مراسم سی ونهمین سالگرد درگذشت آیت الله طالقانی روز گذشته در کانون توحید تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، حجت الاسلام والمسلمین کوشا در این مراسم طی سخنانی، گفت: پیامبر اکرم(ص) همواره در مسائل مختلف اجتماعی به مشورت با دیگران می پرداخت و نظر آنها را جویا می شد. در نگاه آیت الله طالقانی، نیز سیاستمداران، اقتصاددانان، جامعه شناسان، روانشناسان و فرهنگ بانان باید به مشورت گرفته شوند. معمولاً وظیفه اصلی حوزه های علمیه «فرهنگ بانی» است وگرنه حوزه های علمیه که در اقتصاد، سیاست و امور بین المللی متخصص نیستند. آنها باید قرآن و ایده های فرهنگی قرآنی را برای مردم تبیین کنند.
وی افزود: لذا آن درختی که به نام شورا در اسلام مطرح است، زمانی شاهد میوه شیرین اش خواهیم بود که بتوانیم از اهل فنّ به درستی استفاده کنیم، نه اینکه آنها را فراری دهیم. لذا باید به تعبیر آیت الله طالقانی دلهای رمیده را جذب کرد.
هاشم آغاجری نیز در این مراسم گفت: سخن گفتن از پدر طالقانی از یک طرف بازخوانی تجربه 40سال اخیر در پرتوی صدایی حاشیه ای و از طرفی دیگر، بازخوانی طالقانی در پرتوی یک تجربه زیستی 40 ساله است. متاسفانه صدای طالقانی، چندماه بعد از پیروزی انقلاب خاموش شد.
وی افزود: یکی از مهم ترین ویژگی های طالقانی این بود که همواره تلاش کرد تا صدای بی صدایان باشد و بخش های به حاشیه رانده شده را نمایندگی کند. ایشان تلاش می کرد تا برای اقشار پایین و حاشیه ای جامعه بسترسازی کند تا بتوانند سخن بگویند. فاصله عمیقی میان نظر و عمل ما وجود دارد، اما اصل وحدت نظر و عمل در آیت الله طالقانی رعایت می شد. باید توجه داشت که اسلام یک مجموعه مدرسی نیست که فقط تدریس و تکرار شود، بلکه اسلام را باید در متن زندگی و عمل و در تجربه زیستی و تضادهایی که بر سر راه انسان قرار دارد، فهم کرد و طالقانی این تجربه را به دست آورده بود.
این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه گفت: دومین اصل، توجه به پروسه فازبندی شده و مرحله ای است که طالقانی در وحدت دیالکتیکی نظر و عمل، از دوران جوانی اش تا سال 58 داشت. طالقانی یک نظام پویای فکری داشت که دالّ مرکزی آن، توحید رهایی بخش است.
وی بیان کرد: برخی در سال های اخیر گفتند که آزادی در مقابل توحید قرار دارد. آنها معتقدند که اصل بر توحیدیت و بندگی است و نه آزادی. در حالی که این دیدگاه با دیدگاه طالقانی هیچ سنخیتی ندارد. در همه تفسیرها و اندیشه های طالقانی، دیده می شود که اصل بر تغییر و حرکت و پویایی است. ما وقتی جهان پویا و در حال حرکت را تئوریزه می کنیم، نوعی ثبات ایجاد می کنیم. اما این ثبات امری فراتاریخی و طبیعی نیست. لذا فهم و درک دین و انسان در نگاه آیت الله طالقانی، اساسش بر تغییر و حرکت است.
آغاجری گفت: طالقانی به عنوان یک نماینده از فهم دین در زمان خودش، بستری فراهم می آورد که سه اصل آزادی، عدالت و اخلاق را گردهم می آورد. لذا طالقانی نماینده فکری گذار تکاملی از مشروطیت به جمهوریت در ایران است. منظور از مشروطه صرفاً سلطنت مشروطه نیست، بلکه ساختار دوگانه ای است که می کوشد، از یک سو نهادهای ثابت فرامردمی و فراانتخابی و فرادموکراتیک را بطور ثابت نگه دارد و از سوی دیگر پارلمان و نهادهای انتخابی را در کنار آن ایجاد کند.
وی در بخشی از سخنان خود افزود: این تجربه در 110 سال اخیر نشان داده که شکست خورده و طالقانی بر اساس این تجربه، گذار به سمت جمهوریت تمام عیار را مدنظر قرار داد. اما جمهوریت تمام عیار طالقانی، با جمهوریت طبقاتی، لیبرالی و جمهوری های نمایندگی متفاوت است. جمهوری مدنظر او یک جمهوری شورایی و مستقیم است که هدفش تنها این نیست که سامانه سیاسی را تنظیم کند، بلکه منظور آن این است که مردم در جریان این نظام سیاسی خودشکوفا شده و فعلیت پیدا کنند.
وی گفت: نظام سیاسی مورد نظر طالقانی رهایی بخش بود. بدین معنا که نظام جمهوری دموکراتیک شورایی، یک ضلع از نظام سیاسی مورد نظر طالقانی و در کنارش ضلع دیگری است که حتماً نظام سیاسی باید برای رفع آن اقدام کند و آن نفی فقر، نفی به ذلت کشیده شدن عزت و کرامت انسان به دلیل نیاز مادی است.
این فعال سیاسی در بخش دیگری از سخنانش گفت: طالقانی خود را در آینه دیگری و دیگری را در آینه خود می دید. او هیچ گاه خود را در تضاد با دیگری نمی دید، به همین دلیل است که او دلی دریاگون داشت که همه می توانستند خود را در زیر چترش ببینند.
فاضل میبدی نیز در این مراسم گفت: آیت الله طالقانی روی دو مسأله حساسیت و تمرکز فکری داشت؛ نخست استبداد و دیگری خرافات.
وی در ادامه گفت: ایشان استبداد را سلطه بر انسان، سلطه بر معیشت انسان به هرنوع و شکلی می داند.
وی در بخشی از سخنان خود افزود: نکته دیگری که می خواهم به آن اشاره کنم، ظرف زمانی ای است که مرحوم طالقانی در آن می زیست. مرحوم طالقانی در تهران و مرحوم محمدتقی شریعتی در مشهد تبدیل به کانون بازاندیشی اسلام به معنای دیگر و نه به معنایی که در حوزه ها رواج داشت، شدند. این دو حرکتی انجام دادند که در ایران بسیار تاثیرگذار بود.
این استاد حوزه گفت: مرحوم طالقانی در مسجد هدایت یعنی جایی که نه ردیف بودجه داشت و نه درآمدی، خلوص خود را به نمایش گذاشت و پذیرای انسان های فرهیخته و دانشگاهی بود. در آنجا اسلام در برابر مارکسیسم مطرح می شد و مرحوم آقای محمدتقی شریعتی در مشهد نیز تفسیری از قرآن می نویسد که جدید است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: روحیه «استبداد ستیزی» و «خرافه ستیزی» همواره دو کنید واژه اصلی آیت الله طالقانی بود.
