نشست «ضرورت بازخوانی و تبیین اندیشه های امام خمینی برای نسل نو در ایران و جهان»، در سرای ملل سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
نشست «ضرورت بازخوانی و تبیین اندیشه های امام خمینی برای نسل نو در ایران و جهان»، با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین علی کمساری رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، آیت‌الله احمد بهشتی نماینده استان فارس در مجلس خبرگان رهبری، تقی آزاد ارمکی جامعه شناس و استاد دانشگاه تهران و جمعی از پژوهشگران اندیشه امام خمینی(س)، در سرای ملل نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، حجت‌الاسلام و المسلمین علی ملانوری، معاون پژوهش، آموزش و برنامه‌ریزی راهبردی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، در ابتدای این نشست با خیرمقدم به همه مهمانان، گفت: در طول بیش از سه دهه گذشته مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام تلاش کرده در مسیر انجام وظیفه خودش گام‌هایی بردارد و مدیران پیشین مؤسسه و پژوهشگران محترمی دوره‌های مختلف در مؤسسه تلاش کرده‌اند.
وی افزود: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) حداقل در دو محور تلاش قابل ستایشی در طی این سال‌ها انجام داده که یکی از آنها تولید و خلق بیش از هزار عنوان کتاب بر محور اندیشه حضرت امام است؛ چه آثار حضرت امام و شروح و تعلیقاتی که بر آثار ایشان هست، چه خاطرات شاگردان، یاران و انقلابیون نزدیک به امام و چه مسائل اجتماعی، سیاسی و تاریخی که حول محور انقلاب و اندیشه حضرت امام بود.
ملانوری ادامه داد: از سوی دیگر چون به حسب ضوابط و قوانین، آثار و تألیفاتی که مربوط به امام هست را وزارت ارشاد به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) ارجاع می‌دهد، در این دوره حدود دو هزار عنوان کتاب هم ارزیابی و ارزشیابی شده و می‌شود گفت که افزون به سه هزار عنوان کتاب در بیش از سه دهه گذشته در درون نظام فرهنگی جمهوری اسلامی پیرامون آثار و اندیشه حضرت امام تألیف شده و در اختیار مردم قرار گرفته است.
وی تأکید کرد: اینکه چه میزان این آثار در دسترس بوده‌اند، چه میزان به هنگام یا متناسب با شرایط فرهنگی زمانه و برخوردار از کیفیت نشر منتشر شده‌اند و به مردم ایران و جهان دسترسی داده شده، موضوعی قابل بررسی است. به خصوص در دوره کرونا شاهد افت شدید در تولید و انتشار آثار مربوط به حضرت امام بودیم و آنچه در دو سال گذشته اتفاق افتاده، رشد نه چندان زیاد اما قابل اعتنایی بعد از این دوره رکود است.
معاون پژوهش، آموزش و برنامه‌ریزی راهبردی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، یادآور شد: از سوی دیگر این گفت‌وگو در محافل فرهنگی مطرح هست که تا چه میزان متناسب با شرایط امروز و گفتمان حاکم بر جوانان امروز است؟ این موضوعات و موضوعاتی از این دست ما را بر آن داشت که به رسم تجدید پیمان برای همتی دوباره و فعالیت‌های جدید، به خصوص متناسب با شرایط جدید زمانه از نظر شناخت مخاطب و پیام مناسب برای مخاطب امروز، جمعی از دوستان را به عنوان آغازی برای یک حرکت دوباره دعوت کنیم.
وی افزود: در حوزه اندیشه‌های اخلاقی و عرفانی، فلسفی و سیاسی حضرت امام، کار تمام شده نیست؛ بلکه کارهای فراوان بر زمین مانده‌ای وجود دارد که نیازمند انجام هست. مثلا در میان هزار عنوان منشورات مؤسسه طی 30 سال گذشته، حدود 10 عنوان با اقبال فراوان مردمی مواجه شد و از نشانه‌های این اقبال این است که بیش از 100 بار چاپ خورده‌اند؛ که تقریبا بخش عمده آنها در حوزه اخلاق و عرفان بوده است. اگر متونی نزدیک به فهم جوانان، دانشجویان، دانش‌آموزان و قاطبه مردم در این حوزه منتشر می‌شد، قطعا با اقبال بیشتری مواجه می‌شد.
به گزارش خبرنگار جماران، آیت‌الله احمد بهشتی، نماینده مردم استان فارس در مجلس خبرگان رهبری، نیز طی سخنانی در این مراسم با اشاره به حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) گفت: بنده افتخار دارم که شاگرد کوچک حضرت امام هستم. سال 38 برای ادامه تحصیل و شرکت در درس خارج، از شیراز به قم آمدم. با یکی از دوستان مشورت کردم و گفت که به درس آقای خمینی بروید و من هم درس ایشان را در مسجد سلماسی دنبال می‌کردم؛ درس فقه صبح‌ها، درس اصول عصرها. بعد هم درس آیت‌الله بروجردی می‌رفتم.
وی تأکید کرد: ما از انفاس قدسیه امام بهره می‌بردیم. فقط درس علم نبود و درس عمل و اخلاق هم بود. هر وقت ایشان به مناسبی زبان به موعظه می‌گشودند و درس اخلاقی می‌گفتند، بنده در چهره شاگردان آن مجلس می‌دیدم که اکثرا اشک از چشم‌هایشان جاری است؛ یعنی کلام‌شان بر دل‌ها نفوذ می‌کرد.
آیت‌الله بهشتی یادآور شد: مقام معظم رهبری درباره شخصیت امام می‌فرمایند «در میان رهبران سیاسی جهان تا امروز کمتر شخصیتی به جامعیت امام خمینی(س) بروز نموده است؛ شخصیت اسطوره‌ای و استثنایی که توانست از یک جمع پریشان و پراکنده، یک امت متحد بسازد. انقلاب اسلامی بی نام خمینی(س) در هیچ جای جهان شناخته شده نیست». واقعا هرچه درباره اندیشه ایشان و پیشنهادهای ایشان به امت اسلامی، مردم انقلابی و حتی دنیای بشریت کار کنید، کم کرده‌اید و نباید بگذارید افکار و اندیشه‌های ایشان در نوارها یا کتاب‌ها بماند.
وی تأکید کرد: این اندیشه‌ها باید همیشه در میان مردم بدرخشد و مثل خورشید تجلی داشته باشد؛ که به مردم الهام و روحیه ببخشد و به ملت ما هوشیاری، بیداری و انقلابی بودن و انقلابی زیستن بیاموزد. اینها مطالبی نیست که مخصوص یک زمانی باشد و دوره‌اش تمام شود. این در بستر قرون و اعصار مثل آب جاری و زلال جریان دارد. هرکس بخواند و بشنود، تحت تأثیر افکار و اندیشه‌های ایشان قرار می‌گیرد. ایشان عاشق اسلام، تشیع، امام زمان(عج)، مکتب، حوزه علمیه و نسل جوان بودند.
نماینده مردم استان فارس در مجلس خبرگان رهبری، اظهار داشت: ایشان چقدر برای نسل جوان ارزش قائل بودند؟ ایشان در نامه‌ای به مرحوم دکتر یزدی نوشته‌اند «اینجانب در نفس‌های آخر عمر امیدم به طبقه جوان، عموما، و دانشجویان در خارج و داخل اعم از روحانی و غیره است»؛ البته اول امیدشان به خدا و بعد به امام زمان(عج) بوده اما ببینید جوانگرایی ایشان در سطح بالا و درجه عالی است؛ پیر هستند ولی جوانفکر و اندیشه‌ها جوان است.
وی در خصوص دیدگاه امام خمینی(س) راجع به اسلام نیز گفت: امام می‌فرماید «اسلام نسبت به تمام شئون مادی و معنوی انسان حکم دارد. درباره چیزهایی که در رشد معنوی و تربیت اخلاقی انسان دخیل است، احکام دارد». دوره اول و دوم که بنده در مجلس شورای اسلامی حضور داشتم، ایشان به مسائل مجلس نظارت داشتند و آن وقتی که میان شورای نگهبان و مجلس اختلافی پیدا شد، امام فرمودند که هرگاه مجلس تشخیص می‌دهد که این قانون ضرورت دارد و باید اجرایی شود، باید دو سوم نمایندگان مجلس به آن رأی بدهند و در این صورت نیاز به نظر شورای نگهبان نیست. این فکر و اندیشه تنشی بین مجلس و شورای نگهبان را برطرف کرد و نتیجه این فرمایش امام این شد که بالأخره مجمع تشخیص مصلحت نظام در کنار مجلس به وجود آمد.
آیت‌الله بهشتی با تأکید بر اینکه امام خمینی(س) بر همه چیز از جمله مسائل جنگ نظارت داشتند، گفت: یک وقتی فرمودند «ای کاش من هم یک بسیجی بودم». این کلمه چقدر مؤثر واقع می‌شود و روحیه می‌دهد به جوانی که لباس بسیجی پوشیده است؟ امام زمانی که در عراق بود هم با دولت عراق کنار نیامد و تذکرات لازم را می‌داد. به علمای عراق فرمودند «شما روزهای سیاهی در پیش دارید. اگر ایستادگی نکنید هم خودتان به فنا می‌روید و هم احکام اسلام؛ اسلام را در عراق باید حفظ کنید. بعد هم به حسن البکر نامه می‌نویسند و محکم در برابر هر انحرافی ایستاده بودند.
وی با اشاره به اینکه همیشه روحانیت در معرض حمله‌های گوناگون بوده است، تصریح کرد: بعضی‌ها به عنان روشن‌فکری سعی می‌کردند ریشه را بزنند و روحانیتی در کار نباشد. ایشان نوشته‌اند «از روحانیون عظیم‌الشأن تقاضا دارم که به طبقات جوان به چشم عطوفت و پدری نظر کنند و بر طبقات جوان است که در حفظ روحانیت معظم کوشا باشد». یعنی وظیفه جوانان در برابر روحانیت و وظیفه روحانیت در برابر جوانان را بیان فرمودند». بعد می‌فرمایند«سیاسیون و روشن‌فکران که به اسلام خدمت می‌کنند، من به همه آنها علاقه و گلایه دارم؛ علاقه‌ام به خاطر خدمت و گلایه‌ام به خاطر اینکه راجع به فقها حرف‌هایی زده‌اید که مناسب نبود». یعنی هم جذب دارد و هم جنبه‌های منفی را دفع می‌کند.
نماینده مردم استان فارس در مجلس خبرگان رهبری، تأکید کرد: این افکار و اندیشه‌ها همواره باید در معرض استفاده نسل جوان باشد تا جوانی که آن دوره‌ها را ندیده و تجربه نکرده، شخصیت امام را بشناسد.
به گزارش خبرنگار جماران، تقی آزاد ارمکی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، نیز در این نشست گفت: در ایران با یک اتفاق مهم رو به رو هستیم و آن «تعارض با میراث معاصر جامعه ایرانی» است. من خیلی محکم نمی‌گویم که غرب این کار را می‌کند؛ من اعتقاد ندارم که غرب ستیز با میراث ایران معاصر را ایجاد کرده است غرب منفعتش را می‌برد ولی این ما هستیم که در موضع نقد قرار گرفته‌ایم و یکی از علت‌های خیلی ساده روان‌شناختی‌اش خستگی از شرایط است. ما از وضعیت موجود خسته شده‌ایم و به همین دلیل تنها راه را در اعتراض و نقد قرار داده‌ایم.
وی افزود: یک دلیل دیگر ساختاری و سیاسی آن بحث «ناکارآمدی» است؛ و مشکلاتی که پیرامون ما جاری هستند و جمهوری اسلامی گرفتار آن است. دلیل دیگر به «بی‌اعتنایی اندیشه در ایران» بر می‌کنند؛ ما همیشه در ایران از این منظر آسیب دیده‌ای. دوره‌های مختلفی که در اوج دولت‌سازی قرار گرفته‌ایم، مست قدرت شده‌ایم. کسانی که درگیر نظام سیاسی، حکومتی و جامعه‌سازی بوده‌اند، مست قدرت شده‌اند و از اندیشه‌ورزی و توجه به اندیشه غفلت کرده‌اند.
آزاد ارمکی یادآور شد: ما به بی‌اعتنایی و اعتراض به میراث معاصر رسیده‌ایم و این تبدیل به یک آفت شده که جان تفکر، نظام اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ما را به چالش بنیادی کشیده است. من نمی‌گویم راه‌حلش به این سادگی است که به اندیشه حضرت امام برگردیم؛ یا اینکه کاملا از آنچه کرده‌ایم دفاع کنیم. چون خودش در بر دارنده مجموعه‌ای از چالش‌ها و مشکلات هم بوده است. بلکه راه‌حلش بازاندیشی است؛ یعنی ما باید بازاندیشی داشته باشیم، در باب اندیشه حضرت امام و تجربه 100 سالهای که حضرت امام بیش از همه در آن حضور داشته است.
وی تأکید کرد: تا بازاندیشی در دستور کار ما قرار نگیرد، سه حوزه خستگی، ناکارآمدی و تعطیلی حوزه اندیشه لاجرم ما را به یک نوع فرسودگی بنیادین و انحطاط اندیشه و فرهنگ خواهد برد. پس در این صورت ما نیازمند به یک بازاندیشی تمام عیار در باب کلیت دوره معاصر هستیم. اولین ویژگی این بازاندیشی، احترام به تجربه 100 سال اخیر است؛ به نظر من هیچ کس حق خارج کردن خودش از صحنه را ندارد، ما همه در این میدان بوده‌ایم و باید مسئولیت کارهایی که کرده‌ایم را بپذیریم. به نظر من نمی‌شود از این عبور کرد و پناهنده شد و هیچ پاسخی به هیچ چیزی نداد. باید برگردیم و تجربه متکثر هزار حادثه‌ساز را مورد تأمل قرار بدهیم.
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، گفت: آلمانی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم چه کردند که امروز به عنوان یک دولت مقتدر به لحاظ اجتماعی، سیاسی و دموکراسی‌خواهی است؛ ملل دیگر هم همین طور هستند. ما نمی‌توانیم بدون توجه به گذشته به جایی برسیم. نفی تجربه و یا تکرار آنچه که در گذشته بوده است، اصلا مشکل را حل نمی‌کند. در این تجربه چند عنصر مهم وجود دارد که یکی اندیشه خود حضرت امام و موافقان و مخالفان ایشان و مجموعه کتاب‌های نوشته شده است. نکته دوم خود انقلاب اسلامی است؛ خود انقلاب اسلامی نیاز به بازبینی، بازاندیشی، تأمل و گفت‌وگوی مکرر دارد. سومین عنصر «جمهوری اسلامی» و چهارم توجه کردن به مقتضیات معاصر است.
وی تصریح کرد: در مقتضیات معاصر هست که مسأله زنان، جوانان، روشن‌فکرها، بروکرات‌ها، سیاستمداران و جامعه جهانی مطرح می‌شود. وقتی حضرت امام کار را به دست جوانان می‌دهند، مسأله اصلی نیروی جدیدی است که درگیر امروز است. چون نسل کهنسال با یک خاطره‌خوانی زیست می‌کند که در آن حسرت، لذت، عشق و نفرت هم هست؛ این چیز خوبی است ولی نمی‌تواند لذت‌بخش باشد. نسل میانی معطوف به مجموعه‌ای از آرمان‌ها و حل مجموعه‌ای از مناقشات و منازعات است. اما نسل جوان درگیر مقتضیات، ضرورت‌ها و الآن جامعه است.
آزاد ارمکی افزود: باید هم به لحاظ زبانی، هم به لحاظ محتوایی و هم توجه به ضرورت‌ها، مقتضیات، نیازها و الزامات زیست اجتماعی امروز از جوانان دعوت شود. تا جوانی که می‌خواهیم برای بازخوانی اندیشه امام دعوت کنیم، خودش موضوع نباشد و عاملیت پیدا نکند، اتفاقی نمی‌افتد؛ نسل کهنسال نمی‌تواند از نسل جوان دعوت کند و بگوید آنچه ما می‌گوییم را عمل کنید. پس دعوت‌کنندگان هم باید دغدغه جوانی داشته باشند و زندگی و زیست جوانی را به رسمیت بشناسند. کسی که زیست جوانی را به رسمیت نمی‌شناسد، نمی‌تواند او را به اندیشه دینی دعوت کند.
وی اظهار داشت: حد واسط بین جوانان و امام یک چیزی وجود داشت که امروز از آن غفلت می‌کنیم؛ «روشن‌فکری دینی» بود. روشن‌فکران دینی در ایران جوانان را به حرکت وا می‌دارند. شما نمی‌توانید روش‌فکران و متفکران را حذف کنید و بعد بگویید کسانی که خواسته‌ها و آرزوهای آنها کهنسالی است، از جوانان دعوت کنند که کنش جوانی داشته باشند. در انقلاب اسلامی بازی اصلی را امام و انقلابیون می‌کنند ولی کارگزار مهم و مؤثر، روشن‌فکری دینی است. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام باید به سراغ نیروی میانی برود و اینها شروع به طرح یک سری مفاهیم و تعالیم جدید کنند؛ اینها هستند که می‌توانند جوانان را به نظام فرهنگی و فلسفه اسلامی، عرفان اسلامی، نظام اسلامی و کل تاریخ اسلامی وصل کنند. اگر این حذف شود، ما همچنان این گسست و جدا افتادگی را خواهیم داشت.
به گزارش خبرنگار جماران، حجت‌الاسلام و المسلمین علی کمساری، رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) نیز در این نشست گفت: از انتشار اولین کتاب توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام تقریبا 34 سال گذشته است؛ یعنی اولین کتاب این مجموعه در سال 68 بوده که کتاب «سرّ الصلاة» امام است. در طول این سه دهه اتفاقات فراوانی در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی رخ داده و طبیعتا مؤسسه متناسب با اقتضائات جدید، رویکردهایش را همراه کرده است. من همین جا باید تشکر کنم از همه عزیزانی که در طول سالهای گذشته در مؤسسه منشأ خدمات بوده‌اند.
وی با اشاره به اینکه در این سه دهه اتفاقات فراوانی رخ داده است، تصریح کرد: به نظرم اصلی‌ترین تغییر، تغییر در ذائقه مخاطب است. به صورت قهری مخاطب تغییر پیدا کرده و نسل‌ها جای خودشان را به یکدیگر می‌سپارند؛ چالش‌های بین نسلی هم هست و خواهد بود. اما تغییراتی که در این سه دهه، به خصوص در دهه اخیر، اتفاق افتاده خیلی فزاینده و پر سرعت بوده است. یعنی در فرآیند تغییرات اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی، تغییر ما پرشتاب‌تر بوده است.
کمساری تأکید کرد: تعارف نکنیم؛ مخاطب ما فرق کرده، ذائقه این نسل فرق کرده و نگاه این نسل به امام متفاوت شده است. اگر بخواهیم با نسل جدید تخاطب و مفاهمه کنیم، باید اقتضائات این نسل را عملا به رسمیت بشناسیم. یعنی رویکرد ما باید به گونه‌ای تغییر کند که این نسل بفهمد ما زبان او را فهمیده‌ایم، در مقابل تغییرات مقاومت نمی‌کنیم و نمی‌خواهیم فهم خودمان را به این نسل تحمیل کنیم. امام فرمود گذشتگان حق نداشتند برای ما تصمیم بگیرند؛ امروز هم این نسل دارد در عمل این را به ما می‌فهماند که من خودم می‌خواهم بشناسم و مسیر خودم را طی کنم و احتیاج به قیّم ندارم.
وی افزود: در مؤسسه به این ضرورت توجه شده و رویکرد جدیدی است که در مؤسسه دنبال می‌شود. کارهایی که در گذشته شده هم متناسب با آن شرایط بوده اما شرایط امروز بسیار تغییر کرده است. نسلی که ما امروز می‌خواهیم با او تخاطب کنیم، چند ویژگی دارد. اولین ویژگی خیلی مهم که حتما باید به آن توجه داشته باشیم این است که این نسل امام را ندیده و آنها جذبه نورانی امام را حس نکرده‌اند؛ امامی را شناخته‌اند که ما معرفی کرده‌ایم و رسانه‌ها معرفی کرده‌اند. تعبیر حاج حسن آقای خمینی این است که «امام کاریکاتوری تعریف شده»؛ یعنی متناسب با ذوق، گرایش و سلیقه ما نسبت‌ها در ارائه چهره امام به هم خورده است.
رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، با تأکید بر اینکه با نسلی مواجه هستیم که شناخت او از امام متأخر، ناقص و بعضا اشتباه است، گفت: این وسط نقش روایت‌سازی را هم نباید نادیده گرفت. روایت‌سازی‌های نادرستی که شده و ما نتوانسته‌ایم روایت درست، جامع و کامل را ارائه کنیم. زبان ما الکن بوده، متوجه این ضرورت نبوده‌ایم و یا متأسفانه اولویت دستگاه‌های فرهنگی، آموزشی و تربیتی ما نبوده است.
وی افزود: نکته دوم این است که طبیعتا عدم شناخت منجر به عدم ارتباط‌گیری هم می‌شود. امام دغدغه این نسل نیست. چون نسل گذشته درمان درد تاریخی خودش را در اندیشه، رفتار و عملکرد امام دید؛ آیا ما توانسته‌ایم این را به نسل جدید منتقل کنیم؟ ما نتوانسته‌ایم درد جامعه را با نسخه اندیشه امام به او معرفی کنیم. شاید این هم یکی از دلایلی است که این نسل دغدغه لازم را ندارد.
کمساری یادآور شد: به خصوص در فضای پساکرونا، این نسل دیگر نسل کتاب هم نیست؛ این کار ما را سخت می‌کند. این نسل، نسل شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و کوتاه‌خوانی است. ویژگی‌های این نسل باید ما را متوجه کند که چگونه عمل کنیم. البته همه ما اعتقاد کارشناسانه داریم که کتاب مبنا و پایه است. اما چه کنیم که این کتاب در قالب یک پیام منتقل شود؟ این نشست را آغاز یک مفاهمه جدی‌تر با مؤسسه بگذاریم. ما در مؤسسه بخشی را طراحی کرده‌ایم که به حوزه جوانان و زنان بپردازد. چند کار باید به طور ویژه انجام شود. یکی این است که ما باید محتوای مناسب با ذائقه نسل جوان تهیه کنیم.
وی تأکید کرد: اگر حرف امام توانست نسل جوان را به حرکت در بیاورد، یعنی این حرف متناسب با ذائقه آنها بود. امام از جایگاه مرجعیتش پایین نیامد، بلکه زبانش را پایین آورد. بپذیریم که شکل کتاب‌های ما خوب نیست؛ یعنی شکل کتاب‌سازی ما بسیار غیرجذاب است. کتاب‌های قطور با جلد شومیز ممکن است برای محقق جذاب باشد، اما بحث ما در مورد جوانان است. مثلا یک کاری را آقای جواد محدثی چند سال پیش انجام داده و «چهل حدیث» را به جزوات کوچک جوان‌فهم تبدیل کرده و امسال چاپ «دیوان امام» هم جدید شد. این باید تعمیم داده شود.
رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، افزود: یک کار دیگری هم که شروع کرده‌ایم این است که در دفتر قم پایگاه کتاب کودک و نوجوان ایجاد و یکی از اساتید این حوزه را هم دعوت به همکاری کرده‌ایم که نشر کودک و نوجوان ایجاد شود و امیدوارم تا پایان سال کارهای آنجا به نتیجه برسد. پیشنهاد داریم دوسالانه‌ای تحت عنوان «کتاب سال امام خمینی(س)» ایجاد شود و مؤسسه با همکاری وزارت ارشاد و نهادهای متولی این کار را انجام بدهد که حوزه نشر امام یک رونق جریان‌سازانه بگیرد.
وی یادآور شد: یک کار دیگر هم که بیش از شش ماه است در مؤسسه دارد روی آن کار می‌شود، ایجاد یک فضای گفت‌وگوی تعاملی است. یعنی در قالب یک سایت، یک تلار گفت‌وگو ایجاد شود و سؤالات و شبهات جوانان آنجا مطرح شود؛ از طرح شبهه هم نترسیم، چون همه اینها جواب دارد. دوستان از تعبیر «همه با هم» امام هم وام گرفته‌اند. این سایت هم ان شاء الله تا اواسط سال ایجاد خواهد شد. ما در مؤسسه با این رویکرد مصمم هستیم یک فضای تخاطب جدید با نسل جوان با رویکرد اقناعی ایجاد کنیم. چون مشکل حوزه فرهنگ ما این است که همیشه از موضع بالا به پایین، مشارکت منفعل نسل جوان را درخواست می‌کنیم.
