کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه گفت: امروز در عرصه جهانی یک هم افزایی در مقابل یکجانبه گرایی غربی در حال شکلی است و ما باید نسبت به این هوشیار باشیم. ما در عرصه منطقه ای هم با روسیه داریم کار می کنیم و تجربه موفقی در ماجرای سوریه داریم و نه اینکه آراء ما صد درصد مثل همدیگر باشد، می توانیم همکاری داشته باشیم.
سفیر ایران در روسیه با اشاره به اینکه امروز در عرصه جهانی یک هم افزایی در مقابل یکجانبه گرایی غربی در حال شکل گیری است، گفت: ما در عرصه منطقه ای هم با روسیه داریم کار می کنیم و تجربه موفقی در ماجرای سوریه داریم و نه اینکه آراء ما صد درصد مثل همدیگر باشد، می توانیم همکاری داشته باشیم. طبیعتا هم ما و هم روس ها گسترش ناتو تا مرزهای خودمان را در راستای منافع خودمان نمی بینیم.
به گزارش خبرنگار جماران، کاظم جلالی در همایش مجازی «روابط ایران و روسیه در پرتو تحولات نوین منطقه ای»، گفت: ما نیازمند این هستیم که روسیه نوین را بشناسیم و یکی از ضعف ها این است که در داخل روسیه ایران جدید و ظرفیت های آن را کمتر می شناسند و ما هم در داخل ایران ظرفیت های روسیه جدید را نمی شناسیم. روسیه را به چند دوره می توان تقسیم کرد؛ یکی روسیه تزاری است که ما ایرانی ها تجربه خوبی از آن نداریم و جدایی بخش هایی از ایران در آن دوران اتفاق افتاد. دوران دوم اتحاد جماهیر شوروی و کمونیسم است که بسیاری از ارتباطات میان دو کشور در آن دوره قطع شد. دوران سوم اضمحلال و فروپاشی شوروی است که می بینیم روسیه در زمان گورباچف و یلتسین سعی دارند به غرب نزدیک شوند و دوران 10 ساله ای است که خود روس ها هم ابا افتخار از آن یاد نمی کنند. دوران چهارم دوران پوتین است که به نظر من باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
سفیر ایران در روسیه تصریح کرد: ما شاهدیم که با توسل به تاریخ روابط ایران و روسیه قضاوت می شود و باید این مسأله در ایران اصلاح شود. برخی می گویند چرا باید با روس ها روابط داشته باشیم وقتی تاریخ این چنینی با آنها داریم؟ اما باید بدانیم که در زمان شوروی شاهد جنگ بین شوروی و آلمان بودیم و روس ها می گویند 25 میلیون نفر در آن جنگ کشته شده اند اما می بینم که آلمان با وجود این سابقه تاریخی با روسیه روابط دارند و قرارداد نورد استریم 2 را پیگیری کردند. به همین دلیل معتقدم نمی شود ما در تاریخ بمانیم و به امروز نگاه نکنیم.
وی با اشاره به ایستادگی ایران در مقابل یکجانبه گرایی آمریکا پس از فروپاشی شوروی، افزود: روسیه برای احیای امپراطوری تزاری تلاش کرده و سعی دارد وزن خود را بازیابی کند که این تلاش از دو دهه گذشته آغاز شده است. پوتین در خصوص بازسازی اقتصادی تلاش کرد اما در این دوران هم به نوعی نزدیکی به غرب وجود دارد و چندان نگاه تعارض و تنش میان آنها نیست. از 2008 با آمدن مدودف باز هم نزدیکی به غرب را شاهد هستیم اما از سوی روس ها تلقی می شد که آمریکا و غرب به دنبال تجزیه روسیه هستند. روسیه مقابل یکجانبه گرایی آمریکایی ایستاد و ائتلاف جدیدی در عرصه بین المللی به ویژه پس از تحولات 2008 و 2014 با محوریت روسیه و چین و رویکردی که ایران پس از انقلاب اسلامی شکل داد، شاهد هستیم.
جلالی یادآور شد: در شورای امنیت سازمان ملل چین به قطعنامه علیه روسیه رأی ممتنع می دهد، همان طور که امارات متحده عربی و هند رأی ممتنع دادند؛ و این نشان می دهد دنیا سمت و سوی دیگری را نشانه گرفته است. جمهوری اسلامی ایران در مقابل یکجانبه گرایی غرب هزینه بالایی پرداخت و امروز در عرصه جهانی یک هم افزایی در مقابل یکجانبه گرایی غربی در حال شکل گیری است و ما باید نسبت به این هوشیار باشیم. این یک اشتراک نظر در جامعه جهانی هست و باید کاملا در سیاست خارجی و رسانه ای و افکار عمومی متوجه آن باشیم. متاسفانه بلوک بندی هایی در داخل ایران بدون ضابطه مندی وجود دارد که تلاش دارد بر سیاست خارجی کشور تاثیر بگذارد.
وی تأکید کرد: ما در عرصه منطقه ای هم با روسیه داریم کار می کنیم و تجربه موفقی در ماجرای سوریه داریم و نه اینکه آراء ما صد درصد مثل همدیگر باشد، می توانیم همکاری داشته باشیم. جریان تروریسم در سوریه عمیق بود که تلاش داشت ناامنی را در منطقه ایجاد کند. در کنار آن در قفقاز و افغانستان و غرب آسیا نیاز داریم ما و روسیه در کنار هم قرار بگیریم و همکاری داشته باشیم. طبیعتا هم ما و هم روس ها گسترش ناتو تا مرزهای خودمان را در راستای منافع خودمان نمی بینیم.
سفیر ایران در روسیه اظهار داشت: در دولت جدید سیاست همسایگی و تقویت همکاری ها مدنظر است که در بین همسایگان و اقتصاد آنها روسیه اقتصاد بزرگی است. از این منظر در 2021 ، 293 میلیارد دلار حجم واردات روسیه بوده است و ایران باید از این بازار بزرگ سهم زیادی داشته باشد. روسیه از صادرگنندگان بزرگ انرژی است. جمهوری اسلامی ایران باید منافع خودش را در بازار بزرگ روسیه جست و جو کند و به عنوان یک کشور همسایه سهم خودش را از این بازار داشته باشد. سال 2021 برای اولین بار حجم صادرات ایران به روسیه حدود یک میلیارد دلار شده است. این یعنی ایران حدود 3 درصد در واردات روسیه سهم دارد که رقم پایینی است و باید ارتقا یابد.
وی با بیان اینکه روسیه برای ایرانی ها سرزمین ناشناخته ای است، گفت: تجار ما در روسیه تصادفی حضور دارند و ما برنامه ریزی دقیقی برای تجارت با روسیه نداشته ایم. این بازار بزرگ در اختیار ما است و باید از آن استفاده کنیم. با وجود اینکه موقعیت ما در منطقه استراتژیک است و محل اتصال شرق و غرب و شمال و جنوب هستیم، اما در کریدورهای مهم در این منطقه حضور نداریم. از بندر عباس تا بندر سن پترزبورگ می توانیم راه آهن داشته باشیم. در یک مسیر 164 کیلومتری رشت به آستارا ضعف داریم که اگر این مسیر تسهیل شود ما به این کریدور وصل می شویم. بارها گفته ام این خط ترانزیت از نان شب برای کشور ما واجب تر است چون سهم ترانزیتی بالایی برای ایران دارد. اگر راه آهن چابهار به زاهدان متصل شود ما از چابهار به اروپا متصل می شویم. همچنین از دریای خزر از ظرفیت هایش استفاده نکرده ایم. ما همسایه آبی روسیه هستیم و به لحاظ خاکی باید از کشورهای دیگر عبور کنیم پس باید به یک کریدور ترکیبی برای ترانزیت و ارتباط با روسیه فکر کنیم و حتما باید کشتیرانی خودمان در خزر را تقویت کنیم.
جلالی با تأکید براینکه باید یک فرماندهی واحد برای امر صادرات داشته باشیم، اظهار داشت: روابط ما سیاسی، امنیتی، دفاعی و نظامی است و این روابط اگر پایه فرهنگی نداشته باشد، روابط سیاسی شکننده است. سالانه 6 میلیون روسی به ترکیه می روند و میزان ورود گردشگر روسی به ایران در حد چندین هزار نفر است که نشان می دهد شناخت عمیقی میان دو ملت وجود ندارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه سیاست خارجی ایران بر عزت، حکمت و مصلحت مبتنی است، گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره استقلال خودش در سیاست خارجی را حفظ کرده اما من فکر می کنم یک جریان رسانه ای می خواهد آن را تضعیف کند. وقتی با چین قرارداد می بندیم این جریان رسانه ای فعال می شود و می گوید ایران می خواهد تحت تیول چین قرار گیرد و هنگامی که با روسیه ارتباط برقرار می کنیم بلافاطه آن را مورد خدشه قرار می دهند. در همین سفر رئیس جمهور کشورمان به روسیه بنده به عنوان سفیر می گویم که سفر ایشان بسیار عزت مندانه بود اما جریان رسانه ای کشور در آن تفرقه کرد. همه ارزش ها و اصول انسانی هست اما سوای این است که امروز هشت سال است که مردم یمن در بدترین شرایط هستند، همین جریان رسانه ای چرا درباره یمن پررنگ نیست؛ ارزش های انسانی در داخل یمن و بحرین و افغانستان و سوریه هم باید باشد.
سفیر ایران در روسیه تأکید کرد: در این باره چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید. ما نوکر منافع ملی خودمان هستیم و سیاست خارجی ما در خدمت منافع ملی کشور است اما امروز باید ببینیم چه اقدامی خلاف سیاست خارجی ما انجام می شود. آیا ایستادگی در مقابل یک جانبه گرایی غرب که حتی چین و هند و امارات این جریان را برنمی تابند، خلاف منافع ملی است؟! جمهوری اسلامی ایران تیول هیچ کشوری نیست و حتی ما دنبال شرق گرایی هم نیستیم و دنبال این هستیم که توازن میان شرق و غرب ایجاد شود.
به گزارش خبرنگار جماران، الهه کولایی نیز طی سخنانی در این همایش، گفت: یکی از مهم ترین مسایل در حوزه اوراسیا مساله ایران و روسیه است و روابط دو کشور بعد از فروپاشی شوروی تحول پیدا کرده است. در تاریخ روابط ایران و روسیه رخدادهای تلخی است که باعث شده بدبینی و روس هراسی در جامعه ایران بازتولید و ضدیت با شرق در کشور ما همواره دنبال شود ما در مرکز اوراسیا تلاش داریم فراتر از ملاحظات سیاسی و در چهارچوب فرایندی علمی بتوانیم تصویری واقعی از تحولات در مرزهای شمالی داشته باشیم و روسیه را از موضع منافع ایران ببینیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: از دوران تزاری روابط سیاسی و اقتصادی و حتی جنگ های ایران و روس را داشتیم و در دو دهه پیش از انقلاب در دوره پهلوی شاهد گسترش روابط هستیم که هنوز از آثار آن در صنایع ماشین سازی، ذوب آهن اصفهان و نیروگاه های مختلف استفاده می کنیم. چنین روابطی را بین شرق و غرب با شوروی کمونیست در آن زمان بعد از مصر، ایران دارد. به هر حال موقعیت ژئوپلتیک ایران باعث شد تا در آن دوران روابط سودمندی را با شوروی داشته باشیم.
وی افزود: ایران معمولا روسیه را با نگاه غربی می بیند و می شناسد، ما سعی کردیم نگاه به روسیه و شرق را بر منافع خودمان متمرکز کنیم و منافع متعدد و متداخل بعد از فروپاشی در روابط دو کشور وجود دارد که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. حتما باید توجه کنیم که چه طور می توانیم از رابطه با کشوری که ابزارهای فراوانی برای تأمین منافع ما در اختیار دارد، استفاده کنیم. ما همواره تاکید کردیم که باید تلاش کنیم از روسیه به نفع منافع خودمان استفاده کنیم. ما نیازمند یک رویکرد موازنه گرا با روسیه و اروپا و آمریکا هستیم.
کولایی با اشاره به اینکه حمله روسیه به اوکراین جهان را در آستانه تحولات جدی قرار داد و طبیعتا بر رابطه ایران و روسیه هم تأثیر خواهد داشت، گفت: باید جهت گیری ما بر پایه منافع ملی ایران و بر اساس استقلال کشور در چهارچوب انقلاب اسلامی باشد. ایران باید اقدام نظامی روسیه علیه اوکراین را محکوم کند و خواستار نشستن دو طرف پشت میز مذاکره شود و رهبران سیاسی با گفت و گو و طرح مسایل دیدگاه های خود و با مصالحه و سازش در تامین منافع کشور خودشان قدم بردارند؛ چرا که سیاست به این شکل کمترین هزینه را بر مردم دارد. رفتاری که امروز از اروپا شاهد هستیم، هزینه اش را مردم پرداخت می کنند.
وی تأکید کرد: آماده باش هسته ای مطمئنا می تواند تحولات مهمی در پی داشته باشد. اما امیدوارم مذاکراتی که صورت می گیرد همه طرف ها بتوانند رفتارها را کنترل کنند و ما هم متناسب با منافعمان برخورد کنیم و به گونه ای ببینیم که منافع مردم اوکراین و روسیه قابل تأمین باشد. ژئوپلتیک اوراسیا برای ایران ظرفیت هایی قرار داده که متأسفانه آن طور که باید و شاید از این امکانات در جهت منافع ایران استفاده نشده و سیاست شرق گرایی این سال ها مانع از استفاده ما از ظرفیت های دریای خزر شده است.
