هشدار جمعی از نخبگان و صاحبنظران اقتصادی و پزشکی به سران قوا در مورد آزادسازی نرخ ارز دارو و مواد اولیه دارویی

به گزارش جماران؛ متن این بیانیه بدین شرح است:

محضر محترم روسای ارجمند قوای سه گانه:

حجت الاسلام جناب آقای دکتر روحانی؛ ریاست محترم قوه مجریه

حجت الاسلام جناب آقای رئیسی؛ ریاست محترم قوه قضائیه

جناب آقای دکتر قالیباف؛ رییس محترم قوه مقننه

موضوع: هشدار نسبت به آزادسازی نرخ ارز مواد اولیه دارویی

سلام علیکم

به استحضار میرساند که این روزها تلاش هایی برای افزایش نرخ ارز مورد نیاز دارو و مواد اولیه تولید داخلی در برخی از کمیسیون های مجلس و در میان بعضی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، و در رسانه های رسمی و مجازی آغاز شده است که آثار بسیار مخرب اقتصادی- اجتماعی و سیاسی در پی دارد. انجمن علمی اقتصاد سلامت و امضاءکنندگان زیر وظیفه خود می دانند تا مخاطرات حاصل از هرگونه تغییر ناگهانی نرخ تثبیت شده رسمی ارز دارو به نرخ های ناپایدار نیمایی و یا آزاد را به استحضار مسئولین عالی کشور، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و ملت بزرگ ایران برساند و به تصمیم گیرندگان و سیاستگزاران نسبت به عواقب خانمانسوز، بحران آفرین و براندازانه چنین تصمیم خطرناک و نسنجیده و شاید تعمدی با هدف شعله ورتر کردن نارضایتی ها ؛هشدار بدهد.

1.در شرایطی که امواج سهمگین افزایش قیمت ها و تورم حاصل از افزایش نرخ ارز، افزایش قیمت حامل های انرژی و بنزین، فشار طاقت فرسایی بر خانوارها وارد کرده است، افزایش ناگهانیِ قیمت ارز مصرفی دارو، فشار سنگین و مضاعفی را بر بیماران و خانواده های آنها وارد خواهد ساخت که آثار بحران زای اجتماعی شدیدی بدنبال خواهد داشت که خود به دلیل افزایش قیمت های نسبی، شعله های آتش تورم کنونی را افزون خواهد کرد و هزینه های فقرزا و کمرشکن گروه های وسیعی از جمعیت را درپی خواهد داشت. 

2.استدلالی که حامیان آزادسازی نرخ ارز در این زمینه مطرح کرده اند، انتقال مابه التفاوت بین نرخ رسمی و نرخ آرز آزاد به شرکت های بیمه ای است که به دلایل زیر در عمل کارایی نخواهد داشت.

•بار مالی افزایش فرانشیز دارو برای خانوارها و بیماران؛

•فقدان پوشش بیمه ای حداقل 7 میلیون ایرانی و 3 میلیون نفر از خواهران و برادران افغانستانی و سایر اتباع غیرایرانی که از قضا اکثر آنها از اقشار کم درآمد جامعه هستند؛

•تشدید بحران کنونی بیمه های درمانی کشور که در شرایط کنونی هم قادر به پرداخت به موقع صورتحساب داروخانه ها و بیمارستان ها و سایر مراکز ارائه دهنده خدمات نیستند به نحوی که مطالبات اغلب واحد های مذکور با تعویق 6 تا 12 ماهه روبروست. افزایش ناگهانی و شدید هزینه های دارو موجب تاخیر در پرداخت ها به شرکت های پخش و بدنبال آن به کارخانه های تولیدی می¬شود که این امر کمبود نقدینگی کنونی بنگاه های تولیدی و ناتوانی تامین نهاده های ضروری و کمبود دارو در کشور را تشدید خواهد کرد.

•در عرضه دارو در نظام توزیع و مصرف بین 40 تا 50 درصد قیمت دارو را هزینه های عملیاتی تشکیل می دهد. افزایش قیمت ناشی از این هزینه ها به بیمه ها تامین نمی شود اما به مصرف کنندگان منتقل می شود محاسبات نشان می دهد که تنها از ناحیه این بخش از هزینه ها بار هزینه ای که به خانوارهای بیماران منتقل می شود بالغ بر 20 هزار میلیارد تومان خواهد بود.

3.در شرایطی که اغلب کارخانه های تولید دارو و نیز شرکت های درستکار وارداتی بخاطر مشکلات شدید اقتصادی با عدم ایفای به موقع تعهدات بیمه ها و بیمارستان ها، افزایش روزانه هزینه ها و مشکلات ناشی از تحریم ها و محدودیت های بانکی انتقال ارز روبرو هستند و همه این موارد بار نقدینگی مورد نیاز صنعت را افزایش داده است، هرگونه تغییر نرخ ارز بحران نقدینگی کنونی صنعت را به شکل بی سابقه ای تشدید خواهد کرد که ناتوانی در تامین آن قطعا به ورشکستگی و خروج تعداد زیادی از شرکت های تولید دارو در داخل منجر خواهد شد. 

4.در شرایطی که تعادل منابع و مصارف در بودجه عمومی مختل گردیده و تحقق درآمدهای مصوب نیز در عمل با مشکلات جدی مواجه است، فرض انتقال تمام مابه الفاوت درآمد عمومی ایجاد شده در اثر تغییر نرخ ارز نیز فرضی کاملا غیر واقعی و دست نیافتنی است. تجارب گذشته نیز اثبات این نکته است که در مقاطع تغییر نرخ ارز تنها بخش کوچکی از مابه التفاوت به وزارت بهداشت و بیمه ها انتقال پیدا کرده است. 

5.وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در عمل نشان داده اند که فاقد توانایی قیمت گذاری صحیح و عادلانه دارو، به ویژه در مورد داروهای تولید داخل هستند. علیرغم افزایش نرخ ارز مصرفی دارو از 1000 تومان در سال 1390 به بیش از 8000 تومان در سال 1398 (نرخ رسمی برای مواد اولیه و نرخ نیمایی برای مواد موثره و نرخ آزاد برای مواد بسته بندی) در شرایط کنونی، کمیسیون قانونی ماده 20 حداکثر 60 تا 80 درصد میانگین افزایش در قیمت دارو طی ده سال را تصویب کرده و بدین ترتیب، اغلب صنایع داروسازی زیان ده یا در آستانه زیاندهی و ورشکستگی قرار گرفته اند. در حالی که قیمت یک دوره درمان آنتی¬بیوتیکی کمتر از 8000 تومان یعنی کمتر از 200 تومان برای یک قرص است و این قیمت حتی کفاف هزینه فویل و قوطی مورد نیاز تولید را هم نمی¬دهد و سازمان غذا و دارو در عمل ناتوان از ایجاد شرایط قیمت¬گذاری منطقی و قابل قبول برای صنعتگران و تولیدکنندگان است، چه ضمانتی وجود دارد که با افزایش نرخ ارز و افزایش چند برابری قیمت تمام شده دارو، سازمان غذا و دارو بتواند از همان مراجع نظارتی مجوز افزایش قیمت بگیرد؟ اگر ملاک قیمت تمام شده باشد، چگونه امروز که افزایش قیمت هایِ به مراتب کمتر برای ادامه حیات صنعت دارو تصویب می شود، می تواند استمرار، بقاء و تحقیق و توسعه صنعت را تضمین کند؟ اقتدار و صلاحیت لازم برای تعیین قیمت های واقعی محصولات داروهای داخلی وجود ندارد و در شرایط افزایش نجومی قیمت ها چه تضمینی وجود دارد که چنین ظرفیتی برقرار شود؟ آیا آنچه در عرصه واقعیت اتفاق می افتد، عدم تناسب افزایش نرخ داروی تولید داخلی با نرخ افزایش ارز نخواهد بود؟ تجربه مشابه کشورهای دیگر حاکی از آن است که هدف این دسته از اقدامات توقف تولید داخلی و گشایش هرچه بیشتر میدان برای تحرک مافیای واردات رانتی (و نه بازرگانان شریف و درستکار دارو)، است. آیا پیشنهاد دهندگانِ جایگزین کردنِ ارز آزاد به جای ارز حمایتی از صنایع داخلی برآوردی از هزینه ها و بار مالی تهیه و تأمین دارو توسط خانوارهای مختلف کشور از جمله طبقات متوسط و به ویژه کم درآمد جامعه دارند؟ انجمن علمی اقتصاد سلامت برآوردهایی از بار مالی احتمالی چنین شرایطی بر اقتصاد ملی انجام داده است که آمادگی ارائه آنها را در هر جلسه کارشناسی دارد.

امضاء کنندگان این نامه که طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی تجربیات گسترده ای در بالاترین سطوح اجرایی و علمی و تولیدی کشور را دارا هستند، در خصوص عواقب اقتصادی، اجتماعی و سیاسی چنین تصمیم نسنجیده هشدار می دهند و خدای رحمان را شاهد می گیرند که آنچه شرط بلاغ است در باب عواقب خطرناک اقدام غیرکارشناسی در حوزه درمان و داروی کشور آن هم در شرایط خطیر فعلی را بیان می کنند. لازم به تأکید است که نظام دارویی کشور نیازمند اصلاح اساسی و واقعی سازی تدریجی قیمت ها، حفظ و اعمال دقیق سازوکارهای کنترلی بر کیفیت دارو، ممانعت از هر گونه ورود داروی فاقد کیفیت به بازار، عدم واردات هر گونه داروی قابل تولید در داخل، پیش بینی حاشیه سود منطقی برای تولید داخلی، اعمال ضوابط تحقیق و توسعه، اعمال مقررات ژنریک بر تولید و تجارت دارو، تأمین دارو و همه خدمات سلامت برای مناطق محروم و حرکت در مسیر تحقق عدالت در سلامت و برخورداری همگانی در دسترسی به خدمات سلامت مطابق تعهدات قانون اساسی در پهنه سرزمین ایران است.

انجمن علمی اقتصاد سلامت ایران و پویش حمایت از تولید ملی صنعت دارو

۱- دکتر کیومرث اشتریان : دبیر سابق کمیسیون اجتماعی هیات وزیران و استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

۲- دکتر محمد جعفر اقبال : رئیس اسبق دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و استاد دانشکده دندان پزشکی

۳- مهندس فرامرز اختراعی ، دبیر سندیکای تولید مواد اولیه دارویی کشور

۴-دکتر فرید اخوان مدیرعامل شرکت داروسازی رها

۵-دکتر حمید بهلولی : محقق و مدرس سیاستگزاری عمومی و عضو هیات علمی مدعو دانشکده حقوق و علوم سیاسی

۶-- دکتر رحمت الله حافظی : معاون اسبق توسعه مدیریت، منابع و بودجه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، مدیرعامل اسبق سازمان بیمه خدمات درمانی و سازمان تامین اجتماعی ، عضو سابق شورای شهر تهران و عضو هیات علمی دانشگاه بقیة الله

۷- دکتر محمد جعفر حبیب زاده : استاد دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس

۸-دکتر حسین راغفر : استاد دانشکده اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا و پژوهشگر فقر :

۹ - دکتر فریدون سیامک نژاد ، مدیرعامل اسبق شرکت سهامی دارویی کشور و مدیرکل اسبق امور دارویی کشور

۱۰- دکتر حسین شریفزادگان ؛ استاد دانشگاه شهید بهشتی و و وزیر اسبق رفاه و تامین اجتماعی۱۰

۱۱- دکتر عباس عصاری ، دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و رییس پژوهشکده علوم اقتصادی

12-دکتر محمود صادقی: نماینده مجلس شورای اسلامی و رییس فراکسیون شفافیت ، و دانشیار رشته حقوق دانشگاه تربیت مدرس

۱۳-دکتر حسین صیادی : مدیر عامل گروه صنایع دارویی زاگرس

۱۴- دکتر خشایارکریمیان : استاد دانشگاه ، عضو فرهنگستان علوم و رئیس هیات مدیره گروه دارویی آژند

۱۵- دکتر محمد تقی طباطبایی : رئیس اسبق دانشگاه علوم پزشکی سیستان و بلوچستان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۱۶- دکتر محمد حسین طریقت منفرد وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

۱۷-دکتر علی ماهر : مشاور اقتصادی ریاست ک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۱۸-دکتر سید ابوالقاسم موسوی : مدیر عامل اسبق سازمان بیمه خدمات درمانی

۱۹- دکتر محمد رضا واعظ مهدوی : معاون اسبق وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی وزارت رفاه و تامین اجتماعی ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور؛ استاد دانشگاه شاهد

۲۰- دکتر محمود نوری صفا :ریس اسبق دانشگاه شاهد