به گزارش ایرنا، اگرچه سازمان جنلگها و مراتع و آبخیزداری در سال های اخیر برای توسعه کشت گیاهان دارویی اقداماتی کرده است اما برای تحقق این امر مهم که در واقع تحقق راهبرد اقتصاد مقاومتی است باید تدابیری اصولی اندیشید چرا که به اعتقاد کارشناسان امر توسعه کشت این گیاهان بر اقتصاد داخلی، تولید و اشتغال و افزایش صادرات غیرنفتی تاثیر بسزایی خواهد داشت.
ایران به عنوان یکی از 10 خاستگاه مهم گونه گیاهی در جهان مطرح است و 167 گونه از خانواده گیاهان آوندی شامل یکهزار و 215 جنس، حدود هشت هزار گونه، زیرگونه، واریته و یا دورگه در کشور وجود دارد و در مقایسه با سایر کشورهای جهان از نظر تعداد گونه های گیاهی در رتبه هشتم، از لحاظ گونه های انحصاری در رتبه پانزدهم و از نظر تنوع گونه ها در خاورمیانه بی نظیر است.
همچنین از 9.7 میلیون هکتار وسعت استان سمنان، 55 درصد نواحی بیابان و خشک، 38.5 درصد مراتع، 2 درصد اراضی کشاورزی و 3.6 درصد جنگل است و این آمار مبین این است که با برنامه ریزی منظم و دقیق و سرمایه گذاری مناسب برای کشت گیاهان دارویی، روند تولید این محصول را تقویت و این استان را به عنوان یکی از قطب های تولید گیاهان دارویی در کشور مطرح کرد.
سه هزار گونه گیاهی در استان سمنان شناسایی شده است که بیش از یکصد گونه این گیاهان از خواص دارویی برخوردار است که کاشت و افزایش سطح زیر کشت این گیاهان علاوه بر توسعه اقتصاد داخلی تاثیر بسزایی در افزایش صادرات غیر نفتی و رهایی از اقتصاد نفتی کشور دارد.
به عقیده کارشناسان در زمان حاضر سمنان با دارا بودن ظرفیت های قابل توجه در بخش گیاهان دارویی از نظر بهره وری از این گیاهان در درمان بیماری ها از جایگاه مناسبی برخوردار نیست که این مهم نیازمند شناسایی دقیق عرصه ها و راه اندازی واحدهای فرآوری و بسته بندی اینگونه محصولات فرعی است.
متخصصان حوزه کشاورزی معتقدند کشت گیاهان دارویی در کاهش واردات این داروها و خروج ارز از کشور و توسعه اقتصادی و اشتغالزایی برای مردم جامعه را که از سیاست های مهم اقتصاد مقاومتی است را به همراه دارد.
علاوه بر این راه اندازی تعاونی های تولید گیاهان دارویی و راه اندازی واحدهای فرآوری و بسته بندی این محصولات از برنامه های اشتغال آفرین است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان سمنان در این ارتباط میزگردی با عنوان «چالش‌ها و راهکارهای توسعه کشت گیاهان دارویی استان سمنان» با حضور
علی اصغر جلالی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان، حمیدرضا عبدوس رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهدی شهر، کاظم طاهریان رییس انجمن علمی گیاهان دارویی استان، قاسم پروری نژاد بهره بردار گیاهان دارویی و عضو هیات علمی دانشگاه، شیما عبدالشاه مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی استان برگزار کرد.
**توسعه کشت گیاهان دارویی نیازمند تدوین برنامه اصولی و اجرایی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان سمنان در این میزگرد ایرنا با بیان این که در حوزه گیاهان دارویی باید یک بسته مدیریتی وجود داشته باشد و نمی توان فقط یک متولی مشخص برای آن تعیین کرد، گفت : برای موفق شدن و دست یابی به نتیجه مطلوب در طرح کاشت گیاهان دارویی نیازمند بسته اجرایی شامل کاشت، داشت و برداشت و بسته حمایتی شامل صادرات و فرآوری هستیم.
علی اصغر جلالی با بیان این که حفظ عرصه های طبیعی شامل مراتع، جنگل ها و بیابان از مهم ترین وظایف سازمان جنگل ها است، افزود: بر همین اساس کاشت و توسعه گیاهان دارویی با هدف حفظ ژنتیک گیاهی و احیای مراتع و در دستور کار و اولویت سازمان قرار گرفته است.
وی اظهارداشت : کشت گیاهان دارویی در مراتع با هدف بازسازی، احیا و توسعه در سمنان در دستور کار قرار گرفته است و سازگاری گونه با طبیعت ،حفظ گونه های گیاهی در حال انقراض و داشتن بالا ترین صرفه اقتصادی از شاخص های انتخاب برخی گیاهان دارویی برای کشت است.
وی اضافه کرد : در استان بیش از یکصد گونه گیاه دارویی می روید و گیاه باریجه به دلیل داشتن صرفه اقتصادی و سازگاری با طبیعت به دلیل مرتعی بودن و همچنین در حال انقراض بودن این گونه گیاهی در اولویت کشت قرار گرفته است.
جلالی خاطرنشان کرد : گیاه باریجه در ارتفاعات 2 هزار متری رشد می کند و در بیشتر نواحی استان به خصوص آرادان ،مهدیشهر و سرخه این ظرفیت وجود دارد.
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان یادآور شد: سال گذشته 38 منطقه و امسال 12 منطقه مناسب و سازگار برای رویش گیاه باریجه دارای متولی و بهره بردار شناسایی شده است.
وی با بیان این که هرجایی که دولت به تنهایی وارد عمل شد با چالش حفاظت و نگهداری روبه رو بوده است، اظهار داشت : در مناطقی که کشت گیاهان دارویی به وسیله متولی انجام شود بهره برداری و حفاظت برعهده متولی بوده و موفقیت در طرح بالاست.
جلالی ادامه داد : از 208 هزار هکتار سامانه مرتعی استان سمنان، سهم رویش گیاه باریجه 26 هزار هکتار است که از این سطح حدود 10 هزار هکتار در طرح احیا قرار گرفته است.
وی تصریح کرد : برای تحقق چشم انداز ، پارسال با وجود چالش های فراوان چهار هزار و 570 هکتار و امسال پنج هزار هکتار از مراتع استان باریجه کاری انجام شده است.
وی کشت گیاهان دارویی را ظرفیت خوب استان و عامل بهبود وضعیت اقتصادی بهره بردار، رفع وابستگی و برطرف کردن نیاز دارویی استان ذکر کرد.
وی با بیان این که شرایط آب و هوایی و اکوسیستم منطقه ممکن است اجازه سبز شدن تمام باریجه در سطح 10 هکتار را ندهد، افزود: باز هم استان در تحقق اهداف چشم انداز پیشرو بوده است.
جلالی تشکیل شرکت های تعاونی باریجه کاری در هر شهرستان را اقدامات در دست اجرا برای حمایت از بهره برداران برشمرد و افزود : استان سمنان در تولید باریجه جایگاه خاصی دارد و از این توانمندی می توان برای درآمدزایی وایجاد اشتغال جوامع محلی استفاده کرد.
**توسعه کشت گیاهان دارویی نیازمند هم افزایی دستگاه های اجرایی
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان این که ناچیز بودن صرفه اقتصادی محصولات زراعی در و محدودیت منابع آبی ضرورت کشت گیاهان مقاوم به کم آبی و دارای بازده اقتصادی بالا را دو چندان می کند، کشت گیاهان دارویی را از گزینه های مناسب دارای صرفه اقتصادی بالا و سازگار باشرایط آب وهوایی کنونی برشمرد.
شیما عبدالشاه برخورداری کشور ایران 11 اقلیم از 13 اقلیم جهان را یک ویژگی شاخص و عامل وجود تنوع زیاد گیاهان دارویی در کشور دانست و اظهار داشت: با توجه به وجود چنین ویژگی منحصر به فرد، تحقیقات همه جانبه در حوزه گیاهان دارویی و بهره برداری صحیح از این ظرفیت امری ضروری است
وی تشکیل ستاد گیاهان دارویی در سازمان جهاد کشاورزی استان را از اقدامات مهم انجام شده سال جاری برای پرداختن همه جانبه به گیاهان دارویی و گسترش هرچه بیشتر استفاده از گیاهان دارویی در تهیه داروهای گیاهی،فرآورده های دارویی و طب سنتی به صورت علمی اعلام کرد.
عبدالشاه بیان داشت : اعضای ستاد از بهره برداران فعال و دستگاه های اجرایی مختلف مانند دانشگاه علوم پزشکی، جهاد دانشگاهی، انجمن گیاهان دارویی ،صنعت و معدن با تخصص های مختلف فعال در زمینه گیاهان دارویی، تشکیل شده است و وظیفه اصلی ستاد تکمیل حلقه های تولید، ظرفیت یابی و بررسی فنی موانع در این حوزه است.
به گزارش ایرنا ، مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی سمنان، تولید نهاده ،کاشت مزرعه یا برداشت از مرتع، فرآوری و بازار را چهار حلقه تولید و به عنوان شاکله اصلی اجرای طرح ملی توسعه گیاهان دارویی برشمرد و افزود: هماهنگی بین دستگاه های اجرایی و بخش های مرتبط با حوزه گیاهان دارویی و همکاری آن ها با ستاد گیاهان دارویی لازمه موفقیت در اجرای طرح است.
وی نبود ماشین آلات برداشت و فرآوری، نبود بذر و نهال استاندارد، نوسانات شدید قیمت نهاده ها و هزینه های تولید را برخی از چالش های موجود در توسعه گیاهان دارویی دانست و گفت : تخصیص اعتبار ویژه برای خرید دستگاه های مرتبط با صنعت گیاهان دارویی از برنامه های سازمان است.
عالیشاه نبود اطلاعات کافی در زمینه دانش فنی در زمینه کشت و تولید گیاهان دارویی، نبود استانداردهای لازم در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی را از دیگر چالش های سر راه توسعه گیاهان دارویی ذکر کرد و گفت : سازمان برای رفع موانع توسعه کشت گیاهان دارویی نگارش استاندارهای تولید از زمان کشت تا فرآوری و بازاریابی با همکاری مرکز تحقیقات در دستور کار خود قرار داده است.
وی توسعه گیاهان دارویی مقاوم با هدف تغییر الگوی کشت با اولویت اجرا در مناطق کم آب، حمایت از تولیدکنندگان ،حمایت از تشکیل خوشه های تولید را از دیگر برنامه های این سازمان برشمرد.
وی با بیان این که در استان 83 بهره بردار گیاهان زراعی مانند زعفران ،فلفل، گل محمدی، خاکشیر و زیره سبز با سطح زیر کشت بیش از یک هکتار شناسایی شده است، افزود : اکنون تعیین گونه های اولویت دار کشت، ظرفیت یابی و منطقه بندی برای توسعه کشت گیاهان زراعی که سطح زیر کشت بالایی را دراستان به خود اختصاص داده در دستور کار ستاد قرار گرفته و در حال اجراست.
**دانش فنی لازمه توسعه کشت گیاهان دارویی و صنعتی
رییس انجمن علمی گیاهان دارویی استان سمنان در این میزگرد ایرنا شناخت ظرفیت گیاهان دارویی در قالب کارهای تحقیقاتی را مهم ترین عامل موثر در توسعه کشت این گیاهان دانست و گفت : نتایج یافته های تحقیقاتی به دانشگاه علوم پزشکی معرفی و منجر به تولید دارو می شود.
کاظم طاهریان با بیان این که جمع آوری و شناخت گیاهان دارویی و شناسایی رویشگاه های آن از سال 70 به بعد در قالب طرح های تحقیقاتی مختلف در مرکز تحقیقات در دستور کار قرار گرفته است، اظهار کرد: مستندات کار تحقیقاتی شناسایی گیاهان دارویی در کتابخانه مرکز تحقیقات موجود است.
وی با اشاره به اهمیت نقش دانش بومی اهالی محلی در شناخت گیاهان دارویی سراسر استان گفت: براساس طرح تحقیقاتی شناسایی گیاهان دارویی که 6 سال طول کشید بیش از 130 گونه دارویی در استان شناسایی شده است.
وی با بیان این که هر منطقه از استان اقلیم خاص و متفاوت دارد ، تصریح کرد: گیاهان دارویی زیادی وجود دارد که ارزش اقتصادی آن ها کمتر از باریجه نیست و می توان برای توسعه کشت روی آن سرمایه گذاری کرد .
وی بر توسعه کشت گیاهان دارویی بومی استان تاکید و اضافه کرد : با توجه به تنوع زیاد گونه های گیاهان دارویی در استان توسعه کشت گیاهان دارویی بومی که سازگار با محیط هستند موفقیت در طرح را افزایش می دهد.
طاهریان با اشاره به وجود بیش از 45 هزار هکتار رویشگاه طبیعی که صرفه اقتصادی بالا دارد، خاطرنشان کرد:در صورت بارش کافی یکی از گونه های گیاهی مناسب در بحث توسعه کشت گیاهان دارویی است.
وی با بیان این که گونه های در معرض خطر انقراض نباید دستکاری شوند، تاکید کرد: اولویت بندی برای توسعه کشت گیاهان دارویی باید براساس مساحت رویشگاه طبیعی که هر گونه به خود اختصاص داده است تعیین شود.
طاهریان تبلیغ و ترویج ناصحیح گیاهان دارویی و بهره برداری ناصحیح افراد از عرصه های طبیعی و برداشت بی رویه و نادرست از گیاهان دارویی را چالش های مهم و عامل ازبین بردن زیستگاه طبیعی و انقراض گیاهان دارویی برشمرد.
وی هدایت و حمایت از بهره برداران به سمت زراعی کردن گیاهان دارویی را از راهکارهای حفظ طبیعت و توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد و گفت: با توجه به نوسان قیمت گیاهان دارویی در بازار باید برای جذب بهره برداران اعتمادسازی صورت گیرد.
وی با تاکید بر آموزش همراه با فعالیت به بهره بردار برای افزایش بازده اقتصادی و موفقیت در اجرای طرح ، اضافه کرد: نتایج بررسی مناسب ترین روش بهره برداری در قالب کارهای تحقیقاتی در مرکز تحقیقات ارایه شده است و بهره بردار می تواند از نتایج این تحقیقات از مناسب ترین روش ها در جهت در کشت گیاهان دارویی و تکثیر، تولید و آماده سازی گیاهان دارویی برای کاهش خسارت وافزایش بازدهی استفاده کند.
**توسعه کشت باریجه گامی موثر د تحقق شعار اقتصاد مقاومتی در سمنان است
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهدیشهر پهناور بودن و کم جمعیت بودن سمنان نسبت به مساحت آن را 2 عامل مهم و تاثیرگذار در پویا بودن استان برشمرد و گفت : وجود 850 گونه گیاهی و بیش از یکصد گونه دارویی و صنعتی شناخته شده در استان نشان دهنده ظرفیت بالای استان برای توسعه کشت گیاهان دارویی است.
حمیدرضا عبدوس توسعه کشت باریجه را گامی موثر در جهت تحقق شعار اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال برشمرد وافزود : توسعه کشت گیاهان دارویی حرکتی ارزشمند و سرمایه گذاری پایدار در جهت ارزآوری،اشتغال و حفظ آب و خاک است.
وی وقفه زمانی طولانی بین مطالعات و اجرای طرح را مهم ترین چالش در پیشروی توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد و گفت : تغییر اقلیم به دلیل گذشت زمان طولانی بین تحقیقات و اجرای طرح در عمل مطالعات انجام شده را بی فایده می کند.
عبدوس با اشاره به اهمیت و نقش مشارکت مردمی در اجرای موفقیت آمیز طرح بزرگ باریجه کاری ، تصریح کرد: در سال اول بیش از 90 درصد طرح در استان اجرا شد و آمار نشان دهنده پیشرو بودن استان در کشوراست.
رییس اداره منابع طبیعی مهدیشهر با بیان این که این شهرستان ، سال اول اجرای طرح توسعه کشت باریجه تعهد کاشت یکهزار هکتار باریجه را برعهده داشته است ، افزود : این شهرستان با کاشت 250 هکتار بیشتر از تعهد پارسال رتبه اول باریجه کاری در استان را به خوداختصاص داده است.
وی با بیان این که برخی افراد سود جو به دلیل ارزش اقتصادی بعضی گونه های گیاهی با برداشت بی رویه باعث تخریب عرصه های منابع طبیعی می شوند، خاطرنشان کرد : رویکرد منابع طبیعی و آبخیزداری استان اهلی سازی و زراعی کردن گیاهان دارویی است.
عبدوس با اشاره به برخی گیاهان دارویی مانند آویشن،کتیرا و باریجه که به صورت طبیعی و بدون نیاز به آب فراوان درآمدزایی بالایی دارد، تصریح کرد : باید با اهلی سازی و زراعی کردن گیاهان دارویی کم آب جایگزین کشت محصولات پرآب مانند هندوانه شود.
وی خام فروشی را مشکل اساسی بهره برداران دانست و با تاکید براین که باید تکنولوژی فرآوری باریجه به استان آورده شود تا بهره برداران با خام فروشی دچار چالش و فروش باکمترین قیمت نشوند، اظهار کرد: نیاز است با رایزنی کشورهای اروپایی تکنولوژی فرآوری باریجه را اهلی و بومی کنیم.
عبدوس جابه جایی فصل ها کم آبی ،بارندگی کم در استان را چالش های توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد و افزود : تنها راه اهلی کردن گیاهان دارویی اعتمادسازی و آموزش برای بهره برداران است و سازمان جهاد کشاورزی می تواند نفش مهمی در الگو سازی و اعتمادسازی داشته باشد
وی فقر فرهنگی را عامل بهره برداری نادرست از گیاهان دارویی دانست و تصریح کرد : باید فرهنگ سازی شود تا مردم به کشت گیاهان دارویی تشویق شوند.
** راه اندازی صنعت فرآوری گیاهان دارویی نیازمند حمایت بخش دولتی
بهره بردار گیاهان دارویی و عضو هیات علمی دانشگاه در میزگرد ایرنا با بیان این که خانواده وی از سال 59 تا امروز در مرتعی با وسعت یکهزار و 100هکتار و در ارتفاع 2 هزار و 800 متری از سطح دریا مشغول به فعالیت دامداری بوده است، گفت: در این منطقه به دلیل سرمای شدید و برودت هوا امکان کاشت هیچ گونه درختی وجود نداشت.
قاسم پروری نژاد با بیان این که اکنون این منطقه ییلاقی برای درآمد زایی و حفظ تعادل بین دام و مرتع باریجه کاری انجام شده است، افزود: در زمان حاضر در حدود 650 هکتار از این مرتع باریجه کاری انجام شده و توسعه کشت در برنامه است.
وی هزینه بالای مراقبت و کشت باریجه در مراتع زیر کشت ، صعب العبور بودن مرتع را مانع استقبال نیروی انسانی برای فعالیت و مشکلات کاشت در این منطقه برشمرد و گفت : با وجود مشکلات کاشت و فاصله چند ساله بین کاشت تا برداشت محصول گیاه باریجه که حدودا بعد از 6 سال آماده برداشت است ولی آینده اقصادی خوبی را برای استان و بهره بردار خواهد داشت.
وی ادامه داد : می توان از گیاه باریجه به عنوان یک گیاه راهبردی در ایران نام برد و براساس منابع خارجی و تارنماهای فرانسوی گیاه باریجه با نام ایران شناخته می شود.
پروری نژاد با بیان این که: 80 درصد باریجه مورد نیاز دنیا در ایران و 20 درصد در شمال افغانستان و مدیترانه تولید می شود، اظهار داشت:می توان با توسعه کشت باریجه اقتصاد بدون نفت ایجاد کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد : اقدامات ارزشمندی در جهت توسعه کشت گیاهان دارویی با مشارکت مردمی در 2سال گذشته انجام شده است و باید کاشت گیاهان دارویی از زمان زودتر شروع می شد تا اکنون از اقتصاد بدون نفت بهره می بردیم.
پروری نژاد انجام تحقیقات بنیادی هم سو با کشور های خواهان باریجه را در کنار سرمایه گذاری در توسعه کشت گیاهان دارویی را ضروری و عامل موفقیت در اجرای طرح توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد.
وی افزود : باریجه در پنج سال گذشته در تهیه چسب کاربرد داشته و در زمان حاضر کاربرد باریجه تغییر کرده است و همچون گذشته در صنعت چسب نقش ندارد و انجام مطالعات و پژوهش های کشور هم سو با کشورهای خواهان باریجه نیست و همین امر ممکن است در آینده برای بهره بردار در زمینه بهره برداری و درآمد زایی چالش ایجاد کند.
پروری نژاد برداشت از معادن و تخریب عرصه های طبیعی را عامل گرد و غبار و آلودگی هوا برشمرد و افزود: می توان به جای برداشت از معدن و تخریب عرصه های طبیعی که آلودگی هوا و افزایش بیماری را به همراه دارد، توسعه کشت گیاهان دارویی را در اولویت قرار داد.
7339/7342/6026
میزگرد : خبرنگاران محمدرضا یوسف نژاد - الناز ملکی **انتشار دهنده: جانعلی فتحی
برای آگاهی از تازه‌ترین اخبار و رویدادها در استان سمنان به نشانی IRNASEMNAN@ کانال اخبار ایرنا سمنان مراجعه کنید.
انتهای پیام ایران به عنوان یکی از 10 خاستگاه مهم گونه گیاهی در جهان مطرح است و 167 گونه از خانواده گیاهان آوندی شامل یکهزار و 215 جنس، حدود هشت هزار گونه، زیرگونه، واریته و یا دورگه در کشور وجود دارد و در مقایسه با سایر کشورهای جهان از نظر تعداد گونه های گیاهی در رتبه هشتم، از لحاظ گونه های انحصاری در رتبه پانزدهم و از نظر تنوع گونه ها در خاورمیانه بی نظیر است.
همچنین از 9.7 میلیون هکتار وسعت استان سمنان، 55 درصد نواحی بیابان و خشک، 38.5 درصد مراتع، 2 درصد اراضی کشاورزی و 3.6 درصد جنگل است و این آمار مبین این است که با برنامه ریزی منظم و دقیق و سرمایه گذاری مناسب برای کشت گیاهان دارویی، روند تولید این محصول را تقویت و این استان را به عنوان یکی از قطب های تولید گیاهان دارویی در کشور مطرح کرد.
سه هزار گونه گیاهی در استان سمنان شناسایی شده است که بیش از یکصد گونه این گیاهان از خواص دارویی برخوردار است که کاشت و افزایش سطح زیر کشت این گیاهان علاوه بر توسعه اقتصاد داخلی تاثیر بسزایی در افزایش صادرات غیر نفتی و رهایی از اقتصاد نفتی کشور دارد.
به عقیده کارشناسان در زمان حاضر سمنان با دارا بودن ظرفیت های قابل توجه در بخش گیاهان دارویی از نظر بهره وری از این گیاهان در درمان بیماری ها از جایگاه مناسبی برخوردار نیست که این مهم نیازمند شناسایی دقیق عرصه ها و راه اندازی واحدهای فرآوری و بسته بندی اینگونه محصولات فرعی است.
متخصصان حوزه کشاورزی معتقدند کشت گیاهان دارویی در کاهش واردات این داروها و خروج ارز از کشور و توسعه اقتصادی و اشتغالزایی برای مردم جامعه را که از سیاست های مهم اقتصاد مقاومتی است را به همراه دارد.
علاوه بر این راه اندازی تعاونی های تولید گیاهان دارویی و راه اندازی واحدهای فرآوری و بسته بندی این محصولات از برنامه های اشتغال آفرین است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان سمنان در این ارتباط میزگردی با عنوان «چالش‌ها و راهکارهای توسعه کشت گیاهان دارویی استان سمنان» با حضور
علی اصغر جلالی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان، حمیدرضا عبدوس رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهدی شهر، کاظم طاهریان رییس انجمن علمی گیاهان دارویی استان، قاسم پروری نژاد بهره بردار گیاهان دارویی و عضو هیات علمی دانشگاه، شیما عبدالشاه مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی استان برگزار کرد.
**توسعه کشت گیاهان دارویی نیازمند تدوین برنامه اصولی و اجرایی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان سمنان در این میزگرد ایرنا با بیان این که در حوزه گیاهان دارویی باید یک بسته مدیریتی وجود داشته باشد و نمی توان فقط یک متولی مشخص برای آن تعیین کرد، گفت : برای موفق شدن و دست یابی به نتیجه مطلوب در طرح کاشت گیاهان دارویی نیازمند بسته اجرایی شامل کاشت، داشت و برداشت و بسته حمایتی شامل صادرات و فرآوری هستیم.
علی اصغر جلالی با بیان این که حفظ عرصه های طبیعی شامل مراتع، جنگل ها و بیابان از مهم ترین وظایف سازمان جنگل ها است، افزود: بر همین اساس کاشت و توسعه گیاهان دارویی با هدف حفظ ژنتیک گیاهی و احیای مراتع و در دستور کار و اولویت سازمان قرار گرفته است.
وی اظهارداشت : کشت گیاهان دارویی در مراتع با هدف بازسازی، احیا و توسعه در سمنان در دستور کار قرار گرفته است و سازگاری گونه با طبیعت ،حفظ گونه های گیاهی در حال انقراض و داشتن بالا ترین صرفه اقتصادی از شاخص های انتخاب برخی گیاهان دارویی برای کشت است.
وی اضافه کرد : در استان بیش از یکصد گونه گیاه دارویی می روید و گیاه باریجه به دلیل داشتن صرفه اقتصادی و سازگاری با طبیعت به دلیل مرتعی بودن و همچنین در حال انقراض بودن این گونه گیاهی در اولویت کشت قرار گرفته است.
جلالی خاطرنشان کرد : گیاه باریجه در ارتفاعات 2 هزار متری رشد می کند و در بیشتر نواحی استان به خصوص آرادان ،مهدیشهر و سرخه این ظرفیت وجود دارد.
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان یادآور شد: سال گذشته 38 منطقه و امسال 12 منطقه مناسب و سازگار برای رویش گیاه باریجه دارای متولی و بهره بردار شناسایی شده است.
وی با بیان این که هرجایی که دولت به تنهایی وارد عمل شد با چالش حفاظت و نگهداری روبه رو بوده است، اظهار داشت : در مناطقی که کشت گیاهان دارویی به وسیله متولی انجام شود بهره برداری و حفاظت برعهده متولی بوده و موفقیت در طرح بالاست.
جلالی ادامه داد : از 208 هزار هکتار سامانه مرتعی استان سمنان، سهم رویش گیاه باریجه 26 هزار هکتار است که از این سطح حدود 10 هزار هکتار در طرح احیا قرار گرفته است.
وی تصریح کرد : برای تحقق چشم انداز ، پارسال با وجود چالش های فراوان چهار هزار و 570 هکتار و امسال پنج هزار هکتار از مراتع استان باریجه کاری انجام شده است.
وی کشت گیاهان دارویی را ظرفیت خوب استان و عامل بهبود وضعیت اقتصادی بهره بردار، رفع وابستگی و برطرف کردن نیاز دارویی استان ذکر کرد.
وی با بیان این که شرایط آب و هوایی و اکوسیستم منطقه ممکن است اجازه سبز شدن تمام باریجه در سطح 10 هکتار را ندهد، افزود: باز هم استان در تحقق اهداف چشم انداز پیشرو بوده است.
جلالی تشکیل شرکت های تعاونی باریجه کاری در هر شهرستان را اقدامات در دست اجرا برای حمایت از بهره برداران برشمرد و افزود : استان سمنان در تولید باریجه جایگاه خاصی دارد و از این توانمندی می توان برای درآمدزایی وایجاد اشتغال جوامع محلی استفاده کرد.
**توسعه کشت گیاهان دارویی نیازمند هم افزایی دستگاه های اجرایی
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان این که ناچیز بودن صرفه اقتصادی محصولات زراعی در و محدودیت منابع آبی ضرورت کشت گیاهان مقاوم به کم آبی و دارای بازده اقتصادی بالا را دو چندان می کند، کشت گیاهان دارویی را از گزینه های مناسب دارای صرفه اقتصادی بالا و سازگار باشرایط آب وهوایی کنونی برشمرد.
شیما عبدالشاه برخورداری کشور ایران 11 اقلیم از 13 اقلیم جهان را یک ویژگی شاخص و عامل وجود تنوع زیاد گیاهان دارویی در کشور دانست و اظهار داشت: با توجه به وجود چنین ویژگی منحصر به فرد، تحقیقات همه جانبه در حوزه گیاهان دارویی و بهره برداری صحیح از این ظرفیت امری ضروری است
وی تشکیل ستاد گیاهان دارویی در سازمان جهاد کشاورزی استان را از اقدامات مهم انجام شده سال جاری برای پرداختن همه جانبه به گیاهان دارویی و گسترش هرچه بیشتر استفاده از گیاهان دارویی در تهیه داروهای گیاهی،فرآورده های دارویی و طب سنتی به صورت علمی اعلام کرد.
عبدالشاه بیان داشت : اعضای ستاد از بهره برداران فعال و دستگاه های اجرایی مختلف مانند دانشگاه علوم پزشکی، جهاد دانشگاهی، انجمن گیاهان دارویی ،صنعت و معدن با تخصص های مختلف فعال در زمینه گیاهان دارویی، تشکیل شده است و وظیفه اصلی ستاد تکمیل حلقه های تولید، ظرفیت یابی و بررسی فنی موانع در این حوزه است.
به گزارش ایرنا ، مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی سمنان، تولید نهاده ،کاشت مزرعه یا برداشت از مرتع، فرآوری و بازار را چهار حلقه تولید و به عنوان شاکله اصلی اجرای طرح ملی توسعه گیاهان دارویی برشمرد و افزود: هماهنگی بین دستگاه های اجرایی و بخش های مرتبط با حوزه گیاهان دارویی و همکاری آن ها با ستاد گیاهان دارویی لازمه موفقیت در اجرای طرح است.
وی نبود ماشین آلات برداشت و فرآوری، نبود بذر و نهال استاندارد، نوسانات شدید قیمت نهاده ها و هزینه های تولید را برخی از چالش های موجود در توسعه گیاهان دارویی دانست و گفت : تخصیص اعتبار ویژه برای خرید دستگاه های مرتبط با صنعت گیاهان دارویی از برنامه های سازمان است.
عالیشاه نبود اطلاعات کافی در زمینه دانش فنی در زمینه کشت و تولید گیاهان دارویی، نبود استانداردهای لازم در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی را از دیگر چالش های سر راه توسعه گیاهان دارویی ذکر کرد و گفت : سازمان برای رفع موانع توسعه کشت گیاهان دارویی نگارش استاندارهای تولید از زمان کشت تا فرآوری و بازاریابی با همکاری مرکز تحقیقات در دستور کار خود قرار داده است.
وی توسعه گیاهان دارویی مقاوم با هدف تغییر الگوی کشت با اولویت اجرا در مناطق کم آب، حمایت از تولیدکنندگان ،حمایت از تشکیل خوشه های تولید را از دیگر برنامه های این سازمان برشمرد.
وی با بیان این که در استان 83 بهره بردار گیاهان زراعی مانند زعفران ،فلفل، گل محمدی، خاکشیر و زیره سبز با سطح زیر کشت بیش از یک هکتار شناسایی شده است، افزود : اکنون تعیین گونه های اولویت دار کشت، ظرفیت یابی و منطقه بندی برای توسعه کشت گیاهان زراعی که سطح زیر کشت بالایی را دراستان به خود اختصاص داده در دستور کار ستاد قرار گرفته و در حال اجراست.
**دانش فنی لازمه توسعه کشت گیاهان دارویی و صنعتی
رییس انجمن علمی گیاهان دارویی استان سمنان در این میزگرد ایرنا شناخت ظرفیت گیاهان دارویی در قالب کارهای تحقیقاتی را مهم ترین عامل موثر در توسعه کشت این گیاهان دانست و گفت : نتایج یافته های تحقیقاتی به دانشگاه علوم پزشکی معرفی و منجر به تولید دارو می شود.
کاظم طاهریان با بیان این که جمع آوری و شناخت گیاهان دارویی و شناسایی رویشگاه های آن از سال 70 به بعد در قالب طرح های تحقیقاتی مختلف در مرکز تحقیقات در دستور کار قرار گرفته است، اظهار کرد: مستندات کار تحقیقاتی شناسایی گیاهان دارویی در کتابخانه مرکز تحقیقات موجود است.
وی با اشاره به اهمیت نقش دانش بومی اهالی محلی در شناخت گیاهان دارویی سراسر استان گفت: براساس طرح تحقیقاتی شناسایی گیاهان دارویی که 6 سال طول کشید بیش از 130 گونه دارویی در استان شناسایی شده است.
وی با بیان این که هر منطقه از استان اقلیم خاص و متفاوت دارد ، تصریح کرد: گیاهان دارویی زیادی وجود دارد که ارزش اقتصادی آن ها کمتر از باریجه نیست و می توان برای توسعه کشت روی آن سرمایه گذاری کرد .
وی بر توسعه کشت گیاهان دارویی بومی استان تاکید و اضافه کرد : با توجه به تنوع زیاد گونه های گیاهان دارویی در استان توسعه کشت گیاهان دارویی بومی که سازگار با محیط هستند موفقیت در طرح را افزایش می دهد.
طاهریان با اشاره به وجود بیش از 45 هزار هکتار رویشگاه طبیعی که صرفه اقتصادی بالا دارد، خاطرنشان کرد:در صورت بارش کافی یکی از گونه های گیاهی مناسب در بحث توسعه کشت گیاهان دارویی است.
وی با بیان این که گونه های در معرض خطر انقراض نباید دستکاری شوند، تاکید کرد: اولویت بندی برای توسعه کشت گیاهان دارویی باید براساس مساحت رویشگاه طبیعی که هر گونه به خود اختصاص داده است تعیین شود.
طاهریان تبلیغ و ترویج ناصحیح گیاهان دارویی و بهره برداری ناصحیح افراد از عرصه های طبیعی و برداشت بی رویه و نادرست از گیاهان دارویی را چالش های مهم و عامل ازبین بردن زیستگاه طبیعی و انقراض گیاهان دارویی برشمرد.
وی هدایت و حمایت از بهره برداران به سمت زراعی کردن گیاهان دارویی را از راهکارهای حفظ طبیعت و توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد و گفت: با توجه به نوسان قیمت گیاهان دارویی در بازار باید برای جذب بهره برداران اعتمادسازی صورت گیرد.
وی با تاکید بر آموزش همراه با فعالیت به بهره بردار برای افزایش بازده اقتصادی و موفقیت در اجرای طرح ، اضافه کرد: نتایج بررسی مناسب ترین روش بهره برداری در قالب کارهای تحقیقاتی در مرکز تحقیقات ارایه شده است و بهره بردار می تواند از نتایج این تحقیقات از مناسب ترین روش ها در جهت در کشت گیاهان دارویی و تکثیر، تولید و آماده سازی گیاهان دارویی برای کاهش خسارت وافزایش بازدهی استفاده کند.
**توسعه کشت باریجه گامی موثر د تحقق شعار اقتصاد مقاومتی در سمنان است
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهدیشهر پهناور بودن و کم جمعیت بودن سمنان نسبت به مساحت آن را 2 عامل مهم و تاثیرگذار در پویا بودن استان برشمرد و گفت : وجود 850 گونه گیاهی و بیش از یکصد گونه دارویی و صنعتی شناخته شده در استان نشان دهنده ظرفیت بالای استان برای توسعه کشت گیاهان دارویی است.
حمیدرضا عبدوس توسعه کشت باریجه را گامی موثر در جهت تحقق شعار اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال برشمرد وافزود : توسعه کشت گیاهان دارویی حرکتی ارزشمند و سرمایه گذاری پایدار در جهت ارزآوری،اشتغال و حفظ آب و خاک است.
وی وقفه زمانی طولانی بین مطالعات و اجرای طرح را مهم ترین چالش در پیشروی توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد و گفت : تغییر اقلیم به دلیل گذشت زمان طولانی بین تحقیقات و اجرای طرح در عمل مطالعات انجام شده را بی فایده می کند.
عبدوس با اشاره به اهمیت و نقش مشارکت مردمی در اجرای موفقیت آمیز طرح بزرگ باریجه کاری ، تصریح کرد: در سال اول بیش از 90 درصد طرح در استان اجرا شد و آمار نشان دهنده پیشرو بودن استان در کشوراست.
رییس اداره منابع طبیعی مهدیشهر با بیان این که این شهرستان ، سال اول اجرای طرح توسعه کشت باریجه تعهد کاشت یکهزار هکتار باریجه را برعهده داشته است ، افزود : این شهرستان با کاشت 250 هکتار بیشتر از تعهد پارسال رتبه اول باریجه کاری در استان را به خوداختصاص داده است.
وی با بیان این که برخی افراد سود جو به دلیل ارزش اقتصادی بعضی گونه های گیاهی با برداشت بی رویه باعث تخریب عرصه های منابع طبیعی می شوند، خاطرنشان کرد : رویکرد منابع طبیعی و آبخیزداری استان اهلی سازی و زراعی کردن گیاهان دارویی است.
عبدوس با اشاره به برخی گیاهان دارویی مانند آویشن،کتیرا و باریجه که به صورت طبیعی و بدون نیاز به آب فراوان درآمدزایی بالایی دارد، تصریح کرد : باید با اهلی سازی و زراعی کردن گیاهان دارویی کم آب جایگزین کشت محصولات پرآب مانند هندوانه شود.
وی خام فروشی را مشکل اساسی بهره برداران دانست و با تاکید براین که باید تکنولوژی فرآوری باریجه به استان آورده شود تا بهره برداران با خام فروشی دچار چالش و فروش باکمترین قیمت نشوند، اظهار کرد: نیاز است با رایزنی کشورهای اروپایی تکنولوژی فرآوری باریجه را اهلی و بومی کنیم.
عبدوس جابه جایی فصل ها کم آبی ،بارندگی کم در استان را چالش های توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد و افزود : تنها راه اهلی کردن گیاهان دارویی اعتمادسازی و آموزش برای بهره برداران است و سازمان جهاد کشاورزی می تواند نفش مهمی در الگو سازی و اعتمادسازی داشته باشد
وی فقر فرهنگی را عامل بهره برداری نادرست از گیاهان دارویی دانست و تصریح کرد : باید فرهنگ سازی شود تا مردم به کشت گیاهان دارویی تشویق شوند.
** راه اندازی صنعت فرآوری گیاهان دارویی نیازمند حمایت بخش دولتی
بهره بردار گیاهان دارویی و عضو هیات علمی دانشگاه در میزگرد ایرنا با بیان این که خانواده وی از سال 59 تا امروز در مرتعی با وسعت یکهزار و 100هکتار و در ارتفاع 2 هزار و 800 متری از سطح دریا مشغول به فعالیت دامداری بوده است، گفت: در این منطقه به دلیل سرمای شدید و برودت هوا امکان کاشت هیچ گونه درختی وجود نداشت.
قاسم پروری نژاد با بیان این که اکنون این منطقه ییلاقی برای درآمد زایی و حفظ تعادل بین دام و مرتع باریجه کاری انجام شده است، افزود: در زمان حاضر در حدود 650 هکتار از این مرتع باریجه کاری انجام شده و توسعه کشت در برنامه است.
وی هزینه بالای مراقبت و کشت باریجه در مراتع زیر کشت ، صعب العبور بودن مرتع را مانع استقبال نیروی انسانی برای فعالیت و مشکلات کاشت در این منطقه برشمرد و گفت : با وجود مشکلات کاشت و فاصله چند ساله بین کاشت تا برداشت محصول گیاه باریجه که حدودا بعد از 6 سال آماده برداشت است ولی آینده اقصادی خوبی را برای استان و بهره بردار خواهد داشت.
وی ادامه داد : می توان از گیاه باریجه به عنوان یک گیاه راهبردی در ایران نام برد و براساس منابع خارجی و تارنماهای فرانسوی گیاه باریجه با نام ایران شناخته می شود.
پروری نژاد با بیان این که: 80 درصد باریجه مورد نیاز دنیا در ایران و 20 درصد در شمال افغانستان و مدیترانه تولید می شود، اظهار داشت:می توان با توسعه کشت باریجه اقتصاد بدون نفت ایجاد کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد : اقدامات ارزشمندی در جهت توسعه کشت گیاهان دارویی با مشارکت مردمی در 2سال گذشته انجام شده است و باید کاشت گیاهان دارویی از زمان زودتر شروع می شد تا اکنون از اقتصاد بدون نفت بهره می بردیم.
پروری نژاد انجام تحقیقات بنیادی هم سو با کشور های خواهان باریجه را در کنار سرمایه گذاری در توسعه کشت گیاهان دارویی را ضروری و عامل موفقیت در اجرای طرح توسعه کشت گیاهان دارویی برشمرد.
وی افزود : باریجه در پنج سال گذشته در تهیه چسب کاربرد داشته و در زمان حاضر کاربرد باریجه تغییر کرده است و همچون گذشته در صنعت چسب نقش ندارد و انجام مطالعات و پژوهش های کشور هم سو با کشورهای خواهان باریجه نیست و همین امر ممکن است در آینده برای بهره بردار در زمینه بهره برداری و درآمد زایی چالش ایجاد کند.
پروری نژاد برداشت از معادن و تخریب عرصه های طبیعی را عامل گرد و غبار و آلودگی هوا برشمرد و افزود: می توان به جای برداشت از معدن و تخریب عرصه های طبیعی که آلودگی هوا و افزایش بیماری را به همراه دارد، توسعه کشت گیاهان دارویی را در اولویت قرار داد.
7339/7342/6026
میزگرد : خبرنگاران محمدرضا یوسف نژاد - الناز ملکی **انتشار دهنده: جانعلی فتحی
برای آگاهی از تازه‌ترین اخبار و رویدادها در استان سمنان به نشانی IRNASEMNAN@ کانال اخبار ایرنا سمنان مراجعه کنید.
کپی شد
