پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: از نخستین روزهایی که اعلام شد تست کرونا چند نفر در ایران مثبت اعلام شده، چند سؤال و یا ابهام در ذهن مردم وجود داشت. از جمله اینکه تاریخ دقیق ورود کرونا به ایران چه روزی بوده است؟ مسئولین اجرایی کشور چه برخوردی با این ویروس داشته اند؟ آیا مسئولین پیش از برگزاری انتخابات دوم اسفند ماه از ورود کرونا به کشور مطلع بوده اند؟ آیا امکان تعطیلی و یا تعویق این انتخابات به دلیل شیوع کرونا وجود داشت؟ این سؤالات و چند سؤال دیگر در این زمینه برای مردم وجود داشت.
اما پس از اینکه از روز شنبه با اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا فعالیت ادارات دولتی به حالت عادی برگشت، مردم ضمن نگرانی از وضع سلامت خود این سؤال را مطرح می کنند که در زمینه شیوع و مقابله با ویروس کرونا، و یا فضای عمومی کشور، چه اتفاقی رخ داده که ستاد ملی مقابله با کرونا به این نتیجه رسیده که باید این تصمیم را بگیرد.
پاسخ این سؤالات و علت مبتلا شدن رئیس سازمان مدیریت بحران کشور به کرونا را از اسماعیل نجار پرسیدیم؛ تا شاید بخشی از سؤالات مردم در این زمینه را پاسخ داده باشیم.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با اسماعیل نجار را در ادامه می خوانید:
آقای مهندس! ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار داده اید، بفرمایید که کرونا از چه زمانی وارد ایران شد؟
29 بهمن ماه سال گذشته قرنطینه دانشجویانی که از وهان به تهران منتقل شده بودند تمام شد و با برنامه ویژه خاصی با حضور نماینده دبیرکل بهداشت جهانی و وزیر بهداشت ایران، به زندگی عادی برگشتند. این موضوع در رسانه ها منتشر شد و همه دیدیم.
کرونا 30 بهمن 98 وارد ایران شده است
روز 30 بهمن ماه وزیر بهداشت اعلام کرد که ما تعدادی از افراد درگیر با این ویروس را شناسایی کرده ایم و متأسفانه این بیماری به کشور ورود پیدا کرده و باید تمهیدات لازم را داشته باشیم.
سازمان مدیریت بحران در آن مقطع چه اقدامی انجام داد؟
ما روز یکم اسفند ماه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران را به ریاست وزیر کشور و با حضور معاونین وزارتخانه های عضو این ستاد، تشکیل دادیم. آنجا 15 مصوبه داشت و وظیفه دستگاه های اجرایی مشخص شد و همان روز با ابلاغ صورت جلسه به دستگاه های اجرایی مختلف کار ادامه پیدا کرد.
اما به دلیل اهمیت موضوع و اینکه قانون مدیریت بحران کشور مسئولیت در این زمینه را به وزارت بهداشت و درمان داده، آقای رئیس جمهور موضوع را به وزارت بهداشت محول کرد. چون بر اساس بند «ر» ماده 14 قانون مدیریت بحران، آنها وظیفه اصلی را در این زمینه داشتند. بیمارستان ها و همچنین امکانات و تجهیزات پزشکی در اختیار آنها است و راهکارهایی که می شود برای جلوگیری از انتقال یک بیماری اپیدمی در نظر گرفت هم در اختیار آنها است.
لذا آنها ستاد ملی مبارزه با کرونا را تشکیل می دادند و ما هم به عنوان عضو شرکت می کردیم. حتی جلسه ای که شورای عالی امنیت کشور برگزار شد هم وظیفه را به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دادند. جلسات بسیار زیادی در وزارت بهداشت تشکیل می شد. حتی یک جلسه با حضور آقای جهانگیری حدود پنج ساعت ادامه پیدا کرد.
اما در ادامه شخص آقای رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی مدیریت بحران کشور، مستقیما مسئولیت را بر عهده گرفت و همه شخصیت های اجرایی که مربوط بودند از جمله وزیر کشور در این جلسات حضور داشتند.
در ستاد ملی مقابله با کرونا کمیته امنیتی به وزارت کشور محول شد. بحث هایی نظیر فاصله اجتماعی یا بستن اماکن و کنترل عبور و مرور در محدوده معاونت امنیت بود. معاون امنیتی وزیر کشور مسئول این کار شد و در استان ها استانداران و در شهرها فرمانداران به عنوان رئیس ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران مدیریت این جلسات را در دست گرفتند.
علت تعطیل نشدن انتخابات مجلس به دلیل شیوع کرونا
همان طور که اشاره کردید، مسئولین کشور ما 30 بهمن ماه از ورود این ویروس به کشور مطلع شده اند. لذا سؤالی که خیلی افراد می پرسند این است که آیا بهتر نبود به دلیل ورود این بیماری اپیدمی انتخابات دوم اسفند ماه به تعویق بیفتد و یا تعطیل شود؟
اولا میزان شیوع این بیماری در حدی نبود که انتخابات را به تعطیلی بکشاند. دوم اینکه وزارت بهداشت و درمان پروتکل های بهداشتی برگزاری انتخابات را ابلاغ کرد. از جمله اینکه دستور داده شد انتخابات بدون ثبت اثر انگشت رأی دهندگان انجام شود.
رفتار ویروس کرونا مشخص نیست
یعنی میزان شیوع کرونا آن زمان در حدی نبود که برگزاری انتخابات را تحت الشعاع قرار دهد؟
آن موقع با این حجم شیوع مواجه نبودیم. رفتار این ویروس هم مشخص نبود و هنوز هم نیست. ممکن است اظهار نظرهایی انجام شود ولی رفتار این ویروس هنوز در هاله ای از ابهام است. مثلا می گفتند با گرم شدن هوا این ویروس از بین می رود. اما الآن در خوزستان، جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان که هوا به شدت گرم است و طاقت فرسا شده هم این ویروس تازه دارد رشد و نمو می کند. الآن خوزستان قرمزترین استان است.
اگر رفتار کرونا برای مسئولین مشخص می بود قم قرنطینه می شد
یعنی در زمان برگزاری انتخابات رفتار این ویروس خیلی برای کسی مشخص نبود که بتواند تصمیم بگیرد. اگر چیزی که امروز برای وزارت بهداشت و سایر دستگاه های متولی روشن تر شده، روشن می بود طبیعتا قم را قرنطینه بیشتری می کردند و تصمیمات ویژه تری در بعضی از نقاط اتخاذ می شد.
وقتی فهمیدند، اقدامات پیشگیرانه بزرگی انجام شد. به طور مثال 30 سال مراسم بزرگداشت حضرت امام با آن عظمت و حضور میلیونی اقوام مختلف کشور برگزار شد ولی امسال این مراسم محدود شده است. همچنین فکر نمی کنم بستن حرم امام رضا(ع) از تاریخ شهادت ایشان تا امروز اتفاق افتاده باشد، ولی در عین همه فشارها این اتفاق افتاد.
تعطیلی مساجد و مراسم ها، هتل ها، رستوران ها و غیره هم علی رغم مشکلاتی که برای مردم به وجود آورد، اتفاق افتاد.
خسارت سنگین کرونا به اقتصاد ایران
میزان خسارتی که کرونا به اقتصاد ایران وارد کرده برآورد شده است؟
من اطلاع ندارم؛ ولی باید خیلی سنگین باشد.
ایثار تیم پزشکی کمتر از رفتن به میدان مین نبود
تلاش ها برای کنترل این بیماری را چه طور ارزیابی می کنید؟
ایثار و فداکاری تیم پزشکی و مجموعه درمان به اوج خودش رسید و کمتر از رفتن به میدان مین نبود. بیمارستان هایی که مبتلایان به کرونا بستری می شدند خیلی شدید آلوده بودند ولی کادر درمان، پزشکی، پرستاری و خدمات درمانی واقعا با تمام وجود ایستاد و ده ها نفر به شهادت رسیدند. من خودم مبتلا شدم و هفت روز در بیمارستان بستری و از نزدیک شاهد این تلاش ها بوده ام.
با نبود من مدیریت بحران کشور تعطیل نمی شود
یکی از اخبار پر حاشیه کرونا ابتلای شما به کرونا بود. مردم می گفتند رئیس سازمان مدیریت بحران کشور به یک بحران مبتلا شده است.
این موضوع خیلی مهم نیست. برای اینکه ما جانشین و همچنین مسئول بالاتر داریم. ممکن است جایی زلزله بیاید و ما آنجا باشیم و اولین نفری باشیم که جان خودش را از دست می دهد. یعنی مدیریت بحران کشور به خاطر عدم حضور من تعطیل نمی شود. مدیریت بحران یک روال و سیستمی است که ادامه پیدا می کند.
چرا ادارات دولتی از شنبه به حالت عادی بر می گردند؟
امروز در زمینه شیوع بیماری کرونا چه تغییری به وجود آمده که ستاد ملی مقابله با کرونا به این نتیجه رسیده که باید یک سری از محدودیت ها را بردارند؟
من فکر می کنم سطح آگاهی مردم خیلی بالا رفته و رفتارشان خیلی متناسب مبارزه با این ویروس شده است. یعنی استفاده از ابزار و لوازم لازم مثل ماسک و رعایت فاصله اجتماعی به حد قابل قبولی رسیده است. این رفتار مردم یکی از دلایل عوض شدن تصمیمات است.
نکته دوم این است که به نظر می رسد ویروس کرونا شدت و حدّت اولیه خود را از دست داده است. اما در این مورد نیز آگاهی مردم بسیار تأثیرگذار بوده است.
خسارت هایی که کرونا به بخش های اقتصادی کشور ما وارد کرده هم در این تصمیم تأثیر داشته است؟
حتما تأثیرگذار است. ممکن است خیلی از افراد جامعه به دلیل بیکار شدن و یا محدود شدن شرکت ها دچار مشکلات عدیده شده و زندگی برای آنها سخت شده باشد. به همین دلیل باید مقداری این چرخ را روان تر کنیم تا مشکلات آنها حل شود. گرچه دادن یک وام مختصر به مردم و یک سری مساعدت ها از جانب مردم و دستگاه اجرایی مثل مهلت دادن به وام ها هم تأثیرگذار هست. یعنی اقداماتی شد که بخشی از تبعات این موضوع جبران شود؛ ولی بخشی هم اجتناب ناپذیر است.
برکات سیل 98 برای اقتصاد ایران
البته «خداوند گر ز حکمت ببندد دری/ ز رحمت گشاید در دیگری». به عنوان مثال سیل فروردین ماه 98 خیلی خسارت وارد کرد. ولی برکات این آب زیاد بود. مثلا سرانه برنج ما در سال برای هر نفر 35 کیلو است. ما بر اساس جمعیت کشور 2.9 میلیون تن برنج لازم داریم. بعد از سیل سال گذشته 234 درصد برنجکاری در سطح کشور افزایش پیدا کرد و به 834 هزار هکتار در کشور رسید و تولید برنج ما 2.9 میلیون تن شد. یعنی امسال در تولید برنج به خودکفایی رسیده ایم.
شما به این همه دام داخل کشور نگاه کنید. تولید هر کیلوگرم گوشت 18 هزار لیتر آب نیاز دارد. یعنی نهاده هایی که باید تولید شود تا این حیوان بخورد و گوشت تولید کند این میزان آب نیاز دارد. امروز علوفه را در سطح مراتع کشور ملاحظه می کنید.
همچنین یکی از نگرانی های ما در بحث خشکسالی از بین رفتن جنگل زاگرس بود؛ بلوط ها داشتند از بین می رفتند. پول می دادیم که مقداری چاله کنار بلوط ها بکنند و با سختی و هزاران مشقت مقداری آب به آنها بدهند تا از بین نروند. امروز سرسبزی را در زاگرس به وضوح می بینید.
حدود 600 شهر، شهرهای بزرگ و مراکز استان های ما تنش آبی داشتند. امروز 250 سدّ ما بیش از 75 درصد پر آب شده اند. حدود 67 تالاب ها ما پر آب شده است. تراز دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه سال قبل 51 سانتی متر بالاتر آمده است. همچنین در بحث ابربحران ریزگردها، ما امسال از داخل ایران مشکل خاصی نداشته ایم.
اگر در تهران زلزله اتفاق بیفتد قابل جمع کردن نیست
ولی خسارت هم بود که خوشبختانه با همت دولت و تأکید مقام معظم رهبری بخش اعظمی از این خسارت ها جبران شد. عمدتا خانه ها بازسازی و نوسازی شده و مقدار کمی باقی مانده که انجام می شود. امیدواریم همواره خداوند باران رحمتش را بر این سرزمین بباراند و با هیچ حادثه دیگری ما را امتحان نکند؛ بالاخص زلزله و به ویژه در تهران. چون وقتی زلزله در کلانشهر اتفاق بیفتد حقیقتا قابل جمع کردن نیست.
