فاضلی، جامعه شناس: آنچه باعث شده این صداها بیرون بیایند، خشونت گفتمانی است/ جنبش اخیر اجتناب ناپذیر بود؛ جامعه به ارزش‌های دموکراتیک تمایل پیدا کرده | نادری، نماینده مجلس: صداوسیما خواب است! سوال این است که اصلا ما ظرفیت دموکراسی را داریم؟

به گزارش جماران؛ فاضلی، جامعه شناس خاطرنشان کرد: آنچه باعث شده این صداها بیرون بیایند، خشونت گفتمانی است.

نعمت الله فاضلی در برنامه شیوه در شبکه 4 گفت: مدرسه ما نه سوژه مومن تولید کرده (که سیستم می خواسته)، نه سوژه مدرن تولید کرده، نه سوژه مدنی تولید کرده؛ چه تولید کرده؟ سوژه مقاوم! اینکه می بینید دهه هشتادی این طور جسورانه دارند خود را ابراز می کنند به دلیل این است که سیستم مدرسه می خواسته یک هویت سازی دنبال کند که آن سیاست جدا از اینکه روشش غلط بوده، اصولش هم غلط بوده است.

*در نتیجه تفاوت ها را نمی دیده است، این کرد است، آن ترک است، تفاوت های خانوادگی، طبقاتی، فردی.

*چیزی که الان داریم در جامعه می بینیم، جنبش اعتراضی بزرگ، این به خاطر این است که سیاست ما در سوژه شکست خورده است، سوژه یعنی انسان نوعی که می خواستیم پرورش دهیم.

*فقط یک تیپ مشروعیت داشته، مومن، انقلابی، بسیجی. هر چه اسم آن را می خواهید بگذارید. وقتی این تیپ مشروع شود و بقیه تیپ های اجتماعی طرد می شوند یا با خشونت گفتمان مواجه می شوند. انچه باعث شده این صداها بیرون بیایند، خشونت گفتمانی است.

فاضلی: ما سه فرهنگ داریم!

فاضلی، جامعه شناس در برنامه شیوه در شبکه 4 گفت: هویت ملی اگر نتواند تفاوت ها را در نظر بگیرد و بخواهد یونیفرم درست کند، تفاوت ها کم کم حذف می شوند، تفاوت های سنی، تفاوت های جنسیتی، تفاوت های قومیتی، تفاوت های زبانی.

دولت دموکراتیک دولتی است که در کنار اینکه دارد یک نوع وحدت ایجاد می کند، سیاستِ تفاوت دارد. اگر شما فقط سیاست هویت داشته باشید، یعنی بگویید نظام آموزشی، نظام آموزش عالی، نظام رسانه ای همه برای یک هویت واحد شکل بگیرند بحرانی که پیدا می کنید این است که عاملیت، خلاقیت، فردیت، خود تحقق بخشی، تفاوت های فردی که آدم ها دارند کم کم حذف می شوند و با تنگنای حضور مواجه می شوند.

در جامعه ایران چه اتفاقی افتاد؟ تنش هایی که الان اتفاق افتاده است؟ ما سه فرهنگ داریم! یکی فرهنگی که رسوب یافته، از ایران باستان، از چند هزار سال پیش در الگوهای خانوادگی، در الگوهای زبان، در الگوهای اسطوره ای که این در واقع همان ساختار است. اینها در ضمیر ناخودآگاه جامعه رسوب می کند.

یکی فرهنگ مسلط است که سیستم این را اجرا می کند. حکومت ها و دولت ها با توجه به ایدئولوژی خود، فلسفه سیاسی خود می خواهد یک فرهنگی را مسلط کنند. 

و یکی هم فرهنگ در حال ظهور است. فرهنگ در حال ظهور آن فرهنگی است که در نتیجه تغییرات تکنولوژیک، مهاجرت ها، ورود مصرف، تحول نسل ها، امر جدید می آید.

فرهنگ در حال ظهور تثبیت نشده، فرهنگ مسلط را سیستم روایت می کند، فرهنگ رسوب.

حوادث و جنبش بزرگی که داریم در جامعه می بینیم این حوادث ناشی از تنش این سه فرهنگ است.

تنش به این برمیگردد که فرهنگی که فرهنگ سیستم است، آن فرهنگ در چند چیز افراط می کند. با چند چیز واقع بینانه برخورد نمی کند. 

فرهنگی که سیستم می خواهد دنبال کند - به ویژه پس از انقلاب را توضیح می دهم - سیاست تفاوت را ندارد، یعنی به حد کافی ندارد. دولت و حکومت خیلی فراتر از حد ضرورت در فرهنگ مردم دخالت می کند.

یعنی نقش مادر حذف می شود، چون حکومت تصمیم می گیرد کی باردار بشود و کی نشود.

حکومت بجای مادر تصمیم می گیرد که باید با بچه چگونه رفتار بکند. 

حکومت بجای مادر تصمیم می گیرد که کجا می توانید بروید و کجا نمی توانید بروید.

نقش پدر حذف می شود، نقش خانواده، نقش نهادهای مدنی.

استفاده افراطی از بروکراسی که عملا بروکراسی را هم بی اثر می کند.

نماینده مجلس «دولت روحانی» را مقصر اعتراضات اخیر دانست: زمینه اقتصادی پررنگ است؛ 8 سال دولت ناکارآمد بود!

احمد نادری در برنامه شیوه در شبکه 4 گفت: در جبنش ها، می توانیم 78 و 88 را سیاسی ببینیم، 96 و 98 را اقتصادی بینیم و این یکی را فرهنگی می بینیم.

50 هزار نفر هم که باشند جنبش است.

در جنبش اخیر، اقتصاد پررنگ است؛ 8 سال دولت ناکارآمد نئولیبرال ها در ایران. در دولت جناب آقای حسن فریدون وجود داشت. تولید به کلی خوابید. خصوصی سازی ها تحت عنوان مخصوصی سازی انجام شد.

طبقات متوسط به طبقه فرودست پرتاب شدند در اثر سیاست های نئولیبرال بودیم.

سیستم غربی اوج مداخله گری است، اما جنس مداخله گری آن شناختی است، از نوع نرم است.

این مسلم است. نمی شود ما سیستم خنثی داشته باشیم. همه سیستم ها مداخله گر هستند.

کاش ما به سمت همگن سازی می رفتیم! نئولیبرال هایی که آمدند از آن طرف بام افتادند.

این حجم از خصوصی سازی در آموزش، بخش زیادی از بحران از مداخله سیستمی بود، دولت های نئولیبرال کردند.

فاضلی: شما در سیستمی دارید زندگی می کنید که استقلال نهادی ندارد/ اصلا فرهنگ بی معنا شده است

اضمحلال سیاست فرهنگی بوجود می آید، چون همه چیز سیاسی و ایدئولوژیک می شود.

همه کشورها نظارت، کنترل و سیاستگذاری دارند. حتی نداشتن سیاست فرهنگی هم یک سیاست است. بحث بر سر چگونگی است. 

مسئله ما این جور نیست که با یک مفهوم بگوییم این نئولیبرال است یعنی مقابل انقلابی است، و بگوییم این جنبش نئولیبرال است. نه این جوری فکر نمی کنم. من حتی این جنبش را نه محصور به زنان می دانم و نه به جوانان؛ به دلیل اینکه وقتی فرهنگ می آید فرهنگ یک مفهوم چتری دارد.

وقتی دائم دیوار می گذارید، دیگر دری وجود ندارد که کنش انجام شود، عصبی می شوند، خشن می شوند، ناراحت می شوند و تحریک می شوند.

نادری: صداوسیما خواب است!

احمد نادری، نماینده مجلس در برنامه شیوه در شبکه 4 گفت: در مورد این جبنش؛ رسانه اینجا دارد یک بازنمودی را انجام می دهد که در واقع یک هایپرریالیتی (فراواقعیت) دارد ایجاد می شود. رسانه های آن طرف. رسانه های داخلی که همه خوابند! صداوسیمای ما خواب است!

دارند فراواقعیتی ایجاد می کنند که اصلا هیچ نسبتی با واقعیت اولیه ندارد.

دوستی از شمال شرق کشور با من تماس گرفته بود، آدمی تحصیل کرده، جوری در واقع صحبت می کرد که الان من که دارم در تهران راه می روم در جوی خیابان بجای آب، خون راه افتاده است!

گفتم از این خبرها نیست، چرا فکر می کنید این طور است. این قدرت شبکه و بازنمایی رسانه ای است.

این جنبش آن قدر که دارد بازنمایی می شود نیست، البته یک جنبش است. بالاخره ما باید آن را ببینیم و ریشه هایش را بشناسیم

فاضلی: باید چرخش گفتمانی صورت بگیرد

یکی از اشکالات جمهوری اسلامی این است که می خواهد برای ساختار تعیین تکلیف کند و این خیلی فاجعه است. و این بحران ایجاد می کند.

مداخله سیستم در ساختار جامعه. می خواهد زبان را دستکاری کند، رسوم را دستکاری کند.

باید چرخش گفتمانی صورت بگیرد، اگر می خواهیم به ثبات سیاسی برسیم باید چرخش گفتمانی ایجاد کنیم.

که در آن چرخش گفتمانی سیاست تفاوت بوجود بیاید. سیاست به رسمیت شناختن بوجود بیاید و ارزش های دموکراتیک به رسمیت شناخته بشوند.

 نادری: آیا انقلابی هست که در آن افراط نبوده باشد؟ سوال این است که اصلا ما ظرفیت دموکراسی را داریم؟

احمد نادری، نماینده مجلس و استاد دانشگاه در برنامه شیوه در شبکه چهار سیما:

من معتقد هستم که نقطه انحراف تاریخی در انقلاب اسلامی و نقطه شروع آن دولت آقای رفسنجانی است که اساسا افکار نئولیبرال را توسط افراد نئولیبرال - در درجه اول اقتصادی - پیاده کردند و نقطه انحراف شکل گرفت.

در همه انقلاب ها ممکن است افراط هایی باشد. آیا انقلابی هست که در آن حرکات از جنس افراط نبوده باشد؟ من که سراغ ندارم!

انقلابیون باید کم کم خطاها را اصلاح بکنند.

من هم به گزینش نقد دارم. غرب هم گزینش می کند، ولی شیپور را از سر درست می زند، برخلاف ما.

در دوستان اصلاح طلب همیشه یک بحثی می بینم که در واقع دموکرات نیستیم و دموکراسی راه حل است. منتهی بحث این مدلی همیشه هست. در خارج (در دوران تحصیل در اروپا) هم با مخالفان جمهوری اسلامی همین بحث بود. می گفتند این حکومت بدی است، آخوندها فلان هستند، تا وقتی آخوندها باشند ما دموکرات نیستیم و این کلیشه ها. و جالب است که من می شنیدیم که همین آدمی که دم از دموکراسی می زند و 40 سال است که در آلمان زندگی کرده خانمش را در خانه کتک می زند! دموکراسی از خود آدم شروع می شود. سوال این است که اصلا ما ظرفیت دموکراسی را داریم؟

فاضلی: جنبش اخیر اجتناب ناپذیر بود؛ جامعه به ارزش های دموکراتیک تمایل پیدا کرده است

نعمت الله فاضلی، جامعه شناس در برنامه شیوه در شبکه 4 گفت: این جنبش اجتناب ناپذیر بوده، چون جامعه تمایل پیدا کرده به ارزش های دموکراتیک.

جامعه حقوق بشر می خواهد، آزادی می خواهد، زندگی خصوصی می خواهد، زندگی روزمره می خواهد، رقابت می خواهد، شایسته سالاری می خواهد. اینها همه جزء ارزش های دموکراتیک هستند.

چرخش گفتمانی باید به وجود بیاید. تصویری که از آینده ایجاد می کنید باید تصویری دموکراتیک باشد.