پایگاه خبری جماران؛ حسین علایی رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و استاد دانشگاه معتقد است که «گرچه چارچوب برجام، مطلوب دولت ایران نیست، ولی امضای توافق برجام در کوتاه مدت به نفع مردم ایران است».
متن گفت و گوی جماران با حسین علایی رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و استاد دانشگاه در پی می آید:
اخیرا میان ایران و عربستان به واسطه فعالیت خشونت گرایانه شبکه اینترنشنال دچار بحران شده است و مسئولان عالی امنیتی و نظامی کشورمان تهدیداتی را در این زمینه نسبت به واکنش اسران بیان کرده اند. چشم انداز این نزاع تازه میان دو کشور چیست و پیش بینی شما از مسیر پیش روی آن چیست؟
ایران و عربستان دو قدرت منطقه ای و دو کشور مسلمان و همسایه و قوی هستند که چنانچه بتوانند اختلافات خود را کاهش دهند و یا تعارضات با یکدیگر را حل کنند، تأثیر بسیار زیادی در توسعه امنیت در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه دارد.
متأسفانه سالهاست که عربستان راه خصومت با جمهوری اسلامی ایران و بعضی از مردم منطقه را در پیش گرفته است که باعث افزایش دشمنی ها در منطقه شده است.
سرکوب قیام مردم بحرین و اشغال نظامی آن کشور در حمایت از رژیم حاکم و نیز لشکرکشی به یمن و بمباران مرتب مردم فقیر یمن و گرسنه نگهداشتن مردم آن کشور از جنایات بزرگی است که پادشاهی عربستان در چند سال اخیر مرتکب شده است.
اقدامات تبلیغاتی عربستان علیه ایران فاصله دو کشور را بیشتر خواهد کرد
از طرفی پادشاهی عربستان به شدت در امور داخلی کشورهای منطقه از جمله لبنان، سوریه و عراق مداخله می کند. دولت سعودی تلاش دارد تا با راه اندازی شبکه های تلویزیونی فارسی زبان مثل ایران اینترنشنال افکار عمومی ایرانیان را علیه جمهوری اسلامی بسیج کند. تا به راحتی بتواند به سرکوب های داخلی ادامه دهد و به اعدام مخالفین نظام پادشاهی موروثی و جوانان عربستانی بپردازد.
طبیعی است که اقدامات تبلیغاتی عربستان علیه جمهوری اسلامی ایران باعث واکنش دولت ایران شده و فاصله دو کشور از یکدیگر را بیشتر خواهد کرد.
به هر حال به نظر می رسد که دمیدن بر اختلافات، مشکل دو‌کشور را حل نخواهد کرد و امنیت منطقه را شکننده تر خواهد کرد. ایران و عربستان می توانند با انجام گفت و گوهای سازنده بر مشکلات فیمابین فائق آیند.
آرزوی اسرائیل رو در رو قرار دادن کشورهای عربی با ایران است
ایران باید مراقبت کند تا اختلافات با کشورهای عربی توسعه نیابد
با این اقدام ضد ایرانی عربستان چگونه باید مواجهه کرد؟
ایران باید تلاش کند تا افکار عمومی جهان عرب به ویژه مردم عربستان را نسبت به اقدامات خصمانه و تنش زایی عربستان جلب کند. همچنین فشار افکار عمومی را علیه اقدامات عربستان در کشورهای منطقه به ویژه یمن و بحرین و لبنان و عراق به پادشاهی عربستان وارد کند.
ایران می تواند شبکه های عربی العالم و الکوثر را به گونه ای تقویت کند که موجب همدلی و همگرایی مردم کشورهای منطقه با یکدیگر شوند. به طوری که آنها بتوانند نقش موثری را در شکل دهی به افکار عمومی اعراب به نفع همکاری کشورهای منطقه با همدیگر ایفا کنند.
از طرفی باید توجه داشت که آرزوی اسرائیل رو در رو قرار دادن کشورهای عربی با جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین، دولت ایران باید مراقبت کند تا اختلافات و تضادها با کشورهای عربی به ویژه با کشورهای همسایه مثل عربستان توسعه نیابد.
حتی ایران می تواند برای رفع اختلافات با عربستان پیش قدم شود و سعی کند تا مشکلات فی ما بین را از راه مذاکره مستقیم حل کند.
تجربه گذشته جمهوری اسلامی ایران در پیش قدم شدن آقای هاشمی رفسنجانی برای حل مشکلات با عربستان، بسیار سازنده و مفید بوده است. دولت می تواند از آن تجربه نیز به خوبی استفاده کند.
در هر صورت ایران با نشان دادن حسن نیت خود باید تا جایی که امکان دارد از اقدام های ضد ایرانی عربستان بکاهد.
روسیه وجهه خوبی برای میانجیگری ندارد
تجربه میانجیگری روسیه در برجام به جایی نرسید
ایران و عربستان برای حل مشکلات خود نیازی به واسطه و میانجی ندارند
روسیه مدعی میانجیگری میان ایران و عربستان شده است. فکر می کنید آنها چنین کاری را انجام خواهند داد؟ هدف آنها از ورود به این منارعه چیست؟
گرچه در شرایط فعلی روابط روسیه با هر دو کشور ایران و عربستان خوب است ولی این کشور در حال حاضر درگیر جنگ اوکراین است و وجهه خوبی برای میانجیگری ندارد.
همچنین تجربه میانجیگری روسیه در مسئله برجام هم به جایی نرسید.
بنابراین، به نظر می رسد که ایران و عربستان برای حل مشکلات خود نیازی به واسطه و میانجی ندارند. آنها می توانند مستقیم با هم مذاکره و گفت و گو کنند و به صورت جدی برای کاهش تنش ها اقدام کنند.
مذاکراتی هم که تا کنون این دو کشور در بغداد به صورت مستقیم انجام داده اند، مفید بوده و یک گام به جلو تلقی می شود.
طبیعی است که اگر عربستان از خود حسن نیت انجام دهد و برای ایجاد روابط سیاسی بین دو کشور اقدام کند و سفرا به پایتخت های دو کشور برگردند، نیازی به مداخله دیگران نیست. به این ترتیب هر دو کشور می توانند به سرعت به سمت کاهش تعارضات گام بردارند.
اسرائیل یک تهدید واقعی و جدی برای همه کشورهای منطقه به ویژه برای ایران است
ایران مجبور است تا توان بازدارندگی خود را به شیوه های مختلف توسعه دهد
همراه داشتن افکار عمومی ایرانیان، بزرگترین مولفه قدرت نظامی و مهمترین عامل بازدارندگی ایران است
آینده قدرت نظامی ایران پس از ساخت موشک های هایپرسونیک و ارتقاء سامانه باور 373 چیست؟ در ایجاد بازداردگی مقابل تهدیدات رژیم صهیونیستی چه تأثیری دارد؟
اسرائیل یک تهدید واقعی و جدی برای همه کشورهای منطقه به ویژه برای ایران است. اسرائیل طی ۷۰ سال گذشته علاوه بر غصب سرزمین فلسطینیان به کشورهای همجوار خود مثل مصر، سوریه و لبنان حمله و لشکرکشی کرده است. در چند سال اخیر نیز اسرائیل بلندی های اشغالی جولان که جزء خاک سوریه است را به اراضی خود ملحق کرد و همچنان مزارع شبعای لبنان را در اشغال خود دارد.
اسرائیل به نیروگاه هسته ای عراق در حدود ۴۰ سال پیش حمله نظامی کرد و آن را منهدم نمود.
اسرائیل تا کنون دانشمندان هسته ای جهان اسلام را در نقاط مختلف دنیا بویژه در ایران به قتل رسانده است و بارها به تأسیسات هسته ای ایران حملات سایبری، انفجاری و پهپادی انجام داده است.
بنابراین، جمهوری اسلامی ایران مجبور است تا توان بازدارندگی خود را به شیوه های مختلف از جمله ساخت انواع جنگ افزارهای هوشمند توسعه دهد.
البته باید توجه داشت که همراه داشتن افکار عمومی ایرانیان، بزرگترین مولفه قدرت نظامی و مهمترین عامل بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است که همیشه باید مورد توجه سیاستگذاران باشد.
نتانیاهو مخالف جدی کاهش تخاصمات آمریکا با ایران است
ایران باید ساختارهای اطلاعاتی و جاسوسی موساد و اسرائیل را در داخل کشور کشف کند
اسرائیل تشکیلات جاسوسی خود علیه ایران را در بعضی از کشورهای همسایه ایران تقویت کرده است
نتانیاهو اگر احساس کند که می تواند عملیات موفقی را علیه تأسیسات هسته ای ایران و یا ترور دانشمندان ایرانی انجام دهد، در اجرای آن درنگ نخواهد کرد
فکر می کنید نتانیاهو در دوره جدید به تهدیدات جنگ طلبانه خود مقابل ایران عمل کند؟
نتانیاهو شرورترین و جنگ افروزترین و ضد ایرانی ترین نخست وزیر رژیم صهیونیستی است. او تنها دشمن خود را ایران می داند و به دنبال افزایش شکاف کشورهای عربی و اروپایی با جمهوری اسلامی ایران است. او مخالف جدی کاهش تخاصمات آمریکا با ایران است.
نتانیاهو اگر احساس کند که می تواند عملیات موفقی را علیه تأسیسات هسته ای ایران و یا ترور دانشمندان ایرانی انجام دهد، در اجرای آن درنگ نخواهد کرد.
به همین دلیل ایران باید ساختارهای اطلاعاتی و جاسوسی موساد و اسرائیل را در داخل کشور کشف کند. همچنین تشکیلات عملیاتی اسرائیل در داخل ایران را نابود کند تا دست های نتانیاهو قطع شود.
از طرفی اسرائیل تشکیلات جاسوسی خود علیه ایران را در بعضی از کشورهای همسایه ایران تقویت کرده است. ایران می تواند با برقراری روابط صمیمانه تر با این کشورها از امکان استفاده اسرائیل از ظرفیت ها و فضای آن کشورها علیه جمهوری اسلامی ایران ممانعت به عمل آورد.
در هر صورت روی کار آمدن نتانیاهو زنگ خطر را برای مسئولین ایران به صدا درآورده است و فرصت مناسبی برای توجه بیشتر به تهدیدات اسرائیل است.
امضای توافق برجام در کوتاه مدت به نفع مردم ایران است
اسرائیل به شدت مخالف احیای توافق برجام است
آمریکا هم در حال حاضر تمایلی به بازگشت به برجام از خود نشان نمی دهد
آیا پیروزی نتانیاهو و جمهوریخواهان در آمریکا فرصتی را فراهم می کند تا قبل از شروع به کار آنها برجام امضاء شود؟
گرچه چارچوب برجام، مطلوب دولت ایران نیست، ولی امضای توافق برجام در کوتاه مدت به نفع مردم ایران است. البته اسرائیل به شدت مخالف احیای توافق برجام است و آن را به ضرر خود می داند. آمریکا هم در حال حاضر تمایلی به بازگشت به برجام از خود نشان نمی دهد.
البته اگر مردم ایران همچنان حمایت خود را از سیاست تقویت توانمندی هسته ای نشان دهند و اعتراضات داخلی تمام شود و امید آمریکا و اسرائیل به تغییر حکومت در ایران از بین برود و آنها از بروز هر نوع اتفاقی به نفع خود در داخل ایران مأیوس شوند، طبیعتاً چاره ای جز بازگشت به برجام ندارند.
در هر صورت امضای برجام تنها راه کاهش تشنجات در منطقه آسیای جنوب غربی است که به نفع همه کشورهاست.
این اقدام با تداوم گفتگوهای برجام و اتخاذ سیاست خارجی پویا و بهره گیری از فرصت ها امکان پذیر است.
