پایگاه خبری جماران: یک فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به اینکه باید منتظر نهایی شدن توافق برجام حداکثر در هفته آینده باشیم، گفت: من فکر می کنم دولتمردان به واقعیت هایی رسیده اند که در گذشته نه تنها آنها را نمی پذیرفتند بلکه علیه آنها مواضع خیلی سفت و سخت داشتند. با این رویکرد به این نتیجه رسیده اند که به طرف توافق حرکت کنند تا حداقل بخشی از مشکلات ناشی از تحریم ها و تعاملی که در این سال ها با نظام بین الملل حاصل شده را بتوانند مدیریت کنند تا حداقل در سه سال آینده بتوانند بخشی از وعده هایی که به مردم قول داده بودند را محقق کنند.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با محمدجواد حق شناس را در ادامه می خوانید:
با توجه به اینکه هر دوطرف ایرانی و خارجی برجام تأکید دارند که خیلی به توافق نزدیک شده ایم، به نظر شما کشور ما از فرصت احتمالی که با این توافق به وجود می آید چه استفاده های سیاسی و اجتماعی می تواند داشته باشد؟
با اعلام موضع طرف اروپایی، نماینده روسیه در برجام، افرادی که در ایران مرتبط با پرونده هستند و همین طور آمریکایی ها، به نظر می رسد که عملا دود سفید از این فضا خارج می شود و باید منتظر نهایی شدن توافق برجام حداکثر در هفته آینده باشیم؛ اگر اتفاق غیر منتظره ای پیش نیاید. با توجه به اینکه ما شاهد تأمل و تعلل یک ساله دولت سیزدهم بودیم، فکر می کنم دولتمردان در این یک سال سعی کردند در رابطه با آثار و تبعات عدم توافق را با گوشت و پوست و خون خودشان لمس کنند و عملا به مواضعی که در دولت دوازدهم داشته اند یک نگاه مجدد کنند.
یعنی تعلل یک ساله دولت در زمینه توافق احیای برجام به خاطر مواضع آنها در دولت دوازدهم بوده است؟
به هر حال بخشی از مخالفین جدی برجام که حتی شنیدن برجام موجب برآمدن رگ های گردن آنها می شد و به نوعی یک حساسیت هیستریک به نام برجام داشتند، در دولت سیزدهم در موقعیت مقامات اجرایی و تصمیم گیر قرار گرفتند. آن موقع شعار می دادند که نباید معیشیت مردم را به برجام گره زد و می گفتند که 90 درصد مشکلات کشور به توان مدیران کشور بر می گردد و هیچ ربطی به تحریم ها ندارد. این یک سال فضا و موقعیتی بود که بتوانند ایده ها و شعارهایی که داده بودند را در یک محک عملیاتی تجربه کنند.
قول داده بودند که با یک میلیون تومان شغل ایجاد کنند و هر سال یک میلیون مسکن تحویل بدهند و یک میلیون شغل ایجاد کنند. عملا دیدیم که هیچ کدام از وعده های ثبت شده در فضای تبلیغات انتخاباتی و یا مواضعی که دولتمردان این دوره در موقعیت های قبلی خودشان در مجلس و رسانه ها داشتند، حتی نتوانستند به مرزهای آن نزدیک شوند. نهایتا بخشی از آراء طرفدارانشان که به صندوق های رأی ریخته شده بود را هم از دست داده اند و حتی بخشی از حامیانشان به خاطر اینکه نتوانستند به افکار عمومی پاسخگو باشند عملا به صف منتقدین دولت پیوسته اند.
خیلی امیدوار نیستم که در کوتاه مدت برجام بتواند آثار معجزه آسایی در بر داشته باشد
همه اینها یک نتیجه بیشتر نداشت و آن بود که اداره کشور کار آسانی نیست و افرادی که هیچ سابقه و تجربه حضور در مصادر اجرایی نداشته اند، صرفا شعارها و سخنانی که در حوزه دانش و فضای عملیاتی قابل پیاده شدن نیست را نمی توانیم تحویل مردم بدهیم. با این رویکرد من فکر می کنم که در واقع به واقعیت هایی رسیده اند که در گذشته نه تنها آنها را نمی پذیرفتند بلکه علیه آنها مواضع خیلی سفت و سخت داشتند. با این رویکرد به این نتیجه رسیده اند که به طرف توافق حرکت کنند تا حداقل بخشی از مشکلات ناشی از تحریم ها و تعاملی که در این سال ها با نظام بین الملل حاصل شده را بتوانند مدیریت کنند تا حداقل در سه سال آینده بتوانند بخشی از وعده هایی که به مردم قول داده بودند را محقق کنند.
اگر این توافق صورت بگیرد چه تأثیری می تواند در مؤلفه هایی مثل امید به آینده و آرامش سیاسی کشور داشته باشد؟
من خیلی امیدوار نیستم که در کوتاه مدت برجام بتواند آثار معجزه آسایی که بخواهد تغییرات شگفتی را به کشور منتقل کند، در بر داشته باشد. به هر حال برای بهتر شدن اوضاع کشور و کاهش نارضایتی ها به نوعی برجام شرط لازم هست ولی شرط کافی نیست. یعنی نمی توانیم بگوییم قبول برجام خود به خود موجب تحولات اساسی در وضعیت مردم در تمامی حوزه ها خواهد شد.
آقای رئیسی قطعا باید در همکارانش تجدید نظر کند
بالأخره یک جوّ روانی ایجاد می کند؟
یک مانع برداشته می شود ولی معنایش این نیست که در کارآمدی، مدیریت و تصمیمات مدیران ارشد و میانی دولت هم اثرگذار باشد. استدلال خود آقایان این بود که نباید همه چیز را به برجام گره زد و همچنان من معتقدم نمی شود همه چیز را به برجام گره زد. قطعا باید آقای رئیسی در همکارانش تجدید نظر کند و در مورد راهبردهایی که در فضای داخلی کشور اتخاذ کرده اند و خیلی هم به برجام ربط ندارد هم تجدید نظر کند تا بتوانیم به حداقل خواسته ها و انتظارات برسیم.
یادمان باشد نباید خیلی احساس کنیم که فردای پذیرش برجام ما شاهد تغییرات شگفت و شگرفی در فضای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور باشیم. اگر شاهد تغییر در رویکردها نباشیم، من فکر می کنم که حتی پذیرش برجام هم خیلی به حال خوب کشور و مردم کمک نکند.
نمی شود وزیری داشته باشیم که بگوید با یک میلیون تومان می شود شغل درست کرد
چنین افرادی حتی به درد مدیریت در دوره قاجار هم نمی خورند
در دور قبل برجام شاهد بودیم که یک سری سرمایه گذار و شرکت خارجی به کشور ما آمدند و متأسفانه با خروج آمریکا از برجام همه آنها از کشور ما رفتند و حتی قراردادهای خود را نیمه کاره رها کردند. باید چه کار کنیم که این سرمایه گذاران از کشور ما نروند و دوم اینکه اگر کشوری از برجام خارج شد و حتی سرمایه گذاران هم از کشور ما رفتند، تأثیر اقتصادی که چند سال گذشته شاهد بوده ایم را شاهد نباشیم؟
من فکر می کنم امورات کشور مجموعه ای از اجزائی است که اگر در کنار هم قرار بگیرد می تواند منجر به این ایجاد تغییر شود. یکی از حلقه ها و نیازهای بهبود وضعیت این است که به هر حال باید روابط با نظام جهانی را بهبود ببخشید. وقتی در این سال ها ما خیلی شاهد بهبود این رابطه یا توجه به قواعد شناخته شده نظام بین الملل نبوده ایم، می شود گفت نه تنها آمریکا، بلکه حتی کشورهایی که به ظاهر دوست ما هستند چین و روسیه هم طبیعتا بین ایران و اروپا و آمریکا طرف منافع سنگین خودشان که ارتیاط با اروپا و آمریکا بود را انتخاب می کردند. قبل از خروج اروپایی ها از کشور ما، چین و ژاپن خارج شده بودند. یکی از بزرگترین بلوکه کننده پول های ما در سال های گذشته چین بوده؛ مگر ما می توانیم این را نادیده بگیریم؟!
لذا اینکه باید این مانع را بردارند محترم و درست است اما کفایت نمی کند. ما باید بتوانیم در سطوح تصمیم گیری افرادی را بگذاریم که توانایی، تجربه و دانش لازم برای استفاده از فضای مطلوبی که با احیای برجام ممکن است پیش بیاید هم داشته باشند. نمی شود بگوییم مسأله برجام حل شد ولی ما وزیری داشته باشیم که بگوید با یک میلیون تومان می شود شغل درست کرد؛ این آدم یا معنی یک میلیون را نمی فهمد، یا معنی شغل را نمی فهمد و یا فهم دقیقی ندارد از صندلی که روی آن نشسته است. با چنین افرادی که به نظر می رسد حتی به درد مدیریت یک مجموعه در دوره قاجار هم نمی خورند، نمی شود کشور را اداره کرد.
