سوادزندگی؛ توسعه
توانمندی های فردی- یکی از نابهنجاری های رفتاری که روان شناسان نیز نسبت به آن هشدار می دهند، پرسیدن "سوالات ممنوعه" از دیگران است.
سوالات ممنوعه پرسش هایی هستند که دارای این چند ویژگی اند:
1 - اساساً ربطی به سوال کننده و منافع او ندارند.
2 - مشکلی را حل نمی کنند.
3 - احتمالاً باعث ناراحتی فرد سوال شونده می شوند.
این که چه سوالاتی ممنوعه اند، از فرهنگ یا خرده فرهنگی به فرهنگ یا خرده فرهنگ دیگر متفاوت است ولی می توان برخی از آنها را که عمومیت بیشتری دارند می توانیم مرور کنیم:
چقدر اضافه وزن داری! چرا خودت را لاغر نمی کنی؟ درآمدت چقدر است ؟ چگونه خرج می کنی ؟ چرا تا به حال ازدواج نکرده ای ؟/ علت جدایی از همسرت چه بوده است؟ چرا دائما در حال تفریح و مسافرت هستی؟ چرا بچه دار نمی شوی؟ کی می خواهی بچه دار شوی؟
چرا دکوراسیون خانه ات این طوری است؟ برای تعویض ماشین ات از کجا پول آورده ای؟ چرا از همسرت جدا نمی شوی؟ رابطه ات با خانواده وی چگونه است؟
واکنش برخی مردم به این سوالات، تعریف سناریوهای ساختگی برای رهایی از دست فرد سوال کننده است. این در حالی است که همین سناریوهای غیر منطقی زمینه را برای ادامه گفت و گو و سوالات بی ربط بعدی فراهم می سازند.
از طرف دیگر اگر فرد سوال کننده حافظه ای قوی نیز داشته باشد، در آینده دچار مشکل خواهید شد و باید تمام پاسخ های دروغین را به حافظه بلند مدت خود انتقال دهید!
تا کنون مطالعات محدودی درباره روان شناسی "فضولی" انجام شده است. یکی از معدود پژوهش های انجام شده در این باره سال 2007 در مجله سیر تکاملی و رفتار انسان به چاپ رسید که رویکردهای مرتبط با احساس فضولی را بررسی کرده است.
این مطالعه توسط دو روانشناس دانشگاه بریتیش کلمبیا به نام های Jason Faulkner و Mark Schaller انجام شد. آنها به این نتیجه رسیدند که فضولی و دخالت افراد نزدیک (برای مثال اعضای خانواده که به صورت ژنتیکی با آنها پیوند داریم)،نه تنها عجیب نیست بلکه طبیعی هم هست زیرا سرنوشت افراد نزدیک، به یکدیگر گره خورده است؛ اما این موضوع بدین معنا نیست که افراد نزدیک مانند اعضای خانواده مجوز طرح سوال های عجیب و غریب و آزار دهنده را در اختیار دارند. چرا مردم سؤال های خصوصی و آزار دهنده می پرسند؟ به عقیده بسیاری از روانشناسان، 6 علت اصلی برای این موضوع وجود دارد: - ناآگاهی از پیامدهای این گونه سؤالات و غیرمحترمانه بودن این پرسش ها
- روحیه سرکشی در فرد سوال کننده
- تمایل برای آزار دیگران از طریق سؤال
- تجربه ناخوشایند از قرار گیری در وضعیتی مشابه (بدین معنا که فرد پرسشگر پیش از این خود توسط سوالات خصوصی و غیر محترمانه شخصی دیگر مورد حمله قرار گرفته است و اکنون قصد دارد که عصبانیتش را به همین صورت و با هدف گیری شما تخلیه کند. روانکاوان این حالت را "تطبیق با مهاجم" می نامند. شخص مورد نظر به جای آن که تجربه منفی خود را به یاد بیاورد و از تکرار چنین رفتاری بپرهیزد، ویژگی های فرد مهاجم را عینا توسعه خواهد داد تا از این طریق احساس قدرت کند.) - تمایل برای کمک به فرد سوال شونده - تمایل شخص برای برقراری ارتباط با سوالات غیرمرتبط چگونه باید با پرسشگران که در زندگی شخصی ما کنحکاوی می کنند، برخورد کرد؟ 1. محدود سازی یکی از اصلی ترین تاکتیک های افراد به اصطلاح "فضول" به شمار می رود. اگر در این چنین شرایطی گرفتار شدید، روش های متفاوتی برای فرار اضطراری وجود خواهد داشت. از جمله کاربردی ترین آنها می توان به مشغول کردن خودتان با تلفن همراه، کتاب خوانی و یا حتی بازی اشاره کرد. به طور خلاصه باید توجه خود را به فعالیت های دیگری معطوف کنید تا از شر پرسش های غیر منطقی خلاص شوید. 2. اگر پاسخ می دهید، حقیقت را بگویید: همانطور که پیش تر نیز گفته شد، زمانی که شروع به ارائه سناریوهای ساختگی می کنید به طور ناخودآگاه به استمرار پرسش های آزار دهنده کمک خواهید کرد. منظور از گفتن حقیقت توضیح تمام جزئیات نخواهد بود، تنها یک واقعیت ساده از کلیت موضوع را انتقال دهید. البته باید به اطلاعاتی که در اختیار فرد مقابل قرار می دهید، بسیار دقت کنید و هر موضوعی را مطرح نکنید. 3. پاسخ های کلی دهید؛ مثلاً در پاسخ به این سوال که درامدت چقدر است می توان گفت: خدا را شکر! درآمدی دارم.
این پاسخ های سر به هوا نشان می دهد که شما تمایلی به توضیح ندارید. 4. صراحتاً اعلام کنید که تمایل ندارید در این باره حرف بزنید.اصلاً خجالت نکشید. اگر قرار است کسی خجالت بکشد، کسی که در حال فضولی و آزردن شماست باید خجالت بکشد.
اولویت بندی افراد پرسشگر
همواره این اصل را در خاطر داشته باشید که باید اقدام به اولویت بندی افراد پرسشگر کنید. برای مثال والدین حتی در صورتی که سوالات شخصی مطرح کنند، باز هم قابل حذف شدن از زندگی شما نیستند. اولویت بعدی نیز همسر و سپس دوستان صمیمی هستند. بهتر است با این افراد همراه با مراعات بیشتری برخورد کرده و مرزهای خود را مشخص کنید.
www.savadezendegi.com
سوالات ممنوعه پرسش هایی هستند که دارای این چند ویژگی اند:
1 - اساساً ربطی به سوال کننده و منافع او ندارند.
2 - مشکلی را حل نمی کنند.
3 - احتمالاً باعث ناراحتی فرد سوال شونده می شوند.
این که چه سوالاتی ممنوعه اند، از فرهنگ یا خرده فرهنگی به فرهنگ یا خرده فرهنگ دیگر متفاوت است ولی می توان برخی از آنها را که عمومیت بیشتری دارند می توانیم مرور کنیم:
چقدر اضافه وزن داری! چرا خودت را لاغر نمی کنی؟ درآمدت چقدر است ؟ چگونه خرج می کنی ؟ چرا تا به حال ازدواج نکرده ای ؟/ علت جدایی از همسرت چه بوده است؟ چرا دائما در حال تفریح و مسافرت هستی؟ چرا بچه دار نمی شوی؟ کی می خواهی بچه دار شوی؟
چرا دکوراسیون خانه ات این طوری است؟ برای تعویض ماشین ات از کجا پول آورده ای؟ چرا از همسرت جدا نمی شوی؟ رابطه ات با خانواده وی چگونه است؟
واکنش برخی مردم به این سوالات، تعریف سناریوهای ساختگی برای رهایی از دست فرد سوال کننده است. این در حالی است که همین سناریوهای غیر منطقی زمینه را برای ادامه گفت و گو و سوالات بی ربط بعدی فراهم می سازند.
از طرف دیگر اگر فرد سوال کننده حافظه ای قوی نیز داشته باشد، در آینده دچار مشکل خواهید شد و باید تمام پاسخ های دروغین را به حافظه بلند مدت خود انتقال دهید!
تا کنون مطالعات محدودی درباره روان شناسی "فضولی" انجام شده است. یکی از معدود پژوهش های انجام شده در این باره سال 2007 در مجله سیر تکاملی و رفتار انسان به چاپ رسید که رویکردهای مرتبط با احساس فضولی را بررسی کرده است.
این مطالعه توسط دو روانشناس دانشگاه بریتیش کلمبیا به نام های Jason Faulkner و Mark Schaller انجام شد. آنها به این نتیجه رسیدند که فضولی و دخالت افراد نزدیک (برای مثال اعضای خانواده که به صورت ژنتیکی با آنها پیوند داریم)،نه تنها عجیب نیست بلکه طبیعی هم هست زیرا سرنوشت افراد نزدیک، به یکدیگر گره خورده است؛ اما این موضوع بدین معنا نیست که افراد نزدیک مانند اعضای خانواده مجوز طرح سوال های عجیب و غریب و آزار دهنده را در اختیار دارند. چرا مردم سؤال های خصوصی و آزار دهنده می پرسند؟ به عقیده بسیاری از روانشناسان، 6 علت اصلی برای این موضوع وجود دارد: - ناآگاهی از پیامدهای این گونه سؤالات و غیرمحترمانه بودن این پرسش ها
- روحیه سرکشی در فرد سوال کننده
- تمایل برای آزار دیگران از طریق سؤال
- تجربه ناخوشایند از قرار گیری در وضعیتی مشابه (بدین معنا که فرد پرسشگر پیش از این خود توسط سوالات خصوصی و غیر محترمانه شخصی دیگر مورد حمله قرار گرفته است و اکنون قصد دارد که عصبانیتش را به همین صورت و با هدف گیری شما تخلیه کند. روانکاوان این حالت را "تطبیق با مهاجم" می نامند. شخص مورد نظر به جای آن که تجربه منفی خود را به یاد بیاورد و از تکرار چنین رفتاری بپرهیزد، ویژگی های فرد مهاجم را عینا توسعه خواهد داد تا از این طریق احساس قدرت کند.) - تمایل برای کمک به فرد سوال شونده - تمایل شخص برای برقراری ارتباط با سوالات غیرمرتبط چگونه باید با پرسشگران که در زندگی شخصی ما کنحکاوی می کنند، برخورد کرد؟ 1. محدود سازی یکی از اصلی ترین تاکتیک های افراد به اصطلاح "فضول" به شمار می رود. اگر در این چنین شرایطی گرفتار شدید، روش های متفاوتی برای فرار اضطراری وجود خواهد داشت. از جمله کاربردی ترین آنها می توان به مشغول کردن خودتان با تلفن همراه، کتاب خوانی و یا حتی بازی اشاره کرد. به طور خلاصه باید توجه خود را به فعالیت های دیگری معطوف کنید تا از شر پرسش های غیر منطقی خلاص شوید. 2. اگر پاسخ می دهید، حقیقت را بگویید: همانطور که پیش تر نیز گفته شد، زمانی که شروع به ارائه سناریوهای ساختگی می کنید به طور ناخودآگاه به استمرار پرسش های آزار دهنده کمک خواهید کرد. منظور از گفتن حقیقت توضیح تمام جزئیات نخواهد بود، تنها یک واقعیت ساده از کلیت موضوع را انتقال دهید. البته باید به اطلاعاتی که در اختیار فرد مقابل قرار می دهید، بسیار دقت کنید و هر موضوعی را مطرح نکنید. 3. پاسخ های کلی دهید؛ مثلاً در پاسخ به این سوال که درامدت چقدر است می توان گفت: خدا را شکر! درآمدی دارم.
این پاسخ های سر به هوا نشان می دهد که شما تمایلی به توضیح ندارید. 4. صراحتاً اعلام کنید که تمایل ندارید در این باره حرف بزنید.اصلاً خجالت نکشید. اگر قرار است کسی خجالت بکشد، کسی که در حال فضولی و آزردن شماست باید خجالت بکشد.
اولویت بندی افراد پرسشگر
همواره این اصل را در خاطر داشته باشید که باید اقدام به اولویت بندی افراد پرسشگر کنید. برای مثال والدین حتی در صورتی که سوالات شخصی مطرح کنند، باز هم قابل حذف شدن از زندگی شما نیستند. اولویت بعدی نیز همسر و سپس دوستان صمیمی هستند. بهتر است با این افراد همراه با مراعات بیشتری برخورد کرده و مرزهای خود را مشخص کنید.
www.savadezendegi.com
دیدگاه تان را بنویسید