از بدو ورود نمایندگان مجلس دهم به مجلس، شاهد هزاران اس ام اس و تلفن تا نیمه های شب بودیم، کسانی که می‌‌گفتند تمام زندگی خود را در این موسسات باخته‌اند.
به گزارش جماران، پروانه سلحشوری در همایش «مبارزه با فساد در ایران؛ نظام‌مند یا موردی؟»گفت: متاسفانه صندلی‌‌‌های قدرت در ایران آنقدر جذاب است که بعد از 30 سال خدمت هم، نه خود افراد و نه کسانی که آنها را به کار گماردند، حاضر نیستند مناصب خود را ترک کنند که نمونه‌های آن را در اذن‌هایی که در قانون منع به کارگیری بازنشستگان به منظور ادامه کار برخی افراد داده شده، می‌بینیم.
وی افزود: اگر بخواهیم یکی از کارهای خوب این مجلس را نام ببریم، همین قانون منع به کارگیری بازنشستگان بوده، اما ما در کشور آنقدر اما و اگر به قانون‌‌هایمان اضافه می‌کنیم که کارایی خود را از دست میدهند. امروز هم که برای قانون منع بکارگیری بازنشستگان استثنائاتی قائل شدیم؛ این استثنائات باعث میشود که نفس قانون، کارایی خود را از دست دهد و همانطور که شاهدیم از دستگاه‌های مختلف برای ادامه کار برخی افراد، مجوزهایی گرفته میشود و یا خود افراد به راه‌هایی متوسل میشوند که بتوانند قانون را دور بزنند.
این نماینده مجلس ادامه داد: چه امری باعث میشود که ما یک قانون را دور بزنیم و تمکین به آن نداشته باشیم؟ متأسفانه یکی از عوامل توسعه نیافتگی جامعه ایرانی بعد از مشروطه، این است که قانون هرگز نتوانسته کارایی لازم خودش را به طور 100درصد داشته باشد. فساد یکی از مهمترین نگرانی‌‌ها و چالش‌ها در حال حاضر در جوامع بشری و در سطح کلان است و تنها مختص کشور ما نیست و فراگیری و گستردگی آن در هر جامعه متفاوت است. همین موضوع باعث شده تا نخبگان، دانشمندان، سیاستمداران و حتی افراد معمول جامعه نسبت به فساد حساس شوند.
سلحشوری بیان کرد: یادم هست در اولین نطق سالیانه‌‌ای که در مجلس داشتم، اولین قسمت از صحبت‌‌هایم را به بحث فساد اختصاص دادم. یعنی آنجا گفتم که باید جدی‌‌تر از همیشه به مسأله فساد نگاه کنیم و از دست اندرکاران خواستم که به دنبال راه‌حل‌هایی برای این موضوع باشند و خود مجلس هم ورود کند. اما متاسفانه بعد از آن مغلطه‌هایی صورت گرفت که آیا اساساً فساد در ایران سیستماتیک است یا نه؟ به نظر می‌رسد که فساد از حالت موردی گذشته و دامنه آن بسیار فراتر رفته و دیگر نمی‌توان گفت که فساد در ایران موردی است.
وی با طرح این پرسش که فسادهای اداری-مالی می‌تواند مسأله فساد اجتماعی باشد، علت به وجود آمدن آن چیست؟ چه تلاش‌هایی برای مقابله با فساد باید صورت گیرد؟ آیا عزمی برای مبارزه با آن وجود دارد؟ گفت: تعاریف فساد مختلف است و در هر حوزه‌ای فساد تعریف شده، ما می‌توانیم هر نوع رفتار ناهنجار غیرقانونی و غیراخلاقی را فساد بنامیم. در فساد اداری، سازمان‌ها و نهادهایی وجود دارند که در آن فساد دخیل هستند و با توجه به قدرتی که دارند از موضع قدرت خود استفاده کرده و فساد را در بدنه اداری گسترش میدهند.
این نماینده مجلس اظهار کرد: از نظر حقوقی، فساد یک جرم است که مطابق با جرم برای آن مجازات تعیین میشود. بنابراین فساد جرم است؛ به دلیل اینکه منافع بشر را تهدید کرده و به خطر می‌اندازد. در حال حاضر، پارادایم غالبی که در بحث فساد وجود دارد، فساد دولتی یا عمومی‌ای هست که وجود دارد. با اینکه در تحقیقات برخی معتقدند که با کوچکتر کردن دولت می‌توان دامنه فساد را کمتر کرد، اما الزاماً این‌گونه نیست. رتبه روسیه در این‌باره نشان می دهد که حتی با کوچکتر شدن دولت نتوانسته فساد را کاهش دهد و رتبه 135 این کشور نمیتواند مناسب باشد.
وی با اشاره به فساد در ایران گفت: امروز رانت‌‌‌خواری، لابی‌‌گری‌‌های سیاسی و اجتماعی و بحث اختلاس در کشور وجود دارد. با اتفاقاتی که در چند روز اخیر رخ داده، می‌توان سیستماتیک و ساختاری بودن فساد را با یک مصداق روشن کرد. حتماً در جریان بحث موسسات مالی هستید که رییس‌‌جمهور گفت؛ سی هزار میلیارد به مالباختگان پرداخت کردیم. چرا باید مجبور شویم از بیتالمال، ضرر مالباختگان را پرداخت کنیم؟ این رقم از سهم ملت ایران پرداخت شده و از سهم کارگری که امروز نسبت به وضعیت معوقات خودش معترض است.
سلحشوری ادامه داد: از بدو ورود نمایندگان مجلس دهم به مجلس، شاهد هزاران اس ام اس و تلفن تا نیمه‌های شب بودیم، کسانی که می‌‌گفتند تمام زندگی خود را در این موسسات باخته‌اند. از این رو، نمایندگان تحت فشار بودند و از طرف دیگر تظاهرات مقابل مجلس و نهاد ریاست جمهوری نیز وجود داشت. حجم تبلیغات آنقدر زیاد بود که کسی نمی‌توانست بپرسد چرا یک فرد باید تمام زندگی خود را به طمع سود 30 درصدی یک موسسه بفروشد؟ چرا باید طلب‌های آنها از بیتالمال پرداخت شود؟ و چراهای دیگر. آنقدر جو روانی و فسادی که به عمق ریشه دوانده، زیاد بود که چنین سوال‌هایی به ذهن هیچ‌کس نمی‌رسید.
سلحشوری اضافه کرد: هر چند باید به مالباختگان این حرف گفته شود که چرا به خاطر سی یا پنجاه درصد سود خانه‌‌تان را فروختید که امروز هیچ نداشته باشید؟ و من این را به یکی از مالباختگان گفتم و او خیلی عصبانی شد. دولت سی هزار میلیارد را میدهد و از طرف دیگر کسانی که این مشکل را به وجود آوردند تنها پانزده سال حبس میشوند و این نشان میدهد مجازات با جرم اصلا همخوانی ندارد و اقناع عمومی صورت نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: این حجم از پول و سرمایه کشور به کسانی داده شد که به موسسات مالی‌ای که در یک دوره خاص به وجود آمدند، اعتماد کردند و کسانی هم که مجوز آنها داده بودند اصلا پاسخگو نبودند. در سطح خرد نیز، رشوه دیگر به عنوان یک ضد ارزش مطرح نمیشود و مردم گمان میکنند برای اینکه کارشان به نحوی راه بیفتد باید رشوه دهند. یعنی ما خودمان هم در سطح خُرد، در حال دامن زدن به فساد هستیم. فصل مشترک تمامی فسادهایی که رخ میدهد، تخطی از هنجارهای رایج است.
نماینده مردم تهران افزود: نهادها و سازمان‌ها این تخطی را انجام میدهند و این امر باعث شده که فساد در جامعه نهادینه شود. تمام این مسائلی که مطرح شد، پذیرفته شده است وقتی مسئولین می‌‌‌‌‌‌پذیرند که اختلاس سه هزار میلیاردی و دوازده هزار میلیاردی وجود دارد و در مورد آن طوری صحبت میکنند که انگار دارند در مورد دوازده میلیون صحبت میکنند. چون آنقدر آسان این حجم از پول جابه‌جا میشود و اثری از مجازات دیده نمیشود و افراد به راحتی از کشور خارج میشوند، می‌بینید که نه تنها از تعداد این اختلاس‌ها کم نمیشود، بلکه روزبه روز عرفی تر و عادی‌تر میشوند.
سلحشوری گفت: یک زمانی که بحث‌های مربوط به آقایان فاضل خداداد و رفیق دوست مطرح شد، برای ما باعث شوک شده بود از اینکه ببینیم در نظام جمهوری اسلامی فساد وجود دارد. البته از یک طرف باید به فال نیک بگیریم که مردم از فسادها مطلع شدند، اما روند فساد کاهش نداشته و شرایط اصلاً خوب نیست.
وی با اشاره به لزوم شفافیت عنوان کرد: شاخصها نشان میدهند که ما در فساد هستیم یا نه. ما در رتبه 130 هستیم. از نظر این شاخصها دانمارک اول بود. سال بعد از آن نیوزلند با اختلاف یک امتیاز اول شد. در اجتماع باید هم ساختار و هم کنشگر را دید. سلسله‌‌های ما به خاطر فساد به انقراض کشیده شده است. الان اگرچه کنشگر در ساختار فعلی نمیتواند تحرک چندانی داشته باشد اما نمیشود نقش کنشگر را نادیده گرفت.
این عضو فراکسیون امید مجلس به کشور گرجستان اشاره کرد و گفت: این کشور از نظر درگیر بودن با فساد در سال ۲۰۰۳ در رتبه ۱۳۳ قرار داشت اما طبق یک برنامه که از آن سال انجام دادند، الان توانسته‌‌اند به رتبه‌‌ای خیلی بهتر دست یابند که آنجا اصلاح ساختاری را انجام دادند و در آنجا مقامات فاسد را کنار گذاشتند و قوانین و مقرراتشان را تصحیح کردند. نظارت در کشور ما مغفول مانده است. نظارت باید از طریق رسانه‌‌ها انجام گیرد.
سلحشوری در پایان گفت: با اعمال اصلاحاتی که توسط گرجستان انجام شد، نمره آنان به ۴۴ رسیده است. هزار مقام را اخراج و پانزده‌هزار پلیس را می‌‌گیرند اما در کشور ما مبارزه با فساد نمایشی است. به نحوی که مردم یا اعدام سلطان سکه را نپذیرفتند یا انواع تفکرات در قبال آن وجود داشت. بدون شک علاوه بر بحث رسانه‌های آزاد، قوه قصاییه مستقل و تأثیرگذار یکی از نهادهایی است که می‌تواند با فساد به طور جدی مبارزه کند.
