پایگاه خبری جماران: امروز قرارداد همکاری 25 ساله دولت های ایران و چین به امضای وزرای خارجه دو کشور رسید تا فصل جدیدی از مراودات سیاسی و اقتصادی ایران با دومین قدرت اقتصادی دنیا شکل بگیرد. اما علی رغم اینکه جزئیات این قرار داد هنوز رسانه ای و عمومی نشده، با انتقادهایی مواجه است مثل اینکه چین در این قرارداد منافع خودش را دنبال می کند و ایران در مقابل امتیازاتی که به چین می دهد، حق وتو این عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل را می خرد تا سلاحی در برابر آمریکا باشد.
اما روی دیگر ماجرای این قرارداد این است که اولا شروع مذاکرات برای قرارداد بلند مدت بین ایران و چین به سال 94 و سفر رئیس جمهور این کشور به ایران بر می گردد و بالغ بر پنج سال مذاکرات بین دو کشور طول کشیده و همین زمانبر بودن گواه این است که ماجرای قرارداد 25 ساله ایران و چین به این سادگی هم که مخالفین آن تصویر می کنند، نیست.
البته در شرایطی که آمریکا از برجام خارج شده و ما به لحاظ دیپلماتیک هیچ رابطه ای با این کشور نداریم و کشورهای اروپایی هم در عمل از مراوده با ایران عقب نشینی کرده اند، امضای قرارداد و رابطه با دومین قدرت اقتصادی دنیا نیز برای ایران منافعی دارد از جمله اینکه چینی ها می توانند در بخش های مختلف کشور ما سرمایه گذاری کنند و در کنار این سرمایه گذاری ما از تکنولوژی آنها بهره ببریم. این را هم نباید فراموش کنیم که در شرایط تحریم، چینی ها وفادارترین مشتری نفت ایران بوده اند.
با توجه به این موارد، با سیدجلال ساداتیان گفت و گویی داشته ایم. این دیپلمات سابق کشورمان در خصوص قرارداد 25 ساله ایران و چین اظهار داشت: رویه جمهوری اسلامی با شعارهایی که از ابتدا مطرح کرد این بود که «نه شرقی و نه غربی» خط مشی انقلاب و نظام را مشخص می کرد. یعنی بحث این بود که روابط ما دارای یک تعادل و توازن با همه قدرت های دنیا است. اما به تدریج رویه ای که در قبال آمریکا پیش آمد ما را به سمت کشورهای دیگری سوق داده است. برای اینکه ما به هر حال باید فشارهایی که از ناحیه غرب بر ما وارد می شود را جبران کنیم.
با خروج ترامپ از برجام بقیه کشورها هم عقب نشینی کردند
وی افزود: با خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم های ظالمانه علیه ایران، بقیه کشورها هم عقب نشینی کردند. یعنی آنها هم به تعهدات خودشان عمل نکردند و ناچارا به سمت گزینه های محدودی رفتیم که برای ما باقی مانده بود. یکی از این گزینه ها چین بود. چین از دوره آقای دنگ شیائوپینگ برنامه ریزی کرده بود که برای سال 2025 از قدرت اقتصادی خودش رونمایی کند. یکی از برنامه های آنها هم احیای مسیر جاده ابریشم بود.
ساداتیان یادآور شد: ما از ابتدا تأکید می کردیم که روابطمان با چین استراتژیک است ولی آنها هیچ گاه این را تأیید نمی کردند. بعد از این زمان می بینیم که کم و بیش در کلامشان کلمه «استراتژیک» به کار برده می شود. لذا به این نتیجه می رسند که در این شرایط با ایران یک رابطه بلند مدت داشته باشیم؛ غیر از رابطه ای که سالیانه خرید و فروش هایی داریم. سیاست های ترامپ باعث شد که چینی ها سال 2020 از قدرت اقتصادی خودشان رونمایی کردند و نشان داده شد که چین به قدرت دوم اقتصادی دنیا تبدیل شده و برنامه ریزی کرده که به قدرت اول بدل شود. طبیعی است که در چنین وضعیتی ایران از این رابطه استقبال کند.
چین در محافل بین المللی هم از ما دفاع می کند
وی تأکید کرد: چین توانسته به تکنولوژی های روز دسترسی پیدا کند و دارای مازاد تجاری بسیار کلانی شده و علاقه به رابطه با ایران هم دارد و طبیعی است که این رابطه یک داد و ستد است. آنها پایگاه های اقتصادی را در اینجا می خواهند و می خواهند که این روابط متقابل برقرار باشد. اولین منفعت ما این است که در دوره تحریم ترامپ آنها اولین کشوری هستند که نفت ما را می خرند، دوم اینکه آنچه که به لحاظ تکنولوژی و قطعات نیاز داریم را به ما می دهد و سوم اینکه در محافل بین المللی از ما دفاع می کند. یعنی در این شرایط او دارد بخش قابل توجهی از چیزی که نیاز داریم را به ما می دهد. به علاوه اینکه بازارهایی را به روی برخی اقلام ما گشوده است؛ هرچند آن اقلام خام باشد.
دلیل مخالفت ها با قرارداد 25 ساله ایران و چین
این کارشناس مسائل بین المللی ادامه داد: آنچه الآن برای ما دارای اهمیت هست اینکه در محافل بین المللی هم از ما دفاع می کند. کما اینکه در دو نوبتی که آقای ترامپ به شورای امنیت رفت تا ما را در گوشه رینگ قرار بدهد، چینی ها خیلی کمک کردند و نگذاشتند چنین اتفاقی بیفتد. طبیعی است که آنها هم انتظاراتی را دارند ولی مهم این است که آنها به سمت این رفته اند که برنامه 25 ساله ای را طراحی کنند که هم سرمایه گذاری، هم دادن تکنولوژی و هم موقعیت جغرافیایی ایران است که بخواهند که از اینجا به جاهای مختلف خاورمیانه دسترسی پیدا کنند و رقابت هایی که با هندی ها و غربی ها دارند را برای خودشان پر کنند.
وی در خصوص مخالفت های با قرارداد 25 ساله ایران و چین نیز گفت: بخشی از این مخالفت ها مربوط به غربی ها است که می بینند فشارهای آنها ایران را از پا درنیاورده است؛ ولو اینکه این فشارها به مردم منتقل شده باشد. یعنی دلیل دشمنی آنها این است که این موضوع بخشی از مقاومت ایران را شکل می دهد. چین جزو محدود کشورهایی است که مراودات با ایران را برقرار کرده و راه را برای ایران باز گذاشته و در محافل بین المللی و شورای امنیت هم از ایران و مسأله برجام دفاع می کند.
ساداتیان در پایان اظهار داشت: به هر حال نظر من بر این است که اگر خود جمهوری اسلامی تجدید نظری در مراودات با کشورهای مختلف داشته باشد و موازنه مثبت و روابط متعادلی با همه قطب های قدرت برقرار کند، هم منافع مردم ایران بیشتر تأمین می شود و ایرانی که الآن به لحاظ نظامی قدرتمند شده می تواند در صحنه بین المللی و منطقه ای از بازیگری بهتری برخوردار باشد. در قالب گفت و گو کردن خیلی می توانیم دیپلماسی را پیش ببریم. البته دیپلماسی متکی به افرادی که فن مذاکره را بلد باشند و از قدرت مذاکره برخوردار باشند.
