آیت الله سروش محلاتی شب تاسوعا در مجمع دینی احیای فضیلت، گفت: امام حسین(ع) با حرکت خودش دست ما را گرفت، وارد فضایی از قرآن کریم کرد که ما نمی توانستیم وارد این فضا شویم و این اسم رمز برای ورود به قرآن در اختیار حسین بن علی(ع) بود و او با این حرکت خود این اسم رمز را در اختیار ما قرار داد
یک استاد حوزه علمیه با بیان اینکه حسین بن علی(ع) رمز ورود به قرآن را در اختیار ما قرار داد، گفت: امام حسین(ع) باید این عبودیت که با توحید در تضاد است را در هم بشکند و مردم را به توحید و تسلیم در برابر حق تعالی دعوت کند. روح قرآن نجات انسان از عبودیت و بندگی است و همه انبیاء برای همین هدف آمده اند اما در دوران حاکمیت یزید روح قرآن در میان مردم نابود شده بود و همه انسان ها به بردگی گرفته شده بودند و کسی جرأت اظهار نظر نداشت.
به گزارش خبرنگار جماران، آیت الله محمد سروش محلاتی شب تاسوعا در مراسم عزاداری مجمع دینی احیای فضیلت با عنوان «امام حسین(ع) و رمز قرآن» گفت: شاید بسیاری از شما برای اولین بار است که این تعبیر را می شنوید. چه نسبتی بین حسین بن علی(ع) و رمز قرآن وجود دارد؟ این موضوع برگرفته از تعبیری است که اقبال لاهوری درباره اباعبدالله الحسین(ع) در شعر خودش به کار برده و من از آنجا اقتباس کرده ام. اقبال سنّی مذهب ولی از ارادتمندان به اهل بیت(ع) و به ویژه اباعبدالله الحسین(ع) است.
این استاد حوزه علمیه افزود: این تعبیر گویای آن است که اولا قرآن دارای رمز است و کسی می تواند به درک درست از قرآن نائل شود که این رمز را بشناسد. پیش فرض دوم این است که این رمز برای ما مسلمانان دست یافتنی است؛ رمزی نیست که در اختیار افراد خاصی باشد و ما از دریافت آن محروم بمانیم. با توجه به این دو پیش فرض ادعا می شود که جریان امام حسین(ع) و واقعه کربلا رمزی است که برای ورود به قرآن کاربرد دارد.
وی تصریح کرد: بحث اقبال غیر از بحثی است که علمای ما از گذشته داشته اند. بحثی که ما از گذشته داشته ایم این بود که یزید بن معاویه در صدد محو قرآن و نابود کردن وحی بود و امام حسین(ع) با فداکاری خود وحی و قرآن را صیانت کرد. اما اینکه امام حسین(ع) با حرکت خودش دست ما را گرفت، وارد فضایی از قرآن کریم کرد که ما نمی توانستیم وارد این فضا شویم و این اسم رمز برای ورود به قرآن در اختیار حسین بن علی(ع) بود و او با این حرکت خود این اسم رمز را در اختیار ما قرار داد، مطلبی نو و ابتکاری است.
سروش محلاتی اظهار داشت: خواندن الفاظ قرآن نیاز به هیچ اسم رمزی ندارد و همه می توانند بخوانند و پس از اینکه کتاب را خواندند مفاهیم آن را هم بررسی کنند. اما برای معرفت عمیق تر نیاز به رمز است. حقیقتی که پشت این الفاظ وجود دارد کدام است؟ الگویی که قرآن کریم بر اساس آن می خواهد انسان را بسازد، کدام الگو است؟ این مطلب با خواندن قرآن به راحتی به دست نمی آید و رمز است به این معنا که اگر کسی درکی از آن حقیقت والا داشته باشد می تواند به سهولت همه قرآن را به درستی بفهمد.
وی با بیان اینکه آن رمز عبارت از «توحید» و «بندگی خدا» است، افزود: عنصر اصلی قرآن از آغاز تا انتها دعوت به خدا است و اگر کسی این رمز را دریافت کند، یعنی حقیقت توحید را بفهمد، به فهم قرآن کریم نائل شده است. در مسأله خداشناسی باز دو مسأله داریم. مسأله اول این است که حق تعالی خالق این نظام هستی است و در این بحث نظری مشرکین هم با ما همراه بودند. پس افتراق و جدایی در مسأله پرستش و توحید عملی است؛ و آنچه که امام حسین(ع) انجام داد و راه را برای ما باز کرد تا حقیقت قرآن را بفهمیم، همین موضوع توحید عملی است.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: توحید عملی به انسان می گوید فقط باید در برابر حق تعالی تسلیم بود. اینجا است که مسأله توحید در عبودیت مطرح می شود؛ و «لا اله الا الله» اینجا بروز می کند. امام حسین(ع) با همین لا اله الا الله در برابر قدرت های شیطانی ایستاد. چه کسی حقیقت لا اله الا الله را در عینیت جامعه نشان داد؟ لا اله الا الله گو در زبان فراوان است؛ اما چه کسی در برابر مدعیان الوهیت که می خواستند همه انسان ها را به بردگی خود بگیرند، ایستاد و مقاومت کرد؟ او کسی جز حسین بن علی(ع) نبود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره با آیاتی از قرآن کریم، گفت: توحید زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی را متحول می کند. خداوند وقتی می خواهد سیاست فرعون را تبیین کند از زبان حضرت موسی(ع) می گوید فرعون مردم را به بندگی گرفت. تعبیری که درباره رابطه حکمران و مردم در یک نظام فرعونی وجود دارد، «عبودیت» است و مردم «عبد» می شوند. برای فرعون خیلی سخت بود که کسی را پرورش داده باشد و مقابل او بایستد اما پاسخ موسی(ع) این بود که «بر منت می گذاری که بنی اسرائیل را به بندگی گرفته ای؟!»
سروش محلاتی افزود: فقیه و محقق بزرگ عصر ما مرحوم آیت الله میرزا حسین نائینی در کتاب ارزشمند خودش تنبیه الأمه تحلیل زیبایی دارد. معنای اینکه موسی در برابر فوعون می گوید تو بنی اسرائیل را به بندگی گرفته ای، این است که هر نظامی مردم را از نظر فکری و سیاسی به بردگی بگیرد، بدون اختیار آنها بر مردم سلطه پیدا کند، به هر سمت و سویی بخواهد آنها را ببرد، هیچ هم احتیاج نیست که آنها برده باشند، رابطه سلطه گر با مردم است. فرعون مردم را به خفت، خواری و ذلت کشیده بود و اراده و فکر آنها را گرفته بود؛ این بردگی است.
وی ادامه داد: امام حسین(ع) این رمز بندگی خدا که در آیات مختلف آمده را آشکار کرد و به مردم نشان داد. امیرالمؤمنین(ع) در خطبه قاصعه می گوید فرعونیان مردم را به بردگی گرفته اند و شروع به شکنجه مردم کرده اند. رفتارشان با مردم اینگونه بود که دائما کام آنها را تلخ می کردند. این ترسیمی است که امیرالمؤمنین(ع) از عبودیت فرعونیان می کند که اگر جایی نمی خواستند و نمی پسندیدند، راهی برای فرار در برابر آنها نبود و کسی راهی هم برای دفاع نداشت. این جملات امیرالمؤمنین(ع) عالی ترین تفسیری است که از بردگی گرفتن انسان ها توسط فرعون در منابع اسلامی وجود دارد.
این استاد حوزه علمیه یادآور شد: یک قطعه از تاریخ فرعون با این ویژگی ها و قطعه دیگری از تاریخ امام حسین(ع) و حاکمیت یزید است. حالا امام حسین(ع) باید این عبودیت که با توحید در تضاد است را در هم بشکند و مردم را به توحید و تسلیم در برابر حق تعالی دعوت کند. روح قرآن نجات انسان از عبودیت و بندگی است و همه انبیاء برای همین هدف آمده اند اما در دوران حاکمیت یزید روح قرآن در میان مردم نابود شده بود و همه انسان ها به بردگی گرفته شده بودند و کسی جرأت اظهار نظر نداشت.
