سرعت گرفتن پیشرفت به ویژه در کشورهای در حال توسعه در کنار داشتن مزیت های مختلف، فقدان تناسب مناسبات اجتماعی و مهیا نبودن جامعه برای منطبق کردن سبک زندگی با شتاب توسعه را به همراه داشته است، در واقع، آمادگی اجتماعی در بخش های مختلف برای هماهنگی با نوع زندگی در عصر حاضر ایجاد نشده است.
به گفته برخی جامعه شناسان، آن فاصله و رشدی که باید در طول چهار تا پنج نسل رخ می داده، ناگهان در بین دو نسل اتفاق افتاده و شکاف اجتماعی در برابر سرعت شتابان تغییرات به ویژه در مسایل مرتبط با متغیرهای سلامت را که از شاخص های اجتماعی مهم جوامع است ایجاد کرده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با عزم ملی و به منظور تحقق عدالت اجتماعی مطرح شده در انقلاب، خدمات سلامت به ویژه برای جلوگیری از مرگ و میر شهروندان و جلوگیری از رشد بیماری های واگیر در قالب طرح های همگانی و فراگیر به خوبی به سلامت جامعه از پایتخت تا دورترین نقاط کشور منجر شد.
اکنون پس از ثبات سلامت جامعه و کنترل انواع بیماری‌های واگیر و توسعه شبکه های سلامت در جای جای کشور، جامعه دست به گریبان بیماری‌هایی شده است که در سایه سبک غلط زندگی، به مرور به سلامت شهروندان ضربات جبران‌ناپذیری می زند.
بیماری های غیرواگیر جزو بیماری هایی دسته بندی می شوند که به شدت به شکل زندگی و عوامل محیطی برانگیزاننده ژن‌ها وابسته است و این مساله هم تا حد زیادی به سبک زندگی افراد بستگی دارد که در دوره حاضر متاثر از شتاب توسعه، سامان نیافته و با این شتاب موزون نشده است.
به گفته متخصصان در عضر حاضر، حدود 70 درصد مرگ و میرها ناشی از بیماری های غیرواگیر یا مزمن است که بیماری‌های قلبی در صدر این فهرست است، فشارخون بالا عامل حدود 17 درصد از مرگ شهروندان دنیاست، استعمال دخانیات با 9 درصد، افزایش قندخون و کم‌تحرکی با 6 درصد و اضافه وزن و چاقی با پنج درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند که اگر مجموع این عوامل را در قالب عوامل بیماری‌های غیرواگیر درنظر بگیریم، شاهد یک مجموعه از عوامل مضر برای سلامت خواهیم بودیم که در زندگی روزمره ما عادی شده اند.
زندگی صنعتی در کنار امکانات رفاهی، باعث تغییر سبکی زندگی در جامعه رو به توسعه ای مانند ایران شده است، صنعتی شدن عواملی مانند افزایش آلایندگی‌ها، آلودگی هوا، و از سویی ناهمسانی تحول رویه‌های اجتماعی جامعه با این شتاب صنعتی شدن، عواملی مانند تغییر رژیم غذایی و تمایل افراد به غذاهای آماده، پرچرب و پرنمک، کم‌تحرکی، گرایش به مصرف غذاهای پرکالری و با قند بالا و پرکالری، را به همراه داشته است.
نمونه ای از نتایج سبک غلط زندگی در بین خانواده ها همین است که کودکان ایرانی امروز بیشتر از آنکه غذاهای بومی و محلی را بشناسند با انواع پیتزا و فست‌فودها آشنایی دارند و گاهی در روشی غلط، برخی خانواده ها از این نوع غذاهای آماده به عنوان جایزه و تشویق برای فرزندان خود استفاده می کنند.
در ایران از بیماری های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های مزمن تنفسی و دیابت به عنوان چهار بیماری اصلی غیرواگیر یاد می شود که درصد قابل توجهی از مرگ و میرهای پیش از موعد افراد 30 تا 70 ساله را در کشور باعث می شود.
مشغله های فراوان در دوران زندگی رفاه‌زده در سایه رشد فناوری ها، اولین بهانه افراد برای کم تحرکی و گرایش به این همه عواملی است که مرگ خاموش و گام به گام را رقم می زند، در مراحل بعد از بروز هر کدام از این بیماری‌های غیرواگیر نیز شهروندان پس از اطلاع از نشانه های ابتدایی بیماری، به صورت تحمیلی، از برخی از رفتارها و رویکردهای غلط در زندگی دست می‌کشند که نشان از نهادینه نبودن باور به سلامت جامعه در مسیر اصلاح سبک زندگی است.
شهروند امروزی از یک سو تحت فشارهای روانی ناشی از زندگی ماشینی، ناخواسته پذیرای بسیاری از عوامل بیماری‌زاست و از سوی دیگر، آرامش خود را در گرایش به لذت های ناپایداری مانند غذاهای آماده، غفلت از روند طبیعی زندگی انسان به عنوان بخشی از طبیعت، تمایل افراطی به استفاده از وسایل ارتباطی به جای تحرک فیزیکی می بیند و درنهایت پس از ابتلا به یکی از بیماری‌های غیرواگیر، تازه ماجرا را متوجه می شود و در زمانی که دیر به نظر می رسد، به جای اصلاح سبک زندگی و در حقیقت پیشگیری، به فکر درمان می افتد.
چیزی که همه در بین خانواده ها شاهد آن هستیم این است که فرد مبتلا به یکی از نشانه های اولیه بیماری های غیرواگیر به جای جست و جو و رفع عامل بیماری در زندگی خود، دست به دامن طب سنتی می‌شود و به گیاهان دارویی تمایل پیدا می کند و شاید یکی از دلایل رشد بی‌سابقه عطاری‌ها و گرایش مردم به گیاهان دارویی نیز در همین روند نهفته باشد، در حالی که چاره اصلی در اصلاح سبک زندگی است.
به نظر می رسد با تجربه عالی جمهوری اسلامی در ایجاد شبکه های گسترده برای جلوگیری از بیماری های واگیر در حوزه سلامت در چند دهه گذشته، ایران اسلامی اکنون نیاز به راه‌اندازی یک نهضت سلامت برای آگاه سازی شهروندان از مضرات این سبک زندگی و لزوم ایجاد تغییرات اساسی در روند کنونی سبک زندگی دارد.
**خبرنگار ایرنا مرکز سمنان
انتهای پیام به گفته برخی جامعه شناسان، آن فاصله و رشدی که باید در طول چهار تا پنج نسل رخ می داده، ناگهان در بین دو نسل اتفاق افتاده و شکاف اجتماعی در برابر سرعت شتابان تغییرات به ویژه در مسایل مرتبط با متغیرهای سلامت را که از شاخص های اجتماعی مهم جوامع است ایجاد کرده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با عزم ملی و به منظور تحقق عدالت اجتماعی مطرح شده در انقلاب، خدمات سلامت به ویژه برای جلوگیری از مرگ و میر شهروندان و جلوگیری از رشد بیماری های واگیر در قالب طرح های همگانی و فراگیر به خوبی به سلامت جامعه از پایتخت تا دورترین نقاط کشور منجر شد.
اکنون پس از ثبات سلامت جامعه و کنترل انواع بیماری‌های واگیر و توسعه شبکه های سلامت در جای جای کشور، جامعه دست به گریبان بیماری‌هایی شده است که در سایه سبک غلط زندگی، به مرور به سلامت شهروندان ضربات جبران‌ناپذیری می زند.
بیماری های غیرواگیر جزو بیماری هایی دسته بندی می شوند که به شدت به شکل زندگی و عوامل محیطی برانگیزاننده ژن‌ها وابسته است و این مساله هم تا حد زیادی به سبک زندگی افراد بستگی دارد که در دوره حاضر متاثر از شتاب توسعه، سامان نیافته و با این شتاب موزون نشده است.
به گفته متخصصان در عضر حاضر، حدود 70 درصد مرگ و میرها ناشی از بیماری های غیرواگیر یا مزمن است که بیماری‌های قلبی در صدر این فهرست است، فشارخون بالا عامل حدود 17 درصد از مرگ شهروندان دنیاست، استعمال دخانیات با 9 درصد، افزایش قندخون و کم‌تحرکی با 6 درصد و اضافه وزن و چاقی با پنج درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند که اگر مجموع این عوامل را در قالب عوامل بیماری‌های غیرواگیر درنظر بگیریم، شاهد یک مجموعه از عوامل مضر برای سلامت خواهیم بودیم که در زندگی روزمره ما عادی شده اند.
زندگی صنعتی در کنار امکانات رفاهی، باعث تغییر سبکی زندگی در جامعه رو به توسعه ای مانند ایران شده است، صنعتی شدن عواملی مانند افزایش آلایندگی‌ها، آلودگی هوا، و از سویی ناهمسانی تحول رویه‌های اجتماعی جامعه با این شتاب صنعتی شدن، عواملی مانند تغییر رژیم غذایی و تمایل افراد به غذاهای آماده، پرچرب و پرنمک، کم‌تحرکی، گرایش به مصرف غذاهای پرکالری و با قند بالا و پرکالری، را به همراه داشته است.
نمونه ای از نتایج سبک غلط زندگی در بین خانواده ها همین است که کودکان ایرانی امروز بیشتر از آنکه غذاهای بومی و محلی را بشناسند با انواع پیتزا و فست‌فودها آشنایی دارند و گاهی در روشی غلط، برخی خانواده ها از این نوع غذاهای آماده به عنوان جایزه و تشویق برای فرزندان خود استفاده می کنند.
در ایران از بیماری های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های مزمن تنفسی و دیابت به عنوان چهار بیماری اصلی غیرواگیر یاد می شود که درصد قابل توجهی از مرگ و میرهای پیش از موعد افراد 30 تا 70 ساله را در کشور باعث می شود.
مشغله های فراوان در دوران زندگی رفاه‌زده در سایه رشد فناوری ها، اولین بهانه افراد برای کم تحرکی و گرایش به این همه عواملی است که مرگ خاموش و گام به گام را رقم می زند، در مراحل بعد از بروز هر کدام از این بیماری‌های غیرواگیر نیز شهروندان پس از اطلاع از نشانه های ابتدایی بیماری، به صورت تحمیلی، از برخی از رفتارها و رویکردهای غلط در زندگی دست می‌کشند که نشان از نهادینه نبودن باور به سلامت جامعه در مسیر اصلاح سبک زندگی است.
شهروند امروزی از یک سو تحت فشارهای روانی ناشی از زندگی ماشینی، ناخواسته پذیرای بسیاری از عوامل بیماری‌زاست و از سوی دیگر، آرامش خود را در گرایش به لذت های ناپایداری مانند غذاهای آماده، غفلت از روند طبیعی زندگی انسان به عنوان بخشی از طبیعت، تمایل افراطی به استفاده از وسایل ارتباطی به جای تحرک فیزیکی می بیند و درنهایت پس از ابتلا به یکی از بیماری‌های غیرواگیر، تازه ماجرا را متوجه می شود و در زمانی که دیر به نظر می رسد، به جای اصلاح سبک زندگی و در حقیقت پیشگیری، به فکر درمان می افتد.
چیزی که همه در بین خانواده ها شاهد آن هستیم این است که فرد مبتلا به یکی از نشانه های اولیه بیماری های غیرواگیر به جای جست و جو و رفع عامل بیماری در زندگی خود، دست به دامن طب سنتی می‌شود و به گیاهان دارویی تمایل پیدا می کند و شاید یکی از دلایل رشد بی‌سابقه عطاری‌ها و گرایش مردم به گیاهان دارویی نیز در همین روند نهفته باشد، در حالی که چاره اصلی در اصلاح سبک زندگی است.
به نظر می رسد با تجربه عالی جمهوری اسلامی در ایجاد شبکه های گسترده برای جلوگیری از بیماری های واگیر در حوزه سلامت در چند دهه گذشته، ایران اسلامی اکنون نیاز به راه‌اندازی یک نهضت سلامت برای آگاه سازی شهروندان از مضرات این سبک زندگی و لزوم ایجاد تغییرات اساسی در روند کنونی سبک زندگی دارد.
**خبرنگار ایرنا مرکز سمنان
کپی شد
