دونالد ترامپ 17 اردیبهشت ماه سال گذشته رسما خروج آمریکا از توافق برجام را اعلام کرد و پس از آن به صورت پی در پی دست به اقداماتی زد که هیچ کدام از آنها با برجام سازگار نبود و به قول خودشان سخت ترین تحریم ها را علیه ملت ایران برنامه ریزی کردند.
پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: دیروز در خبرها اعلام شد که رئیس جمهوری کشورمان چهارشنبه اقدامات متقابل ایران در برابر خروج آمریکا از برجام و نقض عهدهای پی در پی آن را اعلام می کند. پس از اعلام این خبر بود که گمانه زنی های مختلفی در خصوص اقدام متقابل دولت ایران و حجم این اقدامات احتمالی صورت گرفته است. اما چیز ی که همه بر آن اتفاق نظر دارند این است که باید این اقدامات صورت بگیرد تا دونالد ترامپ و دولتش متوجه اقتدار جمهوری اسلامی و دیپلماسی فعالانه آن شوند و محاسبات آنها مبنی بر اینکه ابرقدرت هستند را با چالش جدی روبه رو کند.
اما داستان خروج آمریکا از برجام از شعارهای انتخاباتی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شروع شد که مدام دولت باراک اوباما را به خاطر امضای توافق برجام مورد انتقاد قرار می داد. پس از روی کار آمدن نیز در سخنرانی هایی که برای مردم آمریکا داشت و همچنین دیدارهای بین المللی خود این حرف ها را تکرار می کرد. یکی از این موارد دیدار 29 اسفند ماه سال 96 با حیدر العبادی بود و ترامپ در دیدار با نخست وزیر پیشین عراق برجام را مورد انتقاد قرار داد. همچنین در یک سخنرانی در میشیگان آمریکا برجام را وحشتناک و امتیازات ناموجه دولت اوباما به ایران دانست که در برابر آن هیچ چیزی نگرفته اند. او در آن سخنرانی تهدید به خروج آمریکا از برجام کرد.
این قضیه ادامه داشت تا اینکه پس از تعویق انداختن چند نوبت سه ماهه تصمیم گیری در خصوص برجام، ساعت 22 و 30 دقیقه 17 اردیبهشت ماه سال 97 ترامپ رسما خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و در همان شب فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریم های هسته ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی باید بر می گشتند. بر اساس این فرمان ترامپ عملا دولت آمریکا از برجام که با حمایت سه کشور اروپایی، چین، روسیه و دولتمردان سابق آمریکا به تصویب رسیده بود، خارج شد.
این عهدشکنی دولت آمریکا با واکنش های مختلفی در ایران و سراسر جهان مواجه شد. برخی از مردم و مسئولین داخلی نسبت به ترامپ و دولت آمریکا ابزار انزجار کردند و برخی دیگر، این تصمیم را کاملاً بیهوده و بی تاثیر دانستند. اما این اقدام از سوی محافظه کاران آمریکایی، که برجام را ضعیف می دانستند، ستایش شد. دیگر شخصیت های آمریکا از جمله رئیس جمهور پیشین باراک اوباما و جو بایدن، معاون وی، تصمیم دولت ترامپ را مورد انتقاد قرار دادند، در حالی که کشورهای اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان که این توافق را امضا کرده بودند از این اقدام ابراز تاسف کردند. حتی نظرسنجی انجام شده توسط شرکت «مورنینگ کانسالت» و «پولیتیکو» نشان داد که اکثر آمریکایی ها مخالف خروج کشورشان از توافق هسته ای با ایران هستند. بر اساس این نظرسنجی، ۶۸ درصد دموکرات ها، ۵۱ درصد افراد مستقل و 46 درصد جمهوری خواهان گفتند که از برجام حمایت می کنند.
اما ترامپ به هیچ یک از این موارد توجه نداشت و به تصمیمات غیر منطقی خود در این زمینه ادامه می داد. تا اینکه 15 مرداد ماه سال 97 فرمان اجرایی بازگشت تحریم های ایران را امضا کرد و بر اساس آن تحریم هایی که از 16 مرداد علیه ایران اعمال شدند عبارت بود از: تحریم های مربوط به خرید دلار آمریکا توسط حکومت ایران، تحریم های مربوط به تجارت ایران در ازای طلا یا فلزات گران بها، تحریم های مربوط به فروش، عرضه و تأمین گرافیت، فلزات مثل آلومینیوم و فولاد و صادرات یا نرم افزار فرآیندهای صنعتی به ایران، تحریم های مربوط به معاملات خرید یا فروش ریال ایران یا وجوه عمده ای که در خارج از ایران بر پایه ریال ایران حفظ می شوند، تحریم های مربوط به خرید، یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران و تحریمهای بخش خودروسازی ایران.
در آن بیانیه سری دوم تحریم های آمریکا علیه مؤسسات و شخصیت های ایرانی اعلام شد که قرار بود 90 روز پس از دور اول تحریم ها، یعنی از 14 آبان ماه اعمال شوند. بنادر و کشتیرانی ایران، صنعت نفت و فرآورده های نفتی ایران، صنایع و محصولات پتروشیمی ایران، مبادلات موسسات مالی خارجی با بانک مرکزی و موسسات مالی ایرانی، و همچنین گنجانده شدن دوباره نام صدها شخص، شرکت، نهاد، کشتی و هواپیمایی که قبلا تحریم شده بودند به فهرست تحریم ها در فرمان 15 مرداد ماه ترامپ در خصوص تحریم های ایران آمده بود. 11 آبان نیز در راستای همان تحریم ها اعلام کردند که 700 نفر، نهاد و شرکت دوباره به لیست تحریم باز می گردند. 400 نفر یا شرکت هایی بودند که قبلا از تحریم تعلیق شده بودند و 300 فرد یا شرکت جدید در تحریم های جدید به لیست اضافه شده اند.
از میان مؤسسه ها و افرادی که در ارتباط با فعالیت های بانکی تحریم شده اند، می توان به این نام ها اشاره کرد:بانک مرکزی جمهوری اسلامی، بانک سامان، بانک سرمایه، بانک مسکن، بانک کشاورزی، بانک ملی ایران، بانک صنعت و معادن، بانک رفاه کارگران، بانک سپه، بانک بین المللی سپه – لندن، بانک تجارت، بانک آینده، بانک شهر، بانک کارگشایی، بانک اقتصاد نوین، بانک تجارتی ایران و اروپا، آلمان و ایران، و همه شعبات آن مرتبط با بانک صنعت و معدن، بانک توسعه صادرات ایران، آتیه سازان دی مرتبط با بانک دی، بانک قوامین، بانک حکمت ایرانیان، بانک تات، بانک گردشگری، بانک قرض الحسنه مهر ایران، بانک پرشیا اینترنشنال (امارات و بریتانیا) مرتبط با بانک ملت، بانک پاسارگاد و محمدکاظم چقازردی مدیر عامل بانک سپه.
مهمترین شرکت ها و افراد وابسته به صنایع نفت و گاز و پتروشیمی تحریم شده شامل این نام ها است: شرکت بازرگانی پتروشیمی، شرکت ملی نفتکش ایران و بسیاری از شرکت های مرتبط با آن، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، احمد قلعه بانی رئیس پیشین سازمان گسترش و مدیرعامل پیشین شرکت ملی نفت ایران، محمود محدث مدیر سابق اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، محمود نیکوسخن مدیر مالی اسبق شرکت ملی نفت ایران، محمد علی خطیبی طباطبایی نماینده سابق ایران در اوپک، محمد معینی مدیر مالی شرکت نیکو در سوئیس، سیف الله جشن ساز مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران، محمود زیرکچیان زاده مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران.
برخی از شرکت ها و مؤسسات بازرگانی و صنعتی و همچنین مدیران بازرگانی و صنعتی تحریم شده نیز شامل این نام ها است: سازمان انرژی اتمی ایران، سیمان کردستان، شرکت ساختمانی آذربایجان، شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس، شرکت تولید برق خوزستان مپنا، شرکت تولید نیروی برق دماوند، ایران (مرتبط با بانک دی) ایران ایر، ناصر باطنی مدیرعامل پیشین شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، محمدعلی یزدانجو مدیرعامل اسبق شستا، سیدجابر صفدری از مدیران پیشین سازمان انرژی اتمی، علی یوسف پور نماینده سابق مجلس و رئیس اسبق هیئت مدیره شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی(شستا)، مجتبی خسروتاج رئیس کل سازمان توسعه تجارت، محمدرضا رضوانیان زاده مرتبط با سازمان انرژی اتمی ایران، مرتضی احمدعلی بهزاد مرتبط با شرکت تحقیقاتی پیشرو سیستم، محمد حسین داجمر مدیر عامل سابق شرکت کشتیرانی ایران، محمد سعیدی مدیر عامل شرکت کشتیرانی ایران.
دولتمردان آمریکا تأکید داشته و دارند که بخش غذا و دارو ایران از این تحریم ها معاف هستند. اما به این نکته اشاره نمی کنند که وقتی خرید دلار برای ایران تحریم باشد و شرکت های بزرگ دنیا امکان تجارت با شرکت های ایرانی را نداشته باشند، عملا خرید دارو و اقلام غذایی نیز شامل این تحریم ها می شود. همچنین آمریکا در آستانه اجرای دور دوم این تحریم ها علیه جمهوری اسلامی، به هشت کشور عمده خریدار نفت خام از ایران یعنی ژاپن، هند، کره جنوبی، چین، فرانسه، ایتالیا، امارات و ترکیه معافیت تحریمی اعطاء کرد. اما 12 اردیبهشت ماه این معافیت ها به پایان رسید؛ تا به گفته ترامپ سخت ترین تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران رقم بخورد.
اما مردم و مسئولین کشور ما همواره تأکید بر مقاومت در برابر این عهدشکنی های دولت ترامپ دارند و آنها را زورگویی هایی می دانند که هیچ گاه در طول تاریخ ملت ایران در برابر آنها سر خم نکرده و هرچه میزان این فشارها بیشتر شود عزم و اراده ملت ایران برای مقابله با آنها نیز بالاتر می رود. رهبر معظم انقلاب نیز در یکی از سخنرانی های اخیر خود تأکید داشتند که باید در برابر این اقدامات دشمن «آرایش جنگی» بگیریم.