پایگاه خبری جماران: نشست های صحیفه خوانی در پایگاه خبری جماران به مسئولین و شخصیت‌های فرهنگی ـ سیاسی اختصاص دارد که نام آنها در صحیفه‌ی امام آمده است و نقطه آغاز هر نشست، بررسی متنی از صحیفهاست که نام فرد در آن ذکر شده است؛ گرچه دیگر خاطرات این شخصیت‌ها از امام خمینی نیز در این نشست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. از صحیفه خوانی هایی که تاکنون انجام شده می توان به گفت و گو با حضرات آیات و حجج اسلام یوسف صانعی، مرحوم هاشمی رفسنجانی، موسوی بجنوردی، محتشمی پور، ناطق نوری، منتجب نیا و آقایان غفوری فرد، بشارتی، اکرمی و مرحوم دوزدوزانی اشاره کرد.
محمد هاشمی رفسنجانی در دوران حیات امام مسئولیت سازمان صدا و سیما را بر عهده داشت و جماران به مناسبت سالروز استفتاء وی از امام در خصوص برنامه های تلویزیون، به سراغ او رفته است.
30 آذرماه 1366 بود که پاسخ امام‌خمینی(س) به استفتاء مسئولان صداوسیما در رابطه با برنامه‌های نمایشی و فیلمهای تلویزیون، به نگرانی‌ها و دغدغه‌های عده‌ای که گمان می‌کردند با تماشای این برنامه‌ها مرتکب گناه می‌شوند، خاتمه داد.
رئیس صداوسیما در آن استفتاء از امام خمینی(س) خواست تا جهت روشن شدن موضوعات، نظر مبارک خود را در خصوص موارد زیر اعلام فرمایند:
1-پخش برنامه‌های تلویزیونی که در آنها بر حسب موضوع زنانی ایفای نقش می‌نمایند که ضوابط کامل پوشش اسلامی در حد چهره و گردن و موی سر را رعایت ننموده‌اند.
2- پخش برنامه‌های ورزشی نظیر کُشتی و فوتبال که در آن قسمتی از بدن مردان ورزشکار پوشیده نیست.
3-نگاه کردن به برنامه‌های فوق الذکر که از تلویزیون پخش می‌شود.
فضا را تند می‌کردند تا دوباره مدیرعامل صداوسیما نشوم
پاسخ امام خمینی(س) اما بسیار شفاف و قاطع بود. ایشان در پاسخ نوشتند که «نظر نمودن به این قبیل فیلمها و نمایشنامه‌ها هیچ یک اشکال شرعی ندارد و بسیاری از آنها آموزنده است و پخش آنها نیز اشکالی ندارد. و همین طور فیلمهای ورزشی و آهنگها اکثراً بی‌اشکال است. گاهی خلافْ به طور نادر دیده می‌شود، که باید بیشتر مواظبت کرد. لکن دو نکته باید مراعات شود: اول آنکه کسانی که گریم می‌کنند باید محرم باشند و اجنبی حرام است چنین کاری را انجام دهد. دوم آنکه بینندگان از روی شهوت نظر نکنند.»(جلد ۲۰ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۴۴۵ تا صفحه ۴۴۶)
در همین رابطه، محمدهاشمی رفسنجانی که آن زمان رئیس وقت صداوسیما بوده، در گفت و گو با خبرنگار جماران درباره علت آن استفتاء و ماحصل پاسخ امام‌خمینی(س) در جامعه گفت: آن زمان قانون صداوسیما این بود که هرکدام از قوا نمایندگانی تعیین می کردند و شورای سرپرستی را تشکیل می‌دادند و این شورا فردی را به عنوان مدیرعامل انتخاب می‌کرد. معمولاً نزدیک انتخابات که می‌رسید، مقداری فضا تندتر می‌شد و به ویژه برای من که از سال 62 وارد صداوسیما شده بودم، فضا را تند می‌کردند که منجر به انتخاب دوباره‌ام در این آنجا نشود.
آیت‌الله محمدی گیلانی در نمازجمعه مرا مورد خطاب قرار داد
وی افزود: آن زمان سریالی به نام «اشک تمساح» از تلویزیون پخش می‌شد؛ اشک تمساح از نظر داستانی راجع به گروهک‌های درون کشور بود که چگونه راجع به انقلاب فکر می‌کردند و چه خواسته‌هایی داشتند. یعنی بیشتر شبیه زندگی‌نامه گروهک‌های داخل کشور بود. در آن مقطع که یک یا دوهفته بعدش قرار بود شورای سرپرستی، مدیرعامل جدیدی انتخاب کند، گروه فشار نقدهای زیادی را به ما وارد کرد.
رئیس اسبق صداوسیما با اشاره به اقدامات این گروه گفت: از جمله کارهای آنها، تهیه طوماری تحت این عنوان بود که «اشک تمساح، اشک مومنین را درآورد» و پس از آنکه عده‌ای در نمازجمعه آن را امضاء کردند. فردای آن روز، روزنامه کیهان در تیتری ادعا کرد که «15 هزار نمازگزار خواهان متوقف شدن اشک تمساح هستند، اما تلویزیون توجه نمی‌کند.»
وی در ادامه اظهار کرد: از طرف دیگر، دبیر شورای سرپرستی نامه‌ای به حضرت امام نوشته بودند و نسبت به موضوعاتی که در صداوسیما نسبت به موسیقی، نمایش و حتی ورزش مطرح می‌شد، از ایشان کسب تکلیف کردند. در همین ایام، آیت‌الله محمدی گیلانی که عضو فقیه شورای نگهبان بود، به عنوان سخنران نمازجمعه، مرا مورد خطاب قرار داد که« هاشمی، محمد؛ من تو را از همان کوچه زغالی در قم می‌شناسم، چون باهم همسایه بودیم. شما آدم متدینی هستید و وقتی می‌گویی که فتوای امام چنین است، این تحریرالوسیله امام، ایشان این حرف‌ها را نمی‌زنند، شما چرا می‌زنید؟»
امام فرمودند؛ شما بنویسید، من جواب می‌دهم
هاشمی بیان کرد: فردای آن روز من نزد امام رفتم و خدمت ایشان عرض کردم که حتماً حرف‌های دیروز آقای گیلانی را از رسانه‌ها شنیدند و ایشان فرمودند؛ بله. از این رو گفتم که آقای محمدی گیلانی عضو فقیه شورای نگهبان با استناد به تحریرالوسیله شما، مطالبی بیان کرده که به نوعی تکفیر ما به حساب می‌آید. امام فرمودند «شما بنویسید، من جواب می‌دهم.» بنابراین من نامه‌ای مختصر خدمت امام تهیه کردم و اصل مسأله را از نظر ایشان جویا شدم.
وی افزود: شورای سرپرستی نیز از طرف آقای اسماعیل فردوسی‌پور نامه‌ای را خدمت امام داده بودند که به طور مفصل راجع به موسیقی، برنامه‌های ورزشی و سریال‌ها که برخی از آنها را نظیر «پاییز صحرا» یا «اشک تمساح» نام برده بودند و از امام کسب تکلیف کرده بودند.
هاشمی در ادامه گفت: امام پاسخی مشترک به دونامه مدیرعامل و شورای سرپرستی دادند و نوشتند که «نظر نمودن به این قبیل فیلمها و نمایشنامه‌ها هیچ یک اشکال شرعی ندارد و بسیاری از آنها آموزنده است و پخش آنها نیز اشکالی ندارد. و همین طور فیلمهای ورزشی و آهنگها اکثراً بی‌اشکال است. گاهی خلافْ به طور نادر دیده می‌شود، که باید بیشتر مواظبت کرد. لکن دو نکته باید مراعات شود: اول آنکه کسانی که گریم می‌کنند باید محرم باشند و اجنبی حرام است چنین کاری را انجام دهد. دوم آنکه بینندگان از روی شهوت نظر نکنند.»(جلد ۲۰ صحیفه امام خمینی(ره)، از صفحه ۴۴۵ تا صفحه ۴۴۶)
فتوای امام کمک زیادی به ما کرد
مدیرعامل اسبق صداوسیما بیان کرد: پیرو این پاسخ از امام پرسیدم اینکه شما می‌فرمایید اجنبی گریم نکند، چه شأن نزولی دارد؟ من در آن مقطع، 6 الی 7 سال بود که مدیرعامل صداوسیما بودم، یکی از حرف‌های مخالفین این بود که می‌گفتند شما چرا می‌گویید نظر امام این است. ایشان مسن هستند و توجه ندارند و برنامه‌ها را نمی‌بینند. در حالی که امام فرمودند من به نوشته‌هایی که شما در جلوی برنامه‌ها دارید(ما می‌گوییم تیتراژ) دقت کردم و در بعضی برنامه‌ها شما گریمور زن دارید و نامش را می‌نویسید ولی در بعضی دیگر از برنامه‌ها نامی از گریمور زن نوشته نمی‌شود یا اینکه گریمور مرد وجود ندارد.
وی در پایان گفت: امام در این رابطه به من تذکر دادند که اگر اجنبی یا نامحرم گریم کند، خلاف شرع است. درباره مسأله دیگری هم که بیننده نباید از روی شهوت نگاه کند، از آنجا که تصاویر تلویزیون حکم عکس را دارد، فتوایی که حضرت امام در مورد عکس دارند نیز همین را می‌گوید و گناه آن به بیننده بازمی‌گردد. این مسأله کمک زیادی به ما کرد و آیت‌الله هاشمی که آن موقع خطیب جمعه هم بودند در هفته بعدش که خطبه‌های نمازجمعه را می‌خواندند، مطرح کردند که تابه حال وقتی ما به برنامه‌های رادیو و تلویزیون نگاه می‌کردیم، احساس‌مان همانند خوردن نانی بود که خرده شیشه دارد، اما با این فتوای امام، مطمئن شدیم که دیگر اشکالی وجود ندارد. بعد از این فتوا، متدینینی که مقلد امام بودند احساس کردند که برنامه‌های تلویزیون و رادیو مورد تأیید بوده و آموزنده هستند و هیچ‌گونه مشکل شرعی ندارند.
