با اجازه ای که امام در تاریخ 25/1/67 به مجمع روحانیون مبارز داد فصل تازه ای از تاریخ فعالیت سیاسی در جمهوری اسلامی باز شد که امید به آزادی عقیده در حکومت اسلامی را نوید می داد.
پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: در سال ۱۳۶۶ و آستانه انتخابات مجلس سوم، اختلافات درون گروهی میان طیف چپ و راست «جامعه روحانیت مبارز» موجب مشکلات زیادی شده بود و نتایج آن در آستانه انتخابات مجلس سوم نمایان شد. حذف «سید محمود دعایی» و «فخرالدین حجازی» از فهرست انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز برای این انتخابات به واسطه حمایت از دولت مهندس موسوی یکی از نمودهای اصلی آن بود. نقطه آغازین علنی شدن اختلافات را نیز می توان نطق و اعتراض «صادق خلخالی» در روزهای پایانی مجلس دوم بر سر جلسات سری «جامعه روحانیت مبارز» برای بستن لیست انتخاباتی و پاسخ «علی اکبر ناطق نوری» و اشاره به احتمال انشعاب دانست.
این اتفاقات باعث شد مهدی کروبی که رهبری جریان چپ گرای جامعه روحانیت را برعهده داشت آن را به این معنا تلقی کند که این تشکل از مسیر اصلی خود که حمایت از انقلاب و انقلابیون اصیل است دست برداشته و کسانی را که سابقه چندانی در انقلاب ندارند، بر کسانی که کاملاً سابقه دارند ترجیح می دهد. به همین واسطه پیروان این نظر نامه ای در ابتدای سال 67 به امام خمینی ارسال کردند.
متن این نامه بدین شرح است: «بسم اللّه الرحمن الرحیم. محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت آیت اللّه العظمی امام خمینی ـ ادام اللّه ظله الوارف علی رؤوس المسلمین. با تقدیم تحیات وافره و ادعیه خالصانه، احتراماً، معروض می دارد: در فضای مبارک آزادی اظهار نظر و بیان عقیده که یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی است و در سایه حکومت جمهوری اسلامی ایران و در شرایط کنونی کشور و به ویژه با توجه به تأکیدات مکرر آن حضرت در جهت لزوم حضور در صحنه و خصوصاً با توجه به وظیفه خطیر روحانیون کشور در ارشاد و روشنگری جامعه انقلابی و دخالت صحیح در مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی و تقویت نظام مقدس اسلامی، اینجانبان امضاکنندگان ذیل لازم دانستیم که با همکاری و تبادل نظر با یکدیگر در قالب تشکل و نظم جدید به فعالیت های خود در مسائل سیاسی و غیرسیاسی که در سرنوشت انقلاب و کشور تأثیر فراوان و قطعی دارد، سامان دهیم. تعهد و میثاق جمع ما در این فعالیت ها پیروی از اصول و خط مشی انقلاب که از ناحیه مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف در سخنرانی ها و پیام ها ترسیم و تبیین شده است، می باشد.
خط مشی ما از اصولی است که به طور جامع در «پیام حج» سال گذشته که به حق «منشور انقلاب» نام گرفت، می باشد. خط مشی ای که در نامه ها و پیام های پس از آن به ویژه در تبیین اسلام ناب محمدی ـ صلی اللّه علیه و آله و سلم ـ و بیان مرزها و تفکیک آن از اسلام امریکایی آمده است، ترسیم فرموده اید و امید و اطمینان داریم که با این میثاق الهی و در این تشکل جدید بهتر به وظیفه اسلامی خود عمل کنیم و دیْنی که به انقلاب و اسلام و ملت فداکار و مجاهد ایران و شهدای عزیز داریم، ادا نماییم.
لزوماً به استحضار می رساند که قبل از هر اقدامی در این باب تلاش فراوانی توسط بعضی از برادران ما برای نزدیک کردن نقطه نظرات در چهارچوب اصول و موازین مورد قبول با دیگر روحانیون محترمی که سال ها با آنان فعالیت مشترک داشتند، صورت گرفت که متأسفانه به علت پافشاری آن آقایان بر روی مسائل و مواردی که آنها را بر خلاف مصلحت و موازین تشخیص می دادیم، به نتیجه نرسید لذا به نظر رسید که جمع ما در تشکل جدید بیشتر و بهتر می تواند خدمتگزار انقلاب اسلامی باشد.
اما از آنجا که ممکن بود از این انشعاب و ایجاد تشکل و نظم جدید شائبه اختلاف و تفرقه به بعضی اذهان راه پیدا کند و برخی افراد ناآگاه آن را وسیله ای برای تبلیغ علیه وحدت که همواره مورد توصیه و تأکید آن حضرت بوده است، قرار دهند، لازم دیدیم که موضوع را به استحضار حضرتعالی برسانیم تا چنانچه مصلحت ندانستید اقدامی صورت نپذیرد که از طریق برادر بزرگوار حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمدآقا از موافقت و رضایت خاطر مبارک اطلاع حاصل نمودیم و سپس برای انعکاس این موافقت و رضایت در وسایل ارتباط جمعی مجدداً کسب اجازه گردید که آن را نیز اجازه فرمودید و مطلب توسط رسانه ها اعلام گردید.
بار دیگر برای اطمینان بیشتر از رضایت حضرتعالی در مورد انتخابات دوره سوم مجلس شورای اسلامی کسب اجازه شد که نظر موافق نسبت به فعالیت این جمع در ضمن توصیه بر اینکه برای غیر تهران نامزد معرفی نکنید، عنایت فرمودید. پس از طی مراحلی که گذشت این جمع با نام «روحانیون مبارز تهران» اقدامات خود را آغاز کرد و نسبت به انتخابات نیز لیستی از نامزدهای تهران تهیه و به اطلاع مردم شریف تهران رسانید.
اکنون با این تجربه موفق و با این اعتقاد که ایجاد تشکل جدید «روحانیون مبارز تهران» از جهات مختلف خصوصاً در جهت حفظ آزادی اظهار عقیده برای سایر اقشار مردم مفید و لازم بوده است، در ادامه فعالیت های دیگر خود خصوصاً اقدامات قولی و عملی در تبیین و ابلاغ محتوای پیام های آن امام بزرگوار به قشرهای مختلف به ویژه اقشار مستضعف که در شأن و وظیفه روحانیون است و از آن جمله حفظ و تحکیم هرچه بیشتر پیوند مابین دو قشر عظیم روحانی و دانشگاهی که آن نیز از دستاوردهای رهبری آن حضرت و این انقلاب شکوهمند است، مستدعی است نسبت به آنچه معروض گردید چنانچه صلاح می دانید نظر مبارک را مرقوم فرمایید. در اینجا لازم می دانیم از صدور دستور کمک مالی ماهانه که قبل از برگزاری انتخابات از اعلام آن در رسانه ها خودداری نمودیم، تشکر و سپاسگزاری نماییم.
در خاتمه پیروزی نهایی رزمندگان اسلام و شکست قطعی دشمن بعثی ـ صهیونیستی و نابودی صدام و سایر دشمنان اسلام، خصوصا امریکای جهانخوار و طول عمر و سلامت آن امام عزیز و بزرگوار را از خداوند متعال مسئلت می نماییم.
امضا کنندگان: جلالی خمینی، نماینده امام و امام جمعۀ خمین - سید محمود دعایی، نماینده امام و سرپرست روزنامه اطلاعات و نمایندۀ مجلس شورای اسلامی - سید محمد ابطحی، مدیر صدای جمهوری اسلامی ایران - سید سراج الدین موسوی، عضو دفتر حضرت امام، مسئول حفاظت منطقه جماران، نماینده امام و فرمانده کل کمیته انقلاب اسلامی - محمدحسن رحیمیان، عضو دفتر حضرت امام، مسئول مجله «پاسدار اسلام» و استاد دانشگاه - مهدی کروبی، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، نماینده امام و سرپرست حجاج ایرانی و نیز نماینده امام و سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی - امام جمارانی، نماینده امام و سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه - حسن صانعی، عضو و مسئول امور مالی دفتر حضرت امام و نماینده امام و سرپرست بنیاد 15 خرداد - محمدعلی انصاری، عضو دفتر حضرت امام و مسئول امور سیاسی و فرهنگی دفتر حـضرت امام - موسوی خوئینی ها، دادستان کل کشور و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام - علی اکبر آشتیانی، عضو دفتر حضرت امام، نماینده امام و مسئول عقیدتی ـ سیاسی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران - سیدحمید روحانی، مورخ و مسئول اسناد انقلاب اسلامی - موسوی لاری، از اعضای شورای حج - کیان ارثی، نماینده مجلس شورای اسلامی ـ محمدرضا توسلی، عضو دفتر حضرت امام و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه - مجید انصاری، رئیس سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و نماینده شورای عالی قضایی - محمدعلی نظام زاده، نماینده حضرت امام در اوقاف و عضو مؤسسه جامعه الزهرا - سید محمد خاتمی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده امام و سرپرست مؤسسه کیهان - سید علی اکبر محتشمی، وزیر کشور، عضو دفتر حضرت امام - سید محمد هاشمی، عضو دفتر حضرت امام و نماینده شورای عالی قضایی در شورای سرپرستی صدا و سیما و دبیر این شورا - محمدعلی صدوقی، عضو دفتر حضرت امام و معاون شورای عالی قضایی ـ سیدتقی درچه ای، امام جماعت در منطقه شهرری ـ اسداللّه بیات، نماینده مجلس، عضو هیأت رئیسه و مسئول مؤسسه مسجد جامع نارمک - هادی غفاری، نماینده مجلس، مسئول مؤسسه الهادی ـ محمدعلی رحمانی، عضو دفتر حضرت امام و فرمانده بسیج مستضعفان ـ صادق خلخالی، نماینده مجلس شورای اسلامی ـ منتجب نیا، نماینده مجلس شورای اسلامی ـ عیسی ولایی، نماینده مجلس شورای اسلامی»
پاسخ امام خمینی(س) نیز که در تاریخ 25/1/67 منتشر شد بدین شرح است:
«بسمه تعالی. حضرات حجج اسلام، روحانیون مبارز تهران ـ دامت افاضاتهم. سیر قضیه به همین صورتی است که در نامه آورده اید، انشعاب از تشکیلاتی برای اظهار عقیده مستقل، و ایجاد تشکیلات جدید، به معنای اختلاف نیست. اختلاف در آن موقعی است که خدای ناکرده هرکس برای پیشبرد نظرات خود به دیگری پرخاش کند که بحمداللّه، با شناختی که من از روحانیون دست اندر کار انقلاب دارم، چنین کاری صورت نخواهد گرفت. من به شما و همه کسانی که دلشان برای اسلام عزیز می تپد دعا می کنم، و توفیق آقایان را از خداوند متعال خواستارم. والسلام علیکم و رحمة اللّه.» (صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۸)
اولین شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز نیز به دبیری مهدی کروبی و عضویت سید محمد موسوی خوئینی ها، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، سید مهدی امام جمارانی، حیدرعلی جلالی، سید محمد خاتمی، رسول منتجب نیا، اسدالله بیات، سید محمد هاشمی، محمدعلی انصاری، صادق خلخالی، محمد صدوقی، محمد علی رحمانی، سید سراج الدین موسوی، عبدالواحد موسوی لاری، علی اکبر آشتیانی، ناصر قوامی، محمدعلی نظام زاده، محمدعلی ابطحی، هادی غفاری، اسدالله کیان ارثی، سید حمید روحانی، سید محمود دعایی، سید تقی درچه ای و عیسی ولایی تشکیل شد.
این اجازه امام خمینی(س) و انشعاب تاریخی «مجمع روحانیون مبارز» از «جامعه روحانیت مبارز» فصل جدیدی در فعالیت سیاسی کشور گشود که تا سال های سال تأثیر خود را بر فضای سیاسی کشور داشت. چون به نظر برخی از افراد، فضای کشور را از یک قطبی بودن خارج کرد و باعث شد که صداهای بیشتری از مردم و سیاسیون کشور شنیده شود و این تلقی به وجود آید که در جامعه اسلامی به آزادی عقیده احترام گذاشته می شود و افراد می توانند مسیر فکری خود را داشته باشند و با حفظ چهارچوب های انقلاب اسلامی هر طور که تشخیص می دهند عمل کنند.
