اعلام کاندیداتوری چهره های نظامی یکی پس از دیگری در حالی صورت می گیرد که واکنش های زیادی نسبت به اصل مسأله یعنی «چرایی کاندیداتوری یک نظامی»در میان افکار عمومی ایجاد شده است.
به گزارش جماران، سیزدهمین رئیس جمهور ایران قرار است روز جمعه 28 خرداد سال آینده انتخاب شود. اما هنوز هیچ شور و حرارت انتخاباتی در جامعه ایجاد نشده است. به عقیده برخی فعالان سیاسی ممکن است انتخابات ریاست جمهوری 1400 نیز مشابه آنچه در اسفند 98 برگزار شد با کاهش مشارکت مردم همراه شود. موضوعی که به باورعده ای می تواند منجر به پیروزی کسانی گردد که در یک انتخابات رقابتی و پرشور هیچ گاه شانسی برای خود قائل نیستند.
در این میان، نظامیان جزو کسانی هستند که شاید بتوانند شانس بالاتری برای رسیدن به صندلی ریاست جمهوری داشته باشند. هرچند پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ذهنیتی دست کم در میان بخشی از سیاسیون ایجاد شده بود که چنانچه ترامپ مجدد در کاخ سفید ماندگار شد، در ایران نیز نیازمند کاندیدایی نظامی خواهیم بود، اما با روی کار آمدن بایدن و شکست ترامپ چنین مسأله ای دیگر معنا پیدا نکرد.
پیداست که محاسبات برخی گروه های سیاسی با نتیجه غیرمنتظره انتخابات در آمریکا بر هم خورد؛ به نحوی که حتی صداوسیما نیز تا چند هفته مشتاق تغییر نتیجه انتخابات ایالات متحده آمریکا بود!
واکنش ها به کاندیداتوری نظامیان
اما سرانجام با اندکی وقفه، مسأله کاندیداتوری نظامیان بازهم با اعلام رسمی و البته پیش از موعد مقرر سردار دهقان برای کاندیداتوری جدی تر از گذشته مطرح شد که با قرار دادن نام دیگر نظامیان در کنار او، می توان گفت تاکنون 6 تن از نظامیان با لباس نظامی و یا سابقه نظامی گری برای انتخابات آتی ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرده اند.
اعلام کاندیداتوری چهره های نظامی یکی پس از دیگری در حالی صورت می گیرد که واکنش های زیادی نسبت به اصل مسأله یعنی «چرایی کاندیداتوری یک نظامی»در میان افکار عمومی ایجاد شده است. برخی آن را در تضاد با نظر حضرت امام دانسته و بعضی دیگر نیز با استدلال های خاص خود، این موضوع را خالی از اشکال می دانند.
رئیس جمهور نظامی به معنای حاکم کردن یک نهاد نظامی بر سرنوشت کشور و ملت است
اما بهزاد نبوی، از فعالان سیاسی کهنه کار جریان اصلاح طلب در گفت و گو با جماران نظر دیگری دارد.
او در این رابطه گفت: کاندیدا شدن یک فرد نظامی که طبق قانون اساسی اگر نامزد ریاست جمهوری شود، باید از سمت نظامی خود استعفا دهد و یا کاندیداتوری یک نظامی سابق را بلااشکال می دانم.
وی افزود: آنچه اشکال دارد این است که یک فرد نظامی در ارتباط با یک تشکیلات نظامی یا از طرف یک نیروی نظامی در حالی که ارتباط غیر رسمی خود را با چنین نیروهایی دارد و با برنامه ریزی آنها نامزد شده است، کاندیدای ریاست جمهوری شود، ولو استعفای تشریفاتی داده باشد. این به معنای حاکم کردن آن نهاد نظامی بر سرنوشت کشور و ملت است. با رئیس جمهور شدن چنین فردی عملا آن نهاد نظامی اداره کننده کشور خواهد شد.
این فعال سیاسی اصلاح طلب ادامه داد: این نوع نامزدی عملا نوعی کودتای نظامی به روش مسالمت آمیز خواهد بود. بدین معنا که نظامیان دیگر تانک و زره پوش در خیابان ها نمی ریزند و به ظاهر یک نهاد نظامی از طریق صندوق رای اداره کشور را بر عهده می گیرد و این مسأله برای کشور و ملت و نظام خطرناک است.
از سوی دیگر، آیت الله سیدحسین موسوی تبریزی دادستان کل در سال های ابتدایی انقلاب و رئیس پیشین خانه احزاب در گفت و گو با جماران گفت: «وصیت نامه حضرت امام هنوز موجود است و ایشان بسیار روشن فرموده اند که نظامیان در حوزه سیاست و سیاست بازی ورود نکنند. هر انسانی می تواند سیاسی باشد و این حق اوست؛ ولی دخالت در سیاست با کار نظامی، امنیتی و حفاظتی داشتن اوضاع کشور را برهم می ریزد.»
امام درک درستی درباره نهی نظامیان از ورود به سیاست داشتند
وی افزود: امام در آن شرایط حساس در وصیتنامه خود، این موضوع را آورده است. ایشان درک درستی از ضررهایی که این مسأله برای جامعه اسلامی دارد، داشته است. بسیار مهم است کسانی که خود را مطیع نظرات و دیدگاه های حضرت امام می دانند به وصیت نامه ایشان عمل کنند. اگر به عین وصیت نامه امام عمل شود، بسیاری از مسائل ما نه تنها در قبال نظامیان بلکه در رابطه با مسائل دیگر نیز حل خواهد شد.
این اظهارات در حالی مطرح می شود که برخی نظامیان پیشین و فعلی در گفت و گوهای خود نظرات مختلفی مطرح کرده اند. برای نمونه، محسن رفیق دوست از فرماندهان پیشین سپاه به خبرآنلاین گفته است: «الان دلار ۲۶ هزار تومان شده است(امروز به 29 هزارتومان رسید)، شاید اگر یک نظامی بیاید و با قدرت بتواند به مرکب عنان گسیخته سرکش افسار بزند بتواند مردم را از این وضع نجات دهد.»
انتقاد جواد امام از کاندیداتوری نظامیان: دخالت مستقیم در سیاست است
جواد امام دبیرکل مجمع ایثارگران در همین خصوص به خبرنگار جماران گفت: متأسفانه ما اتفاقاتی را در کشور شاهد هستیم که هیچ جای دنیا نظیر ندارد. یعنی با اینکه منع قائل شدند برای حضور نظامیان در عرصه سیاست، اما می بینیم که آنها در حالی که هنوز بر سرکار خود هستند بحث های انتخاباتی می کنند و فعالیت های خود را انجام می دهند. مشابه همین افرادی که تاکنون برای کاندیداتوری اعلام آمادگی کرده اند یا خواهند کرد.
جواد امام در گفت و گو با خبرنگار جماران، در خصوص حضور نظامیان در انتخابات رسیاست جمهوری گفت: نظامیانی که نام آنها به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری مطرح شده، همگی در زمانی که شاغل هستند مایل به حضور در عرصه سیاست شده اند و این مسأله هم به لحاظ قانونی و هم از بابت فرمایشات اکید حضرت امام که نیروهای مسلح نباید در مسائل سیاسی ورود کند، دخالت مستقیم در عرصه سیاست محسوب می شود.
»»»متن کامل گفت و گوی جماران با جواد امام
تصور حل مسائل اقتصادی با توسل به زور
تصور اینکه، یک نظامی بتواند مسائل اقتصادی کشور را با توسل به زور حل کند از سوی برخی فعالان سیاسی مطرح می شود. به نحوی که حتی احمد زیدآبادی با عقایدی متفاوت اخیرا در مناظره ای گفته است که «هر کسی در ایران در مقام ریاست‌جمهوری قرار بگیرد، اگر حمایت نظامی‌ها را نداشته باشد، هیچ‌کاری نمی‌تواند انجام دهد. یعنی مجموعه تلاش او صرف خنثی‌سازی می‌شود. باید به این مسئله توجه داشت که سپاه یک موقعیت اقتصادی و سیاسی پیدا کرده، وارد مسائل امنیتی شده و قدرت نظامی هم تقریبا داشته است، من با این فکر مخالفم که اگر این قدرت از پشت اعمال شود خیلی بهتر است تا از رو.»
او با این حرف به نوعی موافقت خود را با کاندیداتوری یک نظامی اعلام داشته است.
افتخار ما این است که در جنگ هم دولت را به نظامیان ندادیم
اما مصطفی تاجزاده در این رابطه گفته است: «افتخار ما این است که در جنگ هم دولت را به نظامیان ندادیم...یعنی امام نداد. آن وقت در صلح بدهیم؟ آنهم در دوره‌ای که کشور را خطری امنیتی تهدید نمی‌کند و بزرگ‌ترین مشکل جامعه ما اقتصاد است؟خوب می‌دانیم که نظامیان در هر زمینه‌ای که تخصص داشته باشند در اینجا حرف اول را نمی‌زنند. »
مصطفی معین نیز که خود یک دوره کاندیدای ریاست جمهوری بوده، در این رابطه گفت: «گزینه نظامی در جامعه جدید و جهان امروز پاسخ لازم و کافی را نمی‌دهد، اگر هم در کوتاه مدت جواب دهد، مقبولیت مردمی نیاز دارد و دیر یا زود با مشکل مواجه می‌شود و هزینه‌هایی هم خواهد داشت».
رئیس جمهور نظامی به معنی قحط الرجال است
علی مطهری از چهره های اصولگرا که به گرفتن مواضع صریح شهرت دارد هم در این باره اظهار داشته است: «من فکر نمی‌کنم ریاست‌جمهوری نظامیان مورد اقبال مردم قرار بگیرد. به نظرم مردم هم از این موضوع استقبال نمی‌کنند. دلیلش روشن است؛ یک نظامی کارش نظامی‌گری است، کارش ورود در عالم سیاست نیست. هرکسی باید کار خود را انجام دهد. تداخل مسئولیت‌ها در یکدیگر به صلاح کشور نیست.»
نائب رئیس مجلس دهم افزود: «اینکه ما یک رئیس جمهور نظامی داشته باشیم به معنی قحط الرجال است و اینکه ما نیروی غیرنظامی در حد ریاست جمهوری نداریم و مجبور شده‌ایم از میان نظامی‌ها رئیس جمهور انتخاب کنیم. این به صلاح کشور نیست. نظامی‌ها باید کار خود را انجام دهند و همانطور که امام(ره) فرمودند آنها نباید وارد سیاست شوند چون این کار باعث اختلاف در میان نیروهای مسلح می‌شود؛ همانطور که از ورود به اقتصاد منع شده‌اند. به طور کلی نظامی‌ها باید از ورود به سیاست و اقتصاد به معنی بنگاه‌داری پرهیز کنند.»
نظامیان نباید در مسائلی که در آن تخصص ندارند، ورود کنند
محمدجواد حق شناس نیز در این رابطه گفت: «نظامیان نباید در مسائلی که در آن تخصص ندارند، ورود کنند. اگر نظامیان در دفاع از تمامیت ارضی و استقلال کشور فعالیت کنند، آسیبی به کشور نخواهد رسید. در هیچ زمانی ما تجربه مثبت و روشنی را از حضور نظامیان در عرصه نظامی نداشته‌ایم و شاید به ندرت وجود داشته باشد که نظامیان در عرصه اجرائی موفق عمل کرده باشند.»
از سوی دیگر رسول منتجب نیا گفته است: «طرح این موضوع ضربه سنگینی است و باعث ناامیدی مردم می‌شود. من از افرادی که این موضوع را مطرح می‌کنند تعجب می‌کنم که آیا به تبعات آن فکر نمی‌کنند که این موضوع فقط کمک کردن به دشمن است! مگر ما تاکنون کاندیدای نظامی نداشتیم؟ محسن رضایی و قالیباف افراد نظامی بودند و استقبال مردم به آنها را هم دیدیم.»
تب تند مخالفت با کاندیداتوری نظامیان در میان برخی اصولگرایان
تب تند مخالفت با کاندیداتوری نظامیان در میان برخی از اصولگرایان نیز دیده می شود. ناصر ایمانی یکی از فعالان سیاسی جریان اصولگرا در این رابطه گفته است: «حضور نظامیان در جایگاه ریاست جمهوری می‌تواند شائبه‌هایی را برای مردم در جامعه ایجاد کند؛ زیرا بخشی از افکار عمومی تصور می‌کند حضور یک شخصیت نظامی در جایگاه ریاست جمهوری به منظور آغاز شرایط جنگی است؛ بنابراین به صلاح کشور نیست که از حضور شخصیت‌های نظامی در کارزار انتخابات ریاست جمهوری استفاده شود.»
بادامچیان، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی نیز اخیرا درخصوص واکنش مردم نسبت به یک گزینه نظامی در انتخابات گفت: «تجربه نشان داده است که مردم در سال‌های گذشته به دو گروه رای ندادند، گروه اول نظامیان و گروه دوم افرادی که در وزارت اطلاعات خدمت کردند.»
مخالفت سردار سلیمانی با کاندیداتوری نظامیان: نیازی نیست سربازی، پُست سربازی خود را رها کند
در همین راستا، مرور سابقه ای از طرح موضوع کاندیداتوری نظامیان برای انتخابات ریاست جمهوری جالب توجه است. سردار شهید قاسم سلیمانی که از محبوبیت کم نظیری نزد افکارعمومی برخوردار بود، در پاسخ به نامه فردی که در اردیبهشت سال ۹۶ از ایشان درخواست کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری را نموده بود، گفت: «برادر بزرگوارم از محبت شما عزیز گرانقدر سپاسگزارم. الحمدالله در کشور ما آنقدر شخصیت های مهم و ارزشمند گمنام و با نامی وجود دارد که نیازی نیست سربازی، پُست سربازی خود را رها کند. افتخارم این است که سرباز صفر بر سر پُست دفاع از ملتی باشم که امام فرمود «جانم فدای آن ها باد.» رها کردن این پست را در شرایطی که گرگانی در کمین هستند خیانت می دانم.»
حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری امام جمعه موقت تهران نیز در یکی از خطبه های خود در این باره گفته بود: «دوستی می‌گفت که در جلسه ای به حاج قاسم سلیمانی گفتم که شرایط و مقبولیت اجتماعی شما ایجاب می‌کند که برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شوید، پاسخ داده بودند که من نامزد گلوله و شهادت هستم و در این جبهه ها سال هاست که به دنبال قاتل خود می‌گردم.»
حال باید دید علیرغم وصیت نامه حضرت امام و نهی صریح نظامیان از سوی ایشان، انتقادات گسترده فعالین سیاسی و همچنین روحیه سرداران بزرگی چون شهید قاسم سلیمانی، آیا باز هم نظامیان«کاندیداتوری به هر قیمتی» را به جان می خرند و حضور در پاستور را به حفاظت از کشور و مرزهای آن ترجیح خواهند داد، یا اینکه عرصه را به «رجال سیاسی» می سپارند؟
غفوری فرد: منعی وجود ندارد/ کسی که از لباس نظامی بیرون آمده عرفا و قانونا نمی تواند به شغل سابق خود بازگردد
حسن غفوری فرد در گفت و گو با خبرنگار جماران درخصوص موضوع کاندیداتوری نظامیان گفت: چند نکته درباره کاندیداتوری نظامیان وجود دارد که باید از هم تفکیک شود. یکی در خصوص فرمایش حضرت امام است. امام فرمودند وقتی یک نظامی در دستگاه نظامی حضور دارد در سیاست دخالت نکند، ولی قرار نیست آنها تا آخر عمر از ورود به سیاست محروم شوند. یک نظامی مانند آقای قالیباف که فرمانده نیروی انتظامی بود اما به محض اینکه از شغل نظامی خود بیرون آمد کاندیدای ریاست جمهوری شد و امروز نیز در جایگاه رئیس مجلس قرار دارد. بنابراین چنین مسأله ای مخالف فرمایش حضرت امام نیست.
هر فردی شرایط لازم برای کاندیداتوری را دارد می تواند ثبت نام کند
غفوری فرد ادامه داد: به کسی که صرفا استاد دانشگاه است، رجل سیاسی نمی گویند. رجل سیاسی یعنی شخصیتی که بتواند سیاست داخلی و خارجی را به خوبی بشناسد. اگر می گویند باید مدیر و مدبر باشد به دلیل وسعت و گستره کار رئیس جمهور است. بنابراین نباید صرفا به این توجه کرد که چون فردی نظامی است پس به درد ریاست جمهوری نمی خورد. همچنین روحانی بودن فرد نیز نباید برای وی صلاحیت ایجاد کند و یا او را از ورود به عرصه ها بازدارد.
این فعال سیاسی با بیان اینکه منعی برای کاندیداتوری نظامیان وجود ندارد، گفت: اگر فردی شرایط لازم ریاست جمهوری را که در قانون اساسی آمده، فارغ از نظامی یا روحانی بودن و... داشته باشد، می تواند اعلام کاندیداتوری کند.
