پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: به بهانه سی امین سالگرد ارتحال امام خمینی(س) و در آستانه سالگرد شهدای هفتم تیر ماه، برای بازخوانی بخشی از اندیشه های امام خمینی(س) به سراغ کسی رفتیم که در هفت دوره از 10 دوره مجلس شورای اسلامی تاکنون حضور داشته است؛ و در سؤالات این گفت و گو سعی کردیم ضمن پرداختن به معنا و مصادیق «تحجرستیزی در دیدگاه امام خمینی» برخی از مسائل روز کشور از جمله تحریم های یک جانبه آمریکا علیه کشورمان نظر و تحلیل دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین را جویا شویم.
مشروح گفت و گوی محمدرضا باهنر با خبرنگار جماران را در ادامه می خوانید:
آقای مهندس به نظر شما کدام بُعد شخصیت امام در مقطع فعلی مغفول واقع شده است؟
حضرت امام یک پدیده قرن بیستم بود و به قول مخالفین و دشمنان انقلاب، امام زلزله ای را در منطقه و تاریخ ایجاد کرد که امواج این زلزله تا مدت ها حرکت می کند و چینش قدرت در دنیا را تغییر خواهد داد. امروز بعد از گذشت 40 سال از استقرار نظام جمهوری اسلامی ما با چشم خودمان این تغییرات را مشاهده می کنیم.
من اگر بخواهم به بُعد معنوی قضیه اشاره کنم، حضرت امام دو جمله مشهور دارند و زیاد هم تکرار می شود که «عالم محضر خداست. در محضر خدا معصیت نکنید.» حضرت امام با همه وجودش این دو جمله را باور داشت و عامل به آن بود. نقل شده که از امام پرسیدند «آیا در این فراز و نشیب ها زمانی پیش آمده که ترسیده باشید؟» پاسخ حضرت امام به این مضمون بوده که من در تمام عمرم از هیچ قدرتی غیر از خدا نترسیده ام.
دلیل اصلی توفیق امام از نظر باهنر
زمانی که رفتار امام در سال 42 را با سال 57 مقایسه می کنیم، هیچ تغییری را نمی بینیم. این نشان می دهد که واقعا امام غیر از انجام وظیفه و غیر از بندگی خالص و مخلص برای خدا، به هیچ چیز دیگری فکر نمی کرد و هیچ چیزی نه آزار و اذیتش می داد و نه مأیوسش می کرد. شاید دلیل اصلی توفیق حضرت امام هم این بود که آن طور توانست در قلب امت اسلام جای خودش را باز کند. روایت داریم که معصوم می فرماید اگر می خواهی رابطه تو با مردم درست شود، رابطه خودت با خدا را درست کن؛ خدا رابطه تو با مردم را درست می کند.
خالص و مخلص کار کردن برای خدا غریب شده
در جواب سؤال شما که «کدام بُعد شخصیت امام امروز مغفول مانده؟» من همین یک جمله را می گویم که خالص و مخلص کار کردن برای خدا مقداری غریب شده و کسی که کار می کند حتما توقعی دارد و موقعیتی می خواهد. نمی خواهم بگویم همه، ولی خیلی افراد هستند که خدمت کردن به خلق خدا را صرفا برای رضای خدا انجام نمی دهند. ان شاء الله باید این را اصلاح کنیم.
مسئولین نظام خود را طلبکار و مدعی مردم ندانند
اجازه بدهید سؤالم را طور دیگری مطرح کنم. امروز برای برون رفت از چالش های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور به کدام بُعد شخصیت حضرت امام بیش از سایر ابعاد شخصیت ایشان نیاز داریم؟
اولا مسئولین و کارگزاران باید خودشان را خدمتگزار مردم بدانند. حضرت امام می فرمایند «اگر به من بگویند خدمتگزار، بهتر از این است که بگویند رهبر.» (صحیفه امام، جلد 10، صفحه 463). با شناختی که ما از امام داشتیم و داریم، این موضوع یک تعارف نبود. این باور امام بود که مقام خدمتگزاری به امت اسلام بالاترین مقامی است که آدم می تواند نزد خداوند متعال داشته باشد. بنابر این، مسئولین نظام باید خودشان را خدمتگزار و خادم مردم بدانند؛ نه طلبکار و مدعی مردم.
کار برای رضای خدا درهای بسته را باز می کند
مسأله دوم هم این است که اگر خالصانه و مخلصانه برای خدا کار کنند، آن موقع «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ». اگر واقعا آدم برای رضای خدا به مردم کمک کند، خدا هم راه ها و درهای بسته را به روی انسان ها باز می کند. به طور مثال، به واسطه اخلاصی که مقام معظم رهبری دارند، بسیاری از مطالبی که پیش بینی می کنند درست از آب در می آید. ایشان هم با ایمان، باور و عمق وجود حرف ها را می زنند؛ باور دارند و کار جلو می رود.
به نظر می رسد یکی از ابعاد شخصیت حضرت امام «تحجر ستیزی» ایشان بود. شما به عنوان یک فعال سیاسی اصولگرا، بفرمایید که به نظر شما معنا و مصادیق این تحجرستیزی در زمان امام چه بود؟
اگر به پیش از پیروزی انقلاب برگردیم، این امر حتما از گفتارها و مواضع امام بیرون می آید. شاید لازم باشد که برای نسل امروز تکرار شود. خیلی ها فکر می کنند که حضرت امام تنها با شاه و قدرت جهنمی شاه جنگید؛ در حالی که امام به طور همزمان در سه جبهه می جنگید. یکی از آنها جبهه شاه، مستکبرین و ساواک بود. گروه دیگری که قبل از پیروزی انقلاب در برابر امام ایستاده بودند و کارشکنی می کردند و همراهی نمی کردند، بچه کمونیست هایی بودند که تحت تأثیر مکاتب الحادی کار می کردند.
خود ما یادمان هست که قبل از انقلاب در دانشگاه ها تعدادی از سوسیالیست ها، کمونیست ها و مارکسیست ها مدعی بودند که با تکیه بر دین نمی شود انقلاب کرد. می گفتند دین افیون ملت ها است و نمی گذارد کسی برای آزادی و عدالت مبارزه کند. اصولا دین را الایاذ بالله از اعمال شیطانی می دانستند و می گفتند اگر می خواهی انقلابی باشی اول باید دین را کنار بگذاری.
متحجرین بیشترین آزار را به امام رساندند
جبهه سوم، که بیشترین آزار را به امام رساند، جبهه تحجر بود؛ حتی حوزه های علمیه ما متأسفانه یک سری آدم هایی تربیت می کردند که به شدت متحجر بودند. من یادم هست که تا چند سال قبل از پیروزی انقلاب بعضی ها روزنامه خواندن و یا گوش دادن به رادیو را کفر می دانستند. از طرف دیگر می گفتند که ساحت دین را نباید به سیاست آلوده کرد. می خواستند آن چنان قدسی فکر کنند که می گفتند دین اصلا نباید با مسائل دنیوی درگیر شود.
امام در آن جبهه پیشرفت بسیار شگرفی کرد. امام آنقدر جلو رفت که حتی یک جمله با این مضمون دارد که ما هیچ حکم غیر سیاسی در اسلام نداریم و همه احکام اسلام سیاسی هستند و اسلام دین دنیا و آخرت است. اگر کسی بگوید اسلام دین آخرت است، این اول گمراهی و تباهی او است.
متحجرین یک گروه خاص بودند و یا یک نحله فکری بود؟
تحجر یک نحله و یک نوع تفکر است. یک نوع برداشت کاملا انقباضی از تدیّن و دینداری است. البته بحمدالله در حوزه های ایران به سرعت از بین رفت. ولی هنوز در خیلی از حوزه های دنیا این مسأله وجود دارد. هنوز آل سعود، الأزهر و جاهای دیگر خودشان را متدیّن می دانند، ولی می گویند دین اصلا نباید در امور دنیوی دخالت کند.
آل سعود می خواهند تحجر را توسعه دهند
مثلا وقتی امام و بعد هم مقام معظم رهبری پیام می فرستند که معنای حج، مبارزه با استکبار است، این متحجرین می گویند که اصلا در حج نباید دعوا باشد. دعوا با چه کسی نباید باشد؟ دعوا با دشمن خونخوار، سفّاک، متجاوز و متصرفی مثل رژیم صهیونیستی هم نباید باشد؟! اینها می خواهند تحجر را در اسلام توسعه دهند و کاری کنند که جهان اسلام از آزادی خواهی و استقلال دست بردارد.
به همین دلیل می بینیم امروز به قدری تحقیر شده اند که ترامپ خیلی صریح می گوید که حکومت سعودی مثل گاو شیرده است و ما باید شیرش را بدوشیم. واقعا آدم فکر می کند که هزاران سال حکومت کردن هم غیر از ذلت و خواری دستاوردی ندارد. خیلی صریح به آل سعود می گوید که اگر یک هفته ما از شما حمایت نکنیم حکومت را از دست می دهید. آنها با این وضعیت دارند حکومت می کنند و می خواهند حکومت را ادامه دهند. البته به پیش بینی مقام معظم رهبری ان شاء الله رژیم صهیونیستی و هم پیالگی های آن در تاریخ دفن خواهند شد.
اسلام باید مواجهه مناسبی با امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد
امروز چطور می توانیم با این مظاهر تحجر مقابله کنیم؟
اسلام دین خاتم پیامبران است و تا ابد تغییر نمی کند. از طرفی علم دنیا به سرعت در حال گسترش است و به سرعت فناوری ها و تجارت ها عوض می شود و فضای مجازی دارد به سرعت گسترش پیدا می کند. اسلام که دین خاتم است باید در تمام این میادین بتواند مواجهه مناسبی با جامعه و امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد. تحجر به معنای سکون، ایستادن و توقف است. اگر دینی توقف کند مثل آبی می شود که در مرداب بعد از مدتی می گندد. آب تا زمانی با طراوت و شاداب است که جاری و ساری باشد.
اگر جلوی ماهواره را بگیرید هم در خانه های مردم نفوذ می کند/ سکون سمّ مهلکی برای اسلام است
اینکه می گویند فقیه شیعه باید به مسائل مستحدثه رسیدگی کند و از آن حکم و فتوا بیرون بیاورد، معنای جاری و ساری و پویا بودن است. تحجر یعنی اینکه با سنت های 300 سال قبل زندگی کنیم. الآن حکومت های دنیا اگر بخواهند با سنت های 300 سال قبل زندگی کنند یک روز هم نمی توانند پا بر جا بمانند. باید این طراوت، شادابی، نوآوری و اجتهاد وجود داشته باشد. تحجر از این حرکت جلوگیری می کند. یک روز می گویند روزنامه نخوانید، یک روز می گویند ویدئو نبینید و یک روز می گویند ماهواره نبینید. اگر جلوی ماهواره را بگیرید، باز هم در خانه های مردم نفوذ می کند. باید بتوانید تولیدات خوبی داشته باشید و از این ابزار خوب استفاده کنید. مثلا یک زمانی کتاب فاخر بحار الانوار را در چندین جلد باید داخل کتابخانه ها می گذاشتند و الآن در یک فلش مموری چند گرمی می شود آن را بازبینی و در آن تحقیق کرد. ممکن است یک نفر بگوید من می خواهم به روش 50 سال قبل کار کنم؛ قفسه های بزرگ و کتاب های سنگین داشته باشد و یک نفر هم یک گوشی موبایل دستش بگیرد و میلیون ها دیتا را جا به جا کند. از این ابزار باید استفاده شود و اتفاقا اسلام باید بهتر از بقیه استفاده کند. سکون سمّ مهلکی برای اسلام است.
نرمی و لطافت و استدلال می تواند بر پیچیده ترین سلاح ها پیروز شود
با توجه به اینکه به نظر می رسد الآن سیاست جمهوری اسلامی «مقاومت» در برابر دشمن باشد، برای پیروزی در این مسیر، چه اقداماتی در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باید انجام دهیم؟
یک زمانی متحجرین می گفتند که با مشت نمی شود روی سندان کوبید و یا با مشت نمی شود به جنگ درفش رفت. امام می گفت که عاشورا نشان داد خون می تواند بر شمشیر پیروز شود. یعنی نرمی و لطافت و استدلال می تواند بر پیچیده ترین سلاح ها پیروز شود. امروز ایران اسلامی و نیروهایی که ایران از آنها حمایت می کند، دارند مقاومت می کنند. یعنی ما در مقاومت سود برده ایم و همواره پیشرفت کرده ایم. پیام امام مقاومت و ایستادگی است.
نباید از تحریم بترسیم
«مقاومت» یعنی از تحریم نباید بترسیم. به آنها هم گفته ایم هرکسی عهدشکن باشد با او کار نمی کنیم. آمریکا در طول 40 سال گذشته همواره زورگویی کرده است. اینکه ترامپ گفته ما قصد تغییر نظام را نداریم هم جوابش را داده ایم. اگر ترامپ و هم پیاله های او یک روز به این نتیجه برسند که می توانند نظام ایران را تغییر دهند صبر و تحمل نمی کنند. اینکه می گویند قصد تغییر نظام نداریم به این خاطر است که نمی توانند این کار را انجام دهند. مسیر ما هم در برابر زورگویی های آنها مقاومت و مقاومت است.
دشمن همواره تلاش کرده که بین امت و امام فاصله بیاندازد
سرمایه اجتماعی چه نقشی در این مقاومت دارد؟
یکی از بزرگترین سرمایه های ما پیوند امت و امام است. پیوند امت و امام اصلی ترین مسأله ما است و دشمن همواره تلاش کرده که بین این دو تفرقه بیاندازد؛ یعنی یا وحدت بین جامعه را تکه و پاره کند و یا وحدت بین رهبری و جامعه را از بین ببرد. الحمدلله در این امر هم شکست خورده است.
30 تا 40 درصد مشکلات اقتصادی ما به تحریم ها بر می گردد
بسیاری از ریش سفیدان کلید واژه «تصمیمات دشوار» را مدنظر قرار می دهند. به نظر شما این تصمیمات چه تصمیماتی هستند؟
مهمترین آنها همین مقاومت است. البته مقاومت لوازم و ابزارهایی نیاز دارد. اگر مقاومت می کنیم، وضعیت داخل کشور هم باید به سامان برسد. من زمان دولت های نهم و دهم گفته ام، زمان دولت های یازدهم و دوازدهم هم گفته ام و می گویم، 30 تا 40 درصد مشکلات اقتصادی ما به تحریم ها بر می گردد؛ 60 تا 70 درصد آن به بی برنامگی، عدم اقدام، عدم تدبیر، عدم اصلاح ساختارها و یا آماده نبودن کارگزاران کشور برای اقتصاد مقاومتی بر می گردد. ان شاء الله برای اینها هم تمهیداتی اندیشیده شود. لوازم این مقاومت باید به صورت کامل فراهم شود.
