سید حسن خمینی: در کنار دینداری باید به اخلاق هم توجه کنیم

پایگاه خبری جماران، روزبه علمداری: مراسم نکوداشت حجت الاسلام و المسلمین محمدجواد حجتی کرمانی در موسسه اطلاعات با حضور حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی برگزار شد.

به گزارش خبرنگار جماران، محورهای مهم سخنان حاضران در جلسه در پی می آید:

سید حسن خمینی: در کنار دینداری باید به اخلاق هم توجه کنیم

به گزارش خبرنگار جماران، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در این مراسم حجتی کرمانی را یکی از یاران کم نظیر انقلاب دانست و گفت:  یاد مرحوم آقای دعایی را در روزنامه اطلاعات گرامی می داریم. من اولین بار است بعد از رحلت ایشان، غیر از مراسم نماز و تشییع پیکر، به روزنامه می آیم و حضور در مجموعه ای که ما را یاد ایشان می اندازد، خیلی تلخ و شکننده است. از خداوند برای آن بزرگوار هم طلب غفران و رضوان واسع می کنیم.

یادگار امام با اشاره به اینکه این دو بزرگوار عاشق و دیندار بودند، افزود: یکی از فلاسفه معاصر تعبیر لطیفی دارد که می گوید، دین هرکسی را هرچه هست، همان گونه «تر » می کند؛ انسان ها وقتی دیندار می شوند اگر خشن باشند خشن تر می شوند، مهربان باشند مهربان تر می شوند، قدرت طلب باشند قدرت طلب تر می شوند و بخشنده باشند بخشنده تر می شوند. یعنی دین مثل ذره بینی است که انسان ها در زیر آن بزرگ تر می شوند.

وی ادامه داد: این همان نکته ای است که به ما می آموزد در کنار دینداری باید به اخلاق هم توجه کنیم. البته ممکن است کسی بر من خرده بگیرد که اخلاق خود یکی از ارکان دین است. درست است ولی شاید معنای فی الاهم دارد؛ ما باید به ساختن وجود خودمان بیشتر از آنچه که نامش را شریعت می گذاریم، توجه کنیم. البته مغالطه معروفی وجود دارد که «می بخور، منبر بسوزان، مردم آزاری مکن»؛ خیر، نه میر بخور، نه منبر بسوزان و نه مردم آزاری کن!

سید حسن خمینی یادآور شد: در زمان ناصرالدین شاه، یا فتحعلی شاه، به مرحوم میرزای قمی نامه ای می نویسند و می گویند اعلی حضرت وقتی روزه می گیرند اعصابشان به هم می ریزد و ممکن است حکم قتل بدهند، اگر اجازه بدهید ایشان روزه نگیرند که تزاحم پیش می آید؛ ایشان نوشته بود که اعلی حضرت روزه بگیرند و عصبانی هم نشوند. اگر نمی شود، پست اعلی حضرتی را بدهند به یک نفر دیگری که عصبانی نشود!

سید حسن خمینی تأکید کرد: دینداری کار مهمی است، اما انسان قبلش باید در درون خود ویژگی های بزرگ اخلاقی را ایجاد کند. به نظر من آقای دعایی و آقای حجتی کرمانی شاهدان خیلی خوبی برای سخنان من هستند. انقلابی بوده اند، اما چون جوهره وجود آرام، مهربان و پاکی داشتند، دینداری و انقلابی گری آنها بعد از وقوع به یک مهربانی بیشتر و یا به تعبیری به صفایی منجر شده است.

وی افزود: روزنامه اطلاعات همیشه انسان را به یاد خاطراتی از مرحوم آقای دعایی می اندازد. چرا ایشان تا این اندازه در روابط با انسان ها تابع همین نکته بود؟ برای اینکه در وجودش جوهره ای را ساخته بود. کم هم اذیت نشده بود، اما این دینداری او را به یک نقطه بسیار پررنگ تری از صفا و صمیمیت رسانده بود.

یادگار امام در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در جایگاه مرحوم آقای دعایی و همچنین آقای حجتی، یک نکته ای را باید اشاره کرد و آن اینکه زبان مبارزین روزهای انقلاب و روزهای سخت، زبان تلخی است؛ چون این طیف شجاعت لازم برای گفتن حرف هایشان را دارند و اگر قرار بود شجاع نباشد انقلابی نمی شدند. به همین جهت در روزهایی که ما احیانا نپسندیم، ممکن است زبان تلخی پیدا کنند. این ارزشمند است؛ حضرت امام تعبیری دارند و می گویند انتقاد و بلکه تخطئه از الطاف خفیه الهی است؛ البته انتقاد برای اصلاح و نه برای مچ گیری و کینه ورزی و از بین بردن، برای ساختن.

وی افزود: ما که در دل کسی نیستیم که نیت خوانی کنیم. اگر قرار بود این طیف امثال آقای حجتی آرام بنشینند، روزی که همه آرام بودند اینها هم آرام بودند. ضمن اینکه البته صد درصد آن صفا و نگاه توأم به آینده و سازنده شان را دارند، اما طبیعی است نسلی هستند برآمده از شرایطی که دلشان می سوزد و اگر زبان تلخ و گزنده ای هم دارند، ریشه در واقعیت هایی دارد که آنها را به اینجا رسانده است.

سید عباس صالحی: حجتی کرمانی مرد جهاد است؛ هم جهاد سیاسی و هم جهاد علمی

دکتر سید عباس صالحی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات، به عنوان اولین سخنران این مراسم، اظهار کرد: باید یادی کنم از عزیز همه‌ ما، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمود دعایی که در این شش‌، هفت ماهی که من در خدمت دوستان در مؤسسه اطلاعات بوده‌ام، جای ایشان را خالی دیدم و امروز در این مراسم این جای خالی را بیشتر احساس می‌کنم. ای کاش دعایی ‌بود و خود از آقای حجتی سخن می‌گفت.

وی درباره اوصاف علمی و اخلاقی حجتی کرمانی توضیح داد: او مرد جهاد است؛ هم جهاد سیاسی و هم جهاد علمی. نود سال عمر ایشان و هفتاد سال حیات مجاهدانه‌اش، گواه این مطلب است. تقریظ آیت‌الله سبحانی بر کتاب ایشان نیز ناظر بر جهاد علمی استاد حجتی کرمانی است. او به عنوان یکی از شاگردان امام در دوره‌های درس ایشان، با قلم خود از اسلام دفاع می‌کرد. ویژگی دیگرآقای حجتی این است که از جوانی اهل گفتگو و مدارا بوده و از آن به‌عنوان یک مسیر راهبردی که زندگی انسانی و اجتماعی ما به آن وابسته است، بهره برده است؛ تا حدی که حتی در زندان هم با گروه‌های مختلف چپ، مارکسیست، توده‌ای و غیره گفتگوهای متعددی داشت.

مدارا با دیگران

 در ادامه این آیین، سید اصغر قریشی از جمله همبندان آقای حجتی در زندان، درباره آن دوران اظهار کرد: من هشت سال با ایشان در زندان بودم.آقای حجتی می‌گفت باید روحیه دوستان را تقویت کنیم. در آن زمان کتاب‌های زیادی از جمله تفسیر قرآن و فقه عربی را می‌خواندیم. سپس به زندانی در پادگان جمشیدیه منتقل شدیم.

قریشی تصریح کرد: صحبت‌های حجتی کرمانی، اغلب همان آموزه‌های مرحوم راشد بود. آقای راشد از چهره‌های بسیار دانا و فاضل بود که در سخنرانی‌هایش، حرف زشت و خرافه‌ای وجود نداشت. ما به چنین افرادی احتیاج داریم اما متأسفانه الان در فضای مجازی، از خطبا و روحانیون گاهی سخنرانی‌هایی پخش می‌شود که جوان‌ها را از دین گریزان می‌کند. باید خطیبانی نظیر مرحوم راشد باشند که مطالب دینی را قابل‌فهم و قابل پذیرش برای جوان‌ها بیان کنند.

اهل صفا

در این مراسم، آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد هم طی سخنانی بیان کرد: می‌خواهم درباره دو شخصیت سخن بگویم. یکی مرحوم دعایی که برای من سخت است در سوگ او سخن بگویم و دیگری سرورم جناب استاد حجتی کرمانی؛ هر دو چهره انقلابی و سیاسی‌اند، هر دو چهره رنج‌کشیده و زندان‌رفته. اما به نظر من آن‌چه که در این دو بزرگوار مورد توجه است، سیاست و زندان و رنج نیست که البته در جای خود محترم است؛ بلکه ویژگی‌ای است که در زندگی کمتر کسی دیده‌‌ام و آن صفا است. به نظرم نمی‌توان صفا را به فارسی، ترجمه کرد. صفا چیزی بیشتر از محبت و وفا و دوستی و همان است که حافظ در اشعارش از آن به هنر تعبیر می‌کند. هر دو این بزرگواران اهل صفا بودند.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم گفت: اگر رهبر این انقلاب،آقای حجتی بود؛ تمامی افرادی را که درحقش جفا کرد‌ه‌اند عفو می‌کرد.

وی افزود: مسأله دوم این است که هر دو عاشق پیشه‌اند؛ هم دعایی آدم عاشقی بود، هم حجتی آدم عاشقی است. ارادت و توجه  هردو به امام خمینی در حد عشق بوده است. همچنین هر دو عاشق دیندار بوده‌اند. دینداری آقای حجتی، خدایی و عاشقانه بوده‌ است نه از روی ترس. آقای دینانی ازآقای حجتی پرسید که شما که از دوستداران نواب صفوی هستید، در دورانی که وی مبارزه می‌کرد جه برنامه‌ای برای اداره کشور داشت؟ پاسخ داد: هیچ برنامه‌ای نداشت و فقط می‌خواست شعائر اسلامی را برقرار کند.

در این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی، محقق، نویسنده و قرآن‌پژوه، با اشاره به خاطره‌ای از برادر همسر مرحوم امام (ره) و آقای حجتی کرمانی، شعری را که آن زمان درباره قلم، آزادی و زندان سروده و به آقای حجتی کرمانی تقدیم کرده بود،  قرائت کرد.

نکوداشت ارزش‌های فراموش‌شده

بنا برهمین گزارش، حجت الاسلام والمسلمین مجید انصاری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در سخنانی اظهار کرد: در حقیقت این نکوداشت‌ها، بیش از آن که نکوداشت شخص باشد، نکوداشت ارزش‌های فراموش شده‌ای است که جامعه امروز ما به شدت به آن‌ها نیازمند است.

وی تأکید کرد: ما وقتی صحبت از دارایی‌های بالقوه و باالفعل گذشته انقلاب می‌کنیم، امام و یاران او را داریم، امامی که برجستگان و نخبگان کشور از هر قشری جذب او شدند و  انسان‌های بزرگی مانند حجتی‌ها، دعایی‌ها، هاشمی‌ها و خامنه‌ای‌ها با همه بزرگی‌هایشان در رکاب او قرار گرفتند. این‌ها دارایی‌های بزرگی هستند. اما در گام دوم انقلاب و انقلابی‌گری وجهاد تبیینی ما هیچ نام و نشانی در حوزه‌ها و نه در جاهای دیگر، نامی از حجتی، هاشمی و دیگر بزرگان نیست و در صداوسیما تقریباً بعضی از این نام‌ها قاچاق شده‌اند؛ به‌ویژه که نه فقط در دوران دفاع مقدس از فرمانده آن آقای هاشمی نام برده نمی‌شود، بلکه در سالگرد وفات او هم عکسی از او نیست. در این شرایط دنبال این هستیم نسل جدید را با انقلاب و انقلابی‌گری آشنا کنیم، وقتی هم اسم انقلابی‌گری می‌آید،  هرچه پرخاشگری و خشونت و توهین و تهمت بیشتر باشد انقلابی‌گری بیشتراست؛ طوری‌که  انقلابی‌گری به نفی ارزش‌های گذشته تبدیل شده است.

در ادامه این مراسم، از محمدجواد حجتی کرمانی تجلیل و از دو کتاب جدید وی شامل «سه رساله» (شامل درس‌هایی از امام خمینی‌ (ره)» و «عطر زندان» (شامل مجموعه خلاصه‌شده‌ای از سخنرانی‌های استاد حسینعلی راشد که در زندان شنیده و بعدها گردآوری و خلاصه‌نویسی شد) رونمایی به عمل آمد.

میراث عظیم امام (ره)

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حجتی کرمانی در پایان این مراسم اظهار کرد:آن سال‌ها که ما در قم طلبه بودیم، امام (ه) را به عنوان استاد اخلاق و عرفان می‌شناختیم و در حد پرستش شیفته‌اش بودیم. آن زمان آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی در قم مجتهد شناخته‌شده بودند و فضلا و مدرسان درجه اول قم هم آیت‌الله شریعتمداری، آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله محقق داماد (پدر سید مصطفی محقق داماد) بودند و ما امام (ره) را «حاج‌آقا روح‌الله» می‌نامیدیم. حاج آقا روح‌الله در آن زمان یک مدرس گوشه‌گیر بود که تنها می‌آمد و تنها می‌رفت، ولی خدا از او چیزی ساخت که یک ملت به دستش نجات پیدا کردند.

حجتی کرمانی خاطرنشان کرد: میراث امام (ره) بسیار عظیم است و باید قدرش را بدانیم. من این روزها جگرم خون است که می‌بینم این میراث پاره پاره می‌شود. من در متنی که برای آیت‌الله خامنه‌ای نوشتم، پرسیده‌ام که «چرا اینطور شد؟» سیرت رسول (ص) به دست ما شکسته شد. وحدت آهنین خلق به دست ما گسسته شد. همسالان من آن وحدت اولیه را به یاد می‌آورند. آهنگ‌های آن دوران برای من خاطراتی حسرت‌بار هستند: «فردا که بهار آید/ صد لاله به بار آید»... ما این صد لاله را صد خار کردیم؛ به پای مردم خار می‌رود.

گفتنی است در این مراسم، سالن آمفی‌تئاتر مؤسسه اطلاعات به نام مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی نامگذاری شد.