پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: هرچه از عمر مجلس دهم می گذرد انتقادها به فراکسیون امید بیشتر می شود و عده ای از افراد سعی می کنند حتی ناکامی های دولت دوازدهم را به حساب اصلاح طلبان و فراکسیون امید بنویسند و با گل آلود کردن فضای سیاسی کشور ماهی خود را برای انتخابات مجلس آینده بگیرند.
از سوی دیگر برخی از اصلاح طلبان ناکامی های فراکسیون امید را به پای نظارت استصوابی و جلوگیری از حضور چهره های مطرح و دسته اول جناح اصلاح طلب به مجلس می دانند و اصرار دارند که اگر «ژنرال»های اصلاح طلبان وارد مجلس می شدند می توانستند مؤثر واقع شوند و فضای مجلس دهم را به سمت و سوی بهتری هدایت کنند.
اما این قضیه حد وسطی هم دارد. برخی افراد از جمله ابوالفضل سروش، یکی از نمایندگان مجلس عضو فراکسیون امید، معتقدند که نظارت استصوابی مانع حضور ژنرال های جناح اصلاح طلب به مجلس شده؛ اما افرادی هم که از طریق لیست امید وارد مجلس شده اند، با توجه به اینکه یک سوم 300 نفر نماینده بوده اند و اکثریت نداشته اند، توانسته اند عملکرد خوبی را از خود بر جای بگذارند.
سروش تأکید دارد که اگر نفرات اول جریان اصلاحات هم وارد مجلس می شدند نمی توانستند بیش از این تأثیرگذار باشند. چون جدای از اینکه اصلاح طلبان اکثریت مجلس را در اختیار ندارند، اگر بخواهند با هیاهو کارهای خودشان را پیش ببرند باعث می شود که کنار گذاشته شوند و این امر در دراز مدت باعث آسیب به جریان اصلاحات شود. به همین دلیل ترجیح می دهند آهسته و پیوسته کار خود را پیش ببرند و زنده بودن اصلاحات را در این می بینند.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با ابوالفضل سروش را در ادامه می خوانید:
عمده ترین اقدامات فراکسیون امید در مجلس دهم را برای ما بفرمایید.
در حال جمع آوری عملکرد فراکسیون امید هستیم و حدود یک ماه دیگر به صورت مبسوط منتشر می شود و به اطلاع مردم می رسانیم. به نظر من تشکیل این فراکسیون و هویت بخشی به آن جزو کارهای مهم بود. بقیه فراکسیون ها فقط سال اول انتخابات هیأت رئیسه تشکیل دادند. ولی ما در چهار سال انتخابات هیأت رئیسه فراکسیون را برگزار کردیم. اما تا جایی که من به خاطر دارم چند مورد از اقداماتی که توسط این فراکسیون انجام شده را ذکر می کنم.
در انتخابات شوراهای شهر ما تلاش کردیم و دیدید که در این انتخابات هیچ کس رد صلاحیت نشد. عملکرد هیأت نظارت بر مطبوعات و کمیسیون ماده 10 احزاب هم نتیجه تلاش های ما بود. حزب اتحاد ملت و خیلی از احزاب دیگر پشت گرفتن مجوز مانده بودند. وقتی بچه های ما به آنجا رفتند بستر کار را فراهم کردند و خیلی از احزاب مجوز گرفتند.
سه بار شورای نگهبان FATF را رد کرد. فراکسیون امید این موضوع را در مجلس ساماندهی کرد تا رأی بیاورد و به مجمع تشخیص مصلحت نظام برود. طرح منع اعدام برای قاچاقچیان مواد مخدر را هم اعضای فراکسیون امید دادند. در بحث لایحه جامع حمایت از حقوق معلولان نیز بیشترین کار کارشناسی و آسیب شناسی این لایحه را فراکسیون امید انجام داد.
دکتر ظریف را هر ماه به مجلس می کشانند ولی هر ماه کارت مثبت می گیرد. فراکسیون امید باعث می شود ایشان کارت زرد نگیرد. از پارسال که ماجرای ارز شروع شد می خواستند رئیس جمهور را استیضاح کنند و اگر فراکسیون امید نبود شاید دولت ساقط می شد. فراکسیون امید کمک کرد که وزیران پشت سر هم استیضاح نشوند. اشخاصی مثل آقایان دانش آشتیانی، سلطانی فر و صالحی امیری در دوره های پیش اصلا برای وزارت تأیید نمی شدند. در رأی دادن به اینها هم فراکسیون امید مؤثر بود.
سه بار آخوندی استیضاح شد. من نمی گویم این استیضاح ها خوب یا بد بوده است. ما چون پوزیسیون دولت بودیم در مجلس کاملا هوای دولت را داشتیم. شما می دانید که شرایط تحریم فوق العاده سخت است. بعضی چیزها گفته نمی شود. چه کسی کمک کرد که دولت فروپاشی و از هم گسسته نشود و قدرت روحی به او بدهد و به او کمک کند که سر پا بایستد؟ هر وزیری را آورد تأیید کردیم.
یک فراکسیون مجلس که ابزاری در دست ندارد. یک ابزار سیاسی پشتیبانی و حمایتی است. ما تا جایی که توانستیم و خواست ملت در حمایت از برخی طرح ها، لوایح، آدم ها و دولت ها بود، وظیفه خودمان را انجام دادیم. البته منکر این هم نیستیم که نقص داشته ایم. آدم بی نقص اهل بیت(ع) هستند و همه انسان ها و گروه ها نقص داریم. حتما می توانستیم بهتر از این هم باشیم.
100 نفر عضو فراکسیون امید مجلس هستند
فکر می کردیم که فراکسیون ما حدود 160 نفر نماینده دارد. چون اصلاح طلبان از این تعداد کاندیدا در سطح کشور حمایت کردند. ولی عملا 100 نفر در این فراکسیون ثبت نام و جلسات را شرکت کردند. با این حال، ما نسبت یک سومی که هستیم، بیشتر از سهم خودمان در هیأت رئیسه و کمیسیون ها سهم گرفته ایم. این به خاطر انجا کار تشکیلاتی بود. فایده این سهم گرفتن ها این است که نبض طرح ها و لوایحی که به کمیسیون ها می آید در دست رئیس کمیسیون است.
در مجلس به شدت رئیس گرایی است
در مجلس به شدت رئیس گرایی است. یعنی علی رغم اینکه اسمش مجلس شورای اسلامی است، هرکس رئیس می شود قدرت مطلق دارد. یعنی رئیس مجلس نسبت به هیأت رئیسه و همچنین رئیس کمیسیون نسبت به کمیسیون، چنین ساختاری دارد؛ درست یا غلطش را من نمی دانم. مثلا وقتی ریاست کمیسیون بهداشت و درمان را گرفتیم یعنی حوزه بهداشت و درمان کشور را گرفته ایم؛ و یا اگر کمیسیون اجتماعی را گرفتیم، حوزه تأمین اجتماعی، تعاون، بهزیستی و چیزهایی که زیر مجموعه آنها است را گرفته ایم.
پشت پرده رأی نیاوردن عارف برای ریاست مجلس
یک سری افراد از طریق لیست امید وارد مجلس شدند که پیشینه اصلاح طلبی نداشتند و شاید کسی توقع نداشت که آنها عضو این فراکسیون شوند.
تعداد این افراد خیلی کم بود. فکر می کردیم حداکثر حدود 10 نفر باشند که ما مجبور بودیم از آنها حمایت و یا ائتلاف کنیم و بدانیم که بعدا به جریان ما نمی پیوندند. یعی تصور ما 50 یا 60 نفر نبود. حتی سال اول که آقای عارف برای ریاست مجلس کاندیدا شد ما فکر می کردیم حداقل 140 نفر رأی بیاوریم. یعنی بر اساس آنالیزی که داشتیم فکر می کردیم از 160 نفری که حمایت کرده ایم حداکثر 20 نفر مثل آقایان بهروز نعمتی و کاظم جلالی باشند. ولی این طور نبود.
در سایر موارد نیز به همین دلیل با چالش مواجه شدید؟
هیأت رئیسه جایگاه مهمی در مجلس دارد. سه سال متوالی دو نایب رئیس مجلس از ما بودند. آقای دکتر پزشکیان و دکتر مطهری و چهار نفر از اعضای هیأت رئیسه شامل منشی ها و کارپردازها از ما بودند. آقایان وکیلی، یوسف نژاد، علیرضا حیدری و عثمانی از ما بودند. همین آقای مطهری یک روزی در مجلس به خاطر بعضی مواضع و عملکردی که داشت در مجلس سیلی خورد. از نظر سیاسی خیلی مهم است که سه سال متوالی فراکسیون امید ایشان را نایب رئیس مجلس کرد.
از طرف دیگر برای تصاحب ریاست کمیسیون ها برنامه ریزی کردیم. چون رئیس کمیسیون یک پُست خیلی مهم مجلس است. شاید خیلی اوقات کاربرد یک رئیس کمیسیون از صحن مجلس هم بالاتر است. ما هر سال به طور متوسط توانستیم پنج نفر رئیس کمیسیون را به خودمان اختصاص دهیم و نبض این کمیسیون ها را بر عهده بگیریم. البته در خیلی از جاهایی که رئیس کمیسیون هم با ما نبود، هیأت رئیسه کمیسیون ها با ما بود.
برخی افراد معتقدند شاید فراکسیون امید آن طوری که باید در این انتخابات هیأت رئیسه مجلس و کمیسیون ها مؤثر واقع نشد. نظر شما در این خصوص چیست؟ غیر از نایب رئیس مجلس، کمیسیون های آموزش، فرهنگی و امنیت ملی را از دست دادید. البته اگر آقای فلاحت پیشه را اصلاح طلب بدانیم.
ایشان اصلاح طلب نیست؛ اصولگرای معتدل است. ما در کمیسیون امنیت ملی تعداد زیادی نماینده اصلاح طلب نداریم. ما تنها حدود سه، چهار نفر در این کمیسیون داریم.
سال چهارم مجلس فراکسیون امید یکی از کرسی های نایب رئیس مجلس و چند ریاست کمیسیون را از دست داد.
سال چهارم رئیس کمیسیون بهداشت و درمان را به دست آوردیم.
صدای اصلاحات همیشه بلند بوده است
در این چهار سال خیلی گفته شد که اگر نفرات اول جریان اصلاح طلبی وارد مجلس می شدند، شاید اتفاقات خیلی بهتری می افتاد.
من اعتقاد به این ندارم. من چیزهایی که به ذهن داشتم را بیان کردم. اگر ژنرال ها بودند چه کاری می توانستند انجام دهند؟ صدای اصلاحات همیشه بلند بوده است. اسم آقای خاتمی همیشه در مجلس بلند بوده است. کمیته مخصوصی برای حمایت از محصورین و پیگیری رفع حصر تشکیل دادیم و به نقاط مثبتی هم رساندیم؛ هر چند ایده آل ما نبود.
ما قبول کرده ایم که در قاعده بازی کنیم
ما تجربه مجلس ششم را داشتیم و نمی خواستیم اصلاحات پس از مجلس دهم دچار همان سرنوشت شود. ما قبول کرده ایم که در قاعده بازی کنیم و صدای اصلاحات که صدای مردم است را به گوش حاکمیت برسانیم. به نظر من در حد و اندازه ای که لازم بوده این کار را انجام داده ایم و کم نگذاشته ایم.
به نظر شما اگر قرض گرفتن کاندیدا از رقیب را نداشتید، چقدر می توانستید موقت تر از این باشید؟
به نظر من کاندیدا قرض می گرفتیم یا نمی گرفتیم در اصالت کار ما فرق نمی کرد.
مثلا اگر صرفا افراد اصلاح طلب از طریق لیست امید وارد مجلس می شدند، در عدم از دست دادن کرسی نایب رئیسی مجلس و یا کمیسیون هایی که ریاست آنها را از دست دادید، به اصلاح طلبان مجلس کمک می کرد؟
خوبی قضیه این بود که از اول تکلیف ما با خودمان، مجلس، دولت و مردم مشخص بود که ما 100 نفر هستیم.
هیچ جریانی در مجلس اکثریت ندارد
ولی هیچ وقت، هیچ کدام از نمایندگان و یا رئیس این فراکسیون نگفت که 100 نفر هستید.
بعد از سال اول دقیقا فهمیدیم که وزن ما چقدر است. شاید رسما گفته نشده ولی افرادی مثل من و یا دیگران مصاحبه کرده ایم و گفته ایم ما ثلث مجلس هستیم. یعنی هیچ جریانی در مجلس اکثریت ندارد و ما، اصولگرایان و مستقلین به اندازه هم هستیم.
اگر ما از این افراد حمایت نمی کردیم، ممکن بود که مجلس نیایند و تعداد مستقلین کمتر و به اصولگرایان اضافه شود.
ائتلاف با غیر اصلاح طلبان یک اشتباه بود/ دیگر ائتلاف نخواهد شد
اگر افراد اصولگرا وارد لیست امید نمی شدند و مردم به لیست رأی می دادند، قطعا این افراد وارد مجلس نمی شدند و به جای آنها افراد اصلاح طلب وارد مجلس می شدند و وزن اصلاح طلبی مجلس افزوده می شد.
به نظر خود من، ائتلاف اصلاح طلبان با غیر اصلاح طلبان یک اشتباه بود و شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان هم به این اشتباه پی برده است. یعنی فکر می کنم در دوره یازدهم فقط با هویت خودش شرکت می کند و دیگر ائتلاف نخواهد کرد. چون ضربه دید و دقیقا همان کسانی که به لیست ما آمدند، جریان مستقلی شدند که خیلی جاها زحمت ما را زیاد کردند.
امکان دارد از جاهایی که زحمت شما را زیاد کردند مثال بزنید؟
مشخص ترین زحمتی که برای ما ایجاد کردند در هیأت رئیسه و ریاست مجلس بود. اگر به فراکسیون مستقلین نمی پیوستند ممکن بود که ما بتوانیم ریاست مجلس را بگیریم. در رأی اعتماد به بعضی از وزیران هم مانع تراشی می کردند و همراه ما نبودند. یعنی اگر ما حمایت نمی کردیم و اینها نمی آمدند شاید زحمتی که برای ما ایجاد کردند برداشته می شد.
باید با هویت اصلاح طلبی خودمان در انتخابات شرکت کنیم
من حتی در ریاست جمهوری هم این اعتقاد را نداشته ام و ندارم. من می گویم یا اکثریت و یا اقلیت هستیم. باید با هویت اصلاح طلبی خودمان شرکت کنیم. من هیچ موقع حمایت از دولت روحانی را قبول نداشتم. می گفتم ما نماینده خودمان را داشته باشیم و اگر رأی نیاورد هم نیاورد. الآن خوب است که رأی آورده ایم و ما هرچه می گوییم او کار دیگری انجام می دهد بعد به اسم ما تمام می شود؟! این منطقی نیست که من از شما حمایت کنم و شما کار خودتان را انجام دهید و بعد هم به اسم من تمام شود.
به نظر من این ائتلاف چه در مجلس و چه در ریاست جمهوری کار خوبی نبود. نباید ما به هر قیمتی چند نفر در دولت داشته باشیم. این بهتر و پاسخگویی آن هم کمتر است. اصولا خلوص و اصالت هر چیزی هویت بهتری به آن می دهد. الآن جریان آقای روحانی چالش اصلاح طلبان شده است.
علی رغم همه تلاش هایی که شما به آنها اشاره داشتید، بعضی افراد نمره مثبتی به عملکرد فراکسیون امید مجلس دهم نمی دهند. حتی برخی از فعالان سیاسی اصولگرا سعی می کنند عدم موفقیت های دولت را به اصلاح طلبان نسبت بدهند. به نظر شما اصلاح طلبان در فرصت باقی مانده تا انتخابات چه اقداماتی باید انجام دهند که این ذهنیت پاک شود؟
ما باید تعریفی از وظایف مجلس داشته باشیم و ببینیم طبق آن تعریف وظایف خودمان را انجام داده ایم یا نداده ایم. به نظر من بخشی از این موضوع به این بر می گردد که مردم موفقیت دولت را موفقیت مجلس می دانند و چون دولت دوم آقای روحانی به دوره ترامپ و تحریم خورد، اگر بالاترین اقدامات را هم در مجلس انجام می دادیم و ارزش پول ملی کاهش پیدا می کرد، باز می گفتند این مجلس کاری انجام نداده است. یعنی مردم جنبه عینی را می بینند.
به خاطر نظارت استصوابی نتوانستیم افراد تند را وارد مجلس کنیم
مسأله دیگر این است که ما اصلاح طلبان اگر بخواهیم در حاکمیت بمانیم و حداقل صداهای ما در فضای جامعه پخش شود، روش ما باید هدفمند باشد. ما نمی توانیم هر چیزی را داد و بلوا کنیم. آن موقع در مجلس بعدی ما را می زنند. بنابر این اصلاح طلبان مجلس اکثرا معتدل هستند. شاید به خاطر نظارت استصوابی ما نتوانستیم کسانی را که مقداری تندتر از فضای مرسوم مجلس باید صحبت کنند را وارد کنیم. بعد هم مقایسه می کنند و می گویند اینها ضعیف هستند.
باید باور کنیم که به خاطر نظارت استصوابی نگذاشتند افرادی مثل بهزاد نبوی و سعید حجاریان وارد مجلس شوند. یکی دو نفر هم که در مجلس شلوغ کردند را دوره بعد تأیید نمی کنند. ما که نمی خواهیم با حاکمیت بجنگیم. ما صدا، منطق و رفتاری داریم و باید آهسته و پیوسته آن را تحقق ببخشیم. هدف ما در مجلس این نبود که مدام رد صلاحیت شویم و ما را بیرون کنند. شاید جوانان آن نوع دیالوگ را دوست داشته باشند و بگویند اصلاح طلبان گل کاشتند که این کار را کردند. ولی واقعا هدف ما این نبود.
می خواستیم اصلاح طلبی را در قالبی مطرح کنیم که حاکمیت صدای ما را بشنود و بفهمد که چه چیزی می گوییم. من چون دوره بعد نمی خواهم شرکت کنم نگران رد صلاحیت نیستم. این تفکر من و جمعی از اعضای فراکسیون امید مجلس بوده که اصلاح طلبی آهسته و پیوسته حرفش را بزند و در بدنه حاکمیت باشد.
زنده بودن اصلاحات را در این دیدید؟
در غیر این صورت اصلاحات را گوشه دیوار می گذارند و اذیت می کنند. باید اصلاح طلبان انتخاب کنند که آیا ما همان اصلاح طلبی را می خواهیم که تند باشد و بزند و ببرد و در نهایت نباشد؟! یا اینکه می خواهیم باشیم ولی چارچوب داشته باشیم.
اگر ژنرال ها هم بودند بیشتر از این نمی توانستند کاری انجام دهند
من اعتقاد دارم اگر ژنرال ها هم بودند بیشتر از این نمی توانستند کاری انجام دهند. تفاوت محسوسی نمی کرد. فقط روش ها فرق دارد. ما همان حرف ها را زدیم، همان کارها را انجام دادیم و همان اهداف را دنبال کردیم. اگر تند صحبت می کردیم چه نانی بر سفره مردم می آمد؟! به اینجا که می رسد می گویند فراکسیون امید نمره خوبی نگرفت. باید از این زاویه نگاه کنیم.
مطلب دیگر این است که مجلس خیلی به دولت وابسته است. ما 100 نفر برای انتخابات ریاست جمهوری به همه شهرها رفتیم و سخنرانی کردیم. من قبول دارم که تحریم ها خیلی ظالمانه بوده و قدرت کار و مانور را از دولت گرفته ولی دولت ضعف هایی هم دارد. این ضعف ها هم به ما منتسب می شود. وقتی مردم نتیجه کمی در سفره خود گرفتند، دولت و مجلس را به هم می چسبانند که اینها نمره خوبی نمی گیرند.
بخشی از زنده بودن اصلاحات به عملکرد دکتر عارف بر می گردد
بخشی هم به رئیس فراکسیون ما بر می گردد. مثلا انتظار دارند که دکتر عارف خیلی هیاهو داشته باشد؛ در حالی که ما می دانیم بخشی از زنده بودن اصلاحات به عملکرد دکتر عارف بر می گردد. سال 92 با حضورش در انتخابات و ایثاری که کرد و کنار رفت، باعث جان گرفتن این جریان شد. دکتر عارف زمانی هم که رئیس دانشگاه، معاون رئیس جمهور، رئیس سازمان برنامه و بودجه و عضو مجمع تشخیص بوده یک شخصیت متین، علمی، دانشگاهی، اندیشمند و سیاستمدار با اخلاق بوده است.
اصولگراها خودزنی نمی کنند ولی ما خودمان را می زنیم
این شخصیت متین و منطقی دکتر عارف به مذاق بعضی افراد خوش نمی آید و می گویند چرا ایشان هیاهو ندارد. خیلی از کارهایی که من گفتم با سیاست ایشان انجام شد. فکر می کنید اگر ایشان نباشد می گذارند شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان شکل بگیرد؟! ما باید قدر این سرمایه های اجتماعی را بدانیم. بعد هم، زیاد خودزنی نکنیم. اصولگراها خودزنی نمی کنند ولی ما خودمان را می زنیم. عملکرد ما بد نبوده است. اگر نقد دارید، نقد کنید.
خیلی افراد به این «سیاست سکوت» خورده می گیرند.
ایشان فراکسیون امید را در مجلس راهبری می کند. صحبت خودش را می کند، ولی اهل هیاهو نیست. من اعتقاد دارم این زنده بودن اصلاحات در انتخابات های اخیر رئیس جمهوری، مجلس و شورای شهر به خاطر سیاست های دکتر عارف بوده است؛ ولی هیاهو ندارد. کارش را منطقی، آرام و اندیشمندانه پیش می برد. اگر بخواهد شلوغ کند این ابزار را می گیرند. باید اصلاح طلبی را با متانت، وزانت و اندیشمندانه جلو ببریم. اگر بخواهیم شلوغ کنیم اجازه نمی دهند.
هیچ جناحی در مجلس یازدهم اکثریت نخواهد داشت/ بدنه جامعه فهمیده که نباید به تندروها رأی بدهد
به نظر شما، اصلاح طلبان در مدت باقی مانده تا انتخابات اسفند ماه باید چه کاری انجام دهند که بتوانند به موفقیت برسند؟
به نظر من انتخابات مجلس یازدهم در فضای کلی کشور شبیه مجلس دهم است و دوباره هیچ جناحی در مجلس اکثریت نخواهد داشت. بدنه جامعه فهمیده که نباید به تندروها راه بدهد. یعنی به نظر من جامعه به یک بلوغ سیاسی رسیده و دنبال آرامش می گردد. یعنی آدم های تندرو و جناح تندرو جریان ها رأی نمی آورند و عقلانیت جامعه این مجلس را به تعادل می رساند.
البته ممکن است وضع تهران متفاوت باشد. در تهران ممکن است هر کدام از جناح ها چند کرسی به دست بیاورند. در تهران هم علی رغم اینکه برخی افراد نظرشان این است که مشارکت مردم کم می شود، به نظر من این بلوغی که مردم رسیده اند، نزدیک انتخابات بیشتر تبلور پیدا می کند تا به اصلاح طلبان رأی بدهند و نگذارند علی رغم مشارکت کمتری که انجام می شود، جریان تهران به دست اصولگرایان بیفتد.
اگر بتوانیم در سیاست خارجی با همسایه هایی مثل عربستان، امارات و ترکیه رفتار مناسبی داشته باشیم و تعامل خود با دنیا را بهتر کنیم، همچنین قیمت ارز ثابت بماند و نشانه های بهبود کسب و کار هم ایجاد شود، به نظر من دوباره یک اقبال نسبی به سمت اصلاح طلبان خواهد بود.
به نظر می رسد تا کنون اصولگرایان بر مشارکت کمتر مردم تأکید داشته اند و اتفاقا اصلاح طلبان انتخابات را پرشور می دانند. نظر شما چیز دیگری است؟
بدنه اجتماعی اصلاح طلبان هم اعتقاد دارند که مردم کمتر در این انتخابات شرکت می کنند. در شهرستان ها چون قبیله ای و طایفه ای است، نمایندگان شهرستان ها آراء خودشان را دارند. اما ممکن است در شهرهای بزرگ درصد کمی مشارکت کمتر شود. ولی معلوم نیست که به نفع جریان خاصی باشد.
شاید اصولگرایان با این رویکرد مشارکت در انتخابات را پایین پیش بینی می کنند که تجربه نشان داده هرچه مشارکت بالاتر رود شانس اصلاح طلبان بیشتر است. از طرف دیگر هم پر شور نشدن انتخابات را به پای عملکرد اصلاح طلبان می گذارند.
این طور نیست. مشارکت مردم به اندازه دوره قبل و شاید در حد یکی دو درصد کمتر خواهد بود. مردم ما به آن بلوغ سیاسی و عقلانیت رسیده اند که راه پیشرفت و اصلاحات کشور از صندوق رأی می گذرد؛ و آهسته و پیوسته هم کارشان را انجام می دهند. اگر می خواست غیر از این باشد، نباید پارسال و امسال وضعیت کشور ما این طور بود که به لطف خدا مردم این قدر صبوری کرده اند.
برای حضور در انتخابات مجلس چه توصیه ای به مردم دارید؟
تجربه کشورهای منطقه و همسایه مشخص کرده که آشوب خیابانی و اعتراض به نفع هیچ کشوری نیست. هر تغییری باید از بستر قانون و انتخابات بگذرد. هر سلیقه ای که دوست دارند و فکر می کنند به نفع کشور است و می تواند کشور را در مسیر تحول و پیشرفت قرار دهد را به داخل صندوق رأی بیاندازند. به مجلس و حاکمیت هم توصیه من این است که راه پیشرفت، توسعه و بیرون آمدن از بحران ها تعامل با دنیا است. ما باید بتوانیم با سیاست، خردورزی، تعامل با منطقه و به خصوص همسایگان، کارها را پیش ببریم. این منافاتی با حمایت و دفاع از منافع خودمان ندارد و قابل جمع است.
