به گزارش ایرنا، متاسفانه تاکنون برای نوسازی و بازآفرینی این مناطق که در واقع ظرفیتی ارزشمند برای توسعه صنعت گردشگری است به جز در مواردی، اقدام اساسی صورت نگرفته است.
امروز بافتهای تاریخی یک صفت مهم وممتاز درشهرها محسوب میشود به طوری که برای بررسی فرهنگ و تاریخ یک شهر به بافتهای تاریخی آن مراجعه میشود.
به گفته کارشناسان، در بافت تاریخی فرهنگ و تاریخ درهم تنیده شده است در واقع این فضاها به کیفیت و تاریخی بودن شهر گواه میدهد وهویت و شناسنامه شهری است که ویژگیهای ممتازی را در شهر متبلور میکند.
مسوولان امر معتقدند، بسیاری از شهرهای دنیا مسیری برای پیاده روی گردشگران و بازدید از بافت تاریخی فراهم ساخته اند که باید از الگوی های مختلف برای معرفی بافت ها از جمله برگزاری نمایشگاه ها و اجرای برنامه های متنوع بهره برد.
بر اساس آمار بیش از 140 هزار هکتار بافت تاریخی در شهرهای کشور وجود دارد و هزار و 700 محله شامل یکهزار بافت ناکارآمد و فرسوده شهری، 600 بافت تاریخی، یکهزار و 100 سکونتگاه غیر رسمی در شهرهای کشور شناسایی شده است.
20 میلیون نفر از جمعیت 80 میلیونی ایران در بافت های تاریخی و فرسوده شهرها زندگی می کنند.
طبق برنامه ششم توسعه سالانه 270 محله شامل بافت فرسوده، بافت تاریخی و سکونتگاه غیر رسمی بازآفرینی و ساماندهی می شود.
به اعتقاد کارشناسان، امر فعال شدن ستاد بازآفرینی شهری کشور از سال 94 در کشور مبین توجه و رویکر دولت تدبیر و امید به محله های بافت فرسوده است.
572 هکتار بافت فرسوده در شهرستان سمنان وجود دارد که حدود 357 هکتار آن بافت تاریخی است که قابلیت جذب گردشگر و سرمایه‌گذاری را دارد.
2 هزار و 200 هکتار بافت فرسوده در استان سمنان وجود دارد که باید با ارایه تسهیلات برای جلوگیری از روند افزایشی این بافت ها اقدام اساسی کرد.
سهم شهرستان سمنان از بافت فرسوده شهری استان بیش از 25 درصد است که 70 درصد آن در بافت تاریخی و هسته مرکزی شهر واقع شده که می‌توان با اتخاذ تصمیمات راهبردی این مناطق را به قطب گردشگری تبدیل کرد.
خبرگزاری ایرنا سمنان در همین ارتباط میزگردی با عنوان ' بافت تاریخی شهرها، ظرفیت مهم برای توسعه گردشگری'با حضور مهدی صمیمیان معاون امور عمرانی و برنامه ریزی فرمانداری شهرستان سمنان،حمیدرضا دوست محمدی رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمنان، محمد زحمتکش عضو شورای اسلامی شهر،سعید حسینی رییس سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری سمنان،محمودرضا دارائی مدیرامور گردشگری شهرداری سمنان و حسین صدر ناصری پژوهشگر حوزه عمرانی و شهری برگزار کرد.
**اختصاص اعتبار مبین توجه به بافت تاریخی است
معاون امور عمرانی و برنامه ریزی فرمانداری سمنان در این میزگرد گفت : از 2 هزار و 950 هکتار محدوده شهر سمنان 572 هکتار بافت ناکارآمد میانی وجود دارد که از این مقدار، بیش از 357 هکتار آن بافت تاریخی است که در حدود 25 هزار و 370 نفر جمعیت در این بافت ساکن است.
مهدی صمیمیان افزود: در 182 هکتار سکونتگاه غیر رسمی در شهر 12 هزار 378 نفر جمعیت وجود دارد و 30 درصد جمعیت شهر سمنان در بافت فرسوده است.
وی ادامه داد: براساس برنامه پنج ساله ماده 59 برای استان سمنان 36 محله پیش بینی شده که از این تعداد 17 محله برای شهر سمنان در نظر گرفته شده است.
معاون عمرانی فرمانداری سمنان گفت:در سال گذشته برای مطالعه، حفظ و مرمت بناهای تاریخی هشت میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شد که این اعتبار درحدود چهار درصد کل بودجه عمرانی شهر سمنان است.
وی تخصیص اعتبارات را نشان از اهمیت به این مهم دانست و گفت: توسعه صنعت گردشگری در این شهر نیازمند همدلی و همکاری نهادهای مربوط با یکدیگر است.
صمیمیان تصریح کرد : نبود توقفگاه از معضلات برخی بناهای تاریخی شهر سمنان است و برای این معضل باید چاره اندیشی شود.
وی ایجاد راهبند، پیاده روسازی را برخی از راهکارهای حفاظت از بناهای تاریخی و توسعه گردشگری در این شهر برشمرد.
**طرح جامع بافت تاریخی شهرهای تدوین شود
عضو شورای شهر سمنان گفت: بافت تاریخی به لحاظ نگاه اقتصادی جزو بخش های با ارزش هرشهر تلقی می شود و ضرورت دارد رسیدگی و احیای بافت تاریخی در اولویت کارها قرار گیرد.
محمد زحمتکش افزود: بافت تاریخی بافتی بسیار آسیب پذیر است و هر چه دیرتر به مرمت و بازسازی این بافت ها بپردازیم این بافت را از دست خواهیم داد.
وی ادامه داد: در این سال ها توجه به بافت تاریخی کمی بیشتر شده ولی هنوز آنطور که شایسته است به دغدغه ای برای مسوولان تبدیل نشده است.
وی اظهارداشت: با توجه به توسعه شهرها و نزدیک شدن شهر ها به یکدیگر در این سال ها، بافت تاریخی تنها جاذبه در شهرها برای جذب گردشگر است.
وی تصریح کرد: سمنان دارای ظرفیت های بسیاری است ولی متاسفانه نسبت به دیگر شهرهای تاریخی و گردشگری کشور پیشرفت قابل قبولی نداشته است.
وی اضافه کرد: شورای شهر سمنان توسعه گردشگری و توجه به بافت تاریخی این شهر را مدنظر قرار داده و شهردار را با توجه به این موضوع انتخاب کرده است.
به گفته عضو شورای شهر سمنان وضعیت بافت تاریخی در کل کشور به دلیل نوع نگاه و رویکرد مسوولان پیشرفت خوبی نداشته است و هنوز مسوولان و مردم به این باور نرسیده اند که باید درحفظ هویت، میراث و ارزش تاریخی خود کوشا باشیم.
وی یادآور شد: در زمان حاضر تعداد خانه های تاریخی در شهر سمنان روبه افزایش است که نشان از توجه به اهمیت موضوع است.
زحمت کش ادامه داد : یکی از راهکارهای احیای بافت تاریخی و رونق گردشگری در این شهر بستر سازی برای ورود بخش خصوصی و جذب سرمایه گذار است.
وی آگاهی مردم ، مشارکت و همکاری آن ها در واگذاری و حفظ بناهای تاریخی را لازمه توسعه گردشگری و احیای بافت تاریخی در این شهر برشمرد.
وی تدوین طرح جامع برای بافت تاریخی شهر سمنان و در استانها را امری ضروری دانست و اضافه کرد: طرح جامع موجب می شود کاربری هر قسمت از شهر به خوبی تعریف شود و همچنین شهردار و مدیریت شهری براساس برنامه و باهدف پیش بروند.
وی بیان داشت: میراث فرهنگی فقط حفظ و نگهداری بافت تاریخی را برعهده دارد و برای احیا و بهره برداری از آثار تاریخی برنامه مدونی وجود ندارد.
وی گفت و گو،فرهنگ سازی و ایجاد فضای فرهنگی وبرگزاری نشستهای تخصصی با انجمن های مردم نهاد را راهکارهای موثر برای توسعه گردشگری برشمرد.
وی اظهارکرد: باید در کشور مردم و مسوولان در کنار هم به این باور برسند که گردشگری یک صنعت است و توجه و توسعه این صنعت می تواند اقتصاد کشور را متحول و رونق ببخشد.
زحمتکش یادآور شد: مسوولان باید با تدوین قوانین و ضوابط برای توسعه صنعت گردشگری بستر سازی کنند و در کنار بستر سازی مسوولان باید در بین مردم برای جذب گردشگر و حفظ آثار تاریخی فرهنگ سازی شود.
وی وضعیت اقتصادی و مشکلات مالی صاحبان خانه های تاریخی را از عوامل مانع رشد بافت فرسوده تاریخی برشمرد.
وی بر جلوگیری از ساخت و ساز بناهای جدید در بافت تاریخی و در میان ابنیه های تاریخی با هدف حفظ آثار این شناسنامه های شهر سمنان تاکید کرد.
وی برگزاری تور گردشگری ، افزایش برگزاری برنامه های آموزشی و شفاف ، تامین برخی زیرساخت را در جذب گردشگر موثر دانست و گفت : رسانه نقش مهم و اثرگذار در فرهنگ سازی در بین مردم برای توسعه گردشگری و جذب گردشگر دارد.
این عضو شورای عمران شهرداری است گفت : امسال شهرداری سمنان بیش از 150 میلیارد ریال برای بازآفرینی در بافت تاریخی و تملک خانه های تاریخی درشهر پیش بینی کرده است که در نظر گرفتن چنین اعتبار زیادی در این حوزه بی سابقه بوده و نشان دهنده رویکرد شهرداری در این حوزه است.
وی برگزاری تور گردشگری برای مسوولان با هدف بازدید و دیدن از شهرهای تاریخی را در ایجاد باور و نگرش جدید برای بازآفرینی خانه های تاریخی، استفاده از ظرفیت های شهر و توسعه گردشگری در سمنان موثر دانست.
وی ادامه داد: واگذاری خانه های تاریخی به بخش خصوصی و مشارکت مردم در واگذاری و بازآفرینی خانه های تاریخی راهکار توسعه گردشگری و رونق اقتصادی در این شهر است که با انجام این کار دیگر نیازی به اعتبار دولتی نیست.
**برنامه ریزی هر شهر براساس ظرفیت ها صورت گیرد
مدیر امور گردشگری شهرداری سمنان گفت : برنامه ریزی برای هر شهر باید متناسب با ماهیت وجودی هر شهر صورت گیرد و برای هر بخش از شهر برنامه ای جداگانه تدوین شود و برای بخش های مختلف شهر نسخه ای واحد پیچیده نشود.
محمودرضا دارائی در این میزگرد ایرنا افزود: شهر سمنان از 2 بخش شامل یک بخش بافت قدیمی و بخش دیگر بافت نوین بی شباهت به بافت قدیمی تشکیل شده است.
وی ادامه داد: برنامه ریزی برای هر بخش از شهر متناسب با ماهیت بافت نقش مهمی در توسعه شهر سمنان و جذب گردشگر دارد.
وی اظهارداشت: ساماندهی بافت تاریخی با عناوین مختلفی مانند بازآفرینی شهری مطرح می شود و سلیقه مدیریت شهری در استفاده از فضاهای تاریخی و ظرفیت های شهر با رعایت اصل امانت داری برای رفع نیاز ساکنان و ایجاد جاذبه برای جذب گردشگر نکته بسیار مهمی است.
به گفته دارائی سلیقه مدیریت شهری و نوع برخورد با فضاهای تاریخی عاملی تاثیرگذار بر توسعه گردشگری و رونق اقتصادی است.
وی تقویت تفاوت ها که وابسته به هویت شهر است را از دیگر راهکارهای جذب گردشگر برشمرد و یادآور شد: تفاوت ها عامل جذابیت است نه شباهت ها.
وی استفاده از روش های نوین مانند نورپردازی ،بهره برداری از ترافیک شهری ، سنگ فرش و درختکاری را از اقدامات سلیقه ای برای جذاب شدن خانه ها و بناهای تاریخی و معابر و ایجاد تفاوت ها برای جذب گردشگر دانست.
دارائی اضافه کرد: برای بالابردن عیار و نشان دادن فطرت هر شهر باید همگام با گسترش بافت جدید ، توجه و بازسازی بافت قدیم به عنوان هویت و تاریخ هر شهر مورد توجه قرار بگیرد.
**تهدید بافت تاریخی جدی است
رییس سازمان عمران و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان وجود بناهای فرسوده و تخریب شده در بافت تاریخی، تخلیه نخاله ساختمانی، معابر کم عرض، امنیت پایین، سطح کیفی پایین کالبد معابر و کمبود فضاهای تفریحی و خدماتی را از معضلات و تهدیدهای بافت تاریخی برشمرد.
سعید حسینی گفت : وجود ابنیه مذهبی و امامزادگان، ابنیه تاریخی و با ارزش، گذرگاه تاریخی ،بازار تاریخی به عنوان قطب اقتصادی ، سیستم تقسیم آب و وجود زمین های رها شده از فرصت ها و امتیازات بافت تاریخی شهر سمنان است.
وی دلبستگی مردم به محله های قدیمی را از دیگر امتیازات بافت تاریخی برای جذب سرمایه گذار دانست و گفت : متاسفانه در سال های قبل و در طرح جامع تفضیلی برنامه ای برای بافت تاریخی تعریف نشده است.
حسینی اضافه کرد : باید با توجه به قابلیت و ظرفیت هر محله فرصت ها تعریف شود و برای تمام محله ها یک برنامه واحد تعریف نشود.
وی ادامه داد : فرهنگ سازی در بین مردم نقش بسیار مهمی در توسعه صنعت گردشگری دارد و گاهی اوقات اجبار و اعمال قانون در فرهنگ سازی موثر است.
وی تدوین برنامه واحد برای کل کشور و تغییر برنامه ریزی ها با تغییر مدیران را از ضعف ها و عوامل عقب ماندگی در توسعه صنعت گردشگری در شهر برشمرد.
وی بیان داشت : در بعضی موارد قوانین دست و پا گیر است و باید قوانین مورد بازنگری قرار بگیرد.
حسینی تصریح کرد : بهبود وضعیت و کالبد شهری در برنامه کوتاه مدت، تملک برخی خانه های تاریخی در میان مدت و بازآفرینی بافت تاریخی در 2 نقطه از شهر در بلند مدت از اقدامات انجام شده و برنامه های پیش روی شهرداری است.
**تحرک خوبی برای بازسازی بافت تاریخی وجود دارد
یک پژوهشگر، از شهر سمنان به عنوان موجودی زنده، پویا و متحول و متبلور از اندیشه بالای انسانی و متاثر از شاخص های اقتصادی،فرهنگی واجتماعی یاد کرد.
حسین صدرناصری درباره گذشته شهر سمنان یادآور شد : شالوده و اساس شکل گیری این شهر بر اساس نظام تقسیم آب بوده که یک نظام منحصر به فرد است.
وی ادامه داد : با توجه به نظام تقسیم آب شهر سمنان به صورت محله های با هویت ولی پراکنده شکل گرفته است بنابراین شهر سمنان براساس ریخت شناسی شهری، شهری حساس است.
وی تصریح کرد : تحرک و حساسیت خوبی برای بهسازی و بازآفرینی بافت قدیمی و محدوده تاریخی با روی کار آمدن هفتمین دوره شورای شهر به وجود آمده است.
وی با بیان این که توجه به آثار فاخر و به روز رسانی نقش مهمی در جذب گردشگر دارد، گفت : مسیر بخشی از سفر و گردشگری است و باید عبور مسافران از شهر سمنان را یک فرصت تلقی کرده و باحداکثر استفاده ازاین فرصت، صنعت گردشگری در شهر را رونق بخشیم.
به گفته این پژوهشگر برای بافت تاریخی سمنان سند آمایش سرزمین با در نظر گرفتن برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت ، بلند مدت و ماموریت ها و محوریت ها تدوین شده است.
وی شاخص سازی و برندسازی یک اثر خاص مختص به شهر را راهکار معرفی شهر و جذب گردشگر و توسعه صنعت گردشگری برشمرد و افزود : نظام تقسیم آب شهر سمنان بی نظیر بوده و باید بر روی برندسازی آن تمرکز کرد.
وی اضافه کرد : اگر با برند سازی نظام تقسیم آب تنها 10 درصد مسافران عبوری از شهر سمنان جذب شوند در حدود یک و نیم میلیون نفر گردشگر وارد شهر می شوند که نقش مهمی در رونق اقصادی شهر دارند.
وی عملکرد شهرداری برای توسعه صنعت گردشگری در سمنان را خوب ارزیابی کرد و افزود : زنده سازی و جداره سازی و توجه به باغ راه ها برای جذب گردشگر از اقدامات خوب شهرداری است.
وی با بیان این که نمادهای گردشگری شهر سمنان دارای پراکندگی خاصی هستند، گفت: با توجه پراکندگی نمادهای تاریخی فراوانی بافت فرسوده در بین بافت تاریخی زیاد است و ناگزیر باید به بافت فرسوده نیز توجه شود.
وی تاکید کرد: لازمه توسعه گردشگری در شهر سمنان و جذب بخش خصوصی و حذف قوانین دست و پاگیر سازمان میراث فرهنگی است.
به گفته وی قوانین دست و پاگیر توجیه اقتصادی طرح های گرشگری را از بین می برد.
صدرناصری در این میزگرد ایرنا تصریح کرد: شهر سمنان در توسعه و رشد فیزیکی دچار محدودیت است و راهی جز توسعه میان افزا ندارد و نمی توان در همه نقاط مد نظر شهر مانع ساخت و ساز شد.
وی اجرای تراکم پله ای را راهکار موثر برای توسعه شهر دانست و تصریح کرد : با وجود ظرفیت های بالقوه در حوزه و محدوده شهری، سمنان باید به یک مفصل گردشگری تبدیل شود.
وی اضافه کرد: با تامین زیرساخت های گردشگری در استان به جهت همجواری سمنان با تهران و قرار گرفتن در مسیر مسافران عبوری هر نوع سرمایه گذاری برای جذب گردشگر توجیه اقتصادی دارد.
وی وجود آبگرم و تپه های میرک در شهر را از امتیازات و ظرفیت های مهم شهر دانست و افزود: با سد سازی و جذب مسافر و تامین زیرساخت گردشگری در این مناطق می توان صنعت گردشگری در شهر را توسعه داد و به دنبال آن رونق اقتصادی خوبی در شهر ایجاد کرد.
وی ادامه داد:شهر در حال رشد است ولی با توجه به وجود اصالت و فرهنگ شهر می توان توسعه پایدار ایجاد کرد.
**بزرگترین بافت تاریخی استان مربوط به شهر سمنان است
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمنان گفت : در شهر سمنان در حدود 357 هکتار بافت تاریخی وجود دارد که در چهار محدوده مجزا شامل سه محله ثلاث و یک محله به عنوان محدوده حصار نادری تعریف شده که آثار فاخری مربوط به دوره قبل و بعد از اسلام در این محلات به چشم می خورد.
حمیدرضا دوست محمدی در این میزگرد ایرنا افزود : تپه های 63 هزار ساله میرک در شهر سمنان از فاخرترین آثار تاریخی این شهر است که نشان دهنده شروع شهرنشینی است و در کمتر جایی در کشور چنین روند حرکت تاریخی قابل مشاهده است.
وی شکل گیری بافت تاریخی بریک بستر اجتماعی مبتنی براستفاده از آب را ویژگی های شاخص شهر سمنان برشمرد و افزود: براساس نظام تقسیم آب، آب پخش کن پارا و 6 استخر و هفت محله اصلی دربافت قدیمی شکل گرفته است.
دوست محمدی اظهارکرد : در استان بالغ بر 700 اثر تاریخی ثبت شده وجود دارد که از این تعداد در حدود 350 اثر تپه ها و محوطه های تاریخی هستند.
وی اضافه کرد : در حدود 60 درصد آثار ثبت شده بناهای تاریخی هستند که در حدود 30 درصد بناهای تاریخی در شهر سمنان وجود دارد.
وی تصریح کرد : بر اساس برنامه سوم توسعه بزرگترین بافت تاریخی در استان مربوط به شهر سمنان است.
وی با بیان این که 85 اثر تاریخی شهر سمنان ثبت شده است ، یادآورشد : تعداد بناهای تاریخی شهر که در محدوده شهری هستند بیش از 2 برابر است که هنوز به ثبت نرسیده است.
وی ادامه داد : در محدوده بافت تاریخی میانی 42 هکتار بافت تاریخی ویژه با120 خانه تاریخی وجود دارد.
وی یادآور شد: باید این فرهنگ نهادینه شود تا مردم بدانند که بناهای تاریخی هم می توانند در کنار ساخت وسازهای جدید کاربری عمومی داشته باشند.
به گفته رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان سمنان در این شهر 93 اثر تاریخی به ثبت رسیده که 85 اثر در حوزه شهر سمنان قرار گرفته است.
وی گفت: در شهر چهار محوطه ، 14 امامزاده ، 48 آب انبار که 11 تای آن ثبت ملی شده ، 2 آسیاب، 2 بازار و 40 اثر تاریخی پیرامون آن وجود دارد که مبین وزن مذهبی و هنر و ارزش شهر سمنان است که در نوع خود منحصر به فرد است.
وی اضافه کرد : پنج کاروانسرا ، 6 حمام ، 2 مدرسه ، 6 مسجد ، 2 منار تاریخی ، پنج یخچال و یخدان تاریخی ، یک معدن تاریخی و چهار قلعه در نقاط مختلف شهر تنها برخی از آثار ثبت شده مربوط به این شهر است.
وی بیان داشت: بافت تاریخی سمنان به دلیل مردم واری بودن ، هم ساز بودن با اقلیم، احترام به محیط زیست از نگاه کالبدی با ارزش است و از لحاظ معماری دارای ویژگی های شاخص است.
وی اظهارداشت: صبر ، تفکر و برنامه ریزی مبتنی بر فرهنگ کلید واژه حل مشکلات در راهکارهای اجرایی است.
وی از مالکان به عنوان بزرگترین معضلات بافت تاریخی نام برد و یادآور شد : برخی مالکان نه خانه های تاریخی را واگذار می کنند و حتی خودشان هم در مرمت و بازسازی مشارکت نمی کنند.
وی بیان کرد : در زمان حاضر در بحث مالکیت کمبود قوانین وجود دارد و قوانین موجود نیز نیازمند بازنگری هستند.
وی بر ساخت و سازها متناسب با فرهنگ ها تاکید و اضافه کرد : در بحث بافت تاریخی باید از شتابزدگی اجتناب کرد.
وی نادرست بودن سیاست گذاری ها در اعطای تسهیلات برای بافت تاریخی را از دیگر معضلات برشمرد و گفت : قانون ارث، قانون مالکیت، قانون ثبت، قانون استحکام خانه های بوم گردی شکل نگرفتن نگرش تفکر مدیریتی در بحث بافت تاریخی را دیگر معضلات احیا، مرمت و ثبت ملی بافت تاریخی است.
وی فرهنگ سازی را مهمترین عامل حفظ بناهای تاریخی دانست و افزود : در طرح جامع تفضیلی آب پخش کن سمنان به عنوان عنصر مهم با رویکرد گردشگری و برای ثبت جهانی حرفی زده نشده که نشان از ضعف مدیریتی است و باید نگرش و دیدگاه مسوولان درست شود.
وی اضافه کرد: بسترسازی در بخش تاریخی نیازمند اصلاح اندیشه و تغییر نگرش افراد جامعه نسبت به ارزش بافت تاریخی است.
7342/7339/6026
انتهای پیام امروز بافتهای تاریخی یک صفت مهم وممتاز درشهرها محسوب میشود به طوری که برای بررسی فرهنگ و تاریخ یک شهر به بافتهای تاریخی آن مراجعه میشود.
به گفته کارشناسان، در بافت تاریخی فرهنگ و تاریخ درهم تنیده شده است در واقع این فضاها به کیفیت و تاریخی بودن شهر گواه میدهد وهویت و شناسنامه شهری است که ویژگیهای ممتازی را در شهر متبلور میکند.
مسوولان امر معتقدند، بسیاری از شهرهای دنیا مسیری برای پیاده روی گردشگران و بازدید از بافت تاریخی فراهم ساخته اند که باید از الگوی های مختلف برای معرفی بافت ها از جمله برگزاری نمایشگاه ها و اجرای برنامه های متنوع بهره برد.
بر اساس آمار بیش از 140 هزار هکتار بافت تاریخی در شهرهای کشور وجود دارد و هزار و 700 محله شامل یکهزار بافت ناکارآمد و فرسوده شهری، 600 بافت تاریخی، یکهزار و 100 سکونتگاه غیر رسمی در شهرهای کشور شناسایی شده است.
20 میلیون نفر از جمعیت 80 میلیونی ایران در بافت های تاریخی و فرسوده شهرها زندگی می کنند.
طبق برنامه ششم توسعه سالانه 270 محله شامل بافت فرسوده، بافت تاریخی و سکونتگاه غیر رسمی بازآفرینی و ساماندهی می شود.
به اعتقاد کارشناسان، امر فعال شدن ستاد بازآفرینی شهری کشور از سال 94 در کشور مبین توجه و رویکر دولت تدبیر و امید به محله های بافت فرسوده است.
572 هکتار بافت فرسوده در شهرستان سمنان وجود دارد که حدود 357 هکتار آن بافت تاریخی است که قابلیت جذب گردشگر و سرمایه‌گذاری را دارد.
2 هزار و 200 هکتار بافت فرسوده در استان سمنان وجود دارد که باید با ارایه تسهیلات برای جلوگیری از روند افزایشی این بافت ها اقدام اساسی کرد.
سهم شهرستان سمنان از بافت فرسوده شهری استان بیش از 25 درصد است که 70 درصد آن در بافت تاریخی و هسته مرکزی شهر واقع شده که می‌توان با اتخاذ تصمیمات راهبردی این مناطق را به قطب گردشگری تبدیل کرد.
خبرگزاری ایرنا سمنان در همین ارتباط میزگردی با عنوان ' بافت تاریخی شهرها، ظرفیت مهم برای توسعه گردشگری'با حضور مهدی صمیمیان معاون امور عمرانی و برنامه ریزی فرمانداری شهرستان سمنان،حمیدرضا دوست محمدی رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمنان، محمد زحمتکش عضو شورای اسلامی شهر،سعید حسینی رییس سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری سمنان،محمودرضا دارائی مدیرامور گردشگری شهرداری سمنان و حسین صدر ناصری پژوهشگر حوزه عمرانی و شهری برگزار کرد.
**اختصاص اعتبار مبین توجه به بافت تاریخی است
معاون امور عمرانی و برنامه ریزی فرمانداری سمنان در این میزگرد گفت : از 2 هزار و 950 هکتار محدوده شهر سمنان 572 هکتار بافت ناکارآمد میانی وجود دارد که از این مقدار، بیش از 357 هکتار آن بافت تاریخی است که در حدود 25 هزار و 370 نفر جمعیت در این بافت ساکن است.
مهدی صمیمیان افزود: در 182 هکتار سکونتگاه غیر رسمی در شهر 12 هزار 378 نفر جمعیت وجود دارد و 30 درصد جمعیت شهر سمنان در بافت فرسوده است.
وی ادامه داد: براساس برنامه پنج ساله ماده 59 برای استان سمنان 36 محله پیش بینی شده که از این تعداد 17 محله برای شهر سمنان در نظر گرفته شده است.
معاون عمرانی فرمانداری سمنان گفت:در سال گذشته برای مطالعه، حفظ و مرمت بناهای تاریخی هشت میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شد که این اعتبار درحدود چهار درصد کل بودجه عمرانی شهر سمنان است.
وی تخصیص اعتبارات را نشان از اهمیت به این مهم دانست و گفت: توسعه صنعت گردشگری در این شهر نیازمند همدلی و همکاری نهادهای مربوط با یکدیگر است.
صمیمیان تصریح کرد : نبود توقفگاه از معضلات برخی بناهای تاریخی شهر سمنان است و برای این معضل باید چاره اندیشی شود.
وی ایجاد راهبند، پیاده روسازی را برخی از راهکارهای حفاظت از بناهای تاریخی و توسعه گردشگری در این شهر برشمرد.
**طرح جامع بافت تاریخی شهرهای تدوین شود
عضو شورای شهر سمنان گفت: بافت تاریخی به لحاظ نگاه اقتصادی جزو بخش های با ارزش هرشهر تلقی می شود و ضرورت دارد رسیدگی و احیای بافت تاریخی در اولویت کارها قرار گیرد.
محمد زحمتکش افزود: بافت تاریخی بافتی بسیار آسیب پذیر است و هر چه دیرتر به مرمت و بازسازی این بافت ها بپردازیم این بافت را از دست خواهیم داد.
وی ادامه داد: در این سال ها توجه به بافت تاریخی کمی بیشتر شده ولی هنوز آنطور که شایسته است به دغدغه ای برای مسوولان تبدیل نشده است.
وی اظهارداشت: با توجه به توسعه شهرها و نزدیک شدن شهر ها به یکدیگر در این سال ها، بافت تاریخی تنها جاذبه در شهرها برای جذب گردشگر است.
وی تصریح کرد: سمنان دارای ظرفیت های بسیاری است ولی متاسفانه نسبت به دیگر شهرهای تاریخی و گردشگری کشور پیشرفت قابل قبولی نداشته است.
وی اضافه کرد: شورای شهر سمنان توسعه گردشگری و توجه به بافت تاریخی این شهر را مدنظر قرار داده و شهردار را با توجه به این موضوع انتخاب کرده است.
به گفته عضو شورای شهر سمنان وضعیت بافت تاریخی در کل کشور به دلیل نوع نگاه و رویکرد مسوولان پیشرفت خوبی نداشته است و هنوز مسوولان و مردم به این باور نرسیده اند که باید درحفظ هویت، میراث و ارزش تاریخی خود کوشا باشیم.
وی یادآور شد: در زمان حاضر تعداد خانه های تاریخی در شهر سمنان روبه افزایش است که نشان از توجه به اهمیت موضوع است.
زحمت کش ادامه داد : یکی از راهکارهای احیای بافت تاریخی و رونق گردشگری در این شهر بستر سازی برای ورود بخش خصوصی و جذب سرمایه گذار است.
وی آگاهی مردم ، مشارکت و همکاری آن ها در واگذاری و حفظ بناهای تاریخی را لازمه توسعه گردشگری و احیای بافت تاریخی در این شهر برشمرد.
وی تدوین طرح جامع برای بافت تاریخی شهر سمنان و در استانها را امری ضروری دانست و اضافه کرد: طرح جامع موجب می شود کاربری هر قسمت از شهر به خوبی تعریف شود و همچنین شهردار و مدیریت شهری براساس برنامه و باهدف پیش بروند.
وی بیان داشت: میراث فرهنگی فقط حفظ و نگهداری بافت تاریخی را برعهده دارد و برای احیا و بهره برداری از آثار تاریخی برنامه مدونی وجود ندارد.
وی گفت و گو،فرهنگ سازی و ایجاد فضای فرهنگی وبرگزاری نشستهای تخصصی با انجمن های مردم نهاد را راهکارهای موثر برای توسعه گردشگری برشمرد.
وی اظهارکرد: باید در کشور مردم و مسوولان در کنار هم به این باور برسند که گردشگری یک صنعت است و توجه و توسعه این صنعت می تواند اقتصاد کشور را متحول و رونق ببخشد.
زحمتکش یادآور شد: مسوولان باید با تدوین قوانین و ضوابط برای توسعه صنعت گردشگری بستر سازی کنند و در کنار بستر سازی مسوولان باید در بین مردم برای جذب گردشگر و حفظ آثار تاریخی فرهنگ سازی شود.
وی وضعیت اقتصادی و مشکلات مالی صاحبان خانه های تاریخی را از عوامل مانع رشد بافت فرسوده تاریخی برشمرد.
وی بر جلوگیری از ساخت و ساز بناهای جدید در بافت تاریخی و در میان ابنیه های تاریخی با هدف حفظ آثار این شناسنامه های شهر سمنان تاکید کرد.
وی برگزاری تور گردشگری ، افزایش برگزاری برنامه های آموزشی و شفاف ، تامین برخی زیرساخت را در جذب گردشگر موثر دانست و گفت : رسانه نقش مهم و اثرگذار در فرهنگ سازی در بین مردم برای توسعه گردشگری و جذب گردشگر دارد.
این عضو شورای عمران شهرداری است گفت : امسال شهرداری سمنان بیش از 150 میلیارد ریال برای بازآفرینی در بافت تاریخی و تملک خانه های تاریخی درشهر پیش بینی کرده است که در نظر گرفتن چنین اعتبار زیادی در این حوزه بی سابقه بوده و نشان دهنده رویکرد شهرداری در این حوزه است.
وی برگزاری تور گردشگری برای مسوولان با هدف بازدید و دیدن از شهرهای تاریخی را در ایجاد باور و نگرش جدید برای بازآفرینی خانه های تاریخی، استفاده از ظرفیت های شهر و توسعه گردشگری در سمنان موثر دانست.
وی ادامه داد: واگذاری خانه های تاریخی به بخش خصوصی و مشارکت مردم در واگذاری و بازآفرینی خانه های تاریخی راهکار توسعه گردشگری و رونق اقتصادی در این شهر است که با انجام این کار دیگر نیازی به اعتبار دولتی نیست.
**برنامه ریزی هر شهر براساس ظرفیت ها صورت گیرد
مدیر امور گردشگری شهرداری سمنان گفت : برنامه ریزی برای هر شهر باید متناسب با ماهیت وجودی هر شهر صورت گیرد و برای هر بخش از شهر برنامه ای جداگانه تدوین شود و برای بخش های مختلف شهر نسخه ای واحد پیچیده نشود.
محمودرضا دارائی در این میزگرد ایرنا افزود: شهر سمنان از 2 بخش شامل یک بخش بافت قدیمی و بخش دیگر بافت نوین بی شباهت به بافت قدیمی تشکیل شده است.
وی ادامه داد: برنامه ریزی برای هر بخش از شهر متناسب با ماهیت بافت نقش مهمی در توسعه شهر سمنان و جذب گردشگر دارد.
وی اظهارداشت: ساماندهی بافت تاریخی با عناوین مختلفی مانند بازآفرینی شهری مطرح می شود و سلیقه مدیریت شهری در استفاده از فضاهای تاریخی و ظرفیت های شهر با رعایت اصل امانت داری برای رفع نیاز ساکنان و ایجاد جاذبه برای جذب گردشگر نکته بسیار مهمی است.
به گفته دارائی سلیقه مدیریت شهری و نوع برخورد با فضاهای تاریخی عاملی تاثیرگذار بر توسعه گردشگری و رونق اقتصادی است.
وی تقویت تفاوت ها که وابسته به هویت شهر است را از دیگر راهکارهای جذب گردشگر برشمرد و یادآور شد: تفاوت ها عامل جذابیت است نه شباهت ها.
وی استفاده از روش های نوین مانند نورپردازی ،بهره برداری از ترافیک شهری ، سنگ فرش و درختکاری را از اقدامات سلیقه ای برای جذاب شدن خانه ها و بناهای تاریخی و معابر و ایجاد تفاوت ها برای جذب گردشگر دانست.
دارائی اضافه کرد: برای بالابردن عیار و نشان دادن فطرت هر شهر باید همگام با گسترش بافت جدید ، توجه و بازسازی بافت قدیم به عنوان هویت و تاریخ هر شهر مورد توجه قرار بگیرد.
**تهدید بافت تاریخی جدی است
رییس سازمان عمران و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان وجود بناهای فرسوده و تخریب شده در بافت تاریخی، تخلیه نخاله ساختمانی، معابر کم عرض، امنیت پایین، سطح کیفی پایین کالبد معابر و کمبود فضاهای تفریحی و خدماتی را از معضلات و تهدیدهای بافت تاریخی برشمرد.
سعید حسینی گفت : وجود ابنیه مذهبی و امامزادگان، ابنیه تاریخی و با ارزش، گذرگاه تاریخی ،بازار تاریخی به عنوان قطب اقتصادی ، سیستم تقسیم آب و وجود زمین های رها شده از فرصت ها و امتیازات بافت تاریخی شهر سمنان است.
وی دلبستگی مردم به محله های قدیمی را از دیگر امتیازات بافت تاریخی برای جذب سرمایه گذار دانست و گفت : متاسفانه در سال های قبل و در طرح جامع تفضیلی برنامه ای برای بافت تاریخی تعریف نشده است.
حسینی اضافه کرد : باید با توجه به قابلیت و ظرفیت هر محله فرصت ها تعریف شود و برای تمام محله ها یک برنامه واحد تعریف نشود.
وی ادامه داد : فرهنگ سازی در بین مردم نقش بسیار مهمی در توسعه صنعت گردشگری دارد و گاهی اوقات اجبار و اعمال قانون در فرهنگ سازی موثر است.
وی تدوین برنامه واحد برای کل کشور و تغییر برنامه ریزی ها با تغییر مدیران را از ضعف ها و عوامل عقب ماندگی در توسعه صنعت گردشگری در شهر برشمرد.
وی بیان داشت : در بعضی موارد قوانین دست و پا گیر است و باید قوانین مورد بازنگری قرار بگیرد.
حسینی تصریح کرد : بهبود وضعیت و کالبد شهری در برنامه کوتاه مدت، تملک برخی خانه های تاریخی در میان مدت و بازآفرینی بافت تاریخی در 2 نقطه از شهر در بلند مدت از اقدامات انجام شده و برنامه های پیش روی شهرداری است.
**تحرک خوبی برای بازسازی بافت تاریخی وجود دارد
یک پژوهشگر، از شهر سمنان به عنوان موجودی زنده، پویا و متحول و متبلور از اندیشه بالای انسانی و متاثر از شاخص های اقتصادی،فرهنگی واجتماعی یاد کرد.
حسین صدرناصری درباره گذشته شهر سمنان یادآور شد : شالوده و اساس شکل گیری این شهر بر اساس نظام تقسیم آب بوده که یک نظام منحصر به فرد است.
وی ادامه داد : با توجه به نظام تقسیم آب شهر سمنان به صورت محله های با هویت ولی پراکنده شکل گرفته است بنابراین شهر سمنان براساس ریخت شناسی شهری، شهری حساس است.
وی تصریح کرد : تحرک و حساسیت خوبی برای بهسازی و بازآفرینی بافت قدیمی و محدوده تاریخی با روی کار آمدن هفتمین دوره شورای شهر به وجود آمده است.
وی با بیان این که توجه به آثار فاخر و به روز رسانی نقش مهمی در جذب گردشگر دارد، گفت : مسیر بخشی از سفر و گردشگری است و باید عبور مسافران از شهر سمنان را یک فرصت تلقی کرده و باحداکثر استفاده ازاین فرصت، صنعت گردشگری در شهر را رونق بخشیم.
به گفته این پژوهشگر برای بافت تاریخی سمنان سند آمایش سرزمین با در نظر گرفتن برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت ، بلند مدت و ماموریت ها و محوریت ها تدوین شده است.
وی شاخص سازی و برندسازی یک اثر خاص مختص به شهر را راهکار معرفی شهر و جذب گردشگر و توسعه صنعت گردشگری برشمرد و افزود : نظام تقسیم آب شهر سمنان بی نظیر بوده و باید بر روی برندسازی آن تمرکز کرد.
وی اضافه کرد : اگر با برند سازی نظام تقسیم آب تنها 10 درصد مسافران عبوری از شهر سمنان جذب شوند در حدود یک و نیم میلیون نفر گردشگر وارد شهر می شوند که نقش مهمی در رونق اقصادی شهر دارند.
وی عملکرد شهرداری برای توسعه صنعت گردشگری در سمنان را خوب ارزیابی کرد و افزود : زنده سازی و جداره سازی و توجه به باغ راه ها برای جذب گردشگر از اقدامات خوب شهرداری است.
وی با بیان این که نمادهای گردشگری شهر سمنان دارای پراکندگی خاصی هستند، گفت: با توجه پراکندگی نمادهای تاریخی فراوانی بافت فرسوده در بین بافت تاریخی زیاد است و ناگزیر باید به بافت فرسوده نیز توجه شود.
وی تاکید کرد: لازمه توسعه گردشگری در شهر سمنان و جذب بخش خصوصی و حذف قوانین دست و پاگیر سازمان میراث فرهنگی است.
به گفته وی قوانین دست و پاگیر توجیه اقتصادی طرح های گرشگری را از بین می برد.
صدرناصری در این میزگرد ایرنا تصریح کرد: شهر سمنان در توسعه و رشد فیزیکی دچار محدودیت است و راهی جز توسعه میان افزا ندارد و نمی توان در همه نقاط مد نظر شهر مانع ساخت و ساز شد.
وی اجرای تراکم پله ای را راهکار موثر برای توسعه شهر دانست و تصریح کرد : با وجود ظرفیت های بالقوه در حوزه و محدوده شهری، سمنان باید به یک مفصل گردشگری تبدیل شود.
وی اضافه کرد: با تامین زیرساخت های گردشگری در استان به جهت همجواری سمنان با تهران و قرار گرفتن در مسیر مسافران عبوری هر نوع سرمایه گذاری برای جذب گردشگر توجیه اقتصادی دارد.
وی وجود آبگرم و تپه های میرک در شهر را از امتیازات و ظرفیت های مهم شهر دانست و افزود: با سد سازی و جذب مسافر و تامین زیرساخت گردشگری در این مناطق می توان صنعت گردشگری در شهر را توسعه داد و به دنبال آن رونق اقتصادی خوبی در شهر ایجاد کرد.
وی ادامه داد:شهر در حال رشد است ولی با توجه به وجود اصالت و فرهنگ شهر می توان توسعه پایدار ایجاد کرد.
**بزرگترین بافت تاریخی استان مربوط به شهر سمنان است
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمنان گفت : در شهر سمنان در حدود 357 هکتار بافت تاریخی وجود دارد که در چهار محدوده مجزا شامل سه محله ثلاث و یک محله به عنوان محدوده حصار نادری تعریف شده که آثار فاخری مربوط به دوره قبل و بعد از اسلام در این محلات به چشم می خورد.
حمیدرضا دوست محمدی در این میزگرد ایرنا افزود : تپه های 63 هزار ساله میرک در شهر سمنان از فاخرترین آثار تاریخی این شهر است که نشان دهنده شروع شهرنشینی است و در کمتر جایی در کشور چنین روند حرکت تاریخی قابل مشاهده است.
وی شکل گیری بافت تاریخی بریک بستر اجتماعی مبتنی براستفاده از آب را ویژگی های شاخص شهر سمنان برشمرد و افزود: براساس نظام تقسیم آب، آب پخش کن پارا و 6 استخر و هفت محله اصلی دربافت قدیمی شکل گرفته است.
دوست محمدی اظهارکرد : در استان بالغ بر 700 اثر تاریخی ثبت شده وجود دارد که از این تعداد در حدود 350 اثر تپه ها و محوطه های تاریخی هستند.
وی اضافه کرد : در حدود 60 درصد آثار ثبت شده بناهای تاریخی هستند که در حدود 30 درصد بناهای تاریخی در شهر سمنان وجود دارد.
وی تصریح کرد : بر اساس برنامه سوم توسعه بزرگترین بافت تاریخی در استان مربوط به شهر سمنان است.
وی با بیان این که 85 اثر تاریخی شهر سمنان ثبت شده است ، یادآورشد : تعداد بناهای تاریخی شهر که در محدوده شهری هستند بیش از 2 برابر است که هنوز به ثبت نرسیده است.
وی ادامه داد : در محدوده بافت تاریخی میانی 42 هکتار بافت تاریخی ویژه با120 خانه تاریخی وجود دارد.
وی یادآور شد: باید این فرهنگ نهادینه شود تا مردم بدانند که بناهای تاریخی هم می توانند در کنار ساخت وسازهای جدید کاربری عمومی داشته باشند.
به گفته رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان سمنان در این شهر 93 اثر تاریخی به ثبت رسیده که 85 اثر در حوزه شهر سمنان قرار گرفته است.
وی گفت: در شهر چهار محوطه ، 14 امامزاده ، 48 آب انبار که 11 تای آن ثبت ملی شده ، 2 آسیاب، 2 بازار و 40 اثر تاریخی پیرامون آن وجود دارد که مبین وزن مذهبی و هنر و ارزش شهر سمنان است که در نوع خود منحصر به فرد است.
وی اضافه کرد : پنج کاروانسرا ، 6 حمام ، 2 مدرسه ، 6 مسجد ، 2 منار تاریخی ، پنج یخچال و یخدان تاریخی ، یک معدن تاریخی و چهار قلعه در نقاط مختلف شهر تنها برخی از آثار ثبت شده مربوط به این شهر است.
وی بیان داشت: بافت تاریخی سمنان به دلیل مردم واری بودن ، هم ساز بودن با اقلیم، احترام به محیط زیست از نگاه کالبدی با ارزش است و از لحاظ معماری دارای ویژگی های شاخص است.
وی اظهارداشت: صبر ، تفکر و برنامه ریزی مبتنی بر فرهنگ کلید واژه حل مشکلات در راهکارهای اجرایی است.
وی از مالکان به عنوان بزرگترین معضلات بافت تاریخی نام برد و یادآور شد : برخی مالکان نه خانه های تاریخی را واگذار می کنند و حتی خودشان هم در مرمت و بازسازی مشارکت نمی کنند.
وی بیان کرد : در زمان حاضر در بحث مالکیت کمبود قوانین وجود دارد و قوانین موجود نیز نیازمند بازنگری هستند.
وی بر ساخت و سازها متناسب با فرهنگ ها تاکید و اضافه کرد : در بحث بافت تاریخی باید از شتابزدگی اجتناب کرد.
وی نادرست بودن سیاست گذاری ها در اعطای تسهیلات برای بافت تاریخی را از دیگر معضلات برشمرد و گفت : قانون ارث، قانون مالکیت، قانون ثبت، قانون استحکام خانه های بوم گردی شکل نگرفتن نگرش تفکر مدیریتی در بحث بافت تاریخی را دیگر معضلات احیا، مرمت و ثبت ملی بافت تاریخی است.
وی فرهنگ سازی را مهمترین عامل حفظ بناهای تاریخی دانست و افزود : در طرح جامع تفضیلی آب پخش کن سمنان به عنوان عنصر مهم با رویکرد گردشگری و برای ثبت جهانی حرفی زده نشده که نشان از ضعف مدیریتی است و باید نگرش و دیدگاه مسوولان درست شود.
وی اضافه کرد: بسترسازی در بخش تاریخی نیازمند اصلاح اندیشه و تغییر نگرش افراد جامعه نسبت به ارزش بافت تاریخی است.
7342/7339/6026
کپی شد
