پایگاه خبری جماران: قریب به دو ماه و نیم از روی کار آمدن دولت سیزدهم می گذرد. دولتی که وظیفه ادامه مذاکرات با غرب را برای خروج از بن بست ایجاد شده در پرونده هسته ای ایران بر عهده دارد. اما با گذشت این مدت، هنوز موضع روشنی از سوی مسئولین وزارت خارجه اتخاذ نشده است.
در همین رابطه، یک تحلیلگر مسائل بین الملل معتقد است که آقایان جز اینکه در خصوص مذاکرات به واقع بینی برسند، راه دیگری ندارند. متأسفانه در حال حاضر با بی تصمیمی مفرط مواجه ایم. یک برداشت خوش بینانه می تواند این باشد که حاکمیت می خواهد عطشی از خود برای مذاکرات نشان ندهد و با صبوری و آرامش در مذاکرات شرکت کند تا طرف مقابل این تصور اشتباه را پیدا نکند که ما برای دادن امتیازات زیاد آمادگی داریم.
دولت روحانی از رسیدن به توافق با دولت بایدن بازداشته شد
احمد شیرزاد در گفت و گو با خبرنگار جماران، درباره بلاتکلیفی وضعیت مذاکرات گفت: تمامی ناظران سیاسی در شگفتند که موضع ایران چیست؟ متاسفانه دولت آقای رئیسی، پای خود را از ماجرا بیرون کشیده و موضعی اعلام نمی کند. ببینید که در این مدت، ما یک حرف مشخص از آقای رئیسی یا آقای امیرعبداللهیان درباره اینکه می خواهند راجع به برجام چه کار کنند، نشنیده ایم. اگر کسی بتواند موضع صریحی از اظهارات آنها دربیاورد، قابل تقدیر است.
وی افزود: در مجموع، دولت سابق تکلیف مشخصی داشت و می خواست مذاکرات را به نتیجه برساند و همگان هم می دانند که آنها تا مرحله آخر مذاکرات پیش رفته بودند و چنانکه گفته می شد ۹۰ درصد کار تمام بود. اما به نوعی دولت روحانی از رسیدن به توافق با دولت بایدن بازداشته شد. به نظر می رسد که اراده ای وجود داشت برای اینکه چنین موفقیتی به نام دولت او ثبت نشود. البته اشکالی هم ندارد که به نام دولت آقای رئیسی ثبت شود بلکه مهم این است که مشکل مملکت حل شود.
با بی تصمیمی مفرط مواجه ایم
این تحلیلگر حوزه بین الملل گفت: متاسفانه در حال حاضر با بی تصمیمی مفرط مواجه ایم. یک برداشت خوش بینانه می تواند این باشد که حاکمیت می خواهد عطشی از خود برای مذاکرات نشان ندهد و با صبوری و آرامش در مذاکرات شرکت کند تا طرف مقابل این تصور اشتباه را پیدا نکند که ما برای دادن امتیازات زیاد آمادگی داریم. این موضوع هم دوره ای دارد و اگر از حدی گذشت، این تصور کنار می رود و احساسی به وجود می آورد که جمهوری اسلامی موضعی نشان نمی دهد و می گذارد وضعیت در حالت بلاتکلیف باقی بماند.
شیرزاد ادامه داد: بلاتکلیفی برای اقتصاد و اداره کشور سم است. این وضعیت در واقع حالت انتظار را نه تنها در سیاستمداران غربی و در میان متحدین کشور و کسانی که می خواهند با ایران رابطه خوبی داشته باشند، ایجاد می کند. بلکه در داخل هم برای تمامی فعالین سیاسی و اقتصادی چنین فضای انتظاری به وجود می آورد. به نظرم زمان آن رسیده که موضعی روشن و قاطع از سوی ایران اتخاذ شود.
اگر موازنه قدرت به نفع ایران بود می توانستیم با کنار گذاشتن برجام، توافقی بهتر از آن به دست بیاوریم
وی درباره انواع مواضع ایران در قبال مذاکرات گفت: ایران می تواند بگوید که برای مذاکراتی جدید آمادگی دارد؛ بدین معنا که به تعبیر مدیرمسئول کیهان، برجام را «لاشه ای متعفن» بخواند و به سراغ توافقی جدید رود که اگر موازنه قدرت به نفع ایران بود می توانستیم امیدوار باشیم با کنار گذاشتن برجام، توافقی بهتر از آن به دست خواهیم آورد. لذا به نظر می رسد که این برداشتی بسیار غیرواقع بینانه است و با این نوع تحلیل ها ما در مذاکرات به جایی نخواهیم رسید. البته ممکن است شرایط امروز ما به جهاتی بهتر از دوره مذاکرات برجام باشد. بدین معنا که در این مدت نشان دادیم می توانیم فشارهای تحریمی آمریکا را تحمل کنیم. ولی به هر حال آمریکا کاملا از فشارهایی که به ما وارد می کند، آگاه است و آنها را اندازه گیری می کند.
این تحلیلگر مسائل بین الملل افزود: هرچند امروز در موضع ضعف نیستیم و شرایط مان از دوره مذاکرات برجام بدتر نیست و حتی از جهاتی هم بهتر است، ولی این برتری به حدی نیست که به برجام پشت پا زده یا به دنبال برجامی جدید باشیم. مضاف بر اینکه همان برجامی که با پایه های لرزان به امضاء رسید و دولت اوباما نتوانست پایه هایش را محکم کند، دولت بایدن هم نمی تواند چنین کاری انجام دهد. چرا که در کنگره آمریکا، جمهوری خواهانی حضور دارند که به مواضع ترامپ وفادار هستند و فشارهای رژیم اسرائیل و کشورهای منطقه را نیز نمی توان نادیده گرفت.
دولت و نظام روی برجام تکیه کنند
وی بیان کرد: مجموعه این عوامل نشان می دهد که اگر برجامی متفاوت هم تصویب شود، معلوم نیست که پایه های محکم تری نسبت به برجام قبل داشته باشد. گرچه این رویکرد موفقی نیست، ولی وزارت خارجه ایران می تواند بگوید که دنبال این مساله است. هرچند به نظر نمی رسد که کسی به دنبال «برجام جدید» باشد. ضمن اینکه اصولا شاید آمریکایی ها بدشان نیاید که بخواهند از اول پای میز مذاکره بنشینند. این همان چیزی است که آرزوی ترامپ بود. همه تلاش آقای ترامپ این بود که زیر برجام بزند و موافقت نامه تازه ای را با ایران به امضا برساند. موافقت نامه ای که دیگر تنها به موضوع هسته ای ایران مربوط نمی شود و بسیاری از مسائل دیگر از جمله موشکی و نفوذ ایران در منطقه را در برمی گیرد.
شیرزاد گفت: تمام حُسن برجام این بود که محدود به مساله هسته ای بود و طرفین در حیطه مسائل دیگر وارد نشدند. شاید بتوان برجام را از این حیث، منحصر به فرد دانست. وجه دیگر مسأله این است که دولت و نظام روی همان برجام تکیه کنند. به نظر می رسد واقع بینانه ترین وجه همین است. یعنی محکم روی برجام و اجرای آن بایستند. این نیز می تواند موضعی جدی باشد و مورد حمایت کشورها قرار خواهد گرفت. اما متاسفانه همین موضع هم اعلام نمی شود.
مخالفین برجام می دانند که هیچ سنگری مستحکم تر از برجام نیست
وی در خصوص چرایی عدم اعلام موضعی مشخص درباره مذاکرات از سوی ایران گفت: دلیل این مساله بیشتر مربوط به مسائل داخلی است. دلیلش امثال آقای شریعتمداری هستند که وقتی اعلام می کنند برجام لاشه ای متعفن است، دیگر حتی اگر دستگاه دیپلماسی هم تمایل داشته باشد مساله را حل کند، سلب اراده می شود. دلیلش می تواند مواضعی باشد که همین آقای باقری در گذشته گرفته است. متاسفانه امروز کسانی دست اندرکار پرونده هسته ای شدند که در دوره برجام با تمام قوا به آقای روحانی حمله کردند و برجام را مورد شدیدترین حملات خود قرار دادند. اما امروز که می خواهند پای میز مذاکره بنشینند می بینند که هیچ سنگری مستحکم تر از برجام نیست.
او ادامه داد: آیا مخالفین دیروز برجام حاضرند صادقانه به این موضوع اعتراف کنند؟! می خواهم این را بگویم که ما امروز اسیر مواضع گذشته امثال آقایان باقری و جلیلی و اصولگرایان مخالف برجام هستیم. این ها نمی توانند با خودشان کنار بیایند و این تغییر را بپذیرند. طبیعتا فشارهایی را هم به نهادهای تصمیم گیر وارد می کنند. بالاخره شورای عالی امنیت ملی در خلاء زندگی نمی کند و بایستی مجموعه مخالف برجام را هم به حساب بیاورد. البته به نظرم فشار مشکلات اجرایی کشور، دیر یا زود همه را به این نتیجه می رساند که مدیریت کشور شوخی بردار نیست و این شعارها که از سر موضع بی مسئولیتی در گذشته سرداده می شد، حلال مسائل کشور نیست و آقایان ناچارند که آستین بالا زده و برای اینکه به حداقل وعده های خود عمل کنند عملکردی واقع بینانه تر داشته باشند.
اصلاح طلبان اهل شماتت مخالفین برجام که امروز تبدیل به موافق شده اند، نیستند
شیرزاد گفت: شخصا به عنوان یک اصلاح طلب ناظر ماجرا، حاضرم سکوت کنم و به هیچ وجه زبان به طلبکاری از مخالفین دیروز برجام باز نکنم. به طور کلی تر، مخالفین سینه چاک برجام که تا دیروز شدیدترین حملات را به آن می کردند، اگر امروز به این نتیجه رسیدند که برجام توافق خوبی بوده است، آسوده خاطر باشند چرا که اصلاح طلبان اهل شماتت آنها نیستند. در گذشته هم مواردی بوده که اصولگرایان ناچار شده اند تا از مواضع تندروانه خود کوتاه بیایند ولی اصلاح طلبان کنایه ای به آنها نزدند.
وی بیان کرد: آقایان جز اینکه در خصوص مذاکرات به واقع بینی برسند، راه دیگری ندارند. تحلیل دیگری هم وجود دارد مبنی بر اینکه حالا که آمریکایی ها فشارها را کم کرده اند، به همین بسنده کرده و به نوعی شرایط را سپری کنیم. این رویکرد به معنای آن است که با بی تصمیمی و بلاتکلیفی مسائل را کش دهند. تا امروز هم تقریبا همین بوده و در دوسه ماهه اخیر دولت بدین شکل عمل کرده است. آقایان می گویند حالا که کمرمان نشکسته، ادامه دهیم. این بسیار بد است و پس از مدتی چهره ای مذبذب، بدون تصمیم و فاقد قاطعیت کافی برای حل و فصل مشکلات کشور از دولت ارائه خواهد کرد.
این مجلس نمی تواند راهگشا باشد
وی اظهار کرد: کاراکتر آقای رئیسی، تصمیم گیر و قاطع به نظر نمی رسد. با اینکه ایشان فردی پیگیر است و نمره پیگیری اش بالاتر از آقای روحانی است. ولی این کافی نیست و گاهی اوقات نیاز است که دولت به یک تصمیم برسد، اگر هم لازم است هماهنگی با نهادهای دیگر صورت گیرد، دولت باید سازوکار رسیدن به یک تصمیم را فراهم کند. از مجلس هم هیچ انتظاری نمی توان داشت چرا که این مجلس نمی تواند راهگشا باشد و تصمیمات جدی بگیرد. گاهی هم با تصویب طرح های دست و پاگیر نظیر الزام دولت به تامین اورانیوم با غنای ۲۰ درصد بیشتر حالت جوزده و شعارزده پیدا می کند.
شیرزاد گفت: آنچه جامعه ایران شدیدا تشنه آن است، «تصمیم» است. حتی اگر یک تصمیم اشکالاتی داشته باشد، کشور شدیدا نیاز دارد که کسانی برایش تصمیم بگیرند. هر چند که برای تصمیم گیری امکانات مختلفی ندارند ولی به هرحال باید از فضای بلاتکلیفی درآییم. چندان معتقد نیستم که این فضا بتواند منجر به تقویت موضع ایران در مذاکرات شود. بلکه موضع ایران را تضعیف می کند.
فضای دو سه ماهه اخیر، فضای مطلوبی در سیاست خارجی ما نبوده است
وی گفت: همه باید کمک کنیم تا اتفاق تازه ای رخ دهد و مجموعه اصولگرایان حاکم به تصمیمی صحیح برسند. فرض را بر این می گذاریم که آقایان به منافع ملی توجه می کنند. اما در جاهایی که منافع ملی با منافع جناحی شان در تعارض قرار می گیرد ناچارند در مواقعی پا روی حرف های گذشته خود بگذارند. جا دارد که از اصولگرایان خواهش کنم به خاطر منافع ملی هم که شده، نگران سرزنش افکار عمومی نباشند چرا که دیر یا زود، وقتی مساله حل شود به نام آنها تمام خواهد شد و حاضریم تمام جایزه و افتخارش برای اصولگرایان باشد. به عنوان یک شهروند، عاجزانه از تصمیم گیران می خواهم که مساله را حل کنند؛ زیرا وضعیت در شرایطی نیست که گره ای کور به آن خورده باشد.
او در پایان گفت: من در دوره آقای ترامپ معتقد نبودم که باید با او مذاکره کنیم. زیرا مذاکره با دولت او بی نتیجه بود و روشن نبود که ترامپ از ما چه می خواهد؛ ولی امروز کسانی در برابر ایران هستند که مشخص است چه می خواهند، اما این ما هستیم که موضع خود را اعلام نمی کنیم. امیدوارم فضا تغییر کند چرا که فضای دو سه ماهه اخیر، فضای مطلوبی در سیاست خارجی ما نبوده است.
