نادیده گرفتن منافع ایران توسط روسیه؟

لاوروف وزیر امورخارجه روسیه ارمنستان را تهدید کرد باید به آذربایجان اجازه بدهد براساس توافقنامه آتش بس، پس از جنگ سال ۲۰۲۰ آذربایجان و ارمنستان  بلافاصله کریدور زنگزور را احداث کند.

این در حالی است که آیت الله خامنه ای صراحتا بعد از جنگ دوم قره باغ بین آذربایجان و ارمنستان اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی اجازه تغییر مرزها را نخواهد داد. در صورتی که با فشار روسیه این اقدام صورت بگیرد الی الابد دسترسی ایران به قفقاز و مسیر شمالی ایران به اتحادیه اروپا قطع خواهد شد و تبعات آن قرن ها بر ایران سایه خواهد افکند.

در حال حاضر ارمنستان مانع این کریدور نیست و می گوید این قسمت چهل کیلومتری کریدور که در خاک ما واقع عبور می کند را با اخذ عوارض تزانزیتی راه اندازی می کنیم اما آذربایجان با حمایت ترکیه و اخیرا هم روس ها بدنبال اشغال استان سیونیک ارمنستان  و مرتبط کردن نخجوان به سر زمین اصلی آذربایجان هستند.

روس ها بر خلاف انگلیسی ها که منافع خود را در بلند مدت می بینند و آمریکایی ها عموماً منافع خود را در میان مدت، روس ها منافع خود را در کوتاه مدت دنبال می کنند.

در حال حاضر روسیه با راه اندازی جنگ در اوکراین و تحریم های گسترده آمریکا و غرب بسیار در تنگنا قرار گرفته است و با محدود شدن در آمد های ارزی خود از صادرات نفت و گاز  بشدت بدنبال بازار های جدید می باشد.

کریدور زنگزور چه اهمیتی برای روس ها دارد؟

درصورتی که این کریدور عملیاتی شود روس ها می توانند کالاها و گاز خود را از این مسیر به ترکیه برسانند و آذربایجان با مصرف گاز روسیه گاز خود را به اروپا صادر کند.

از جهت امنیتی هم روس ها با سیطره بر این کریدور مانع نفوذ ناتو در منطقه خواهند شد و مسیر ترکیه، آذربایجان، و آسیای میانه را در چتر امنیتی خود می گیرند.

از سوی دیگر روس ها طی سه سال گذشته بشدت دنبال تکمیل کریدور شمال جنوب بودند تا با تکمیل خط آهن رشت_ استارا این کریدور را عملیاتی کنند و تامین مالی یک میلیارد یورویی آن را هم به عهده گرفته اند اما از سوی ایران کندی هایی انجام شد و می شود که برای آقای پوتین که شخصا و با تعیین نماینده ویژه پیگیری موضوع را می کرد، قابل درک نبود و بنظر می رسد نا امیدی از پیشرفت تکمیل کریدور شمال _جنوب روس ها را به سمت کریدور میانی سوق داده است. 

بنظر می رسد وزارتخانه های خارجه، راه و نفت بایستی با درک شرایط فعلی کشور و نیاز روس ها به کریدور شمال_جنوب در جهت فعال سازی و تکمیل خط راه آهن رشت_آستارا و اجرایی نمودن تفاهم نامه انتقال گاز روسیه به ایران و ترانزیت آن به پاکستان و هند مانع اجرایی شدن پروژه زنگزور و کریدور میانه شوند ضمن اینکه انتقال گاز روسیه از طریق ایران مانع اجرایی شدن خط تاپی(انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند) خواهد شد و منافع دراز مدتی برای ایران از این طریق هم تامین می شود.

مقامات ایران صریحا به روس ها باید تفهیم کنند، ایران در جنگ روسیه با اکراین خسارت های بزرگی در منافع مادی و معنوی داشته است و این رویکرد به کریدور میانی قابل قبول برای دولت و مردم ایران نیست و زخمی جدید بر جراحت های تاریخی ایران و روسیه خواهد بود.

از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم تکمیل کریدور شمال_جنوب که تامین کننده منافع و امنیت ملی ایران می باشد و همه کارشناسان و متخصصان و شورای عالی امنیت ملی ایران برآن صحه گذاشته است چه کسانی تاکنون مانع اجرایی شدن آن هستند ، نفوذی ها فقط در سیاست داخلی نیستند ، باور کنیم عدم منافع اقتصادی دراز مدت و ژئوپلتیکی ایران برای سازمان های جاسوسی و اطلاعاتی امران نفوذی ها مهمتر است.

باید باور داشت ایران برایشان خطرناک تر از نوع حکومت در ایران است.

۲ شهریور ۱۴۰۳