به گزارش ایرنا، امروز بحران آب بر کسی پوشیده نیست و مشکلات فراوانی هم در بخشهای مربوط بوجود آورده است و هشدار این که ایران امروز در بین کشورهای در صدر خطر خشکسالی و کم آبی قرار گرفته است.
یش‌بینی شده است که تا سال 2025 دستکم 3.5 میلیارد نفر، معادل 6.5 برابر سال 2000 در کشورهای در بحران آب زندگی خواهند کرد، کمتر از 1.1 میلیارد نفر به آب سالم دسترسی خواهند داشت و حدود 2.5 میلیارد نفر از دسترسی به سیستم‌های بهداشتی مناسب محروم خواهند بود.
آمار جهانی می گوید در ایران مقدار آب مصرف شده در خانواده و بخشهای صنعتی به سرعت در حال افزایش است و با افزایش نرخ‌های مصرف آب هم پیش‌بینی می‌شود که این میزان مصرف به حدود 70 درصد برسد.
طبق آمار وزارت نیرو، 90 درصد آب مصرفی در کشور مربوط به کشاورزی است درحالیکه متوسط مصرف آب جهانی در بخش کشاورزی 70 درصد است که این آمار نشان می‌دهد ایران 20 درصد بیشتر از متوسط جهانی مصرف دارد.
سالانه درکشور 95 میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود که 90 درصد آن در کشاورزی، هشت درصد در آشامیدنی ، 2 درصد در بخش صنعت و بخش عمومی و پارک‌ها و فضای سبز مصرف می‌شود.
سالانه130 میلیارد مترمکعب درکشور بارندگی صورت می‌گیرد که کمتراز 35میلیارد مترمکعب آن ذخیره می شود.
در بخش آب آشامیدنی، 25 میلیون مشترک در کشور 6 میلیارد مترمکعب آب مصرف می کنند و در استان سمنان 262 هزار مشترک آب وجود دارد که حدود هشت درصدآب تولیدی را مصرف می کنند.
میانگین سرانه مصرف آب آشامیدنی در کشور 200 لیتر و در این استان بین 140 تا 160 لیتر برای هر نفر در شبانه روز است که کمتر از متوسط کشوری است.
با هدف مدیریت منابع آبی در سمنان، برداشت آب از دشت های استان از سال 1363 ممنوع شدو سمنان اولین استانی است که در چند سال گذشته چاه های غیرمجاز را تعیین تکلیف کرده است.
در استان سمنان سالانه به طور متوسط یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب آب تولید می شود که 87 درصد به مصرف بخش کشاورزی، هشت درصد بخش آشامیدنی و پنج درصد به مصرف صنعت می رسد و این استان به گفته کارشناسان سالانه با کمبود 140 تا 150 میلیون مترمکعب آب مواجه است.
تغییرات آب و هوایی در نتیجه پدیده تغییر اقلیم مهمترین عامل کاهش تصاعدی بارندگی‌ها در بلندمدت عنوان شده است که در کنار پدیده هایی مانند افزایش دما و افزایش تبخیر، باعث افزایش مصرف آب شده است.
کارشناسان در بخش آشامیدنی، افزایش جمعیت، افزایش شاخص های بهداشتی، توسعه غیرمتوازن شهرها و بهینه نبودن شبکه توزیع و در بخش کشاورزی، سنتی بودن کانال های انتقال، کشت ارقام پرمصرف، بی‌توجهی به بهره وری، غفلت از توسعه کشاورزی بر اساس مبانی علمی، آبیاری غرقابی و فقدان هدایت کشاورزان در کشت ارقام موردنیاز باعث افزایش مصرف آب شده است.
به همین منظور خبرگزاری ایرنا سمنان، میزگردی با عنوان'راهکارهای چالش کم آبی در سمنان' با حضور محمد طاهری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان، منصور کشاورزیان مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان، محمدرضا خاموشی معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان، خدابخش عرب معاون برنامه‌ریزی سازمان جهادکشاورزی استان، بهرامعلی ظاهری معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان و محمدهادی نوچه، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان برگزار کرد.
در این میزگرد، علاوه بر اجرایی شدن طرح انتقال آب خزر به این استان، مدیریت واحد برای تمام بخش ها بهترین راهکار به عنوان عبور از بحران کمبود آب تاکید شده است.
به گفته کارشناسان، طرح انتقال آب خزر به سمنان، یکی از اقدامات مثبت برای کاهش تنش آبی در استان است و این طرح اکنون در مراحل برآورد مصرف و نحوه اجرا قرار دارد.
**حل بحران آب به مدیریت واحد نیازمند است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان گفت: در دهه 60 در کشور دادن مجوز چاه های بیشتر برای توسعه کشاورزی یا آب آشامیدنی شاخصی برای برتری در استانها بود و مساله بحرانی شدن منابع آبی برای تامین آب آشامیدنی از پایان دهه 70 به صورت جدی مطرح شد و هر سال مساله شدیدتر شده است.
محمد طاهری افزود: باید امروز طوری اقدام کنیم که در سه دهه آینده قابلیت پاسخگویی داشته باشد که نیاز به آمایش کلان دارد اینکه آیا انتقال آب جوابگوی نیازها خواهد یا خیر در این آمایش مطرح شود.
وی با بیان این که علت شکل گیری بحران آب این است که نتوانستیم بین داشته های آبی و آنچه باید انجام می شده تعادل ایجاد کنیم، گفت: داشته های آبی باید برای مصرف 30 ساله برنامه ریز می شد که در بازه زمانی کوتاه تری به مصرف رسید.
طاهری تاکید کرد: شبکه انتقال آب در مناطق شهری استان سمنان حدود 700 و حدود 500 کیلومتر در مناطق روستایی باید بهسازی شود تا از هدررفت آب در شبکه توزیع جلوگیری شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان یادآور شد: در صورت انجام این بهسازی، از 80 میلیون مترمکعب آب مصرفی آشامیدنی شهری و روستایی در این استان فقط هشت میلیون مترمکعب صرفه جویی می شود.
وی اضافه کرد: باید با نگاه اقتصادی کار پژوهشی انجام شود که با نگاه اقتصادی به آب آیا در حوزه هایی مانند آب کشاورزی استفاده بهینه برای منابع آبی سودمندتر هست یا خیر،اگر 10 درصد بهره وری آب دربخش کشاورزی بهینه سازی شود، معادل مصرف کنونی بخش های آشامیدنی وصنعت قابل تامین است.
طاهری با اشاره به این که مدیریت واحد در مصرف آب استان باید اعمال شود زیرا بخش های مختلف آبی نمی توانند جدا از هم کار کنند، گفت: فعالیت جداگانه کمبود آب در استان را برطرف نمی کند، در کوتاه مدت بهتر است در بخش کشاورزی مصرف بهینه سازی شود و بحث انتقال آب بین حوضه ای برای بلندمدت در نظر گرفت.
وی اضافه کرد : واقعی شدن قیمت آب در نگاه به آب به عنوان کالای اقتصادی راهکار دیگر مدیریت مصرف است، یک مترمعکب آب در بخش شهری 250 تومان ارایه می شود که قیمت واقعی نیست، در صورتی که هزینه تامین، تصفیه و انتقال آب به ازای هر مترمکعب حدود یکهزار و 500 تومان است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان افزود: در 2 شهر سمنان و شاهرود چالش جدی تامین آب داریم، با در نظرگرفتن جمعیت ساکن و دانشجویی و سیار شهر سمنان که حدود 40 هزار نفر است، در شهر سمنان حدود 200 لیتر بر ثانیه کمبود آب داریم.
طاهری اضافه کرد : چشمه روزیه در زمان بهره برداری حدود 440 لیتر بر ثانیه و امروز 270 لیتر بر ثانیه آب دهی دارد که به علت کاهش بارش ها این منبع آبی شهر سمنان به شدت کاهش یافته است و از سویی، عمق دسترسی به آب چاه در شهر سمنان اکنون به 250 متر رسیده است.
طاهری خاطرنشان کرد : راهکار مدنظر در شهر سمنان برای تامین آب، ابتدا بهینه سازی مدیریت مصرف است که به همراهی و آگاهسازی مردم نیاز دارد، و راه دیگر جداسازی آب فضای سبز از آب آشامیدنی است که در شهر سمنان به خوبی انجام شده است.
وی به پنج محور برای رفع مشکل تامین آب آشامیدنی در شهرهای سمنان و شاهرود در شرکت آب و فاضلاب شهری اشاره کرد و گفت: این راه ها شامل مدیریت تقاضا و مصرف، اصلاح و بازسازی شبکه توزیع، متعادل سازی فشار شبکه، نصب فشارسنج، جداسازی آب فضای سبز از آشامیدنی و منطقه‌بندی شبکه ها می شود.
وی بیان کرد : به منظور تامین آب آشامیدنی شهر سمنان مجوز حفر چهارحلقه چاه در بوستان سوکان اخذ شده و اکنون در حال تکمیل خط انتقال و تامین برق است و امیدواریم تا زمان دوره اوج مصرف این طرح تکمیل شود.
وی گفت: با حفر این چهارحلقه چاه و اضافه شدن 100 تا 120 لیتر بر ثانیه، تازه به میزان آب موجود در سال گذشته دسترسی پیدا می کنیم و فقط کاهش آبدهی دو چشمه روزیه و گل رودبار برای شهر سمنان جبران می شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان افزود : چشمه گل رودبار در سال 1372 و چشمه روزیه در سال 1376 کل نیاز آب آشامیدنی شهر سمنان را تامین می کردند ولی امروز با اضافه شدن 24 حلقه چاه به این 2 چشمه، هنوز مشکل کمبود آب شهر سمنان به طور کامل برطرف نشده است.
طاهری بیان داشت : برای بهبود کیفیت آب شهرها مباحثی مطرح است، آب چشمه ها کیفیت خوبی دارد ولی آب چاه ها با وجود استاندارد بودن ولی گوارایی مطلوب را ندارد، این عامل باعث شده در شهر سمنان 2 نوع کیفیت آب وجود داشته باشد که برای حل آن، همسان سازی آب از 2 سال گذشته مطرح شده است تا کیفیت آب یکسان برای همه مردم ارایه شود.
وی با اشاره به این که فرهنگ سازی در بهینه سازی مصرف آب، اجرای طرح مهام مدیریت هوشمندانه آب و محیط زیست با همکاری دانش آموزان ابتدایی 60 مدرسه در 2 سال گذشته مدارس را هدف قرار دادیم، گفت: این اقدام ها در یکسال 12 مترمکعب کاهش مصرف را به دنبال داشته است.
وی با اشاره به اینکه هر نوع راهکاری برای صرفه جویی در مصرف آب باید در این شرایط بحرانی استفاده شود، بیان کرد: به عنوان نمونه یک کولر آبی 350 لیتر در شبانه روز آب مصرف می کند، ایجاد سایبان برای این کولرهای آبی تا 28 درصد در مصرف آب صرفه جویی به همراه دارد.
طاهری تاکید کرد : راهکارهای دیگری مانند آبیاری شبانه فضای سبز و گیاهان که فرصت برای ذخیره آب وجود دارد و تبخیر کمتر است دیگر راهکار مصرف بهینه آب است.
وی ادامه داد : برای تامین آب مورد نیاز مردم شهر شاهرود نیز جابه جایی چهار حلقه چاه در برنامه قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان یادآور شد: استفاده از پساب و فاضلاب برای بهره گیری از آب و جلوگیری از آلودگی محیط زیست، جایگزینی و استفاده از پساب با کیفیت فاضلاب برای کشاورزی، فضای سبز و صنایع دیگر بحث مطرح وزارت نیرو است.
**مدیریت مصرف بهترین راهکار مقابله با کم آبی است
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان سمنان گفت: آب در کنار کالای اقتصادی و اجتماعی بودن، در کشورهای دنیا به مساله ای سیاسی تبدیل شده و بر روابط سیاسی نیز تاثیرگذار است،
محمدرضا خاموشی افزود: در دهه های گذشته همه متقاضی آب بودند ولی کمبود آب در مباحث توسعه ای مطرح شده و بر مباحث اقتصادی و اجتماعی تاثیر خود را نشان داده است و مدیریت مصرف بهترین راهکارکم آبی است.
وی یادآور شد: آموزه های دینی و تمدن ایران به ویژه در فلات مرکزی که خشک و بدون رودخانه بوده است وبا شکل گیری تمدن همراه بوده، نشان از وجود مدیریت مصرف داشته است.
خاموشی با اشاره به اینکه کم آبی در استان بحث تازه ای نیست و در سال های مختلف با آن روبرو بوده ایم ،گفت: این مساله اکنون در شدیدترین حالت قرار دارد، برداشت آب از دشت های استان از سال های دور ممنوع شده، بحث انتقال آب مربوط به این دهه نیست و وجود داشته زیرا همیشه با کمبود آب دست به گریبان بوده ایم.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان یادآور شد: بحث آب باید از 2 زوایه کمی و کیفی مدنظر قرار گیرد، علاوه بر بحران کمبود آب در این استان مساله کیفیت آب مطرح است، منابع آبی استان دارای کیفیت مطلوب نیستند و به همین دلیل، بهره برداری از حوضه های همجوار برای پاسخ به حداقل‌ها مطرح می شود.
وی بیان کرد: کارگروه سازگاری با کم آبی از سوی وزیر نیرو مطرح شده است که سازگاری با داشته های موجود را ضروری کرده است، از سویی، آمایش مهمترین نیاز برای بهره برداری بهینه از آب است.
وی با بیان این که در بخش صنعت باید آمایشی باشد تا به سوالاتی مانند استفاده از صنایع در چه نقاطی و نوع صنایعی که می توانند در هر منطقه ایجاد شود پاسخ دهد،گفت: اکنون برنامه آمایش سرزمین نداریم، صنعت و جمعیت را در نقطه ای قرار می دهیم و بعد از مدت کوتاهی می بینیم با این حرکت به طبیعت ضربه زده ایم.
خاموشی تاکید کرد: در طرح جامع آب مطالعاتی برای شناسایی دقیق منابع آبی حوزه های مختلف و تعیین منابع و مصارف انجام شد ، در مرحله بعد باید اهداف این طرح و امکان اجرای آن بررسی شود.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان با اشاره به این که آب را به منابعی اختصاص دهیم که دارای ارزش اقتصادی بیشتری باشد، گفت:مدیریت به هم پیوسته منابع آب اکنون مدنظر وزارت نیرواست یعنی درهرمنطقه تمام منابع ومصرف کنندگان آب به صورت جامع درنظرگرفته می شود.
وی اضافه کرد : استان سمنان منطقه ای کویری است که در سال های اخیر پدیده افزایش دما باعث کاهش بارندگی شده و حیات منابع آبی در سایه افزایش مصرف به خطر افتاده است.
خاموشی با بیان این که بحث سازگاری با اقلیم در تمدن و تاریخ فلات مرکزی ایران وجود داشته که قنات نمونه ای از بهره گیری مناسب از آب بوده است، گفت: خطری که کمبود آب استان را تهدید می کند خطر مهاجرت اقلیمی و جغرافیایی است، آمایش سرزمینی هدفش جلوگیری از این نوع مهاجرت است، آمایش 2 راهکار بهره گیری از منابع موجود یا انتقال آب از دیگر حوضه ها را مطرح می کند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان اضافه کرد: بهره برداری نامناسب از آب های موجود بر چالش کمبود آب در سمنان دامن می زند، مشکل اصلی در استان برداشت بیش از حد از آبخوان هاست و دومین چالش آب در استان کیفیت آب آشامیدنی است.
وی گفت: یکی از راهکارها مدیریت به هم پیوسته است که نگاه فرامنطقه ای دارد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان با اشاره به طرح جامع همگام سازی، افزود: این طرح در دهه 80 مطالعات آن آغاز شد که بر مبنای آن حوضه های آبخیز کشور تقسیم بندی شد که اساس آن تفکر فرآیندی برای بهره گیری مناسب بود.
**اقصادی کردن نگاه به آب ضروری است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سمنان در این میزگرد گفت: در دنیا الگوی مدیریت تلفیقی آب اعمال می شود، در دهه های گذشته جهت گیری سازمان ملل و بیشتر کشورهای دنیا مبنی بر نگاه به آب به عنوان کالای اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی تغییر کرده است.
منصور کشاورزیان با اشاره به این که هرفعالیت اقتصادی با آب مرتبط است پس نگاه به آب باید یک نگاه اقتصادی باشد،خاطرنشان کرد:از سویی درجهان تعادل منابع آبی به هم خورده و فاضلاب ها منابع آبی را آلوده کرده است.
وی یادآور شد: تعریف یکپارچه برای تمام مسایل آب چه در مباحث شهری، روستایی، کشاورزی و صنعت نیاز است یعنی تحلیل ها باید یکپارچه باشد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سمنان با بیان این که بازار آب در ایران که وابسته به اقتصاد آب است شکل نگرفته، تاکید کرد: فقدان بازار آب به هر رویکردی در این حوزه ضربه زده است و بین بخش های مختلف یک رقابت پنهانی ایجاد کرده است.
وی تاکید کرد : توسعه استان سمنان با منابع آبی موجود امکان پذیر نیست و تلاش مسوولان باید به منابع جدید از جمله انتقال آب دریای خزر به استان متمرکز شود.
** جنگ آب را پیش داریم
معاون برنامه‌ریزی سازمان جهادکشاورزی سمنان،گفت: دراین استان مساله آب و توسعه رابطه معناداری است، مباحث آب در حال تبدیل شدن به جنگ آب است، که ناشی از غفلت از برنامه ریزی درست از گذشته بوده است.
خدابخش عرب در این میزگرد ایرنا افزود: اولین بحث برای جبران کمبود آب در نظام برنامه ریزی بحث انتقال آب بین حوضه ای بود که باعث شد بحث مدیریت مصرف و بهره برداری درست از منابع موجود در استان جدی گرفته نشود و به صورت عمقی به آن نپردازیم.
وی اضافه کرد: اینکه انتقال بین حوضه ای چقدر مفید خواهد بود یک مساله است و مبنا قراردادن آن برای توسعه بحث دیگری است، نگاه توسعه ای در استان سمنان باید بر داشته ها باشد و گره زدن توسعه استان به انتقال آب سودمند نخواهد بود، زیرا برنامه ریزی دقیق برنامه ریزی بر اساس داشته هاست.
عرب ادامه داد : در مباحث کلان مدیریتی استان باید مدیریت منابع موجود و مصرف آب را بیشتر سرلوحه قرار داد و راهبردهای مختلف را در نظر داشت تا محتمل ترین راهکار مدنظر قرار گیرد.
وی با بیان این که برنامه ریزی برای تامین آب استان سمنان باید مبنای آینده پژوهی داشته باشد و به اگر و اماها وابسته نباشد، بیان کرد: در نظریه پایه که جمعیت پذیری یک میلیون و 500 هزارنفری برای استان تعریف شده است، تامین آب برای این هدفگذاری به صورت جدی باید مدنظر باشد.
معاون سازمان جهادکشاورزی استان سمنان گفت: باید بین جمعیت پذیری و قابلیت تامین آب استان ارتباط معنادار ایجاد کنیم، بارگذاری جمعیت در مناطقی که توان لازم را ندارد، اجحاف در حق جمعیت موجود آن منطقه است.
وی ادامه داد : تکلیف آب با توسعه استان سمنان مشخص نیست و نیاز به نگاه و مدیریت فرابخشی دارد تا بدون الزامات اداری و سیاسی، جمعی از نخبگان این مساله را حل کنند، دخالت ها در منابع آبی، تحت تاثیر دخالت های اداری و سیاسی باعث به چالش کشیده شدن بحث آب است.
عرب تاکید کرد: در بخش کشاورزی، ارتقای بازدهی مصرف آب در استان سمنان به طور جدی دنبال می شود، این رقم اکنون د راستان متوسط 42 درصد و در کشور 37 درصد است و باید توجه داشت یک درصد افزایش بازدهی آب نیازمند 700 میلیون ریال هزینه است.
وی خاطرنشان کرد: مدیریت مصرف از طریق تغییر الگوی کشت ، تبدیل اراضی کم بازده به باغ از برنامه چهارم توسعه با هدف اقتصادی کردن مصرف آب در بخش کشاورزی استان سمنان از سوی کشاورزان اجرا شد.
معاون سازمان جهادکشاورزی استان سمنان یادآور شد: باغ های استان از 32 هزار هکتار طبق این سیاست به 52 هزار هکتار افزایش یافته است و در بخش اجرای سامانه های نوین آبیاری و تحت فشار که تا پایان سال 1392 در استان 16 هزار هکتار بود، از 92 تا 95 به میزان 9 هزار هکتار و در سال 96 نیز 6 هزار هکتار اجرا شد.
وی اضافه کرد: حدود 30 درصد اراضی استان سمنان زیر پوشش آبیاری نوین است و این روال به طور جدی در حال انجام است و دولت نیز حمایت اعتباری مطلوبی دارد.
عرب اضافه کرد : توسعه فضای گلخانه ای و کشت متراکم در استان سمنان به حدود 100 هزار هکتار رسیده است و ارتقای بهره وری آب در یک مترمکعب برای محصولات مختلف کشاورزی در برنامه قرار دارد.
معاون سازمان جهادکشاورزی استان سمنان تصریح کرد : یک مترمکعب آب در بخش دامی استان با تولید چهار میلیون ریال ارزش اقتصادی همراه است، کل مصرف دامی استان پنج میلیون مترمکعب است که در مقایسه با تولیدات باغی و زراعی صرفه اقتصادی قابل توجهی دارد.
** تعریف مرزهای سیاسی در مدیریت آب برداشته شود
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان سمنان در این میزگرد، با بیان این که رشد جمعیت باعث شد نتوانیم بین مصرف و داشته های منابع آبی تعادل ایجاد کنیم، گفت: از دست دادن منابع کوچک در کنار تغییر نوع جمعیت از 70 درصد جمعیت روستایی در گذشته به کمتر از 30 درصد، نشاندهنده از بین رفتن امکان استفاده از منابع کوچک برای رفع نیازهاست.
محمدهادی نوچه با اشاره به این که در دهه های گذشته، به خاطر افزایش جمعیت بیش از اندازه به منابع آبی فشار آمد، افزود: مکانیکی بودن نگاه به مساله بحران آب باعث شد که در کشور بحث افزایش چاه یا انتقال آب برای رفع مشکل کمبود آب مطرح شود، به جای این نگاه باید از نگاه بیولوژیک و روش های مدیریت آب های سطحی استفاده کرد تا فشار بر منابع زیرزمینی به حد فعلی نمی رسید.
وی اظهارداشت : تغییر مرزهای آبی به مرزهای سیاسی در کشور باعث برخی درگیری ها در شرایط کمبود آب شد که نیازی به این امر نبود، به جای آن باید از تمام ظرفیت های حوضه ای در برنامه ریزی ها برای حل مشکل آب استفاده می شد.
نوچه تاکید کرد: صرفه جویی در مصرف آب تا حداکثر 10 درصد قابل انجام است و از سویی هدررفت در شبکه توزیع نیز تا حد زیادی جذب سفره های زیرزمینی می شود، و از سویی از فرونشست زمین جلوگیری می کند.
وی با اشاره به کاهش بارندگی به عنوان عامل اصلی کم آبی در سمنان و از سویی نبود مدیریت برای استفاده از بارندگی ها، خاطرنشان کرد: اردیبهشت 95 به میزان 30 میلی متر بارندگی شد و در استان برنامه ای برای بهره گیری از این نزولات آسمانی نداشتیم.
معاون اداره کل منابع طبیعی استان سمنان با بیان این که استفاده از روان آب ها باید بیشتر در برنامه ها قرار گیرد، بیان کرد: کم آبی مراتع استان سمنان را به شدت ضعیف کرده و از سویی تبخیر به علت افزایش دما باعث فقیرتر شدن مراتع شده است، به همین دلیل، تغییر نگرش در مدیران و بهره برداران مراتع باید بیشتر شود.
نوچه با تاکید بر استفاده از شیوه های کشت متناسب با کم آبی در بخش کشاورزی، گفت: در برخی کشورها متناسب با شرایط کم آبی سطوح کشت کاهش می یابد یا از شرایط بیمه استفاده می شود که در ایران نیز این طرح ها قابل اجراست.
معاون منابع طبیعی استان سمنان بااشاره به وجود تشکل های آب بران،خاطرنشان کرد:اگر مدیریت آب رابه معنای واقعی به بهره برداران هرمنطقه واگذار کنیم، آنان با مشاهده میزان منابع،می توانند مصرف خود را مدیریت کنند.
** کمبود آب برای همه خطرناک است
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، گفت: در کنار نگاه به منابع طبیعی و محیط زیست، در مصرف آب داشتن نگاه اقتصادی ضروری است.
بهرامعلی ظاهری، افزود: استفاده از صنایع کم آب بر، صرف نظر از درآمدهای زودگذر از صنایع پرمصرف، در کنار توسعه پایدار با توجه به بهره گیری از صنایع بر اساس نگاه آمایشی بر اساس داشته ها، باید مهمترین راهبردهای شرایط کم آبی باشد.
وی با تاکید بر برنامه ریزی برای استفاده مجدد از پساب ها، خاطرنشان کرد: تاثیر کم آبی بر طبیعت در اثر استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی که فرونشست زمین را به دنبال داشته است، خشک شدن خاک بستر زمین را به دنبال دارد که تعداد و سطح کانون های گرد و غبار را افزایش می دهد و تهدید بالقوه ای را به بالفعل تبدیل می کند و تهدید جدی برای محیط زیست انسانی به همراه دارد.
معاون حفاظت محیط زیست استان سمنان خاطرنشان کرد : زندگی انسان به طبیعت و موجودات وابسته است، استفاده زیاد آبهای زیرزمینی تاثیر سوء بر زندگی و حیات طبیعت دارد که بر زندگی انسان به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیر می گذارد.
ظاهری با بیان اینکه آموزش مقوله ای است که برای تمام سطوح باید درنظر گرفته شود، افزود : مدیریت جامع حوضه آبخیز در بلندمدت باید مدنظر باشد و از حوزه سیاسی باید خارج شویم، نگاه مدیران در مدیریت مباحث آبی نباید به مرزهای سیاسی محدود باشد.
وی اظهارکرد : برای کوتاه مدت توسعه سطح کشت باید به شدت کاهش یابد و آبیاری نوین و اصلاح الگوی کشت تا جای ممکن گسترش یابد و با اقتصادی کردن آب، صرفه کشاورزی به صورت سنتی درکاهش یابد.
6103/6026
انتهای پیام یش‌بینی شده است که تا سال 2025 دستکم 3.5 میلیارد نفر، معادل 6.5 برابر سال 2000 در کشورهای در بحران آب زندگی خواهند کرد، کمتر از 1.1 میلیارد نفر به آب سالم دسترسی خواهند داشت و حدود 2.5 میلیارد نفر از دسترسی به سیستم‌های بهداشتی مناسب محروم خواهند بود.
آمار جهانی می گوید در ایران مقدار آب مصرف شده در خانواده و بخشهای صنعتی به سرعت در حال افزایش است و با افزایش نرخ‌های مصرف آب هم پیش‌بینی می‌شود که این میزان مصرف به حدود 70 درصد برسد.
طبق آمار وزارت نیرو، 90 درصد آب مصرفی در کشور مربوط به کشاورزی است درحالیکه متوسط مصرف آب جهانی در بخش کشاورزی 70 درصد است که این آمار نشان می‌دهد ایران 20 درصد بیشتر از متوسط جهانی مصرف دارد.
سالانه درکشور 95 میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود که 90 درصد آن در کشاورزی، هشت درصد در آشامیدنی ، 2 درصد در بخش صنعت و بخش عمومی و پارک‌ها و فضای سبز مصرف می‌شود.
سالانه130 میلیارد مترمکعب درکشور بارندگی صورت می‌گیرد که کمتراز 35میلیارد مترمکعب آن ذخیره می شود.
در بخش آب آشامیدنی، 25 میلیون مشترک در کشور 6 میلیارد مترمکعب آب مصرف می کنند و در استان سمنان 262 هزار مشترک آب وجود دارد که حدود هشت درصدآب تولیدی را مصرف می کنند.
میانگین سرانه مصرف آب آشامیدنی در کشور 200 لیتر و در این استان بین 140 تا 160 لیتر برای هر نفر در شبانه روز است که کمتر از متوسط کشوری است.
با هدف مدیریت منابع آبی در سمنان، برداشت آب از دشت های استان از سال 1363 ممنوع شدو سمنان اولین استانی است که در چند سال گذشته چاه های غیرمجاز را تعیین تکلیف کرده است.
در استان سمنان سالانه به طور متوسط یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب آب تولید می شود که 87 درصد به مصرف بخش کشاورزی، هشت درصد بخش آشامیدنی و پنج درصد به مصرف صنعت می رسد و این استان به گفته کارشناسان سالانه با کمبود 140 تا 150 میلیون مترمکعب آب مواجه است.
تغییرات آب و هوایی در نتیجه پدیده تغییر اقلیم مهمترین عامل کاهش تصاعدی بارندگی‌ها در بلندمدت عنوان شده است که در کنار پدیده هایی مانند افزایش دما و افزایش تبخیر، باعث افزایش مصرف آب شده است.
کارشناسان در بخش آشامیدنی، افزایش جمعیت، افزایش شاخص های بهداشتی، توسعه غیرمتوازن شهرها و بهینه نبودن شبکه توزیع و در بخش کشاورزی، سنتی بودن کانال های انتقال، کشت ارقام پرمصرف، بی‌توجهی به بهره وری، غفلت از توسعه کشاورزی بر اساس مبانی علمی، آبیاری غرقابی و فقدان هدایت کشاورزان در کشت ارقام موردنیاز باعث افزایش مصرف آب شده است.
به همین منظور خبرگزاری ایرنا سمنان، میزگردی با عنوان'راهکارهای چالش کم آبی در سمنان' با حضور محمد طاهری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان، منصور کشاورزیان مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان، محمدرضا خاموشی معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان، خدابخش عرب معاون برنامه‌ریزی سازمان جهادکشاورزی استان، بهرامعلی ظاهری معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان و محمدهادی نوچه، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان برگزار کرد.
در این میزگرد، علاوه بر اجرایی شدن طرح انتقال آب خزر به این استان، مدیریت واحد برای تمام بخش ها بهترین راهکار به عنوان عبور از بحران کمبود آب تاکید شده است.
به گفته کارشناسان، طرح انتقال آب خزر به سمنان، یکی از اقدامات مثبت برای کاهش تنش آبی در استان است و این طرح اکنون در مراحل برآورد مصرف و نحوه اجرا قرار دارد.
**حل بحران آب به مدیریت واحد نیازمند است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان گفت: در دهه 60 در کشور دادن مجوز چاه های بیشتر برای توسعه کشاورزی یا آب آشامیدنی شاخصی برای برتری در استانها بود و مساله بحرانی شدن منابع آبی برای تامین آب آشامیدنی از پایان دهه 70 به صورت جدی مطرح شد و هر سال مساله شدیدتر شده است.
محمد طاهری افزود: باید امروز طوری اقدام کنیم که در سه دهه آینده قابلیت پاسخگویی داشته باشد که نیاز به آمایش کلان دارد اینکه آیا انتقال آب جوابگوی نیازها خواهد یا خیر در این آمایش مطرح شود.
وی با بیان این که علت شکل گیری بحران آب این است که نتوانستیم بین داشته های آبی و آنچه باید انجام می شده تعادل ایجاد کنیم، گفت: داشته های آبی باید برای مصرف 30 ساله برنامه ریز می شد که در بازه زمانی کوتاه تری به مصرف رسید.
طاهری تاکید کرد: شبکه انتقال آب در مناطق شهری استان سمنان حدود 700 و حدود 500 کیلومتر در مناطق روستایی باید بهسازی شود تا از هدررفت آب در شبکه توزیع جلوگیری شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان یادآور شد: در صورت انجام این بهسازی، از 80 میلیون مترمکعب آب مصرفی آشامیدنی شهری و روستایی در این استان فقط هشت میلیون مترمکعب صرفه جویی می شود.
وی اضافه کرد: باید با نگاه اقتصادی کار پژوهشی انجام شود که با نگاه اقتصادی به آب آیا در حوزه هایی مانند آب کشاورزی استفاده بهینه برای منابع آبی سودمندتر هست یا خیر،اگر 10 درصد بهره وری آب دربخش کشاورزی بهینه سازی شود، معادل مصرف کنونی بخش های آشامیدنی وصنعت قابل تامین است.
طاهری با اشاره به این که مدیریت واحد در مصرف آب استان باید اعمال شود زیرا بخش های مختلف آبی نمی توانند جدا از هم کار کنند، گفت: فعالیت جداگانه کمبود آب در استان را برطرف نمی کند، در کوتاه مدت بهتر است در بخش کشاورزی مصرف بهینه سازی شود و بحث انتقال آب بین حوضه ای برای بلندمدت در نظر گرفت.
وی اضافه کرد : واقعی شدن قیمت آب در نگاه به آب به عنوان کالای اقتصادی راهکار دیگر مدیریت مصرف است، یک مترمعکب آب در بخش شهری 250 تومان ارایه می شود که قیمت واقعی نیست، در صورتی که هزینه تامین، تصفیه و انتقال آب به ازای هر مترمکعب حدود یکهزار و 500 تومان است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان افزود: در 2 شهر سمنان و شاهرود چالش جدی تامین آب داریم، با در نظرگرفتن جمعیت ساکن و دانشجویی و سیار شهر سمنان که حدود 40 هزار نفر است، در شهر سمنان حدود 200 لیتر بر ثانیه کمبود آب داریم.
طاهری اضافه کرد : چشمه روزیه در زمان بهره برداری حدود 440 لیتر بر ثانیه و امروز 270 لیتر بر ثانیه آب دهی دارد که به علت کاهش بارش ها این منبع آبی شهر سمنان به شدت کاهش یافته است و از سویی، عمق دسترسی به آب چاه در شهر سمنان اکنون به 250 متر رسیده است.
طاهری خاطرنشان کرد : راهکار مدنظر در شهر سمنان برای تامین آب، ابتدا بهینه سازی مدیریت مصرف است که به همراهی و آگاهسازی مردم نیاز دارد، و راه دیگر جداسازی آب فضای سبز از آب آشامیدنی است که در شهر سمنان به خوبی انجام شده است.
وی به پنج محور برای رفع مشکل تامین آب آشامیدنی در شهرهای سمنان و شاهرود در شرکت آب و فاضلاب شهری اشاره کرد و گفت: این راه ها شامل مدیریت تقاضا و مصرف، اصلاح و بازسازی شبکه توزیع، متعادل سازی فشار شبکه، نصب فشارسنج، جداسازی آب فضای سبز از آشامیدنی و منطقه‌بندی شبکه ها می شود.
وی بیان کرد : به منظور تامین آب آشامیدنی شهر سمنان مجوز حفر چهارحلقه چاه در بوستان سوکان اخذ شده و اکنون در حال تکمیل خط انتقال و تامین برق است و امیدواریم تا زمان دوره اوج مصرف این طرح تکمیل شود.
وی گفت: با حفر این چهارحلقه چاه و اضافه شدن 100 تا 120 لیتر بر ثانیه، تازه به میزان آب موجود در سال گذشته دسترسی پیدا می کنیم و فقط کاهش آبدهی دو چشمه روزیه و گل رودبار برای شهر سمنان جبران می شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان افزود : چشمه گل رودبار در سال 1372 و چشمه روزیه در سال 1376 کل نیاز آب آشامیدنی شهر سمنان را تامین می کردند ولی امروز با اضافه شدن 24 حلقه چاه به این 2 چشمه، هنوز مشکل کمبود آب شهر سمنان به طور کامل برطرف نشده است.
طاهری بیان داشت : برای بهبود کیفیت آب شهرها مباحثی مطرح است، آب چشمه ها کیفیت خوبی دارد ولی آب چاه ها با وجود استاندارد بودن ولی گوارایی مطلوب را ندارد، این عامل باعث شده در شهر سمنان 2 نوع کیفیت آب وجود داشته باشد که برای حل آن، همسان سازی آب از 2 سال گذشته مطرح شده است تا کیفیت آب یکسان برای همه مردم ارایه شود.
وی با اشاره به این که فرهنگ سازی در بهینه سازی مصرف آب، اجرای طرح مهام مدیریت هوشمندانه آب و محیط زیست با همکاری دانش آموزان ابتدایی 60 مدرسه در 2 سال گذشته مدارس را هدف قرار دادیم، گفت: این اقدام ها در یکسال 12 مترمکعب کاهش مصرف را به دنبال داشته است.
وی با اشاره به اینکه هر نوع راهکاری برای صرفه جویی در مصرف آب باید در این شرایط بحرانی استفاده شود، بیان کرد: به عنوان نمونه یک کولر آبی 350 لیتر در شبانه روز آب مصرف می کند، ایجاد سایبان برای این کولرهای آبی تا 28 درصد در مصرف آب صرفه جویی به همراه دارد.
طاهری تاکید کرد : راهکارهای دیگری مانند آبیاری شبانه فضای سبز و گیاهان که فرصت برای ذخیره آب وجود دارد و تبخیر کمتر است دیگر راهکار مصرف بهینه آب است.
وی ادامه داد : برای تامین آب مورد نیاز مردم شهر شاهرود نیز جابه جایی چهار حلقه چاه در برنامه قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان یادآور شد: استفاده از پساب و فاضلاب برای بهره گیری از آب و جلوگیری از آلودگی محیط زیست، جایگزینی و استفاده از پساب با کیفیت فاضلاب برای کشاورزی، فضای سبز و صنایع دیگر بحث مطرح وزارت نیرو است.
**مدیریت مصرف بهترین راهکار مقابله با کم آبی است
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان سمنان گفت: آب در کنار کالای اقتصادی و اجتماعی بودن، در کشورهای دنیا به مساله ای سیاسی تبدیل شده و بر روابط سیاسی نیز تاثیرگذار است،
محمدرضا خاموشی افزود: در دهه های گذشته همه متقاضی آب بودند ولی کمبود آب در مباحث توسعه ای مطرح شده و بر مباحث اقتصادی و اجتماعی تاثیر خود را نشان داده است و مدیریت مصرف بهترین راهکارکم آبی است.
وی یادآور شد: آموزه های دینی و تمدن ایران به ویژه در فلات مرکزی که خشک و بدون رودخانه بوده است وبا شکل گیری تمدن همراه بوده، نشان از وجود مدیریت مصرف داشته است.
خاموشی با اشاره به اینکه کم آبی در استان بحث تازه ای نیست و در سال های مختلف با آن روبرو بوده ایم ،گفت: این مساله اکنون در شدیدترین حالت قرار دارد، برداشت آب از دشت های استان از سال های دور ممنوع شده، بحث انتقال آب مربوط به این دهه نیست و وجود داشته زیرا همیشه با کمبود آب دست به گریبان بوده ایم.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان یادآور شد: بحث آب باید از 2 زوایه کمی و کیفی مدنظر قرار گیرد، علاوه بر بحران کمبود آب در این استان مساله کیفیت آب مطرح است، منابع آبی استان دارای کیفیت مطلوب نیستند و به همین دلیل، بهره برداری از حوضه های همجوار برای پاسخ به حداقل‌ها مطرح می شود.
وی بیان کرد: کارگروه سازگاری با کم آبی از سوی وزیر نیرو مطرح شده است که سازگاری با داشته های موجود را ضروری کرده است، از سویی، آمایش مهمترین نیاز برای بهره برداری بهینه از آب است.
وی با بیان این که در بخش صنعت باید آمایشی باشد تا به سوالاتی مانند استفاده از صنایع در چه نقاطی و نوع صنایعی که می توانند در هر منطقه ایجاد شود پاسخ دهد،گفت: اکنون برنامه آمایش سرزمین نداریم، صنعت و جمعیت را در نقطه ای قرار می دهیم و بعد از مدت کوتاهی می بینیم با این حرکت به طبیعت ضربه زده ایم.
خاموشی تاکید کرد: در طرح جامع آب مطالعاتی برای شناسایی دقیق منابع آبی حوزه های مختلف و تعیین منابع و مصارف انجام شد ، در مرحله بعد باید اهداف این طرح و امکان اجرای آن بررسی شود.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان با اشاره به این که آب را به منابعی اختصاص دهیم که دارای ارزش اقتصادی بیشتری باشد، گفت:مدیریت به هم پیوسته منابع آب اکنون مدنظر وزارت نیرواست یعنی درهرمنطقه تمام منابع ومصرف کنندگان آب به صورت جامع درنظرگرفته می شود.
وی اضافه کرد : استان سمنان منطقه ای کویری است که در سال های اخیر پدیده افزایش دما باعث کاهش بارندگی شده و حیات منابع آبی در سایه افزایش مصرف به خطر افتاده است.
خاموشی با بیان این که بحث سازگاری با اقلیم در تمدن و تاریخ فلات مرکزی ایران وجود داشته که قنات نمونه ای از بهره گیری مناسب از آب بوده است، گفت: خطری که کمبود آب استان را تهدید می کند خطر مهاجرت اقلیمی و جغرافیایی است، آمایش سرزمینی هدفش جلوگیری از این نوع مهاجرت است، آمایش 2 راهکار بهره گیری از منابع موجود یا انتقال آب از دیگر حوضه ها را مطرح می کند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان اضافه کرد: بهره برداری نامناسب از آب های موجود بر چالش کمبود آب در سمنان دامن می زند، مشکل اصلی در استان برداشت بیش از حد از آبخوان هاست و دومین چالش آب در استان کیفیت آب آشامیدنی است.
وی گفت: یکی از راهکارها مدیریت به هم پیوسته است که نگاه فرامنطقه ای دارد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای سمنان با اشاره به طرح جامع همگام سازی، افزود: این طرح در دهه 80 مطالعات آن آغاز شد که بر مبنای آن حوضه های آبخیز کشور تقسیم بندی شد که اساس آن تفکر فرآیندی برای بهره گیری مناسب بود.
**اقصادی کردن نگاه به آب ضروری است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سمنان در این میزگرد گفت: در دنیا الگوی مدیریت تلفیقی آب اعمال می شود، در دهه های گذشته جهت گیری سازمان ملل و بیشتر کشورهای دنیا مبنی بر نگاه به آب به عنوان کالای اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی تغییر کرده است.
منصور کشاورزیان با اشاره به این که هرفعالیت اقتصادی با آب مرتبط است پس نگاه به آب باید یک نگاه اقتصادی باشد،خاطرنشان کرد:از سویی درجهان تعادل منابع آبی به هم خورده و فاضلاب ها منابع آبی را آلوده کرده است.
وی یادآور شد: تعریف یکپارچه برای تمام مسایل آب چه در مباحث شهری، روستایی، کشاورزی و صنعت نیاز است یعنی تحلیل ها باید یکپارچه باشد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سمنان با بیان این که بازار آب در ایران که وابسته به اقتصاد آب است شکل نگرفته، تاکید کرد: فقدان بازار آب به هر رویکردی در این حوزه ضربه زده است و بین بخش های مختلف یک رقابت پنهانی ایجاد کرده است.
وی تاکید کرد : توسعه استان سمنان با منابع آبی موجود امکان پذیر نیست و تلاش مسوولان باید به منابع جدید از جمله انتقال آب دریای خزر به استان متمرکز شود.
** جنگ آب را پیش داریم
معاون برنامه‌ریزی سازمان جهادکشاورزی سمنان،گفت: دراین استان مساله آب و توسعه رابطه معناداری است، مباحث آب در حال تبدیل شدن به جنگ آب است، که ناشی از غفلت از برنامه ریزی درست از گذشته بوده است.
خدابخش عرب در این میزگرد ایرنا افزود: اولین بحث برای جبران کمبود آب در نظام برنامه ریزی بحث انتقال آب بین حوضه ای بود که باعث شد بحث مدیریت مصرف و بهره برداری درست از منابع موجود در استان جدی گرفته نشود و به صورت عمقی به آن نپردازیم.
وی اضافه کرد: اینکه انتقال بین حوضه ای چقدر مفید خواهد بود یک مساله است و مبنا قراردادن آن برای توسعه بحث دیگری است، نگاه توسعه ای در استان سمنان باید بر داشته ها باشد و گره زدن توسعه استان به انتقال آب سودمند نخواهد بود، زیرا برنامه ریزی دقیق برنامه ریزی بر اساس داشته هاست.
عرب ادامه داد : در مباحث کلان مدیریتی استان باید مدیریت منابع موجود و مصرف آب را بیشتر سرلوحه قرار داد و راهبردهای مختلف را در نظر داشت تا محتمل ترین راهکار مدنظر قرار گیرد.
وی با بیان این که برنامه ریزی برای تامین آب استان سمنان باید مبنای آینده پژوهی داشته باشد و به اگر و اماها وابسته نباشد، بیان کرد: در نظریه پایه که جمعیت پذیری یک میلیون و 500 هزارنفری برای استان تعریف شده است، تامین آب برای این هدفگذاری به صورت جدی باید مدنظر باشد.
معاون سازمان جهادکشاورزی استان سمنان گفت: باید بین جمعیت پذیری و قابلیت تامین آب استان ارتباط معنادار ایجاد کنیم، بارگذاری جمعیت در مناطقی که توان لازم را ندارد، اجحاف در حق جمعیت موجود آن منطقه است.
وی ادامه داد : تکلیف آب با توسعه استان سمنان مشخص نیست و نیاز به نگاه و مدیریت فرابخشی دارد تا بدون الزامات اداری و سیاسی، جمعی از نخبگان این مساله را حل کنند، دخالت ها در منابع آبی، تحت تاثیر دخالت های اداری و سیاسی باعث به چالش کشیده شدن بحث آب است.
عرب تاکید کرد: در بخش کشاورزی، ارتقای بازدهی مصرف آب در استان سمنان به طور جدی دنبال می شود، این رقم اکنون د راستان متوسط 42 درصد و در کشور 37 درصد است و باید توجه داشت یک درصد افزایش بازدهی آب نیازمند 700 میلیون ریال هزینه است.
وی خاطرنشان کرد: مدیریت مصرف از طریق تغییر الگوی کشت ، تبدیل اراضی کم بازده به باغ از برنامه چهارم توسعه با هدف اقتصادی کردن مصرف آب در بخش کشاورزی استان سمنان از سوی کشاورزان اجرا شد.
معاون سازمان جهادکشاورزی استان سمنان یادآور شد: باغ های استان از 32 هزار هکتار طبق این سیاست به 52 هزار هکتار افزایش یافته است و در بخش اجرای سامانه های نوین آبیاری و تحت فشار که تا پایان سال 1392 در استان 16 هزار هکتار بود، از 92 تا 95 به میزان 9 هزار هکتار و در سال 96 نیز 6 هزار هکتار اجرا شد.
وی اضافه کرد: حدود 30 درصد اراضی استان سمنان زیر پوشش آبیاری نوین است و این روال به طور جدی در حال انجام است و دولت نیز حمایت اعتباری مطلوبی دارد.
عرب اضافه کرد : توسعه فضای گلخانه ای و کشت متراکم در استان سمنان به حدود 100 هزار هکتار رسیده است و ارتقای بهره وری آب در یک مترمکعب برای محصولات مختلف کشاورزی در برنامه قرار دارد.
معاون سازمان جهادکشاورزی استان سمنان تصریح کرد : یک مترمکعب آب در بخش دامی استان با تولید چهار میلیون ریال ارزش اقتصادی همراه است، کل مصرف دامی استان پنج میلیون مترمکعب است که در مقایسه با تولیدات باغی و زراعی صرفه اقتصادی قابل توجهی دارد.
** تعریف مرزهای سیاسی در مدیریت آب برداشته شود
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان سمنان در این میزگرد، با بیان این که رشد جمعیت باعث شد نتوانیم بین مصرف و داشته های منابع آبی تعادل ایجاد کنیم، گفت: از دست دادن منابع کوچک در کنار تغییر نوع جمعیت از 70 درصد جمعیت روستایی در گذشته به کمتر از 30 درصد، نشاندهنده از بین رفتن امکان استفاده از منابع کوچک برای رفع نیازهاست.
محمدهادی نوچه با اشاره به این که در دهه های گذشته، به خاطر افزایش جمعیت بیش از اندازه به منابع آبی فشار آمد، افزود: مکانیکی بودن نگاه به مساله بحران آب باعث شد که در کشور بحث افزایش چاه یا انتقال آب برای رفع مشکل کمبود آب مطرح شود، به جای این نگاه باید از نگاه بیولوژیک و روش های مدیریت آب های سطحی استفاده کرد تا فشار بر منابع زیرزمینی به حد فعلی نمی رسید.
وی اظهارداشت : تغییر مرزهای آبی به مرزهای سیاسی در کشور باعث برخی درگیری ها در شرایط کمبود آب شد که نیازی به این امر نبود، به جای آن باید از تمام ظرفیت های حوضه ای در برنامه ریزی ها برای حل مشکل آب استفاده می شد.
نوچه تاکید کرد: صرفه جویی در مصرف آب تا حداکثر 10 درصد قابل انجام است و از سویی هدررفت در شبکه توزیع نیز تا حد زیادی جذب سفره های زیرزمینی می شود، و از سویی از فرونشست زمین جلوگیری می کند.
وی با اشاره به کاهش بارندگی به عنوان عامل اصلی کم آبی در سمنان و از سویی نبود مدیریت برای استفاده از بارندگی ها، خاطرنشان کرد: اردیبهشت 95 به میزان 30 میلی متر بارندگی شد و در استان برنامه ای برای بهره گیری از این نزولات آسمانی نداشتیم.
معاون اداره کل منابع طبیعی استان سمنان با بیان این که استفاده از روان آب ها باید بیشتر در برنامه ها قرار گیرد، بیان کرد: کم آبی مراتع استان سمنان را به شدت ضعیف کرده و از سویی تبخیر به علت افزایش دما باعث فقیرتر شدن مراتع شده است، به همین دلیل، تغییر نگرش در مدیران و بهره برداران مراتع باید بیشتر شود.
نوچه با تاکید بر استفاده از شیوه های کشت متناسب با کم آبی در بخش کشاورزی، گفت: در برخی کشورها متناسب با شرایط کم آبی سطوح کشت کاهش می یابد یا از شرایط بیمه استفاده می شود که در ایران نیز این طرح ها قابل اجراست.
معاون منابع طبیعی استان سمنان بااشاره به وجود تشکل های آب بران،خاطرنشان کرد:اگر مدیریت آب رابه معنای واقعی به بهره برداران هرمنطقه واگذار کنیم، آنان با مشاهده میزان منابع،می توانند مصرف خود را مدیریت کنند.
** کمبود آب برای همه خطرناک است
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، گفت: در کنار نگاه به منابع طبیعی و محیط زیست، در مصرف آب داشتن نگاه اقتصادی ضروری است.
بهرامعلی ظاهری، افزود: استفاده از صنایع کم آب بر، صرف نظر از درآمدهای زودگذر از صنایع پرمصرف، در کنار توسعه پایدار با توجه به بهره گیری از صنایع بر اساس نگاه آمایشی بر اساس داشته ها، باید مهمترین راهبردهای شرایط کم آبی باشد.
وی با تاکید بر برنامه ریزی برای استفاده مجدد از پساب ها، خاطرنشان کرد: تاثیر کم آبی بر طبیعت در اثر استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی که فرونشست زمین را به دنبال داشته است، خشک شدن خاک بستر زمین را به دنبال دارد که تعداد و سطح کانون های گرد و غبار را افزایش می دهد و تهدید بالقوه ای را به بالفعل تبدیل می کند و تهدید جدی برای محیط زیست انسانی به همراه دارد.
معاون حفاظت محیط زیست استان سمنان خاطرنشان کرد : زندگی انسان به طبیعت و موجودات وابسته است، استفاده زیاد آبهای زیرزمینی تاثیر سوء بر زندگی و حیات طبیعت دارد که بر زندگی انسان به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیر می گذارد.
ظاهری با بیان اینکه آموزش مقوله ای است که برای تمام سطوح باید درنظر گرفته شود، افزود : مدیریت جامع حوضه آبخیز در بلندمدت باید مدنظر باشد و از حوزه سیاسی باید خارج شویم، نگاه مدیران در مدیریت مباحث آبی نباید به مرزهای سیاسی محدود باشد.
وی اظهارکرد : برای کوتاه مدت توسعه سطح کشت باید به شدت کاهش یابد و آبیاری نوین و اصلاح الگوی کشت تا جای ممکن گسترش یابد و با اقتصادی کردن آب، صرفه کشاورزی به صورت سنتی درکاهش یابد.
6103/6026
کپی شد
