دعایی یک نمونه اخلاقی بود که به «انسان» بیش از هر چیزی اهمیت می دهد. شاید نماد حقوق بشر و رعایت حقوق بشر را می توانید در این انسان پاک ببینید. در ارتباطاتی که من با او داشتم و مشاهداتم از رفتار آقای دعایی واقعا یک آدم کاملا مردمی، بی تعارف و بیگانه با تفرعن و خود بزرگ بینی بود؛ که بعضا آدم می بیند در او دیده می شود.
پایگاه خبری جماران: مدت ها بود حسینیه جماران صحنه ای که در مراسم وداع با پیکر مرحوم دعایی به خودش دید را ندیده بود. مهمترین مسأله اینکه از عاشورای 88 که در سخنرانی آقای خاتمی اخلال و درب حسینیه جماران توسط افراط گرایان شکسته شد، دیگر خبری از آن جمعیت ها و حضور متنوع در حسینیه جماران نبود. البته دوست ندارم در این شرایط به دلایل و چگونگی مسائلش بپردازم. ولی در این مراسم امیدی در دلم زنده شد.
وقتی آقای خاتمی را دیدم که برای مراسم آقای دعایی، مرد صداقت و اخلاق روزنامه نگاری و سیاست، صحبت می کند و جلسه به میزبانی حسینیه جماران و حاج سید حسن آقای خمینی برگزار می شود، یک حس خیلی خوبی به من دست داد که هنوز این فرصت وجود دارد که مردم با دیدگاه ها و نظرات مختلف بتوانند دور هم جمع شوند.
اقبالی که گروه گروه مردم وارد حسینیه جماران شدند و با پیکر آقای دعایی خداحافظی کردند و رفتند، خیلی نکته تأثیرگذاری بود که بعد از شرایط سختی که کشور در آن به سر می برد، بارقه امیدی را ایجاد می کند که هنوز اماکانش هست بشود در کشور و جامعه ما عقلانیت جای خودش را پیدا کند و افراط گراها بتوانند استراحتی داشته باشند.
البته من معتقدم دعایی شخصیتی بود که خیمه ای در روزنامه اطلاعات ایجاد کرد تعداد بسیاری از روشنفکران مثل بازرگان، شریعتی، سحابی، هاله سحابی و آدم های نوگرا و هنرمندانی که به آنها توجهی نمی شود را زیر آن جمع کرد. همچنین حضورش در مراسم تدفین و شادی گروه های مختلف شاهد دیگری است بر اینکه می شود گفت هیچ کس مثل آقای دعایی نمی توانید پیدا کنید که این اندازه مشی مداراگری داشته باشد و در عین حال که همیشه بیشترین احترام را در سطح اجتماعی و سیاسی دارد، اینقدر متواضع باشد.
من به سهم خودم واقعا نمی شناسم یک روحانی که اینقدر متواضع باشد که وقتی می بیند یک غیر روحانی ایستاده و نماز می خواند، بلافاصله به او اقتدا می کند و نماز می خواند. وقتی به زندگی شخصی اش نگاه می کنید، با یک نمونه بی نظیر از انسانی که فقط مردم برای او مطرح هستند و هدف های ابتدایی انقلاب را هرگز فراموش نکرده مواجه می شوید.
وقتی به اخلاق و رفتارش بر می گردید می بینید که او بدون توجه به اینکه فرد مقابلش چه پست، مقام و موقعیتی دارد، بدون استثنا به مردم احترام می گذاشت. بارها دیده شد که اگر کنار خیابان آدم ها با یک مشکلی مواجه باشند، دعایی پیاده می شود و به مشکلات آنها رسیدگی می کند. یعنی احیانا پیر یا فرسوده ای در نقطه ای هست، این فرد را به مقصد می رساند.
دعایی یک نمونه اخلاقی بود که به «انسان» بیش از هر چیزی اهمیت می دهد. شاید نماد حقوق بشر و رعایت حقوق بشر را می توانید در این انسان پاک ببینید. در ارتباطاتی که من با او داشتم و مشاهداتم از رفتار آقای دعایی واقعا یک آدم کاملا مردمی، بی تعارف و بیگانه با تفرعن و خود بزرگ بینی بود؛ که بعضا آدم می بیند در او دیده می شود.
ما در حسینیه جماران خاتمی را در کنار حسین شریعتمداری و بسیاری از چهره های متفاوت جمهوری اسلامی از نهضت آزادی گرفته تا مجموعه های مختلف اصلاح طلب، اصولگرا و حتی تندرو مشاهده کردیم. چه چیزی همه اینها را کنار هم به حسینیه جماران آورد؟ این نشان می دهد علی رغم همه مشکلات و گرفتاری هایی که داریم هنوز امیدی هست که بتوانیم دور هم جمع شویم و در کنار هم و با همکاری همه جناح ها به دوران اولیه انقلاب برگردیم و تفکری که از آن به عنوان «گفتمان پاریس» یاد می شود؛ و بتوانیم مشکلات کشور را حل کنیم.
من معتقدم هیچ راهی جز مشی امثال آقای دعایی و خاتمی نمی تواند مشکلات امروز کشور را حل کند. توصیه می کنم به این رخداد بزرگ توجه شود. گرایشی که می تواند آینده ایران را در یک مسیر پیشرفت و حل مشکل قرار بدهد.
یک نکته خیلی مهم دیگر که می خواهم به مسئولین عالی رتبه کشور توصیه کنم، توجه بیشتر به این پیشنهاد آقای خاتمی است که ایشان «گفت و گوی ملی» یا «آشتی ملی» را مطرح کردند. گفت و گویی که همه گرایش هایی که قانون اساسی را قبول دارند یا در چهارچوب قانون اساسی نقد می کنند و به دنبال براندازی نظام نیستند را شامل شود. شاید راه اصلی مبارزه با اسرائیل، آمریکا و دشمنان ایران همین باشد که ما کنار هم جمع شویم، دل به دل هم بدهیم و دوستانه و صمیمانه به حل مشکلات کشور فکر کنیم.
به هر صورت این میزبانی جماران و سید حسن خمینی، پیکر مرحوم دعایی که بر جایگاهی در جماران قرار گرفت، سخنرانی آقای خاتمی و حضور شخصیت های مختلف از گرایش های مختلف را بعد از سالیان سال دیدیم و دیدیم که هیچ اتفاقی هم نیفتاد و همه در کنار هم با صلح و صفا از دیدن همدیگر لذت بردند.
این واقعیتی است که ما باید به آن توجه کنیم و فضای کشور را به سمت وحدت ببریم. دشمن ما اسرائیل و آمریکا از راه تفرقه وارد شده اند. مقام معظم رهبری هم در روز 14 خرداد همین حرف را گفتند. خیلی مطلب درستی است ولی راه حل این است که کسانی که امکان این را دارند تا فضای وحدت به وجود بیاورند این کار را بکنند؛ و اگر این کار را بکنند دشمن را ناکام کرده اند.
یعنی تنها راه ناکامی دشمن این است که یک صدای کلی از کشور برای تمامیت ارضی، توسعه و استقلال کشور نگاه کند و ببیند همه حول این محور حضور دارند. راهی جز همین ندارد که همه نظرها شنیده و راه حلی تبیین شود؛ همان گفت و گوی ملی. با این راه حل کشور به سرمنزل مقصود خواهد رسید.
