به نظر می‌رسد که یک نوع مقاومت اعلام نشده‌ای در برابر توسعه اینترنت در کشور وجود دارد. علل این مقاومت شناخته شده است، ولی آینده بدون اینترنت قابل تصور نیست
پایگاه خبری جماران: بیایید فرض کنیم که سر و کله کرونا در سه دهه یا حتی دو دهه پیش پیدا می‌شد، ما چه می‌توانستیم انجام دهیم؟ بخش بزرگی از بانک‌ها و پول‌های اسکناس تبدیل به محلی برای توزیع ویروس می‌شدند. بخش بزرگی از پرداخت‌ها و دریافت‌هایی که اکنون اینترنتی هستند باید بصورت مراجعه حضوری می‌بودند. تمامی فعالیت‌های اینترنتی کنونی مثل آموزش، امتحان دادن و نشست‌ها یا حتی ویزیت، و خرید باید به صورت حضوری انجام می‌شد. امکان حذف این موارد در میان‌مدت هم وجود نداشت.
نتیجه این وضعیت از پیش معلوم بود. ویروس چون سیلی بنیان‌کن عمل می‌کرد. روشن است که اینترنت و فضای مجازی نقش بسیار مهمی در قدرت ما برای استفاده از شیوه‌هایی دارد که می‌تواند جانشین ارتباط و حضور جسمی و نزدیک به هم باشند.
گمان می‌کنم که یکی از مولفه‌ها و عوامل موثر بر قدرت کشورها و موفقیت سیاست‌های ضد کرونایی آنها، امکانات اینترنتی آنان است. امکانات و اثرگذاری اینترنتی شامل حجم و سرعت اینترنت به علاوه برنامه‌ها (اپلیکیشن) و زیرساخت‌های نرم‌افزاری (پلتفرم) و نیز کاربران کاربلد و ساختار حکومتی پاسخگو و مورد اعتماد است. هم‌چنین ارتباط میان پایگاه‌های اطلاعاتی رسمی کشور می‌تواند شرایط را برای استفاده موثرتر از اینترنت فراهم کند. همه اینها امکانی است برای مقابله موثرتر با کرونا.
از این رو انتظار می‌رفت که سیاست کلی کشور بر توسعه خدمات اینترنتی استوار گردد. البته به لحاظ کلی سخن گفتن از دولت الکترونیک از سوی مقامات کشوری به دفعات دیده می‌شود ولی با سرعت موجود اینترنت و کُندی پیشرفت کارها، نتیجه همین می‌شود که در دفاتر خدمات الکترونیک و دفاتر پستی و همراه اول یا... شاهد تراکم شدید جمعیت باشیم و این محل‌ها تبدیل به یکی از مراکز مهم اشاعه و انتقال ویروس کرونا شوند. پرسش این است که چرا و برخلاف بدیهیات زندگی، کوششی در خور برای ارتقای جایگاه اینترنت ایران به عمل نمی‌آید؟
هم اکنون رتبه ایران در دولت الکترونیک در مقایسه با برخی از کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است. البته در چند سال اخیر در این شاخص بهبودی رخ داده ولی علت اصلی آن عقب‌ماندگی‌های بیش از اندازه قبلی است که تا حدی جبران شده است.
جالب اینکه در میان شاخص‌های دولت الکترونیک، امتیاز بخش خدمات آنلاین در شاخص توسعه دولت الکترونیک خیلی پایین‌تر است و این بخش است که می‌تواند به عنوان عاملی برای مهار کرونا عمل کند. هنوز نتوانسته‌ایم وب‌سایت‌های ملی و منطقه‌ای برای ارایه خدمات گوناگون اجتماعی، بهداشتی و درمانی و آموزشی و اداری فراهم کنیم. بیشترین خدمات در این زمینه خدمات پولی و مالی است.
هم‌چنین در سرعت اینترنت، رتبه بسیار پایینی داریم. بویژه سرعت اینترنت ثابت خیلی کم است. مسأله فقط رتبه ایران نیست، بلکه سرعت اینترنت در کشورهای موفق در مبارزه با کرونا، چندین برابر ما است. ولی از همه بدتر قیمت اینترنت در ایران است که اگر چه در میانه قیمت‌های جهانی است ولی با توجه به سطح درآمدی ما، برای مردم گران محسوب می‌شود.
در مجموع به نظر می‌رسد که یک نوع مقاومت اعلام نشده‌ای در برابر توسعه اینترنت در کشور وجود دارد. علل این مقاومت شناخته شده است، ولی آینده بدون اینترنت قابل تصور نیست و نوعی بازگشت به گذشته خواهد بود که همه چیز گران‌تر از وضع فعلی است و سطح رفاه مردم به شدت کاهش خواهد یافت.
واقعیت این است که اگر قصد مبارزه با کرونا داریم، و اگر می‌خواهیم آینده روشن باشد، باید به اینترنت و کلیه لوازم آن از جمله آزادی بیان و اطلاعات و شفافیت و پاسخگویی تن دهیم. البته از روی عقل و علاقه./ شهرآرا
