دانشجویی و فعال فرهنگی سخت پیدا می‌شود چنین رویکردی واقعا باعث دلسردی و ناامیدی همین اندک فعالان فرهنگی دانشگاه می‌شود.
یعنی حتی میزان خسارت را هم مشخص کردند؟
بله.
موردی دیدید که بگیرند؟
دانشگاه باید قبل از پذیرش حضور مهمانان برنامه‌های فرهنگی، از رعایت حجاب ایشان در فضای مجازی اطمینان حاصل کند
خوشبختانه برنامه‌ای که تهدید کرده بودند چنین چیزی رخ نداد؛ اما چنین تهدیدی بود.
کلاً بر سر برنامه‌های فرهنگی خیلی گروه‌ها را اذیت می‌شوند؛ حتی ممکن است روی عکس همسر مدعوین برنامه که در اینستاگرام منتشر شده است، هم حساسیت وجود داشته باشد. یعنی مهمان برنامه که می‌خواهد بیاید، همسرش عکس بی حجاب در اینستاگرام منتشر نکرده باشد. در این حد حساسیت وجود دارد. همچنین سر برنامه‌های سیاسی هم در مورد مهمان‌هایش حساسیت وجود دارد.
این ها همه متاثر از ریاست دانشگاه است؟
- در ایام انتخابات ریاست جمهوری، دانشگاه شریف به ستاد تبلیغاتی آقای جلیلی تبدیل شده بود
- وقتی از دکتر ظریف دعوت کردیم، گفتند که ایشان حق حضور در دانشگاه را ندارد زیرا اطرافیان پزشکیان پمپاژ دروغ می‌کنند
- امکانات دانشگاه شریف رسماً در اختیار ستاد سعید جلیلی بود
بله؛ آنطوری دکتر جلیلی را برکنار کردند، باعث شد که ریاست بعدی هم بگوید من باید حواسم را جمع کنم که در فلان برنامه نکند، بی حجابی رخ بدهد. فلان اتفاق بی‌افتد. چنانچه این اتفاق افتاد من یک جوابی داشته باشم بدهم. این باعث شده خیلی رویکرد محافظه کارانه‌ای داشته باشند و جدای از آن در مواجهه با برنامه‌های سیاسی هم روی مهمان‌ها حساسیت عجیبی وجود دارد.
البته در مواردی هم می‌شود گفت این رویکرد محافظه کاری نیست بلکه منفعت‌طلبانه هست. مثالش برنامه دکتر ظریف است، که به دلایل تعلقات جناحی ایشان اجازه برگزاری برنامه را ندادند. احتمالاً خبرش پخش شده و دیدید که چطور برنامه دکتر ظریف را کنسل کردند. یعنی دم انتخابات بود و ما می‌خواستیم از دکتر ظریف دعوت کنیم که یک جلسه پرسش و پاسخی داشته باشیم. با بهانه‌های مختلف به دنبال کنسل شدن برنامه بودند، ابتدا گفتند برنامه حتماً باید شکل مناظره داشته باشد. ما زیر بار نرفتیم که بیایند در کار تشکل ما دخالت کنند.
این تلاش ایشان برای دخالت در فرم برنامه هم خود ناشی از آشنا نبودن ایشان به فضای کار دانشجویی و لزوم عدم دخالت در نحوه برگزاری برنامه‌های گروه‌های دانشجویی بود. و در نهایت هم دلیلشان برای اینچنین دخالتی در برنامه این بود که اطرافیان دکتر پزشکیان، پمپاژ دروغ انجام می‌دهند و نباید اجازه بدهیم شخصی مانند دکتر ظریف در شریف تریبون داشته باشند و به این دلایل مجوز ندادند. در زمان انتخابات ایشان کاملاً رویکرد منفعت طلبانه‌ای داشت و رسما دانشگاه را به ستاد انتخاباتی دکتر جلیلی تبدیل کردند. از آن میتینگ انتخاباتی بگیر تا مجوز ندادن به برنامه دکتر ظریف و حتی در یک مورد عجیبی من اساتید شنیدم- که اساتیدی که با ایشان همسو نیستند، درخواست یک سالنی دادند که صرفاً فقط اساتید بروند در مورد انتخابات گفت و گو کنند. همان هم با بی‌اعتنایی دکتر موسوی مواجه شده بود. برنامه دانشجویی نبود، برای اساتید بود. خیلی عجیب است که چنین رویکردی داشته باشند. حتی از امکانات دانشگاه برای تبلیغ آقای جلیلی استفاده شد. اساتید دانشگاه که با ایشان همسو هستند، با تلفن دانشگاه شریف زنگ می‌زدند و خودشان را نماینده دانشگاه شریف معرفی می‌کردند و می‌گفتند ما از دانشگاه شریف تماس گرفتیم و سپس تبلیغ جلیلی را می‌کردند!
کاملاً چنین رویکردی داشتند و این را در کادر مدیریتی و هیات رئیسه دانشگاه هم میتوان دید. یعنی همان تیم مدیریتی که قبلا بوده همچنان هست و هیچ تغییری پیدا نکرده و هیات رئیسه دانشگاه را هم ببینید، غیر از نهاد رهبری تماما اساتیدی هستند که در زمان انتخابات علناً از آقای جلیلی حمایت کردند و از امکانات دانشگاه برای تبلیغ ایشان استفاده کردند. دیدگاه ایشان انگار به دانشگاه مثل یک سنگری است که باید برای خودشان و هم‌تیمی‌هایشان حفظ بشود.
اصلاً تلاشی نکردند برای ابقا در دولت جدید یا اینکه...؟
رئیس فعلی دانشگاه تلاش‌های مستمری برای ابقاء مجدد در دولت چهاردهم کرده است
روابط فامیلی در بدنه مدیریتی دانشگاه شریف وجود دارد
تلاش کردند و اکنون هم در حال تلاش هستند. طبق اطلاعاتی که داریم، از شورای دانشگاه نفراتی را فرستادند داخل وزارت علوم که لابی کنند برایشان تا ایشان باقی بمانند. اساتید شورای دانشگاه هم از زمان دکتر جلیلی باقی مانده‌اند. یک سری از اساتید شورای دانشگاه در داخل دانشکده‌ها طبق یک فرایند دموکراتیک انتخاب می‌شوند، در کنار این افراد یک سری اساتیدی در شورای دانشگاه قرار دارند که همسو با خودشان باشند و از ایشان هم استفاده کرده‌اند و تلاش‌هایی هم صورت گرفته که ایشان بر صندلی ریاست دانشگاه باقی بمانند.
یک مورد دیگر که می‌خواستم اشاره کنم، نحوه روی کار آمدن ایشان بود که یک سری ابهاماتی در این مورد داشت. حالا نمی‌دانم خوب هست از فردی دیگری در متن خبر اسم ببریم یا نه. سال 1401 تقریبا دی ماه 1401 بود که معاون اداری مالی دانشگاه که دکتر فاطمی بودند، آن زمان عوض شدند و دکتر شریف خانی جایگزین ایشان شدند. تغییری که همزمان با این اتفاق در دانشگاه رخ داد، این بود که در آن بازه، نیروی حراستی که از بیرون دانشگاه وارد دانشگاه می‌شد، زیاد شد که این شبهه را به وجود می‌آورد که معاون اداری مالی قبلی حاضر نبوده که از بودجه دانشگاه خرج این مسئله کند و معاون اداری - مالی بعدی که دکتر شریف خانی بودند، تن به این موضوع می‌دادند.
نکته ای که هست بعد از اینکه زمزمه‌های عوض شدن دکتر جلیلی کم کم داشت شنیده می‌شد، از دکتر شریف خانی به عنوان یکی از گزینه‌های جانشینی دکتر جلیلی از گوشه و کنار نام برده می‌شد. رسمی نبود، ولی زمزمه‌هایش شنیده می‌شد و همه می‌گفتند دکتر شریف خانی ریاست بعدی دانشگاه است. نکته این است که بعد از اینکه طی آن پروژه دکتر جلیلی را عوض کردند، دکتر موسوی شد رئیس دانشگاه و همانطور که قبلاً گفتم هیچکس در بین اساتید دانشگاه به جز اساتید دانشکده مهدسی شیمی شناختی از ایشان نداشت. چون هیچ پست مدیریتی‌ای نه در دانشگاه و نه در دانشگده نداشتند. هیچ استادی به جز یک نفر و آن استاد باجناق ایشان یعنی دکتر شریف خانی هستند که از ایشان به عنوان نامزد ریاست دانشگاه نام برده می‌شد و این قضیه شبهه را به وجود می‌آورد که روابط فامیلی این وسط وجود داشته و به این دلیل و با اتفاقاتی که پشت پرده وجود داشته، تصمیم گرفتند ایشان را به صندلی ریاست دانشگاه بنشانند و خودشان کارشان را پیش ببرند.
خودشان هم همچنان معاون اداری - مالی هستند و در این چند سال روزی نبوده که دانشگاه از کمبود امکانات و منابع مالی گله نکند. یعنی الان دستمزد اساتید کافی نیست، خیلی از آزمایشگاه‌ها تجهیز نشده‌اند، خیلی وقت است و با کمبود امکانات مواجه‌اند و شرایط به حدی از نظر مالی بد است که خود نیروی حراست دانشگاه در دانشگاه تجمع می‌کند برای اینکه مطالباتشان را بگیرد. این اتفاق همین دو سه ماه پیش افتاده است.
وضعیت انجمن چگونه است؟
به خاطر حساسیت‌هایی که این سه سال وجود داشت، انجمن برای اینکه تشکل را سر پا نگه دارد، در این سه سال تقریبا می‌شود گفت به برنامه‌های فرهنگی روی آورده بود. برنامه‌های برگزار شده توسط انجمن را ببینید به ندرت برنامه‌ای می‌بنید که سیاسی بوده باشد و برگزار شده باشد. این هم دلیلش این بوده که روی مهمان‌ها خیلی حساسیت وجود داشته و سخت‌گیری در این حد بوده که ما برای دعوت دکتر ظریف هم به دانشگاه مشکل داشتیم. این باعث شده که انجمن به این سمت حرکت کند که برنامه فرهنگی برگزار کند که در همان برنامه فرهنگی هم مشکلاتی که گفتم وجود داشته است. مثلا مهمان حساسیت وجود داشته، بی حجابی در برنامه رخ ندهد و در همان برنامه فرهنگی هم به کرات دیده شده است که مجوز با تاخیر صادر می شده.
یعنی سخت گیری‌ها به این حد بوده که شما را به این سمت برده که برنامه‌ها را بیشتر فرهنگی کنید که انجمن از هم نپاشد.
بله. که انجمن را بتوانیم سر پا نگه داریم.
شما خودتان در انتخابات 1403 تنها کاری که کردید، فقط حضور در دانشگاه تهران و سخنرانی در دانشگاه تهران بود. خود دانشگاه شریف به عنوان یک مرکز دانشگاهی مستقلا کاری انجام نداد؟
به طور کلی فضای انتخاباتی در دانشگاه شریف حاکم نبود. این مسأله به دلیل بی‌رغبتی به انتخابات از سوی دانشجویان بود. همچنین عملکرد ریاست دانشگاه در مواجهه با برنامه‌های انتخاباتی همچون برنامه پرسش‌وپاسخ با دکتر ظریف مزید بر علت شد و در نهایت به جز دو میزگرد و میتینگ انتخاباتی سعید جلیلی شاهد کنش خاصی نبودیم. البته از استفاده از امکانات دانشگاه از سوی اساتید همسو با ایشان برای تبلیغ کاندید خاص به نمایندگی از دانشگاه شریف نباید گذشت. به صورت کلی در این مدت شاهد سیاست‌زدایی از دانشگاه بوده‌ایم و صداهای متکثر در دانشگاه برای شنیده شدن با مشکل مواجه بوده‌اند.
یعنی درخواست دادید برای دکتر ظریف که مجوز داده نشد.
بله.
اگر سه مطالبه اصلی از دولت داشته باشید به ترتیب اولویت، فکر می‌کنید کدام‌ها باشد که دولت باید در رأس آن به در دانشگاه شریف برسد و حتی برخی‌ش اضطرار داشته باشد نسبت به دیگر؟
اضطراری‌ترین موردی که می‌توانم نام ببرم، تغییر ریاست دانشگاه و پست‌های مدیریتی دانشگاه است. رئیس دانشگاه عوض شود، خود به خود خیلی از موارد حل می‌شود. رویکرد حراست قطعا بهتر خواهد شد، برخورد کمتیه انضباطی قطعا بهتر خواهد شد و همچنین تک صدایی موجود در دانشگاه تا حدی بهبود می‌یابد. همچنین امیدوار هستیم با این تغییرات فضای فرهنگی و سیاسی دانشگاه که به سمت رخوت رفته است بهبود پیدا کند و شور و نشاط کمی به فضای دانشگاه بازگردد.
مطالبه بعدی که می‌شود گفت این است که شیوه‌نامه که عوض شده یک راهکاری برایش اندیشیده شود که در دولت‌های بعدی چون مشخص نیست چه اتفاقی می‌افتد دوباره نشود که این اتفاق بی‌افتد که یا از همین شیوه‌نامه سواستفاده بشود، چون کسی که بخواهد تفسیر کند به نفع خودش آنطور که دلش می‌خواهد، می‌تواند تفسیر کند.
یک شیوه نامه صریح بنویسند و تدوین بشود که از آن تفسیر سلیقه ای نشود.
بله. مورد بعدی هم که وجود دارد، ساز و کار انتخاب ریاست دانشگاه است. یعنی در مرحله اول، ریاست دانشگاه باید تغییر کند و در مرحله بعدی ساز و کار انتخاب ریاست دانشگاه باید به شیوه‌ای که دکتر فتوحی در زمان دولت آقای روحانی انتخاب شدند، باشد. یعنی از اساتید نظر پرسیده شود و اساتید گزینه‌های خودشان را معرفی کنند و از بین گزینه‌های معرفی شده، وزارت علوم گزینه مناسب خودش را برای ریاست دانشگاه انتخاب کند.
در مورد دانشجویان تعلیقی، آماری دارید که گفتید احکامشان تعلیقی اجباری نبوده. تعلیقی تعلیقی بوده. مشکلی برای حضور در ترم جدید در شریف نداریم؟
دانشجوی تعلیقی برای شروع سال تحصیلی در دانشگاه شریف نداشتیم
نه. چنین مشکلی نیست. ولی در پرونده‌شان هست. قطعاً اولویت دانشجویان سراسر کشور این است که دانشجویان اخراجی که در دانشگاه‌ها بودند، به دانشگاه برگردانده شوند و این موردی هست که درش تعلل به وجود آمده و خیلی طول کشیده است. دکتر پزشکیان همان اول در دانشگاه تهران قول این را دادند که دانشجویان برگردند اما تا کنون با اینکه شاهد اتفاقات مثبتی بوده‌ایم، اما روند آن بسیار کند بوده ونیاز است به آن سرعت داده شود.
حالا وزارت بهداشت یک ابلاغیه‌ای داد که دانشجویان بخشیده شوند که اتفاق مبارکی است. این انتظار می‌رود که دانشجویان اخراجی به دلایل مسائل سیاسی در دانشگاه‌های سراسر کشور برگردند. البته تعداد دانشجویانی که به دلایل سیاسی از شریف اخراج شده‌اند وجود نداشته یا اگر بوده است بسیار کمتر از سایر دانشگاه‌ها است و قطعاً اولویت با این دانشجویان است که تا اینجا این قضیه به کندی پیش رفته‌است، در مرحله بعدی بچه‌هایی که حکم تعلیق خوردند یا حتی تعلیق تعلیقی خوردند و در پرونده‌شان ثبت شده، اینها باید لغو اثر شود.
به عنوان جمع‌بندی و آخرین سخنانی که در مورد شریف مانده بفرمایید.
به نظرم این مسائل و مطالبات، مساله دو سه سال نیست و به یک مطالبه تکراری تبدیل شده است. مسائلی مثل عدم استقلال دانشگاه، این موضوع به یک مطالبه تکراری دانشجوها تبدیل شده. حالا در یک بازه‌ای شدید بوده و در یک بازه‌ای کمتر بوده است. ساز و کاری باید طراحی بشه که دانشگاه خودش، خودش را مدیریت کند و این نگاه به دانشگاه وجود نداشته باشد که رئیس دانشگاه زیر دست وزارت علوم به عنوان یک کارمند باشد. این دیدگاه وجود داشته باشد که دانشگاه می‌تواند مسائل خودش را مدیریت کند و هر دانشگاهی هم اقتضائات مربوط به خودش را دارد و این باید به خود دانشگاه سپرده شود که ریاست دانشگاه چه خصوصیاتی داشته باشد، چه توانایی مدیریتی داشته باشد، چه توانایی علمی داشته باشد و اگر چنین چیزی باشد، دانشگاه خودش توانایی مدیریتی خودش را دارد. اینطور نیست که بدون نظرخواهی از اساتید دانشگاه رئیسی انتخاب بشه و آن بتواند همزمان استقلال دانشگاه را حفظ کند و همزمان دانشگاه رو به خوبی مدیریت کند.
دانشگاه باید استقلال خودش را حفظ کند.
بله؛ یک موردی هم من یادم رفت در بخش لیست‌هایی که از بیرون دانشگاه برای برخورد می‌آید، بگویم؛ آخرین موردش بعد از سقوط هلی کوپتر اقای رئیسی بود که یک سری دانشجو توییت زده بودند و حدود یکی دو سه روز بعد، یک لیستی شامل 35 نفر از وزارت علوم رسید که با اینها برخورد کنید. یک سری‌شان هم حکم تعلیقی گرفتند و درخواست تجدید نظر داده بودند و اخیراً یکی یکی دارد رسیدگی می‌شود.
به عنوان سخن آخر فکر می‌کنید چه باید بگوییم و چه باید به گوش مسئولین برسانیم؟
چیز‌هایی که باید به گوش مسئولین باید برسانید را من گفتم دیگر. استقلال دانشگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. یعنی مدیریت دانشگاه به دانشگاه سپرده شود. ریاست دانشگاه باید مورد پذیرش دانشجوها و اساتیدمان باشند. احترام و شانیت اساتید باید حفظ بشود چون اینها سرمایه‌های کشور هستند و اگر اینها را از دست بدهیم، کشور ضرر خواهد کرد.
