پایگاه خبری جماران: در روزهای اخیر با شدت گرفتن جنگ میان روسیه و اوکراین و همچنین نزدیک شدن به ایستگاه پایانی مذاکرات وین واکنش‌ها و حساسیت‌ها در داخل کشور میان افکارعمومی و کاربران شبکه های اجتماعی بالا گرفته است؛ تا جایی که عده‌ای طرف مقابل را غرب‌گرا و دیگری شرق‌گرا می‌نامد.
در این رابطه سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس معتقد است: امروز ما در صدد هستیم یک ارتباط متوازن با همه دنیا و نیز کشورهای قدرتمند شرقی ایجاد کنیم. روسیه به اصطلاح به دنبال استثمار ما نیست؛ کشور ایران با این تاریخ، جمعیت، ظرفیت و فرهنگ مستعمره و وابسته نخواهد شد.
امروز شاهد پیشروی روسیه به خاک اوکراین هستیم، تحلیل شما از جنگ روسیه و اوکراین چیست؟
موضع روسیه در بحث اوکراین یک موضوع واکنشی نیست. در حالی‌که ناتو چند سال قبل، از قلمرو خود (اقیانوس اطلس، آمریکا و اروپای غربی) خواستند به سمت اروپای شرقی و مرزهای روسیه خود را نزدیک کنند. لذا طبق منشور سازمان ملل، اقدام پیشگیرانه‌ای صورت گرفت که ناتو به جایگاه خودش برگردد. ناتو با ما هم همین کار را انجام داد برای محاصره ما عراق و افغانستان را اشغال کردند و جنگ را به سوریه تحمیل کردند و جمهوری اسلامی به درخواست دولت‌ها به این کشورها برای جلوگیری از جنگ‌های بزرگتر کمک کرد. ما در طول تاریخ جنگ‌های بزرگی چون جنگ جهانی اول و دوم را تجربه کردیم که روسیه را هم یک بار محاصره کردند.
امروز، روسیه و اوکراین می‌توانستند با مذاکره مشکلات خود را حل کنند؛ چون هزینه مذاکره کمتر از این نوع برخورد بود. مسئله دیگر، بعد حقوق بشری موضوع است و در این راستا توصیه می‌کنیم دولت‌ها در برخورد با حقوق مردم به ویژه موقعیت نظامی و زنان مراعات کنند و این جزو خطوط قرمز ما است.
در مجموع، در سال‌های اخیر هم ناتو خیلی از محدوده قلمرو خود فراتر رفته است که با واکنش روسیه روبرو شده‌اند.
به نظر شما ایران در این جنگ روسیه و اوکراین چه موضعی باید داشته باشد؟
موضع جمهوری اسلامی ایران روشن است. ما یک مسأله مشترک در دنیا داریم و آن این است که غربی‌ها با ابزار ناتو به گسترش هژمونی خود پرداخته اند و تحت عنوان «جنگ پیشگیرانه» هر جا را که بخواهند اشغال می‌کنند. چندین سال است رژیم اشغال‌گر قدس به سوریه حمله میکند و در برابر هر قطعنامه‌ای می‌گویند این اقدام پیشگیرانه بوده است. ما از این مسأله رنج می‌بریم؛ بسیاری از کشورها نیز چنین مسأله‌ی مشترکی دارند و روسیه هم یکی از کشورها است. این‌ها زمانی که از قلمرو خود خارج و نزدیک می‌شوند، کشور قدرتمند و با ظرفیتی مثل روسیه طبیعی است که واکنش نشان دهد. نمی دانم چرا غربی‌ها پیش‌بینی نکردند یا نخواستند بگویند ناتو باید حد و مرز خود را بداند؟!
در ادامه مذاکرات شاید موضع روس‌ها به جمهوری اسلامی نزدیک‌تر شود
آیا جنگ بین روسیه و اوکراین بر روند مذاکرات وین تاثیرگذاراست؟
خیر ربطی ندارد. در مذاکرات برجام روسیه همراه ایران بود. در این قضیه هم مواضع ایران با مواضع روسیه نزدیک بود و طبیعتا در ادامه مذاکرات شاید موضع روس‌ها به جمهوری اسلامی نزدیک‌تر شود.
اگر غربی‌ها از موضع لجاجت خارج شوند، الساعه توافق دست یافتنی است
هیأت روسی بر خلاف هیئت ایرانی هر روز با پیامی از نزدیک‌تر شدن به توافق سخن می‌گویند. آیا این پیام‌ها صحت دارد؟
به نظر من همین امشب هم می شود توافق کرد. اگر غربی‌ها حسن نیت و جدیت داشته باشند و بخواهند از موضع لجاجت خارج شوند، الساعه توافق دست یافتنی است. امروز توپ در میدان غربی‌ها است؛ آنها باید تحریم‌های غیرعادلانه و ظالمانه را لغو کنند.
بله توافق نزدیک است
با این وجود آیا توافق نزدیک است؟
بله توافق نزدیک است. به محض عقب نشینی غربی‌ها از موضع لجاجت، توافق صورت می گیرد. اگر به دنبال شفاف‌سازی ما در فعالیت‌های هسته‌ای هستند، ما همکاری می‌کنیم که نگرانی آنان برطرف شود. ما اطمینان داریم فعالیت‌مان در چارچوب سازمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
ما اعتقاد داریم کسی که حسابش پاک است از محاسبه چه باک است. حال در صورت نگرانی، ما راضی هستیم اطلاعات لازم را برای آنها ارائه بدهیم و در بحث نظارت‌ها، فضای بیشتری برای نظارت ایجاد کنیم تا نگرانی آنها رفع شود و آنها در مقابل تحریم‌های ظالمانه را بردارند. آنها توقع دارند از حق طبیعی خودمان گذشته و از حق طبیعی خودمان امتیاز بدهند. ما می‌خواهیم برای حل مشکلات‌مان مذاکره کنیم اگر این مسئله حل نشود ما گزینه‌های دیگری روی میز داریم.
توافق نکردن بهتر از توافق بد است
قرارداد فعلی با قرارداد دولت قبل تا چه اندازه تفاوت دارد؟
هنوز قرارداد امضا نشده است که بخواهیم تفاوت را بررسی کنیم، اما با شروع مذاکرات در دولت جدید به نسبت مذاکراتی که با مدیریت آقای ظریف انجام گرفت قطعا بالاتر از برجام بوده است. یک سری شبهات و نقطه ضعف‌هایی و البته نقطه قوت‌هایی هم بوده است که ما از تجربه تیم قبلی هم استفاده می‌کنیم. بعد از وین هفت یک سری مواردی در دستور قرار گرفت که در وین شش اجازه ورود نداده بودند. بالاخره فضاها و فرصت‌های جدیدی خلق شد که دلیل آن هم مشخص است چون دولت تازه نفس و انسجام ملی شکل گرفته بود، بعد از اجرای قانون مصوب مجلس قانون راهبردی برای لغو تحریم‌ها، برخی دستاوردهای یک طرفه که در اجرای برجام از دست داده بودیم را مجددا به دست آوردیم. همین برگه‌ها باعث شد غربی‌ها داوطلب و پیشنهاد دادند، مذاکره مجدد صورت بگیرد.
انتظار داریم امتیازات بیشتری بگیریم. ما به دنبال قرارداد برد-برد هستیم که هم منافع آنها و هم ما تأمین شود؛ در غیر این صورت زیر بار توافقی نمی رویم و اعتقاد داریم توافق نکردن بهتر از توافق بد است. از سوی دیگر روند مذاکره نشان می‌دهد، رسیدن به یک قرارداد خوب دور از دسترس نیست.
ما با روسیه و چین بر اساس ظرفیت و منافع ملی ارتباط برقرار و تفاهم نامه تنظیم می‌کنیم
در باب جنگ روسیه و اوکراین و همچنین در مسئله برجام با واکنش‌های مثبت و منفی بسیاری در داخل کشور روبرو بودیم. عده‌ای طرف مقابل را غرب گرا و دیگری شرق گرا نامید، به نظر شما دلیل این واکنش‌ها چیست؟
ما به دنبال یک ارتباط متوازن با کشورهای مشروع دنیا هستیم. ما هیچ محدودیتی برای احترام و اعتماد متقابل با همه کشورها نداریم. امروز استراتژی دولت جدید نگاه به شرق است، اما صرف نظر از غرب هم نیست. به هر حال هشت سال سیاست خارجی ما بر مدار تقویت ارتباط با غرب شکل گرفته بود؛ به تعبیری تمام تخم مرغ‌ها در سبد غرب قرار گرفته بود که در نهایت نتیجه هم نداد و به قول رییس اسبق بانک مرکزی، نتیجه‌اش «هیچ» بود و آنها هم سواستفاده می‌کردند. طی هشت سال که دولت آقای روحانی به سمت آنها حرکت می کرد آنها اجاز ندادند شرکت‌‌هایشان در ایران سرمایه‌گذاری کنند؛ اما من نمی دانم ما به ازای عینی غربیگرایی چیست؟ اگر چیزی است به ما نشان دهند! ما با انسان‌ها مشکلی نداریم و طبقه‌بندی قائل نمی‌شویم.
امروز ما در صدد هستیم یک ارتباط متوازن با همه دنیا و نیز کشورهای قدرتمند شرقی ایجاد کنیم. روسیه به اصطلاح دنبال استثمار ما نیست. کشور ایران با این تاریخ، جمعیت، ظرفیت و فرهنگ مستعمره و وابسته نخواهد شد. ما با روسیه و چین بر اساس ظرفیت منافع ملی ارتباط برقرار و تفاهم نامه تنظیم می‌کنیم. امروز عصر شرق و غرب نیست و روسیه هم شوروی نیست، چند دهه از جنگ سرد گذشته است. امروز قدرت‌های بزرگی ظهور و بروز یافته اند و عصر دو جانبه گرایی تمام شده است.
آمریکا می خواست با طرح موضوع دهکده جهانی یک قطبی را تعریف کند، اما نتوانست. برخی از اعضای جامعه جهانی می‌گویند آیا تنها آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان جامعه جهانی هستند؟! ما ۸ میلیارد جمعیت و ۲۰۰ کشور داریم. این گفتمان، گفتمان عصر و جاهلیت نوین است. از طرفی شعار دموکراسی سر می‌دهند و از طرف دیگر این کلید واژه‌ها را تزریق می‌کنند که درست نیست.
روس‌ها در این دوره نسبت به دوره‌های گذشته بیشتر همراه جمهوری اسلامی بودند
نحوه اطلاع رسانی روسیه طی مذاکرات این تلقی را ایجاد می کند که گویی که آنها منافع بیشتری نسبت به ایران در مذاکرات دارند، آیا این را قبول دارید؟
یک طرف ما هستیم و طرف دیگر کشورهای ۴+۱ کشورها بر اساس منافع خودشان کار رسانه‌ای می‌کنند که این کاملا طبیعی است اما روس‌ها در این دوره نسبت به دوره‌های گذشته بیشتر همراه جمهوری اسلامی بودند. خب کسی که همراهی میکند باید از آن تشکر و قدردان باشیم.
