نقش آفرینی زنان، در جنبش های ضد استبدادی

پایگاه خبری جماران: پرداختن به جایگاه بانوان در تاریخ معاصر این سرزمین بسیار حائز اهمیت است.

زنان ایرانی در گذر زمان، خصوصا در دهه های اخیر با تلاش و کوشش فراوان ، موجب ارتقاء و رشد سطح دانش ، بینش و اندیشه خود گردیده اند.

دراین عرصه در کنار مردان و شاید در مواردی پیشاپیش آنها حرکت و توفیق داشته اند.

آنچه اهمیت این رشد و بالندگی را بیشتر می کند آن است که در مسیر  رشد و توسعه، معمولاً عوامل بازدارنده و چالش برانگیز در مسیر بانوان از همدلی ها و همراهی ها پیشی داشته و انرژی فراوانی را از جنبش و حرکت زنان به جهت کنترل این مخالفت ها و کج اندیشی ها به خود اختصاص داده است .

از قبل انقلاب و شاید اوایل دهه چهل مخالفت بخش هایی از جامعه خصوصاً بخش سنتی و روحانیت با حضور اجتماعی زنان و مشارکت در امر تعیین سرنوشت و حق رأی پر رنگ بود.

با گسترش فضای انقلابی و توسعه ‌‌و فراگیری نهضت با شعارها و خواسته های اساسی در مخالفت با دیکتاتوری و استبداد رژیم پهلوی، جامعه سنتی و بخشی از روحانیون به اهمیت حضور و فعالیت زنان در عرصه اجتماع و همایش ها و اجتماعات خصوصا به جهت انرژی بالا و شجاعت و ایثارگری این بخش از جامعه در مخالفت با استبداد و خودکامگی پهلوی، همراه شد .

به گونه ایی که حضور زنان در ماههای منتهی به انقلاب ۵۷ پیشاپیش اعتراضات مردمی کاملاً پررنگ و تاثیرگذار و پیشرو بود.

در آن زمان حضور زنان در عرصه اعتراضات و فعالیتهای اجتماعی، با ‌پشتیبانی رهبران انقلاب و نهضت ضد استبدادی علیه رژیم پهلوی همراه بود و هیچگونه محدودیت و مرزبندی برای حضور  زنان در مبارزات ضد استبدادی علیه رژیم پهلوی چه از منظر پوشش و سبک زندگی و باورهای اعتقادی و مذهبی، موضوعیتی نداشت .

همچنان که برای مردان حاضر در اعتراضات این محدودیتهای از طرف رهبران و کنشگران انقلابی در نظر گرفته نمی شد ؛ همه با هر نوع دیدگاه ، فکر و اندیشه  و پوشش و سبک زندگی و … یک موضوع مشخص را پیگیری می کردند ؛  نفی استبداد و دیکتاتوری خودکامهء حاکم بر مردم ایران ، یعنی شاه و عوامل سرکوب وابسته به رژیم .

انقلاب ۵۷ با حضور حداکثری تمام تفکرات و اندیشه های ضد استبدادی و اقشار مختلف و متنوع مردم ایران و با شعار محوری «استقلال ، آزادی، جمهوری اسلامی» به پیروزی رسید .

جهت رسیدن به حاکمیتی فراگیر ، آزاد ، مستقل و اسلامی و متکی به رای و نظر مردم و با حضور همه تفکرات و اندیشه ها در بهمن ۵۷ به سرانجام رسید.

زنان و‌ مردان که در کنار هم و با اراده بالا و بدون خط کشی های خودی و غیرخودی، علیه استبداد بپا خاستند و بدنبال استقلال و آزادی بودند و با هر نوع محدودیت و استبداد در هر لباسی مخالفت می ورزیدند .

تا چند سال ابتدایی پس از انقلاب ۵۷ علی رغم برخی تسویه حساب ها و حذف ها که شکل و نتیجه آن قابل تأمل و بررسی است ، مسیر تا حدود زیادی با آرمان های نهضت ضد استبداد و انقلاب ۵۷ هماهنگ بود .

کسی در سبک زندگی ، اندیشه، تفکرات و پوشش مردم سرک نمی کشید ولی کم کم فضا به سمت تندروی ، حذف و محدودیت و … رفت .

نقش جدی جریانات فکری خاص خصوصا مجاهدین خلق در بستر سازی و تقویت و سرعت بخشیدن به ایجاد محدودیت برای فضای آزاداندیشی و آزادی بیان بسیار پررنگ بود و بهانه ای شد در دست تفکراتی که بدنبال حذف رقبای سیاسی و بسته و محدود کردن فضای سیاسی و اجتماعی کشور بودند.

گسترش محدودیت ها و بسته شدن فضای سیاسی و اندیشه ورزی و ایجاد محدودیت های اجتماعی به ویژه برای بانوان جامعه بیشتر محسوس بود.

به گونه ای که  جامعه باید با یک نوع دیدگاه و تفکر و برداشت تنگ نظرانه از دین و سیاست در حوزه اجتماعی و فرهنگی خود را هماهنگ می کرد.

به مرور تفکرات تندرو و اندیشه های خشک جای خود را به نظرات روشنفکرانه و ضد استبدادی ماههای قبل انقلاب ۵۷ داد.

در اِعمال تفکرات محدود کننده ؛ زنان و دختران با بیشترین آسیب و‌محدودیت مواجه شدند .

البته با مرور زمان، زنان با افزایش توانمندی ها و سطح علمی و آکادمیک خود جایگاه خویش را در جامعه ارتقاء دادند.

ولی هنوز پس از گذشت ۴۳ سال از بهمن ۵۷، شاهد برخوردها و تفکرات  زن ستیزانه که متاسفانه معمولاً در نگاه کسانی که مدعی دینداری هستند و القابی چون انقلابی و حزب الهی را یدک می کشند و در ساختار حاکمیت نیز دارای قدرت می باشند ، دیده می شود.

نمونه اخیر این نگاه تنگ نظرانه و سیاسی و مردسالار به موضوعات مرتبط به جامعه زنان، برخورد زشت و زننده و توهین آمیز با دو بانوی اندیشمند و فرهیخته خانم ها زهرا شجاعی و ملاوردی در برنامه جهان آرا (شبکه افق) بودیم و متاسفانه در این نوع نگاه زن ستیزی ها و توهین به زنان بخشی از بانوان نیز نقش آفرینی می کنند.

به درستی باید اشاره کرد که گسترش دانش و آگاهی جامعه و بالا رفتن توانمندی و اندیشه و علم زنان مقدمه ای است برای تدوین و گسترش قوانین و حقوق انسانی حامی و مدافع بانوان تا از ابراز سلیقه شخصی، تند و متحجرانه و محدودکننده بانوان و کنش گری و اثرگذاری آنها جلوگیری شود .

معمولا قوانین محدود کننده حقوق و آزادی های زنان ، توسط مردان جامعه تدوین و به زبان می آید و به همین جهت باید برای احقاق حقوق و آزادی های زنان ، در کنار تلاش همه جانبه جنبش زنان ، اندیشمندان، فرهیختگان، دانشگاهیان و روحانیون عالم به روز، تلاش فراوانی کنند تا بتوان حقوق و قوانین حافظ منافع و حقوق برابر برای بانوان جامعه ایران و نیز ایجاد شرایط برابری برای تلاش و کنشگری و تاثیرگذاری زنان در جامعه و در تمام حوزه ها فراهم و عملیاتی کرد .