خشونت زبانی؛معضل بزرگ جامعه

در این مطلب آمده است: یکی از عیب‌های جدی برخی از به اصطلاح روشنفکران ( بد‌دهنی) آن‌هاست، اگر چه در ظاهر‌تر و تمیز و اتو کشیده‌اند اما حرف که می‌زنند چندان در استفاده از کلمات زشت محابا ندارند، گاهی بعضی‌ها فکر می‌کنند با خواندن چند کتاب از نویسندگان و مشاهیر بزرگ جهان و مرور سعدی -سنایی، حافظ، مولوی، فردوسی و آشنا شدن با ادبیات کلاسیک و نوشتن مطالبی چند و ورود به فضای مجازی، عقل کل شده‌اند و تبختر می‌ورزند و غیر از خود و چند نفر معدود، بقیه را جزو آدم حساب نمی‌کنند، خیلی زود برای این و آن حکم می‌دهند و هر کسی را به صفتی می‌خوانند؛ فلانی بی‌سواد است، بهمانی این چنین است و.... اولین آموزه‌ای که برای روشنفکری در جانمان نشست همین بود که دیگران را به چشم تحقیر و تخفیف بنگریم، تا وقتی که دو سه بار سرمان به دیوار ناکامی خورد فهمیدیم بی‌ادبی و بد‌دهنی فضیلتی نیست، مثلاً درباره همسن و سالان خودم عرض می‌کنم که ما طوری بار آمدیم که نسبت به بی‌ادبی‌های یواشکی حریص بودیم، هم در کتاب لغت هم در دواوین شعرا و هم در بعضی متون، اولین چیزی که سراغش می‌رفتیم همین بی‌ادبی‌ها بود. شاید بتوان از نظام آموزشی هم انتقاد کرد که کمترین تلاشی برای تنزیه زبانی نکرد و هیچ زحمتی برای با ادب شدن ما نکشید، همین که سر کلاس تمیز و دست به سینه می‌نشستیم برای معلم‌ها کفایت می‌کرد خود معلم‌ها هم گاهی که صدایشان از بیرون کلاس شنیده می‌شد کاشف به عمل می‌آمد چندان به تنزیه زبانی اعتنا ندارند نه فقط معلم‌ها که این انتقاد متوجه استادان اخلاق و صدا و سیما و روزنامه‌ها و مجله‌ها هم می‌شود، وگرنه نباید ما امروز در بی‌عفتی زبان حائز رتبه می‌شدیم، غربی‌ها هم بد دهنند، به گواه آنچه در فیلم‌ها و قصه‌هایشان جریان دارد عین ریک بیابان حرف زشت می‌زنند، اما خوب فکر کنیم، انصاف که به خرج دهیم، وضع ما از آن‌ها بدتر است، آنها هستند که باشند و به جهات بسیاری بر آن‌ها حرجی نیست -حرجی اگر هست بر ماست که مسلمانیم و در دین و آیین مان بد زبانی نهی شده و برای بد‌زبانان عقوبت در نظر گرفته شده است؛ چیزی که می‌خواهم عرض کنم فراتر از بد زبانی روشنفکر ما با نه یا بی‌ادبی‌های یواشکی است، کافی است شبکه‌های مجازی سر بزنید تا ببینید که بد زبانی تبدیل به یک رویه معمول شده و بسیاری از مردم، بی‌ملاحظه از کلمات رکیک استفاده می‌کنند و یکدیگر را به صفات زشت می‌نامند. نگرانی‌مان بیشتر خواهد شد اگر به این حقیقت تلخ واقف شویم که بد‌دهنی امروز ما توأم با خشونت است و نمودی از باورهای درونی است، گاهی آدم دچار غلبه احساسات می‌شود و از دهانش حرف زشت در می‌رود، این هم بد است اما می‌شود نشنیده گرفت، دردسرمان وقتی است که فحش و رکاکت کلام تبدیل به عقیده و روش شود و در جاهایی مثل مباحثات سیاسی و شبکه‌های مجازی گسترده شود و فضا را پر کند. باید فکری برای زبان و رفتارمان کنیم، یک حالت پرخاشگرانه توأم با رکاکت در زبان ما ساری و جاری است که زیبنده مسلمانی نیست. گاهی ما ساده‌تر از این که نفس از دهانمان درآید، فحش ناموسی از دهانمان در می‌آید، این از گناهانی است که هرگز بخشیده نمی‌شود، البته خداوند بخشنده‌تر از این است که گناهکار از عفو و کرمش نا امید شود، این را گفتم که بزرگی گناه را یاد آور شویم، باور کنید بد‌دهنی معضل بزرگی است که اگر ردش را بگیریم، به جاهای بدتری می‌رسیم، یک امر تشریفاتی و ساده نیست، شما سطح پرخاش و خشونت زبانی را در مراودات مجازی ببینید تا دستتان بیاید، بعد از این همه آموزش و پرورش و سینمای کنترل شده و تلویزیون هدایت شده و امور تربیتی و غیره و ذالک به کجا رسیده ایم؟ رسانه‌ها هم مقصرند اما جلوتر از رسانه‌ها آن قدر مقصر درجه یک نشسته که ما به حساب هم نمی‌آییم، گذشته از این‌ها باید بدانیم که خشونت زبانی فرق زیادی با خشونت رفتاری ندارد، خیلی از اینها که در فحش خود را شناگر قابلی نشان می‌دهند، همین که آب ببینند، چنان می‌کنند که به وصف نیاید.... البته بخشی از گناه این خشونت را باید به گردن کسانی بیندازیم که در تحقیر خلایق کوتاهی نکرده‌اند و از هر فرصتی برای کوبیدن توی سر جوان مردم استفاده کرده اند، دلایل دیگری هم دارد اما من همین قدر خدمت شما عارضم که هر وقت در محیط مجازی می‌بینیم عده‌ای جمع شده‌اند و دارند بی‌دلیل به یک بنده خدایی که نه می‌دانند کیست، نه تا به حال از نزدیک دیدنش، فحش می‌دهند و برایش خط و نشان می‌کشند، ترس برم می‌دارد که اگر خدای نکرده مجال واقعی بیابند، با دیده‌ها و شناخته‌ها چه خواهند کرد؟
منظورم این است که اگر این خشونت مجازی را کنترل نکنیم و به کمک متخصصان راه درمانش را پیدا نکنیم و فرهنگ سازی نشود، فردا روز، کار دستمان می‌دهد، شاید لازم است نهضت ضد خشونت زبانی و بد‌دهنی راه بیندازیم و همه با تمام نیرو وارد میدان شویم و عرصه را بر بد دهنان تنگ کنیم.
6026/7339