مهدی سنایی: در پانصد سال گذشته روابط ایران و روسیه به این شکل نبوده است

به گزارش سرویس بین الملل جماران؛ سفیر جمهوری اسلامی ایران مهدی سنایی پس از 6 سال مسکو را ترک خواهد کرد.

وی در آخرین مصاحبه قبل از ترک مسکو در مصاحبه با النا چرننکو خبرنگار ویژه کامرسانت نگرانی های موجود در روابط دو کشور و اینکه چرا ایران در حال حاضر خود را شریک اصلی روسیه در خاورمیانه می داند و برنامه های که در آینده نیاز به توجه بیشتر در روابط دو جانبه دارد گفتگو کرد . 

- شما چگونه روابط ایران و روسیه را از زمان ورودتان به اینجا یعنی از سال 2013 تا به امروز ارزیابی می نمایید؟ موفق به دستیابی چه چیزی شدیم و چه چیز جز مشکلاتی باقی مانده است؟

اگر به تصویر بصورت کلی نگاه کرد، نمی توان متوجه تغییرات اساسی نشد. روابط ما در همه زمینه ها عمیق تر و شدیدتر شده است . هیچ کدام از بخشها بدون جهش مثبت باقی نمانده است. 

اما وضعیت تا پیش از این چگونه بود؟ روسیه تصمیم گرفته بود که سامانه پدافندی قول داده شده و پرداخت شده اس 300 را به ایران ارسال نکند. مسکو از شش قطعنامه شورای امنیت سازمان  ملل متحد که تحریم هایی را بر علیه ایران وضع کرده بود حمایت کرد. و بانکهای روسیه بسختی موافق بودند که با ایران کار کنند. به عبارت دیگر وضعیت مشکل و رضایتمند نبود.

اما پس از این، روابط دوجانبه وارد مرحله جدیدی شد که ماهیت ویژه آن تبدیل به گفتگو، همکاری و تفاهم شد. هیچگاه سطح گفتگو روسای دو کشور در گذشته یعنی در طول پانصد سال روابط به این شکل نبوده است.  از سال 2013 ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه سه بار به ایران سفر کرد و حسن روحانی رئیس جمهوری ایران پنج بار به روسیه سفر کرد. در کل روسای دو جمهور در حدود 17 بار در عرض شش سال با هم دیدار داشته اند. جواد ظریف وزیر  امور خارجه 26 بار به مسکو سفر کرده است. روابط بین پارلمانی بصورت قابل توجه ای مستحکم شده است. روسای پارلمان هم اکنون بصورت مداوم سفر می کنند یعنی چیزی که پیش از این هیچگاه وجود نداشت. گفتگوی فشرده ای در سطح شورای امنیت دو کشور برقرار شده است.  کمیسیون مشترک بصورت ثمر بخش فعالیت می کند. تعاملات بین استانها بوجود آمده است.  ارتباطات فرهنگی و علمی فعال شده اند و گردشگری در حال توسعه می باشد. جهش مهمی در بخش اقتصادی و در بخش همکاریهای نظامی وفنی بوجود آمده است، از جمله اینکه سامانه اس 300  ارسال گردید. سفارت ایران در روسیه همه تلاش و توانایی خود را در این فرآیند بکار گرفت.

- علت این گرمی روابط به خاطر چیست؟ بخاطر ناسازگاری روابط روسیه با غرب یا برقراری گفتگو بین تهران و پایتخت های غربی در نتیجه پیشرفت در حل و فصل مشکل هسته ای ایران؟

فکر نمی کنم که علت اصلی آن در رویارویی شروع شده بین روسیه و غرب باشد. فعال شدن گفتگوهای ایران و روسیه  تا پیش از تحریمهای ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا بر علیه روسیه بوجود آمده بود. 

چند علت اصلی بهبود روابط را من در این جا  می بینم.  اولا این اراده روسای دو کشور است که تصمیم گرفتند که زمان آن است از ارائه بیانیه به عملکرد واقعی بپردازند. دوم، موضوع برجام، یعنی موافقت نامه هسته ای ایران که باعث گردید تعامل ایران با دیگر کشورها راحت تر شود.

به هر حال نباید گفت که وخامت روابط روسیه و غرب نقشی در برقراری گفتگو بین ایران روسیه نداشته است. پیش از این جهت گیری  روسیه هم از لحاظ سیاسی و هم اقتصادی به سمت غرب بود. مواد خوراکی گوشتی و لبنی روسیه تا همین چند سال پیش از کشورهای غربی خریداری می شد ولی هم اکنون این موارد از کشورهای همسایه و از جمله همسایگان جنوبی مورد بررسی قرار گرفته است.

همکاریهای ثمربخش منطقه ای از جمله در سوریه نقش مثبتی را بازی می کند. 

- اما  همکاری در این محور را نمی توان بدون مشکل بنامیم. بعلت اینکه در آنجا منافع مورد اختلاف زیادی بین ایران و روسیه وجود دارد.

ببینید، چگونه توانستیم به خیلی چیزها دست یابیم.  بعلت اینکه تقریبا همه عراق و سوریه تحت کنترل تروریست ها بود. و هم اکنون آنها کجایند؟ کشورهای غیر منطقه ای هم برنامه های خودشان را در قبال سوریه داشتند:  آنها می خواستند حکومت قانونی سوریه را سرنگون نمایند. اما نه تروریستها و نه غربی های نتوانستند برنامه های خود را در خاورمیانه اجرا نمایند. این هم در نتیجه همکاریهای ایران و روسیه است. و البته فعالیتی که در فرمت سه جانبه آستانه با مشارکت ترکیه انجام شد. 

گفتگوهایی که در این قالب انجام شد، موفق ترین سازوکار در جهت گفتگو و برقراری صلح و امنیت در سوریه را بوجود آورد و توانست موفقیت های بزرگی  از جمله برقراری گفتمان  بین دولت سوریه و معارضین،  ایجاد مناطق کاهش تنش موقت در سوریه، شکل گیری کمیته  تبادل اسرا با مساعدت تا 70 میلیارد دلار را به امضاء رسانده اند. هم اکنون صحبت فقط بر سر وام دولتی روسیه به میزان 5 میلیارد دلار است.

بله برنامه های زیادی هست که هنوز اجرای نمی شود. امیدوارم که  نزدیک شدن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا انگیزه را در جهت توسعه ارتباطات دوجانبه ایران و روسیه در بخش اقتصادی ایجاد نماید.